Tunizio

Membro de
	Unuiĝintaj Nacioj • Afrika Unio • Ligo de Arabaj Ŝtatoj • Monda Organizaĵo pri Komerco • Organizaĵo de Islama Kunlaboro • Internacia Organizaĵo de la Franclingvio • Araba Magreba Unio • Internacia Civila Aviada Organizaĵo • Internacia Mara Organizo • Internacia Valuta Fonduso • Monda Organizaĵo pri Turismo • Internacia Atomenergia Organizaĵo • Monda Organizaĵo de Intelekta Propraĵo • Komunumo de la Sahel-Saharaj Ŝtatoj • Internacia Banko por Rekonstruo kaj Disvolvigo • Internacia Disvolviĝa Asocio • Internacia Financa Korporacio • Multflanka Investado-Garantia Agentejo • Internacia Centro por Dispozicio de Disputoj pri Investado • Afrika Banko por Disvolviĝo • Misio de Unuiĝintaj Nacioj kaj Afrika Unio en Darfuro • Arab Bank for Economic Development in Africa • Araba Fonduso por Ekonomia kaj Socia Disvolviĝo • Araba Monunua Fonduso • Unio por la Mediteraneo • Interpol • Organizaĵo por la Malpermeso de Kemiaj Armiloj • Internacia Hidrografia Organizo • Unesko • Grupo pri Teraj Observoj • Universala Poŝta Unio • Internacia Telekomunika Unio • Internacia Civildefenda Organizaĵo • Monda Organizaĵo pri Meteologio • Monda Organizaĵo pri Sano • Tutmonda Pridogana Organizo vd

	Tunizia Respubliko
	الجمهورية التونسية
	al-Ĝumhurija at-Tunisija
Detaloj	Detaloj
	Nacia himno: Humat Al Hima ; Defendantoj de patrujo
	Nacia devizo: حرية, نظام, عدالة (Hurriya, Nidham, 'Adala); "Libereco, Ordo, Justeco"
lando • suverena ŝtato • respubliko • Mediteranea lando
Bazaj informoj
Ĉefurbo	Tunizo
Oficiala(j) lingvo(j)	araba
Uzata(j) lingvo(j)	araba, franca
Plej ofta(j) religio(j)	islamo
Areo	163 610 km²;
- % de akvo	5,0 %
Loĝantaro	10 777 500 (2012) (2018)
Loĝdenso	63 loĝ./km²
Loĝantoj	Araboj, Berberoj
Vivolongo	74,6
Horzono	+1
Interreta domajno	tn
Landokodo	TN
Telefona kodo	216
Plej alta punkto	Jebel ech Chambi
Plej malalta punkto	Shatt al Gharsah
Politiko
Politika sistemo	respubliko
Ŝtatestro	prezidento Beji Caid Essebsi
Ĉefministro	Habbib Essid
Nacia tago	20-a de marto
Sendependiĝo disde ; Francio	20-a de marto 1956
Ekonomio
Valuto	dinaro (TND)
MEP	laŭ 2012
– suma	$ 105 347 Mio.
– pokapa	$ 9 774
Membro de
	Unuiĝintaj Nacioj • Afrika Unio • Ligo de Arabaj Ŝtatoj • Monda Organizaĵo pri Komerco • Organizaĵo de Islama Kunlaboro • Internacia Organizaĵo de la Franclingvio • Araba Magreba Unio • Internacia Civila Aviada Organizaĵo • Internacia Mara Organizo • Internacia Valuta Fonduso • Monda Organizaĵo pri Turismo • Internacia Atomenergia Organizaĵo • Monda Organizaĵo de Intelekta Propraĵo • Komunumo de la Sahel-Saharaj Ŝtatoj • Internacia Banko por Rekonstruo kaj Disvolvigo • Internacia Disvolviĝa Asocio • Internacia Financa Korporacio • Multflanka Investado-Garantia Agentejo • Internacia Centro por Dispozicio de Disputoj pri Investado • Afrika Banko por Disvolviĝo • Misio de Unuiĝintaj Nacioj kaj Afrika Unio en Darfuro • Arab Bank for Economic Development in Africa • Araba Fonduso por Ekonomia kaj Socia Disvolviĝo • Araba Monunua Fonduso • Unio por la Mediteraneo • Interpol • Organizaĵo por la Malpermeso de Kemiaj Armiloj • Internacia Hidrografia Organizo • Unesko • Grupo pri Teraj Observoj • Universala Poŝta Unio • Internacia Telekomunika Unio • Internacia Civildefenda Organizaĵo • Monda Organizaĵo pri Meteologio • Monda Organizaĵo pri Sano • Tutmonda Pridogana Organizo vd
	v • d • r

Reviziita versio de ĉi tiu paĝo, aprobita je 5 jun. 2015, estis bazita sur ĉi tiu versio.

