Vikipedio:Artikolo de la semajno/2014

El Vikipedio, la libera enciklopedio
2005  • 2006  • 2007  • 2008  • 2009  • 2010  • 2011  • 2012  • 2013  • 2014  • 2015  • 2016  • 2017  • 2018  • 2019  • 2020


1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42 | 43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49 | 50 | 51 | 52 | 53
Bobistoj en kvar-vira bobo
Bobistoj en kvar-vira bobo

Bobado (aŭ sportsledado) estas disciplino de vintra sporto, evoluigita fine de la 19-a jarcento fare de angloj en Svisio kaj Germanio, kiu iĝis konkurso de la Vintraj Olimpikoj. Du aŭ kvar sportistoj sidas sur bobo (aŭ sportsledo), iusence futurisma speco de sledo, kaj rapidas suben en duontubo, kies muroj konsistas el glaciiĝinta neĝo. La bobado do parencas al la sporta disciplino de sledado.

Dum la jaro 1888 en la vintrosporta urbeto Sankt Andreasberg de Germanio anglo inventis la bobon, fiksante du sledojn unu post la alia per breto, tial ke la antaŭa parto estis stirebla per ŝnuroj ambaŭflanke de la veturilo. La konkursoj, kiujn oni ekorganizis per tiaj novaj duoblaj sledoj, ĉiuj okazis sur naturaj bobadovojoj, do dum vintro sur arbaraj vojoj grandparte faritaj por fortransporto de hakitaj arboj. La novaj sportiloj famiĝis aparte en la vintrosportaj urboj de Svisio, kie riĉaj junaj eŭropanoj feriis en luksaj hoteloj. Aparte la hoteloj de Sankta Maŭrico penis organizi konkursojn pri bobado, kaj prepari bonajn glaciajn vojojn por bobado.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Emuo - Hispana literaturo de la Klerismo - Mondaj Ludoj de 2013

Pedofilia movado estas socipolitika movado, kiu defendas la socian kaj institucian aprobon de pedofilio kaj de tio, kion la pedofiliaj aktivuloj difinas kiel konsentaj seksaj rilatoj inter plenkreskuloj kaj neplenkreskuloj, strebanta atingi cele al tio sociajn kaj jurajn ŝanĝiĝojn kiel la nuligon aŭ reformon de la aĝo de konsento, la agnoskon kiel specifan seksan orientiĝon de pedofilio kaj ties forigon kiel parafilion el la oficialaj listoj de malsanoj kaj mensaj malordoj. Centrita sur senmitiga akademia debato, la movado naskiĝis en Nederlando dum la jardeko de la 1950-aj per la aktivado de la psikologo Frits Bernard kaj de la senatano kaj juristo Edward Brongersma. Ĝi baldaŭ rezultigis kreon de multaj asocioj defende de pedofilio en multaj landoj. En la 1970-aj jaroj, en la kunteksto de la 'seksa revolucio', la movado spertis dumtempan antaŭeniron al ties celoj en okcidenta Eŭropo, precipe en Nederlando, sed ĝi komencis retroiri ekde la 1980-aj jaroj.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: BobadoEmuoHispana literaturo de la Klerismo


Alfabeto sur betulŝela dokumento, 1025-1050

Malnova Novgoroda dialekto (ruse: Древненовгородский диалект) nomiĝas slava dialekto, kiu estis uzita en lingvaj objektoj sur betulaj ŝeloj, kiuj estis malkovritaj en la Novgoroda regiono de Rusio. La dialekto estis uzata ĝis la 15-a jarcento en la Novgoroda federacia respubliko. La nocion kreis Andrej Zaliznjak. La Malnova Novgoroda dialekto diferencas en multaj trajtoj de la malnova rusa lingvo. En dokumentoj uzata lingvo havas multajn trajtojn, kiuj ne estas tipaj por aliaj orientslavaj dialektoj (kaj parte ankaŭ por aliaj slavaj lingvoj).

Malnova Novgoroda perdiĝis post la konkero de Novgorodo de Duklando de Moskvo en la jaro 1478. Kelkaj dialektaj apartaĵoj tamen reteniĝis ankoraŭ longe sur la Novgoroda teritorio (codiro, litero ять (ѣ) anstataŭ ы en la genitivo sg. de a-radikoj ktp.).

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Pedofilia movado - Bobado - Emuo

Alfabeto sur betulŝela dokumento, 1025-1050

Malnova Novgoroda dialekto (ruse: Древненовгородский диалект) nomiĝas slava dialekto, kiu estis uzita en lingvaj objektoj sur betulaj ŝeloj, kiuj estis malkovritaj en la Novgoroda regiono de Rusio. La dialekto estis uzata ĝis la 15-a jarcento en la Novgoroda federacia respubliko. La nocion kreis Andrej Zaliznjak. La Malnova Novgoroda dialekto diferencas en multaj trajtoj de la malnova rusa lingvo. En dokumentoj uzata lingvo havas multajn trajtojn, kiuj ne estas tipaj por aliaj orientslavaj dialektoj (kaj parte ankaŭ por aliaj slavaj lingvoj).

Malnova Novgoroda perdiĝis post la konkero de Novgorodo de Duklando de Moskvo en la jaro 1478. Kelkaj dialektaj apartaĵoj tamen reteniĝis ankoraŭ longe sur la Novgoroda teritorio (codiro, litero ять (ѣ) anstataŭ ы en la genitivo sg. de a-radikoj ktp.).

