Talidomido

Talidomido
Plata kemia strukturo de la Talidomido
Tridimensia kemia strukturo de la Talidomido
Alternativa(j) nomo(j)
Piperidinila izoindolo Ftalimidoglutarimido Ftaloil-glutamimido
Kemia formulo	C13H10N2O4
CAS-numero-kodo	50-35-1
ChemSpider kodo	5233
PubChem-kodo	5426
Merck Index	15,9403
Fizikaj proprecoj
Aspekto	blanka solidaĵo
Molmaso	258233 g·mol-1
Denseco	1503g cm−3
Fandpunkto	269 °C
Bolpunkto	‎509.7 °C
Acideco (pKa)	11.59
Solvebleco	Akvo:0,545 g/L
Mortiga dozo (LD50)	113 mg/kg (buŝe)
Sekurecaj Indikoj
Riskoj	R21 R25 R46 R61 R62
Sekureco	S22 S26 S36/37/39 S45
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero T Toksa
GHS Damaĝo Piktogramo
GHS Signalvorto	Danĝera
GHS Deklaroj pri damaĝoj	H301, H312, H332, H340, H360
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	P202, P261, P281, P301+310, P308+313
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa)

Talidomido estas medikamento uzita dum certa tempo (1957...1962) kun nomo Contergan [kontergan'] kiel ripoziga kaj vomig-mildiga kombinaĵo (N-ftalin-glutaminacida amido). Substanco estis malkovrita far kompanio Chemie Grünenthal en jaro 1953. Oni plejparte ĉesigis ties uzon, post ke evidentiĝis, ke ĝi kaŭzas misevoluon de la feto. Multaj patrinoj naskis monstrenaskiton; okazis fokosimila kresko de la membroj, manko de orelo, misformitaj okuloj aŭ manko de intestofina aperturo.

Kemiaj detaloj

Laŭreporte la problemon kaŭzis, ke unu enantiomero de talidomido estas sekura, medicinefika, dum la alia kaŭzas genajn damaĝojn.

Amplekso de skandalo

En okcidenta Germanio naskiĝis inter 1959 kaj 1962 ĉirkaŭ 2'500, en Anglio ĉirkaŭ 500 deformitaj beboj. En Usono uzado de Talidomido estis multe limigita ĉar la substanco ne sukcesis ricevi aprobon ankaŭ ke ties danĝereco evidentiĝis. Oni ne scias ekzakte kiom da deformitaj beboj naskiĝis tutmonde, laŭ divenoj ĝis 100'000 .