Turdomo (kastelo)

Dhún Guaire (Dunguaire Castle) en Irlando.

Achadh na nIúr (Aughanure Castle) en Irlando.

desegno de skota turdomo (Coxton Tower).

Turdomo estas konstruformo sur la Britaj insuloj. Turdomoj estass loĝturoj, kiuj ankaŭ servas kiel defendturoj. Ili estas oftaj ekde la 14a jarcento precipe en Irlando kaj Skotlando. En Irlando estas ĉ. 2000 de eble 8000 turdomoj restaŭritaj aŭ en ruina stato. En Skotlando ĉ. 700.

disvastigo de la turdomoj sur la Britaj insuloj.

Historio

De kie la konstruformo venis ne estas tute klare. Eble ĝi venis de la pli malnova, ligna normana konstruformo, la ligna praburgo. Tipa signo, kiel la tre dikaj niĉoj, troviĝas ĉe skotaj Broch-oj.

Dum multaj irlandaj klanoj subtaksis la signifon de la turdomoj, la klanoj O’Conors kaj O’Flaherty en Connachta (Connacht) rekonis ĝin frue kaj jam posedis turdomojn ĉ. la jaro 1300 apud Eanach Dhúin (Annaghdown) kaj Ros Comáin (Roscommon).

kastelo an Rois (Ross Castle) en la graflando Ciarraí.

Ekzemploj

burgo Chiosmuil, (Kisimul Castle) sur Barra.

• Irlando
  • graflando Galivo: kastelo Achadh na nIúr (Aughnanure Castle), kastelo Dhún Guaire (Dunguaire Castle)
  • Graflando Lú: kastelo Baile Átha Fhirdhia (Ardee), kastelo Bhaile an Rútaigh (Roodstown Castle)
  • Graflando Maigh Eo: kastelo Charraig an Chabhlaigh (Rockfleet Castle) kastelo Carraig an Chabhlaigh, kastelo Ghráinne (Carrickkildavnet Castle)
  • graflando Thiobraid Árann: Choillte Rua (Redwood Castle)

• rondoformaj ekzemploj estas:

Aonach Urmhumhan (Nenagh), graflando Thiobraid Árann, kastelo Bhaile Nua (Newtown Castle), graflando An Clár kaj Shanid, grafando Limeriko.

• Nordirlando
  • graflando an Dúin: kastelo an Chaoil (Narrow Water Castle), kastelo MacSiurtain (Jordan’s Castle)
• Skotlando
  • Abergeldie Castle
  • Tower of Hallbar

Vidu ankaŭ

• Loĝejturo
• Turburgo
• Gentoturo

Literaturo

Irlando

• Terence B. Barry: The Archaeology of Medieval Ireland. Routledge, London 1999, ISBN 0-415-01104-3.
• Maurice Craig: The Architecture of Ireland from the Earliest Times to 1880. Batsford 1982, ISBN 0-7134-2586-5.
• Paul M. Kerrigan: Castles and Fortifications in Ireland 1485–1945. The Collins Press, Cork, 1995 oder Spellmount Publishers, 1995, ISBN 1-873376-49-9
• Harold G. Leask: Irish Castles and Castellated Houses. Dundalgan Press (W.Tempest), Dundalk 1999, ISBN 0-85221-010-8.
• Matthew J. McDermott: Irelands Architectural Heritage. Folens, Dublin 1975
• Tadhg O'Keeffe: Medieval Ireland. An Archaeology. Tempus Publishing, Stroud 2000, ISBN 0-7524-1464-X.
• David Sweetman: The Medieval Castles of Ireland. The Collins Press, Cork 2005, ISBN 1-9034-6480-3 (EA 1999)

Skotlando

• Martin Coventry: Castles of the clans. The strongholds and seats of 750 Scottish families and clans. Goblinshead Publishing, Musselburgh 2008, ISBN 1-899874-36-4.
• Martin Coventry: The castles of Scotland. A comprehensive reference and gazetteer to more than 2700 castles and fortified cities. Goblinshead Publishing, Musselburgh 2001. ISBN 1-899874-27-5.
• Stuart Cruden: The scottish castle. Nelson Books, London 1963 (EA London 1960)
• Joachim Zeune: Der schottische Burgenbau vom 15. bis 17. Jahrhundert. Untersuchungen insbesondere zum Wohnbereich (Veröffentlichungen der Deutschen Burgenvereinigung/Neue Folge; Reihe A, Forschungen; Bd. 1). DBI, Marksburg über Braubach, 1989. ISBN 3-927558-00-1 (zugl. Dissertation, Universität Bamberg 1989).