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Pedofilia movado - Bobado - Emuo

Aleksandr Aleksandroviĉ BLOK (ruse Александр Александрович Блок, eventuale esperantigebla kiel Aleksandro Bloko; naskiĝis la 28-an de novembro 1880, mortis la 7-an de aŭgusto 1921) estis elstara rusa poeto, tradukisto kaj artologo, opiniata kiel la plej elstara reprezentanto de la rusa simbolismo, ofte menciata kiel la dua plej granda rusa poeto (post Aleksandr Puŝkin). La formiĝo de la poezia individueco de Blok komence pasis tute sen la influo de la rusa simbolismo, kies unuaj praktikantoj - D. Mereĵkovskij, Z. Gippius kaj V. Brjusov - jam komence de la 1890-aj jaroj faris ĝin rimarkinda evento en la poezia vivo de Rusio.

La jaroj 1910-16 estis la periodo de la pleja literatura famo de Blok. Post la Oktobra Revolucio, la malakcepto flanke de la nova sovetunia reĝimo kaŭzis al Blok severan deprimon. Komence li ankoraŭ penis kunlabori kun kulturaj institucioj. Li laboris en la eldonejo "Monda Literaturo" (redaktante la verkojn de Heine), estris la reĝisoran fakon en la Granda Teatro, membris en la estraro de la Sovetia Unuiĝo de Verkistoj. Fojfoje li koncertis en Petrogrado kaj Moskvo. Tamen la kreskanta abismo inter la atendata "purigo per revolucio" kaj la nudokule observebla plifortiĝo de la bolŝevisma teroro iom-post-iom forturnis la poeton for de la publika aktivado.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Malnova Novgoroda dialekto - Pedofilia movado - Bobado

Aleksandr Aleksandroviĉ BLOK (ruse Александр Александрович Блок, eventuale esperantigebla kiel Aleksandro Bloko; naskiĝis la 28-an de novembro 1880, mortis la 7-an de aŭgusto 1921) estis elstara rusa poeto, tradukisto kaj artologo, opiniata kiel la plej elstara reprezentanto de la rusa simbolismo, ofte menciata kiel la dua plej granda rusa poeto (post Aleksandr Puŝkin). La formiĝo de la poezia individueco de Blok komence pasis tute sen la influo de la rusa simbolismo, kies unuaj praktikantoj - D. Mereĵkovskij, Z. Gippius kaj V. Brjusov - jam komence de la 1890-aj jaroj faris ĝin rimarkinda evento en la poezia vivo de Rusio.

La jaroj 1910-16 estis la periodo de la pleja literatura famo de Blok. Post la Oktobra Revolucio, la malakcepto flanke de la nova sovetunia reĝimo kaŭzis al Blok severan deprimon. Komence li ankoraŭ penis kunlabori kun kulturaj institucioj. Li laboris en la eldonejo "Monda Literaturo" (redaktante la verkojn de Heine), estris la reĝisoran fakon en la Granda Teatro, membris en la estraro de la Sovetia Unuiĝo de Verkistoj. Fojfoje li koncertis en Petrogrado kaj Moskvo. Tamen la kreskanta abismo inter la atendata "purigo per revolucio" kaj la nudokule observebla plifortiĝo de la bolŝevisma teroro iom-post-iom forturnis la poeton for de la publika aktivado.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Malnova Novgoroda dialekto - Pedofilia movado - Bobado

La ĉieldisko de Nebra estas metala bronzepoka disko kun oraj aplikaĵoj reprezentanta la ĉielon. La disko estis trovita apud la urbo Nebra (Germanio) la 4-an de julio 1999. Ĝi estas la ĝis nun plej malnova tiel preciza ĉielreprezentaĵo kaj unu el la plej gravaj trovaĵoj de la bronzepoko kaj videblas nun en la muzeo de Halle.

La disko estas tiom eksterordinara objekto, ke iuj arkeologoj supozis ke ĝi estis farita de trompemulo. Mikroskopa esploro de la supera tavolo montris, ke la disko estas nekontesteble malnovega. La grando de la oksidkristaloj rilatas al la malrapido de sia estiĝo, kaj tiuj de la disko estas tro multnombraj por estis artefaritaj. Aliaj aĵoj, bronzaj glavoj, estis elfositaj je la sama loko kaj kompara esploro kun aliaj similaj bronzepokaj glavoj datiĝintaj danke al karbono 14, ebligas diri, ke la disko datiĝas de ĉirkaŭ la jaro 1600 a.K.. Izotopa esploro de la radioaktiva plumbo de la disko konfirmas, ke ĝi estis farita en la regiono de malkovro. Fakte ĉiu trovloko havas tipan isotopan subskribon kaj la kupro nekontesteble devenas de la aŭstraj Alpoj.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Aleksandro Blok - Malnova Novgoroda dialekto - Pedofilia movado

La ĉieldisko de Nebra estas metala bronzepoka disko kun oraj aplikaĵoj reprezentanta la ĉielon. La disko estis trovita apud la urbo Nebra (Germanio) la 4-an de julio 1999. Ĝi estas la ĝis nun plej malnova tiel preciza ĉielreprezentaĵo kaj unu el la plej gravaj trovaĵoj de la bronzepoko kaj videblas nun en la muzeo de Halle.