Tunizio (arabe: تونس Tunis) (berbera: ⵜⵓⵏⴻⵙ Tunes) estas lando en Norda Afriko, inter Alĝerio kaj Libio.

La loĝantoj de Tunizio nomiĝas tunizianoj, sed la loĝantoj de la ĉefurbo Tunizo nomiĝas tunizanoj.

Datumoj pri Tunizio

Loĝantaro: 8.987 mil (1995), inter ili 97,2% tuniziaj araboj, 1,1% berberoj.
Ŝtatlingvo: araba lingvo (la franca estas ankaŭ multe uzata en la tuta lando, kvankam ĝi ne estas oficiala lingvo).
Kredantoj: islamanoj.
Eksporto: nafto, fosfatoj, tekstilaĵo, frukto, fiŝo.
Organizoj: UNO (1956)
Heredaĵo: ruinoj de Kartago, malnova urbocentro de Tunizo, punika urbo Kerkuan kaj Akropolo.
Esperanto-movado: vidu Esperanto-movado en Tunizio

Historio

En 814 a.K. Fenicianoj fondigis Kartago, kiu (post multe da jaroj de sereneco) estis tute pereigita dum la Tria Punika Milito en 146 a.K. Tiam ĝi estiĝis romia provinco "Africa". Ekde 476, kiam Okcident-Romio pereiĝis, Kartago estis la parto de Bizanca Imperio. Dum 7-a kaj 8-a jarcentoj Araboj konkeris teritorion de nuntempa Tunizio. La urbo de Kajruano estis fondigita de ili. Multaj arabaj dinastioj regis ĝin ekde 800 ĝis 1574, kiam Otomana Imperio konkeris la landon.

Ekde 1880 Tunizio estis kolonio de Francio. Ĝi sendependiĝis en 1956. Dum longaj jaroj 1934-87 ĝin gvidis Habib Bourguiba. En 1987 Zin Al-Abidin Ben Ali estis elektigita prezidenton. En 1985 Israelaj aeroplanoj bombardigis regiono de Tunizo (kie Jaser Arafat kaŝiĝis post Israela atako de Libano), kaŭzinte ĉirkaŭ 80 civilulojn mortiĝis.

Ekde decembro de 2010 ĝis januaro de 2011, okazis grandaj socialaj ribeloj precipe ekigitaj de la urba junularo kontraŭ la senlaboreco, malbonaj vivkondiĉoj kaj polica perforto.

Plej Grandaj Urboj

Tunizo, تونس [tunis] (1.200.000)
Sfakso, صفاقس [safa'kis] (265.131)
Suzo, سوسة [su'sa] (173.047)
Kajruano, قيروان [kajruŭan'] (117.903)
Ariana, أريانة [arjana] (97.687)

Administra divido

Tunizio estas dividita laŭ 24 gubernioj: Al Kaf, Al Mahdijah, Al Munastir, Al Qasrajn, Al Qajravan, Arjanah, Bajah, Banzart, Bin 'Arus, Jundubah, Madanin, Nabul, Qabis, Qafsah, Qibili, Safaqis, Sidi Bu Zaid, Siljanah, Susah, Tatavin, Tavzar, Tunis, Zaghvan, Manuba.

Tunizio en Esperanto

En la kvina kanto de la verko de Abel Montagut nome Poemo de Utnoa okazas asembleo de la Gobanoj (eksterteranoj). Tie oni akceptas, ke oni plikuraĝigu la malfortigitan Utnoan (nome la ĉefrolulo Noa) pere de la drogo anoŭdo. Inna malsupreniras kaj liveras ĝin al Noa. Je ties efiko aperas antaŭ li la poeto Valmikio kaj poste la japana pentristo Hokusajo kiuj montras al li laŭvice la enormajn atingojn de la estonta homaro, se li sukcesas savi ĝin, nome, en Azio, kaj poste venas la vico de Fidiaso, kaj poste Maria Sklodovska, kiuj montras al Utnoa la mirindaĵojn de Eŭropo. La venonta ĉiĉerono estas Akenatono kiu montras interesaĵojn el Afriko dekomence el Egiptujo, kaj poste el Tunizio; jen kiel la verkisto priskribas la historiajn atingojn de la lando: