Proletkult

Proletkult
organizaĵo • kultura institucio • ĝenro
Komenco	1917 vd
Fino	1932 vd
Lando(j)	Sovetunio vd

Bolŝevika filozofo Aleksander Bogdanov, unu el la fondintaj patroj de la movado Proletkult.

Proletkult (ruse Пролеткульт, prəlʲɪtˈkulʲt), nome vortokunfando de la rusaj vortoj "proletarskaya kultura" (nome proleta kulturo), estis eksperimenta soveta arta institucio kiu stariĝis en kongruo kun la Rusa Revolucio de 1917. Tiu organizo, nome federacio de lokaj kulturaj societoj kaj de avangardaj artistoj, elstaris ĉefe en la vidaj, literaturaj, kaj teatraj fakoj. Proletkult sopiris radikale modifi ekzistantajn artajn formojn per kreado de nova, revolucia laborklasa estetiko kiu eltiru inspiradon el la konstruado de moderna industria socio en malprogresa, rura Rusio.

Kvankam financata de la Popola Komisariaro por Edukado de Soveta Rusio, la organizo Proletkult celis aŭtonomecon el la ŝtata kontrolo, peto kiu portis ĝin al konflikto kun la hierarkio de la Komunista Partio kaj la sovetŝtata burokrataro. Kelkaj pintaj partiestroj, kiaj V.I. Lenin, intencis koncentri la ŝtatan financadon al la baza edukado de la laborista klaso pli ol al kapricaj artaj klopodoj. Li kaj ankaŭ aliaj vidis en Proletkult semaro de burĝaj intelektuloj kaj eblaj politikaj opozicianoj.

Je ties pinto en 1920, Proletkult havis 84,000 membrojn aktive aligitaj en ĉirkaŭ 300 lokaj studioj, kluboj, kaj fabrikaj grupoj, kun aldonaj 500,000 membroj kiuj partoprenis en ties aktivecoj je pli neregula ofteco.

Bibliografio

• John Biggart, "Bukharin and the Origins of the 'Proletarian Culture' Debate," Soviet Studies, vol. 39, no. 2 (Aprilo 1987), pp. 229–246. in JSTOR
• Sheila Fitzpatrick, The Commissariat of Enlightenment: Soviet Organization of Education and the Arts under Lunacharsky. Cambridge, England: Cambridge University Press, n.d. [1970].
• Sheila Fitzpatrick, The Cultural Front: Power and Culture in Revolutionary Russia. Ithaca, NY: Cornell University Press, 1992.
• Abbott Gleason, Peter Kenez, and Richard Stites (eld.), Bolshevik Culture: Experiment and Order in the Russian Revolution. Bloomington, IN: Indiana University Press, 1985.
• Peter Kenez, The Birth of the Propaganda State: Soviet Methods of Mass Mobilization, 1917-1929. Cambridge, England: Cambridge University Press, 1985.
• Lynn Mally, Culture of the Future: The Proletkult Movement in Revolutionary Russia. Berkeley, CA: University of California Press, 1990.
• Lynn Mally, Revolutionary Acts: Amateur Theater and the Soviet State, 1917-1938. Ithaca, NY: Cornell University Press, 2000.
• Hugh McLean, Jr., "Voronskij and VAPP," American Slavic and East European Review, vol. 8, no. 3 (Oct. 1949), pp. 185–200. In JSTOR.
• Eden Paul kaj Cedar Paul, Proletcult (Proletarian Culture). New York: Thomas Seltzer, 1921.
• Zenovia A. Sochor, Revolution and Culture: The Bogdanov-Lenin Controversy. Ithaca, NY: Cornell University Press, 1988.
• Richard Stites, Revolutionary Dreams: Utopian Vision and Experimental Life in the Russian Revolution. New York: Oxford University Press, 1989.
• George Watson, "Proletcult," The Proletarian, vol. 6, no. 6 (Junio 1922), pp. 5–7.
• Robert C. Williams, The Other Bolsheviks: Lenin and His Critics, 1904-1914. Bloomington, IN: Indiana University Press, 1986.

Vidu ankaŭ

• Anatolo Lunaĉarskij
• Sergej Miĥajloviĉ Ejzenŝtejn
• Max Reinhardt
• Bertolt Brecht
• Tria Internacio
• Komunista Partio de Sovetunio

Eksteraj ligiloj

• Пролеткульт: пролетарская поэзия и материалы о ней," (Proletkult: Proletarian poetry and materials about it). proletcult.ru/ (ruse)
• "Пролеткульт," (Proletkult). Fundamental Electronic Library of Russian Literature and Folklore, feb-web.ru/ (ruse)
• [1] Lynn Mally Culture of the Future: The Proletkult Movement in Revolutionary Russia (angle)