La disko estas tiom eksterordinara objekto, ke iuj arkeologoj supozis ke ĝi estis farita de trompemulo. Mikroskopa esploro de la supera tavolo montris, ke la disko estas nekontesteble malnovega. La grando de la oksidkristaloj rilatas al la malrapido de sia estiĝo, kaj tiuj de la disko estas tro multnombraj por estis artefaritaj. Aliaj aĵoj, bronzaj glavoj, estis elfositaj je la sama loko kaj kompara esploro kun aliaj similaj bronzepokaj glavoj datiĝintaj danke al karbono 14, ebligas diri, ke la disko datiĝas de ĉirkaŭ la jaro 1600 a.K.. Izotopa esploro de la radioaktiva plumbo de la disko konfirmas, ke ĝi estis farita en la regiono de malkovro. Fakte ĉiu trovloko havas tipan isotopan subskribon kaj la kupro nekontesteble devenas de la aŭstraj Alpoj.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Aleksandro Blok - Malnova Novgoroda dialekto - Pedofilia movado

La Klasifiko Internacia de Malsanoj (KIM) (angle International Classification of Diseases [internacia klasifiko de malsanoj] respektive International Classification of Disorders [internacia klasifiko de perturboj], mallonge ICD) estas la plej grava kaj tutmonde agnoskata klasifika sistemo de medicinaj diagnozoj. La listo de diagnozonomoj kaj koncernaj diagnozaj kodoj estas eldonata de la Monda Organizo pri Sano (MOS, angla mallongigo WHO). La aktuala, internacie valida versio portas la numeron 10 kaj kutime laŭ la angla mallongigo estas nomata "ICD-10"; ĝia lasta aktualigo okazis dum la jaro 2006. Dum printempo 2007 komenciĝis la unuaj laboroj pri la 11-a versio.

Aparte pri la psikaj malsanoj ekzistas fortaj streboj ene de la klasifiko laŭeble eviti la vorton "malsano" (angle disease, etimologie laŭvorte "malfacilaĵo") kaj uzi la pli pozitive sonan vorton "perturbo" (angle disorder, etimologie laŭvorte "malordo"). La retoriko paroli pri malsanoj sen nomi ilin "malsano" tamen estas malfacila tasko: ekzemple en la germana lingvo la vorto disorder korespondas al la vorto "Störung" [laŭvorte "ĝenaĵo"] ... Kritikantoj atentigis, ke eble "psikaj perturboj" laŭ la nova vortumo pli konsideriĝas "ĝenaĵo" por aliaj homoj ol esti konsiderataj "malsanoj" malfacilaj por la paciento mem. Kaj ankaŭ iuj anglalingvaj pacientoj sentis sin diskriminaciataj per la etikedo havi "malordon", ne esti "en ordo".

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: ĉieldisko de Nebra - Aleksandro Blok - Malnova Novgoroda dialekto

La Klasifiko Internacia de Malsanoj (KIM) (angle International Classification of Diseases [internacia klasifiko de malsanoj] respektive International Classification of Disorders [internacia klasifiko de perturboj], mallonge ICD) estas la plej grava kaj tutmonde agnoskata klasifika sistemo de medicinaj diagnozoj. La listo de diagnozonomoj kaj koncernaj diagnozaj kodoj estas eldonata de la Monda Organizo pri Sano (MOS, angla mallongigo WHO). La aktuala, internacie valida versio portas la numeron 10 kaj kutime laŭ la angla mallongigo estas nomata "ICD-10"; ĝia lasta aktualigo okazis dum la jaro 2006. Dum printempo 2007 komenciĝis la unuaj laboroj pri la 11-a versio.

Aparte pri la psikaj malsanoj ekzistas fortaj streboj ene de la klasifiko laŭeble eviti la vorton "malsano" (angle disease, etimologie laŭvorte "malfacilaĵo") kaj uzi la pli pozitive sonan vorton "perturbo" (angle disorder, etimologie laŭvorte "malordo"). La retoriko paroli pri malsanoj sen nomi ilin "malsano" tamen estas malfacila tasko: ekzemple en la germana lingvo la vorto disorder korespondas al la vorto "Störung" [laŭvorte "ĝenaĵo"] ... Kritikantoj atentigis, ke eble "psikaj perturboj" laŭ la nova vortumo pli konsideriĝas "ĝenaĵo" por aliaj homoj ol esti konsiderataj "malsanoj" malfacilaj por la paciento mem. Kaj ankaŭ iuj anglalingvaj pacientoj sentis sin diskriminaciataj per la etikedo havi "malordon", ne esti "en ordo".

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: ĉieldisko de Nebra - Aleksandro Blok - Malnova Novgoroda dialekto

La tapiŝo de Bayeux aŭ pli ĝuste la tapeto de Bayeux, ankaŭ tapeto de la reĝino Matilda aŭ plej frue la tolaĵo pri la konkero estas brodaĵo kiu bilde prezentas la konkeron de Anglio fare de Vilhelmo la 1-a en la jaro 1066.

La tapiŝo estis verŝajne mendita de Odo de Bayeux, duonfrato de Vilhelmo la Konkerinto. Ĝi priskribas la eventojn pri la konkero de Anglio en la jaro 1066, detalante la ŝlosilajn eventojn de tiu konkero, ĉefe la batalo apud Hastings. Tamen preskaŭ duono de la scenoj prezentas eventojn antaŭ la invado. Kvankam ĝi estas tre favora al Vilhelmo (ĝia celo certe estis pravigi liajn agadojn), la tapiŝo de Bayeux havas neestimeblan valoron dokumentan pri la kono de la 11-a jarcento en duklando Normandio kaj Anglio: ĝi sciigas al ni pri vestaĵoj, kasteloj, ŝipoj kaj tiamaj vivkondiĉoj.

