Torrelavega

Ĝemelurboj
	Malnova Havano • Rochefort • Zug • Louga • Oviedo vd

Torrelavega
urbo • municipality of Cantabria
Flago	Blazono
Administrado
Lando	Hispanio
Regiono	Kantabrio
Provinco	Kantabrio
Ĝemelurboj
	Malnova Havano • Rochefort • Zug • Louga • Oviedo vd
Poŝtkodo	39300
Retpaĝaro	Retejo de urbodomo
Demografio
Loĝantaro	54 827 (2013)
Loĝdenso	1 542,68 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	43° 21′ N, 4° 3′ U (mapo)43.353055555556-4.0458333333333Koordinatoj: 43° 21′ N, 4° 3′ U (mapo)
Alto	25 m [+]
Areo	35,54 km² (3 554 ha)
Horzono	UTC+01:00 [+]
	Torrelavega (Kantabrio) Torrelavega
	Situo de Torrelavega
	Torrelavega (Hispanio) Torrelavega
	Situo de Torrelavega
Alia projekto
	Vikimedia Komunejo Torrelavega [+]
	v • d • r

Por samtitola artikolo vidu la paĝon Torrelavega (stacidomo).

Torrelavega [torelaBEga] (Turo de la Valkamparo) estas municipo kaj industria kaj komerca urbo en la aŭtonoma komunumo Kantabrio (Hispanio). Ĝi situas je 8 kilometroj for de la bordo de la Kantabra Maro kaj je 27,5 kilometroj fore de la regiona ĉefurbo, Santandero. En ĝi kunfluas la riveroj Saja kaj Besaya.Ĝi estas la ĉefurbo de la komarko Besaya. Ĝia plej alta loko estas 606 metroj, kaj la plej malalta, 12 metroj.

Historio[redakti | redakti fonton]

Torrelavega estis fondita en la 13-a jarcento de Garcilaso la 1-a de la Vega, en la nomo de la reĝo Alfonso la 11-a.

La nuna nomo de la urbo estas krazo de la nomoj de la domo (aŭ turo, hisp. torre) kaj ties loĝanto Leonor de la Vega, filino de Garcilaso la 2-a de la Vega kaj matrino de la Markizo de Santillana. Ŝi ordonis konstrui ĝin por administri la impostojn kaj privilegiojn de sia teritorio.

La nomo de la komarko Besaya devenas de la pra-asturia Bisalia (de kelt-lingveca Bis-salia, "la alia Salia", la rivero Saja). Ĉi tiu lingvo tiama kunvivis kun la hispana, uzita de la tiam burĝaro (tiel "Salia" pasis al "Saja"). Tamen, historiistoj kaj fakuloj ne akordas ĉu nomi ĝin Salia, kiel dum la tiamo de Plinio la pli maljuna, aŭ Saunlum, kiel dum Pomponio Mela.

Torrelavega estis grava agrikultura loko por Kastilio ekde antaŭ multa tempo. Pro la plinombriĝo de ties loĝantoj kaj la disvolviĝo de sia industrio, Torrelavega ricevis en la jaro 1895 la nomumon Urbo, aldonitan de la tiama reĝino regento María Cristina de Borbón.

Dum la Hispana Enlanda Milito la frankisma armeo eniris en Kantabrio post la konkero de Eŭskio kiam Asturio ankoraŭ rezistis. La atakanta armeo eniris en Torrelavega la 24an de Aŭgusto survoje al la provinca ĉefurbo Santandero. La respublikaj defendantoj estis malbone organizitaj, male al la venkantaj atakantoj, kiuj jam lasis ĉirkaŭitaj multajn respublikanojn en la suda parto de Kantabrio.^[1]

Demografio[redakti | redakti fonton]

Torrelavega estas subcentro de la Metropola areo Santandero-Torrelavega. Laŭ censo de 2013, en Torrelavega loĝas 54827 homoj, tio estas proksimume 10% el la loĝantaro de Kantabrio. La loĝantaro malmulte kreskas ekde la jaro 2000 pro la malgranda nasko-nombro kaj la iom-post-ioma maljuniĝo de la loĝantoj, tamen ankaŭ estas enmigrantoj, ĉefe latin-amerikanoj kaj orient-eŭropanoj, kiuj venas en la periferiajn kvartalojn ekde la 1990-aj jaroj; pro ĉi ĉio la nombro da loĝantoj ne ŝanĝiĝas. Plie, la manko kaj multkosteco de loĝejoj en la urba kerno provokis, ke la loĝantaro establu sin en la najbaraj municipoj, ĉefe laŭ la akso Torrelavega-San Felices de Buelna, kie la loĝantaro kreskis je 2,86%, Torrelavega-Cares, kun kresko je 1,47%, kaj Torrelavega-Suances (plia 2,84% en la municipo Suances kaj 1,41% en Miengo). Ĉi tiuj datumoj draste malsamas al la nura 0,82% en Torrelavega, inter 2002 kaj 2003.