Tradukoj de La Mastro de l' Ringoj

El Vikipedio, la libera enciklopedio

La Mastro de l' Ringoj de J. R. R. Tolkien, verkita originale en la angla, poste estis tradukita, kun diversaj gradoj de sukceso, en dekojn da aliaj lingvoj. Tolkien, fakulo pri ĝermana filologio, ekzameninta tiujn tradukojn, kiuj estis sub preparo dum lia vivdaŭro, havis rimarkojn kiuj reflektas ambaŭ la tradukan procezon kaj lian laboron. Por helpi tradukistojn, kaj ĉar li estis malkontenta pri kelkaj elektoj faritaj de fruaj tradukistoj kiel Åke Ohlmarks, Tolkien skribis sian Gvidilon al la Nomoj en La Mastro de l' Ringoj (1967).[1]

Fruaj tradukoj[redakti | redakti fonton]

La unuaj tradukoj de La Mastro de l' Ringoj estis tiuj en la nederlandan (1956-7, Max Schuchart) kaj svedan (1959–60, Åke Ohlmarks) lingvojn. Ambaŭ uzis konsiderindajn liberecojn kun ilia materialo, evidenta jam de la interpretado de la titolo, In de Ban van de Ring "Sub la Sorĉo de la Ringo" kaj Härskarringen "La Reganta Ringo", respektive. Plejmulto de pli lastaj tradukoj, komencanta kun la pola Władca Pierścieni en 1961, faris la titolon en laŭvortaj tradukoj. Cetere ne-laŭvortaj titolaj tradukoj post la pola traduko estas la japana 指輪物語　(ゆびわものがたり) "Legendo de la Ringo", finna Taru Sormusten Herrasta "Legendo de la Mastro de l' Ringoj", la unua norvega traduko Krigen om ringen "La Milito de la Ringo" kaj Okcidenta Frisian, Mastra fervorulo Alle Ringen "Mastro de Ĉiuj Ringoj".

Tolkien en ambaŭ kazoj de la nederlanda kaj la sveda kontraŭargumentis forte dum la tradukoj estis en progreso,  aparte koncerne al la adapto de konvenaj nomoj.

Malgraŭ longa korespondado, Tolkien ne sukcesis en konvinkado de la nederlanda tradukisto por liaj kontraŭstaroj kaj estis simile ĉagreniĝita en la sveda kazo.

Nederlanda traduko (Schuchart)[redakti | redakti fonton]

Koncerne al la nederlanda versio, li skribis

Tamen, se oni legas la nederlandan version, oni vidos, ke malmulto ŝanĝiĝis krom la nomoj de certaj karakteroj. 

Sveda traduko (Ohlmarks)[redakti | redakti fonton]

ÅKe Ohlmarks (1911–1984) estis tre produktema tradukisto, kiu dum sia kariero krom Tolkien-aj verkoj, aperigis ankaŭ svedajn versiojn de Shakespeare, Dante kaj la Nobla Korano. Tolkien ege malŝatis la tradukon de Ohlmarks de La Mastro de l' Ringoj, tamen, ne pli ol tiom, kiom li malŝatis la nederlandan tradukon de Schuchart.

Esperanto[redakti | redakti fonton]

Tolkien foje skribis:

Mia konsilo al ĉiuj, kiuj havas la tempon aŭ inklinon koncerni sin mem kun la movado de internacia lingvo  estus: "Subtenu Esperanton lojale."[2]

William Auld (1924 –2006), skota poeto, aŭtoro, tradukisto kaj revua redaktoro kiu verkis ĉefe en Esperanto, tradukis la verkojn de Tolkien kiel sekvas:

  • La kunularo de l' ringo, de J.R.R. Tolkien (1995)
  • La du turegoj, de J.R.R. Tolkien (1996)
  • La reveno de la reĝo, de J.R.R. Tolkien (1997)
  • La hobito, de J.R.R. Tolkien (poemoj kaj kantoj; kun Christopher Gledhill, 2000)
  • La Hobito, aŭ Tien kaj Reen, de J.R.R. Tolkien (poemoj kaj kantoj; kun Christopher Gledhill, Evertype 2015, ISBN 9781782011101, ISBN 9781782011095)

Listo de tradukoj[redakti | redakti fonton]

La nombro de lingvoj en kiujn la verkoj de Tolkien estis tradukitaj estas submetata al  debato. HarperCollins eksplicite enlistigas 38 (aŭ 39) lingvojn en kiuj tradukoj de "La Hobito kaj/aŭ La Mastro de l' Ringoj" ekzistas:

Baska, bretona, bulgara, kataluna, ĉinaj (Simpligita kaj Tradicia), kroata, ĉeĥa, dana, nederlanda, estona, finna, franca, galicia, germaa, greka, hebrea, hungara, Islanda, indonezia, itala, japana, korea, latva, litova, marata, norvega, pola, portugalaj (eŭropa, brazila), rumana, rusa, serba, slovaka, slovena, hispana, sveda, taja, turka, ukraina, vjetnama.[3]

Por kelkaj de ĉi tiuj lingvoj, estas traduko de La Hobito, sed ne de La Mastro de l' Ringoj. Por kelkaj lingvoj, estas pli ol unu traduko de La Mastro de l' Ringoj. Ĉi tiuj precipe inkluzivas rusan, cetere sveda, norvega, germana, pola kaj slovena.

Krom lingvoj menciitaj supre, estas eldonitaj tradukoj de la Hobito en albana, araba, armena, belorusa, Esperanto, faroesa, kartvela, irlanda, luksemburga, makedona, moldavia kaj persa.[4]

Referencoj[redakti | redakti fonton]

  1. ↑ Letters, 305f.; c.f.
  2. ↑ Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2006-05-25. Alirita 2015-12-21.
  3. ↑ FAQ Arkivigite je 2007-05-30 per la retarkivo Wayback Machine at tolkien.co.uk
  4. ↑ Translations of The Hobbit

Literaturo[redakti | redakti fonton]

  • Wayne G. Hammond and Christina Scull, The Lord of the Rings: A Reader's Companion (2005), ISBN 0-618-64267-6, 750-782.
  • Allan Turner, Translating Tolkien: Philological Elements in "The Lord of the Rings," Frankfurt: Peter Lang, 2005. ISBN 3-631-53517-1. Duisburger Arbeiten zur Sprach– und Kulturwissenschaft no. 59.
  • Mark T. Hooker, Tolkien Through Russian Eyes, Walking Tree Publishers, 2003. ISBN 3-9521424-7-6.

Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]

Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Tradukoj_de_La_Mastro_de_l%27_Ringoj&oldid=8397246"