La tapiŝo de Bayeux estas nun videbla en la urba muzeo de Bayeux en la provinco Normandio de Francio. Detala brodaĵa kopio el la 19-a jarcento ekspoziciatas en la urba muzeo de Reading en Britio. Ekde la jaro 2007 la tapiŝo konsideratas parto de la UNESKO-programo Memoro de la Mondo.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Klasifiko Internacia de Malsanoj - ĉieldisko de Nebra - Aleksandro Blok

La tapiŝo de Bayeux aŭ pli ĝuste la tapeto de Bayeux, ankaŭ tapeto de la reĝino Matilda aŭ plej frue la tolaĵo pri la konkero estas brodaĵo kiu bilde prezentas la konkeron de Anglio fare de Vilhelmo la 1-a en la jaro 1066.

La tapiŝo estis verŝajne mendita de Odo de Bayeux, duonfrato de Vilhelmo la Konkerinto. Ĝi priskribas la eventojn pri la konkero de Anglio en la jaro 1066, detalante la ŝlosilajn eventojn de tiu konkero, ĉefe la batalon de Hastings. Tamen preskaŭ duono de la scenoj prezentas eventojn antaŭ la invado. Kvankam ĝi estas tre favora al Vilhelmo (ĝia celo certe estis pravigi liajn agadojn), la tapiŝo de Bayeux havas neestimeblan valoron dokumentan pri la kono de la 11-a jarcento en duklando Normandio kaj Anglio: ĝi sciigas al ni pri vestaĵoj, kasteloj, ŝipoj kaj tiamaj vivkondiĉoj.

La tapiŝo de Bayeux estas nun videbla en la urba muzeo de Bayeux en la provinco Normandio de Francio. Detala brodaĵa kopio el la 19-a jarcento ekspoziciatas en la urba muzeo de Reading en Britio. Ekde la jaro 2007 la tapiŝo konsideratas parto de la UNESKO-programo Memoro de la Mondo.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Klasifiko Internacia de Malsanoj - ĉieldisko de Nebra - Aleksandro Blok

La monaĥejo Lorsch [lorŝ] estas eksa abatejo de benediktanaj monaĥoj, rande de la historia urbeto Lorsch en la distrikto Bergstraße de la federacia lando Hesio de Germanio. La monaĥejo fondiĝis dum la jaro 764 kaj dum 468 estris regionan ŝtateton kun parte granda teritorio en la sudo de Hesio, ĝis dum la jaro 1232 la monaĥejaj konstruaĵoj kaj ĉiuj teritorioj transiris en la posedon de la elektoepiskopujo Majenco (Erzstift Mainz). Dum la frua mezepoko la monaĥejo estis spirita kaj kultura centro de la Franka imperio. La Pordega aŭ Reĝa Halo de ĝi estas la sola komplete konservita konstruaĵo el la epoko de la Karolida Dinastio kaj apartenas al la plej signifaj konservaĵoj de arkitekturo el la antaŭromanika epoko.

Aparte famaj estas la verkoj el la granda monaĥeja biblioteko, kiuj hodiaŭ konserviĝas en plej diversaj lokoj de la mondo. La monaĥejo Lorsch (abatejo kaj baziliko) ekde la jaro 1991 estas listigata kiel monda kultura heredaĵo de Unesko.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: tapiŝo de Bayeux - Klasifiko Internacia de Malsanoj - ĉieldisko de Nebra

La monaĥejo Lorsch [lorŝ] estas eksa abatejo de benediktanaj monaĥoj, rande de la historia urbeto Lorsch en la distrikto Bergstraße de la federacia lando Hesio de Germanio. La monaĥejo fondiĝis dum la jaro 764 kaj dum 468 estris regionan ŝtateton kun parte granda teritorio en la sudo de Hesio, ĝis dum la jaro 1232 la monaĥejaj konstruaĵoj kaj ĉiuj teritorioj transiris en la posedon de la elektoepiskopujo Majenco (Erzstift Mainz). Dum la frua mezepoko la monaĥejo estis spirita kaj kultura centro de la Franka imperio. La Pordega aŭ Reĝa Halo de ĝi estas la sola komplete konservita konstruaĵo el la epoko de la Karolida Dinastio kaj apartenas al la plej signifaj konservaĵoj de arkitekturo el la antaŭromanika epoko.

Aparte famaj estas la verkoj el la granda monaĥeja biblioteko, kiuj hodiaŭ konserviĝas en plej diversaj lokoj de la mondo. La monaĥejo Lorsch (abatejo kaj baziliko) ekde la jaro 1991 estas listigata kiel monda kultura heredaĵo de Unesko. En 2014 festiĝas la 1250-jara jubileo de la historia konstruaĵo.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: tapiŝo de Bayeux - Klasifiko Internacia de Malsanoj - ĉieldisko de Nebra

Karikaturo de Theo Zasche
Karikaturo de Theo Zasche

Richard Strauss (la 11-an de junio 1864, Munkeno — la 8-an de septembro 1949, Garmisch-Partenkirchen) estis germana komponisto de la malfrua 19-a kaj de la 20-a jarcentoj, kiu famiĝis precipe per siaj orkestra programmuziko (simfoniaj poemoj), lidverkaro kaj operoj. Strauss estis krom tio grava orkestrestro kaj teatrestro samkiel luktanto por la muzika kampo kaj por la plibonigo de aŭtororajtoj.

Per la kunlaboro kun Stefan Zweig, kiu verkis por lia opero Die schweigsame Frau la libreton, Strauss eniĝis en malfavoron je la nazioj. Post kiam la Gestapo forkaptis kritikan leteron al Stefan Zweig de la 17-a de junio 1935, Strauss estis devigata abdiki kiel prezidanto de la Reichsmusikkammer. Okaze de la Somera Olimpiko 1936 Strauss li tamen rajtis komponi la inaŭguromuzikon. La mendon li ricevis jam en 1932 deflanke de la Internacia Olimpia Komitato (IOK) en Lausanne.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: monaĥejo Lorsch - tapiŝo de Bayeux - Klasifiko Internacia de Malsanoj

Karikaturo de Theo Zasche
Karikaturo de Theo Zasche

Richard Strauss (la 11-an de junio 1864, Munkeno — la 8-an de septembro 1949, Garmisch-Partenkirchen) estis germana komponisto de la malfrua 19-a kaj de la 20-a jarcentoj, kiu famiĝis precipe per siaj orkestra programmuziko (simfoniaj poemoj), lidverkaro kaj operoj. Strauss estis krom tio grava orkestrestro kaj teatrestro samkiel luktanto por la muzika kampo kaj por la plibonigo de aŭtororajtoj.

Per la kunlaboro kun Stefan Zweig, kiu verkis por lia opero Die schweigsame Frau la libreton, Strauss eniĝis en malfavoron je la nazioj. Post kiam la Gestapo forkaptis kritikan leteron al Stefan Zweig de la 17-a de junio 1935, Strauss estis devigata abdiki kiel prezidanto de la Reichsmusikkammer. Okaze de la Somera Olimpiko 1936 Strauss li tamen rajtis komponi la inaŭguromuzikon. La mendon li ricevis jam en 1932 deflanke de la Internacia Olimpia Komitato (IOK) en Lausanne.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: monaĥejo Lorsch - tapiŝo de Bayeux - Klasifiko Internacia de Malsanoj

Karikaturo de Theo Zasche
Karikaturo de Theo Zasche

Richard Strauss (la 11-an de junio 1864, Munkeno — la 8-an de septembro 1949, Garmisch-Partenkirchen) estis germana komponisto de la malfrua 19-a kaj de la 20-a jarcentoj, kiu famiĝis precipe per siaj orkestra programmuziko (simfoniaj poemoj), lidverkaro kaj operoj. Strauss estis krom tio grava orkestrestro kaj teatrestro samkiel luktanto por la muzika kampo kaj por la plibonigo de aŭtororajtoj.

Per la kunlaboro kun Stefan Zweig, kiu verkis por lia opero Die schweigsame Frau la libreton, Strauss eniĝis en malfavoron je la nazioj. Post kiam la Gestapo forkaptis kritikan leteron al Stefan Zweig de la 17-a de junio 1935, Strauss estis devigata abdiki kiel prezidanto de la Reichsmusikkammer. Okaze de la Somera Olimpiko 1936 Strauss li tamen rajtis komponi la inaŭguromuzikon. La mendon li ricevis jam en 1932 deflanke de la Internacia Olimpia Komitato (IOK) en Lausanne.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: monaĥejo Lorsch - tapiŝo de Bayeux - Klasifiko Internacia de Malsanoj

Arundo
Arundo

Arundo (hispane kaj oficiale Ronda) estas urbo kaj municipo en la nordoriento de la hispana provinco Malago, de la aŭtonoma komunumo Andaluzio. Arundo estas la ĉefurbo de la regiona distrikto Montĉeno de Arundo.

La urbo sidas sur ebenaĵo tranĉata de profunda gorĝo fosata de la rivero Guadalevín, en kiu surbordiĝas la konstruaĵoj de ĝia historia urbocentro, kio donas al la urbo pitoreskan panoramon kiu, kunigata al la varieco de monumentoj kiujn ĝi havas, la natuan ĉirkaŭon kaj ĝian prokksimecon al la grandaj centroj de la amasturismo de la Costa del Sol, igis ĝin unu el la gravaj regionaj tursimaj allogaĵoj. La kornico de la tranĉaĵo kaj la Nova Ponto estas la tipa bildo de la urbo.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Richard Strauss - monaĥejo Lorsch - tapiŝo de Bayeux

Arundo
Arundo

Arundo (hispane kaj oficiale Ronda) estas urbo kaj municipo en la nordoriento de la hispana provinco Malago, de la aŭtonoma komunumo Andaluzio. Arundo estas la ĉefurbo de la regiona distrikto Montĉeno de Arundo.

La urbo sidas sur ebenaĵo tranĉata de profunda gorĝo fosata de la rivero Guadalevín, en kiu surbordiĝas la konstruaĵoj de ĝia historia urbocentro, kio donas al la urbo pitoreskan panoramon kiu, kunigata al la varieco de monumentoj kiujn ĝi havas, la natuan ĉirkaŭon kaj ĝian prokksimecon al la grandaj centroj de la amasturismo de la Costa del Sol, igis ĝin unu el la gravaj regionaj tursimaj allogaĵoj. La kornico de la tranĉaĵo kaj la Nova Ponto estas la tipa bildo de la urbo.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Richard Strauss - monaĥejo Lorsch - tapiŝo de Bayeux

Eble la plej konata bildo de Erfurto: la du preĝejoj sur monteto super la katedralplaco
Eble la plej konata bildo de Erfurto: la du preĝejoj sur monteto super la katedralplaco

Erfurto estas eksterdistrikta urbo en la federacia lando Turingio de Germanio kaj ties ĉefurbo. Ĝi estas la ĉefa urbo plej proksima al la geografia centro de Germanio, situanta je 100 kilometroj sudokcidente de Lepsiko, je 150 km norde de Nurembergo kaj je 180 km sudoriente de Hanovro. Kun ĝiaj najbaraj urboj Vejmaro kaj Jena ĝi formas la centran metropolitan areon de Turingio kun proksimume 500 000 loĝantoj.

