Tabula Cortonensis
Tabula Cortonensis (Tabulo de Cortona) estas ĉ. 2300 jarojn aĝa kaj "unu el la plej gravaj skribaj dokumentoj de la antikva mondo". Temas pri la trie plej longe etruska skribo kun longo de 32 linioj. Oni malkovris ĝin en 1992, sed ĝi estis prezentita al la publiko nur en 1999. La bronzan tabulon transdonis nekonata kolektisto al la polico en la mezitala urbo Cortona. La tabulo havas mezuron de 50X30cm kaj dikon de 2-3 mm.
Hodiaŭ, la teksto estas parte deĉifrita. Laŭ tio, temas pri kontrakto inter du gravaj familiaj klanoj de Cortona. Per la dokumento oni dividas – laŭ pontifika juro – kultivareojn al 20 heredantoj (do ne temas pri aĉeta aŭ lua traktato).
La tabulo de Cortona ebligis precizigon de la vorto sian (kiel sinonimon por eiti = domo). Ankaŭ la profesiaj nomoj de pava kaj traula estas pli verxajne difineblaj. En la dokumento estas antaŭskribita la ok-onigo de la dokumento – el kiu partoj oni retrovis nur sep – kaj la rezervado en santaj ejoj (laŭ rito).
Teksto
- Antaŭa paĝo
- 01: et . pɜtruiś . scɜvɜś . ɜliuntś .
- 02: vinac(Latin.vinaceus.pertaining to wine) . restmc . cenu . tɜnθur . śar .
- 03: cusuθuraś . larisalisvla . pesc . spante . tɜnθur .
- 04: sa . śran . ś arc . clθii . tɜrsna . θui . spanθi . ml
- 05: ɜśieθic . raśnas IIIIC inni . pes . pɜtruś . pav
- 06: ac . trau lac . tiur . tɜn[θ]urs . tɜnθa[ś] . za cina tpr
- 07: iniserac . zal[six] \\ cś . ɜsiś vere cusuθurśum .
- 08: pes . pɜtruśta . scɜv[aś] \\ nu θana tur . lart pɜtr
- 09: uni(Juno) . arnt . pini . lart . [v]ipi . lusce . laris. salini .v
- 10: vɜtnal . lart . vɜlara . larθal'isa . lart vɜlara.
- 11: aulesa . vɜl . pumpu[pomponius] . pruciu . aule cɜl atina . sɜ
- 12: tmnal . arnza . fɜlśni . vɜlθinal . vɜl . luisna
- 13: lusce . vɜl uslna . nufresa . laru . slanzu . larz
- 14: a lartle vɜlaveś arnt . pɜtru . ra ufe \\ ɜpru
- 15: ś . ame . vɜlχe. cusu larisal . cleniarc . laris
- 16: cusu . larisalisa larizac clan . larisal . pɜtr
- 17: uni[Juno] . scɜ[va]ś arntlei . pɜtruś . puia
- 18: cen . zic . ziχuχe . spa-rzɜ-śtiś śazleiś in
- 19: θuχti . cusuθuraś . suθiu . ame . tal suθive
- 20: naś . rat-m . θuχt . ceśu . tlt eltɜi . sianś .
- 21: spa-rzɜ-te . θui . saltzic) . fratuce . cusuθuraś .
- 22: larisalisvla . pɜtruśc . scɜvaś . pesś . tarχ ian
- 23: eś \\ cnl . nuθe . mal ec . lart . cucrina . lausisa .
- 24: zilaθ meχ l.raśnal .[la]ris . cɜl atina lau
- 25: sa clanc . arnt luscni [a]rnθal . clanc . larz
- 26: a . lart . turmna . salin[ial . larθ cɜl atina . a
- 27: pnal . cleniarc . vɜlχe[ś][...][papal]
- 28: śerc . vɜlχe . cusu . aule[sa][...]
- 29: aninalc . laris . fuln[folnius][clenia]
- 30: rc . lart . pɜtce . uslnal[...][cucrina]
- 31: inaθur . tɜcsinal . vɜl[...]
- 32: uś . larisc . cus . uslna[l][...]
- Malantaŭa paĝo
- 33: aule . salini . cusual
- 34: zilci . larθal . cusuś . titinal
- 35: larisalc . salini'ś . aulesla . celti nɜitis
- 36: ś . tar sminaśś . spa rz a in θuχt ceśa .
- 37: rat-m . suθiu . suθiusa . vɜlχeś . cusuśa
- 38: ulesla . vɜlθuruś . t[.]lniś . vɜlθurusla .
- 39: larθalc . cɜl atina ś . vetnal . larisalc .
- 40: cɜl atina ś . pitlnal
Literaturo
- Luciano Agostiniani, Francesco Nicosia: Tabula Cortonensis, Roma, "L’Erma" di Bretschneider 2000, ISBN 88-8265-090-1
- Maristella Pandolfini, A. Maggiani (Hrsg.): La Tabula Cortonensis e il suo contesto storico-archeologico. Atti dell’incontro di studio, 22 giugno 2001, Roma, Consiglio nazionale delle ricerche 2002
- Vincenzo Scarano Ussani, Mario Torelli: La Tabula Cortonensis, un documento giuridico, storico e sociale, Napoli, Loffredo 2003