Resume la urbo estas historia trafika nodo, arkitektura juvelo kun el la plej bone konservitaj historiaj urbokernoj en tuta Mezeŭropo, centro kultura kaj politika kaj signifa kongresurbo.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Arundo - Richard Strauss - monaĥejo Lorsch

Eble la plej konata bildo de Erfurto: la du preĝejoj sur monteto super la katedralplaco
Eble la plej konata bildo de Erfurto: la du preĝejoj sur monteto super la katedralplaco

Erfurto estas eksterdistrikta urbo en la federacia lando Turingio de Germanio kaj ties ĉefurbo. Ĝi estas la ĉefa urbo plej proksima al la geografia centro de Germanio, situanta je 100 kilometroj sudokcidente de Lepsiko, je 150 km norde de Nurembergo kaj je 180 km sudoriente de Hanovro. Kun ĝiaj najbaraj urboj Vejmaro kaj Jena ĝi formas la centran metropolitan areon de Turingio kun proksimume 500 000 loĝantoj.

Resume la urbo estas historia trafika nodo, arkitektura juvelo kun el la plej bone konservitaj historiaj urbokernoj en tuta Mezeŭropo, centro kultura kaj politika kaj signifa kongresurbo.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Arundo - Richard Strauss - monaĥejo Lorsch

emblemo de la antarkta traktato
emblemo de la antarkta traktato

La antarkta traktato estas dokumento pri nur porpaca uzo de Antarkto, proklaminta Antarkton "tereno libera de nukleaj armiloj". La traktato estis subskribita en Vaŝingtono la 1-an de decembro 1959 kaj ekfunkciis la 23-an de junio 1961. Ekde tiam ĝin subskribis 45 ŝtatoj.

La deklaritaj celoj de la traktato estas uzo de la Antarkto por pacaj celoj, antaŭenigo de internacia kunlaboro kaj subteno de sciencaj esploroj. La Antarkto ne estu platformo de internaciaj disputoj. La Antarkta traktato aplikiĝas al ĉiu teritorio sude de la 60-a grado de suda latitudo, inkluzive de ĉiu glaĉerŝildo de tiu teritorio. Pro la konservado de la ekologia ekvilibro, ĉiaj militistaj operacioj estas malpermesitaj. Estis ankaŭ malpermesite ekspluati la subterajn materiojn, ĉar la necesaj havenoj, minejoj, ktp. havus gravegajn efikojn al la Antarkto kaj do ankaŭ al la tutmonda klimato.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Erfurto - Arundo - Richard Strauss

emblemo de la antarkta traktato
emblemo de la antarkta traktato

La antarkta traktato estas dokumento pri nur porpaca uzo de Antarkto, proklaminta Antarkton "tereno libera de nukleaj armiloj". La traktato estis subskribita en Vaŝingtono la 1-an de decembro 1959 kaj ekfunkciis la 23-an de junio 1961. Ekde tiam ĝin subskribis 45 ŝtatoj.

La deklaritaj celoj de la traktato estas uzo de la Antarkto por pacaj celoj, antaŭenigo de internacia kunlaboro kaj subteno de sciencaj esploroj. La Antarkto ne estu platformo de internaciaj disputoj. La Antarkta traktato aplikiĝas al ĉiu teritorio sude de la 60-a grado de suda latitudo, inkluzive de ĉiu glaĉerŝildo de tiu teritorio. Pro la konservado de la ekologia ekvilibro, ĉiaj militistaj operacioj estas malpermesitaj. Estis ankaŭ malpermesite ekspluati la subterajn materiojn, ĉar la necesaj havenoj, minejoj, ktp. havus gravegajn efikojn al la Antarkto kaj do ankaŭ al la tutmonda klimato.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Erfurto - Arundo - Richard Strauss

Benjamin Franklin
Benjamin Franklin

Benjamin Franklin [BENĝamin FRANKlin] (naskiĝis la 17-an de januaro 1706, mortis la 17-an de aprilo 1790) estis filantropo, verkisto, inventisto, diplomato, kaj usona patrioto dum la usona revolucio. Lia influo estas sentebla en la multaj dokumentoj, kiuj fondintas Usonon.

Li estis presisto, eldonis tre sukcesan anglalingvan gazeton en la 13 kolonioj, kiuj iĝis la ĝermo de Usono, parolis plurajn pliajn lingvojn kaj ankaŭ penis starigi germanlingvan gazeton por Usono. Krom inventi artefaritan naĝilon, pli efikan fornon, dufokusajn okulvitrojn kaj aliajn helpilojn, li eksperimentis pri la atributoj de elektro kaj fulmo. Aparte interesa por interesitoj pri lingvoplanado estas, ke en 1768 li konceptis novan fonetikan alfabeton por skribado de la angla lingvo, kiun li publikigis en 1779.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: antarkta traktato - Erfurto - Arundo

Benjamin Franklin
Benjamin Franklin

Benjamin Franklin [BENĝamin FRANKlin] (naskiĝis la 17-an de januaro 1706, mortis la 17-an de aprilo 1790) estis filantropo, verkisto, inventisto, diplomato, kaj usona patrioto dum la usona revolucio. Lia influo estas sentebla en la multaj dokumentoj, kiuj fondintas Usonon.

Li estis presisto, eldonis tre sukcesan anglalingvan gazeton en la 13 kolonioj, kiuj iĝis la ĝermo de Usono, parolis plurajn pliajn lingvojn kaj ankaŭ penis starigi germanlingvan gazeton por Usono. Krom inventi artefaritan naĝilon, pli efikan fornon, dufokusajn okulvitrojn kaj aliajn helpilojn, li eksperimentis pri la atributoj de elektro kaj fulmo. Aparte interesa por interesitoj pri lingvoplanado estas, ke en 1768 li konceptis novan fonetikan alfabeton por skribado de la angla lingvo, kiun li publikigis en 1779.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: antarkta traktato - Erfurto - Arundo

blazono
blazono

La monarkia ŝtato Germana Regno aŭ neformale Germana Imperiestra Regno ekzistis de 1871 ĝis 1918, kiam abdikis imperiestro Vilhelmo la 2-a. La ŝtato mem plu ekzistis, sub la sama oficiala nomo Germana Regno (Deutsches Reich), kiel Vajmara Respubliko. Pro la Francia-Prusia Milito en 1870, la sudgermanaj princoj aliĝis al la Nordgermana Federacio, kiu ŝanĝis sian nomon al Germana Regno kaj ricevis novan konstitucion en 1871. Plej alta organo estis la Federacia Konsilio de la ŝtatoj kaj urboj, kies prezidanto estis la prusa reĝo, samtempe Germana Imperiestro. Tiu imperiestro nomumis regnan kancelieron, la estron de la ĉiutaga politiko. Sed ekzistis krome parlamento (Reichstag), kiu estis elektita laŭ ĝenerala balotrajto (por viroj).

La Regno estis federacio de 25 ŝtatoj (inkluzive de tri liberaj urboj, ekskluzive de la Regna Lando Alzaco-Loreno). Ekde 1884 Germanio havis koloniojn, komence en Afriko, poste ankaŭ en Pacifiko. Germanio fariĝis unu el la plej gravaj industriaj landoj de la mondo. Post la devigita abdiko de Vilhelmo la 2-a en 1918, Germanio donis al si en 1919 respublikan konstitucion. Komenciĝis la periodo de la Vajmara Respubliko (1919-1933).

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Benjamin Franklin - antarkta traktato - Erfurto

blazono
blazono

La monarkia ŝtato Germana Regno aŭ neformale Germana Imperiestra Regno ekzistis de 1871 ĝis 1918, kiam abdikis imperiestro Vilhelmo la 2-a. La ŝtato mem plu ekzistis, sub la sama oficiala nomo Germana Regno (Deutsches Reich), kiel Vajmara Respubliko. Pro la Francia-Prusia Milito en 1870, la sudgermanaj princoj aliĝis al la Nordgermana Federacio, kiu ŝanĝis sian nomon al Germana Regno kaj ricevis novan konstitucion en 1871. Plej alta organo estis la Federacia Konsilio de la ŝtatoj kaj urboj, kies prezidanto estis la prusa reĝo, samtempe Germana Imperiestro. Tiu imperiestro nomumis regnan kancelieron, la estron de la ĉiutaga politiko. Sed ekzistis krome parlamento (Reichstag), kiu estis elektita laŭ ĝenerala balotrajto (por viroj).

La Regno estis federacio de 25 ŝtatoj (inkluzive de tri liberaj urboj, ekskluzive de la Regna Lando Alzaco-Loreno). Ekde 1884 Germanio havis koloniojn, komence en Afriko, poste ankaŭ en Pacifiko. Germanio fariĝis unu el la plej gravaj industriaj landoj de la mondo. Post la devigita abdiko de Vilhelmo la 2-a en 1918, Germanio donis al si en 1919 respublikan konstitucion. Komenciĝis la periodo de la Vajmara Respubliko (1919-1933).

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Benjamin Franklin - antarkta traktato - Erfurto

La fama akvofalo Iguacuo, je kvar kvinonoj en Argentino, je unu kvinono en Brazilo.

La Argentina Respubliko (hispane: República Argentina) estas ŝtato en Suda Ameriko, konstituciigita kiel federacio de 23 provincoj kaj aŭtonoma urbo, Bonaero. Ĝiaj najbaroj estas Ĉilio (sude kaj okcidente), Bolivio (norde), Paragvajo (norde kaj nordoriente), Brazilo (nordoriente) kaj Urugvajo (oriente). Ĝi ankaŭ havas longan marbordon de la Atlantika Oceano.

Politike ĝi estas federacia respubliko, kiu havas 23 provincojn kaj unu federacian distrikton. Nuntempe, Argentino estas ŝtato, kiu havas fortan ekonomikan evoluon. Post la severa ekonomika krizo de la jaro 2001, ĝia registaro kaj ekonomio renormaliĝis kaj nun la lando povas denove rigardi la estontecon kun espero. Laŭ sia indekso de homa disvolviĝo Argentino estas la dua plej avancinta lando de Sud-Ameriko. Aĉetpovo de la loĝantaro estas taksata kiel 23-a inter la ŝtatoj de la mondo.

De la 26-a de julio ĝis la 2-a de aŭgusto 2014 la 99-a Universala Kongreso (UK) de Esperanto okazas en Bonaero, la ĉefurbo de Argentino.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Germana Imperiestra Regno - Benjamin Franklin - antarkta traktato

La fama akvofalo Iguacuo, je kvar kvinonoj en Argentino, je unu kvinono en Brazilo.

La Argentina Respubliko (hispane: República Argentina) estas ŝtato en Suda Ameriko, konstituciigita kiel federacio de 23 provincoj kaj aŭtonoma urbo, Bonaero. Ĝiaj najbaroj estas Ĉilio (sude kaj okcidente), Bolivio (norde), Paragvajo (norde kaj nordoriente), Brazilo (nordoriente) kaj Urugvajo (oriente). Ĝi ankaŭ havas longan marbordon de la Atlantika Oceano.

Politike ĝi estas federacia respubliko, kiu havas 23 provincojn kaj unu federacian distrikton. Nuntempe, Argentino estas ŝtato, kiu havas fortan ekonomikan evoluon. Post la severa ekonomika krizo de la jaro 2001, ĝia registaro kaj ekonomio renormaliĝis kaj nun la lando povas denove rigardi la estontecon kun espero. Laŭ sia indekso de homa disvolviĝo Argentino estas la dua plej avancinta lando de Sud-Ameriko. Aĉetpovo de la loĝantaro estas taksata kiel 23-a inter la ŝtatoj de la mondo.

De la 26-a de julio ĝis la 2-a de aŭgusto 2014 la 99-a Universala Kongreso (UK) de Esperanto okazas en Bonaero, la ĉefurbo de Argentino.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Germana Imperiestra Regno - Benjamin Franklin - antarkta traktato

La urbodomo de Bonaero, vidita el Placo Majo
La urbodomo de Bonaero, vidita el Placo Majo

Bonaero (hispane Buenos Aires [ˈbwenos ˈajɾes], kiu signifas bonaj aeroj aŭ, se konsideri kuntekston de mara navigado, "la ĝusta vento") estas la ĉefurbo de Argentino. La oficiala urbo-regiono nomiĝas Federala Ĉefurbo (Capital Federal) [kapiTAL fedeRAL], kaj enhavas 3 000 000 da loĝantoj. Sed la urbo kreskis multe en la apudan provincon, la Bonaera Provinco, kaj la tuta urba areo havas entute 8 700 000 loĝantojn.

Bonaero estas la urbo plej granda, loĝata kaj grava de la Suda Konuso, dua urbo plej etenda kaj loĝata de Sudameriko, urbo de «alfa klaso», kun São Paulo kaj Meksikurbo, kaj urbo plej vizitata de Sudameriko. Krome ĝi posedas la porpersonan enspezon plej altan de Latinameriko, kaj troviĝas inter la urboj kun plej alta vivkvalito de la mondoregiono, superita nur de Montevideo en la Suda Poluso. Ĝi estas la ekonomia, financa kaj komerca centro de Argentino, kio videblas en la agado de la Komercborso.

De la 26-a de julio ĝis la 2-a de aŭgusto 2014 la 99-a Universala Kongreso (UK) de Esperanto okazas en Bonaero.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Argentino - Germana Imperiestra Regno - Benjamin Franklin

La urbodomo de Bonaero, vidita el Placo Majo
La urbodomo de Bonaero, vidita el Placo Majo

Bonaero (hispane Buenos Aires [ˈbwenos ˈajɾes], kiu signifas bonaj aeroj aŭ, se konsideri kuntekston de mara navigado, "la ĝusta vento") estas la ĉefurbo de Argentino. La oficiala urbo-regiono nomiĝas Federala Ĉefurbo (Capital Federal) [kapiTAL fedeRAL], kaj enhavas 3 000 000 da loĝantoj. Sed la urbo kreskis multe en la apudan provincon, la Bonaera Provinco, kaj la tuta urba areo havas entute 8 700 000 loĝantojn.

Bonaero estas la urbo plej granda, loĝata kaj grava de la Suda Konuso, dua urbo plej etenda kaj loĝata de Sudameriko, urbo de «alfa klaso», kun São Paulo kaj Meksikurbo, kaj urbo plej vizitata de Sudameriko. Krome ĝi posedas la porpersonan enspezon plej altan de Latinameriko, kaj troviĝas inter la urboj kun plej alta vivkvalito de la mondoregiono, superita nur de Montevideo en la Suda Poluso. Ĝi estas la ekonomia, financa kaj komerca centro de Argentino, kio videblas en la agado de la Komercborso.

De la 26-a de julio ĝis la 2-a de aŭgusto 2014 la 99-a Universala Kongreso (UK) de Esperanto okazas en Bonaero.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Argentino - Germana Imperiestra Regno - Benjamin Franklin

Tradiciaj japanaj dolĉaĵoj
Tradiciaj japanaj dolĉaĵoj

Tradiciaj japanaj dolĉaĵoj (japane: 和菓子, wagashi en latinliterigo laŭ la Hepburn-sistemo, prononco [ŭagaŝi]) estas produktitaj el naturaj plantaj ingrediencoj, precipe el kansukero, azuki-faboj, rizfaruno, tritikfaruno kaj kanten (agaragaro). La vorto wagashi signifas japana dolĉaĵo: wa (和), japana, kaj gashi (菓子), dolĉaĵo. La nomo de klasikaj wagashi estas kutime nomo de natura belaĵo aŭ vorto el klasika belarto. Dolĉaĵoj faritaj el aliaj ingrediencoj aŭ devenaj el Okinavo, Ĉinio, UsonoEŭropo ne estas nomitaj wagashi, sed ekzemple Yogashi (洋菓子).

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Bonaero - Argentino - Germana Imperiestra Regno

Tradiciaj japanaj dolĉaĵoj
Tradiciaj japanaj dolĉaĵoj

Tradiciaj japanaj dolĉaĵoj (japane: 和菓子, wagashi en latinliterigo laŭ la Hepburn-sistemo, prononco [ŭagaŝi]) estas produktitaj el naturaj plantaj ingrediencoj, precipe el kansukero, azuki-faboj, rizfaruno, tritikfaruno kaj kanten (agaragaro). La vorto wagashi signifas japana dolĉaĵo: wa (和), japana, kaj gashi (菓子), dolĉaĵo. La nomo de klasikaj wagashi estas kutime nomo de natura belaĵo aŭ vorto el klasika belarto. Dolĉaĵoj faritaj el aliaj ingrediencoj aŭ devenaj el Okinavo, Ĉinio, UsonoEŭropo ne estas nomitaj wagashi, sed ekzemple Yogashi (洋菓子).

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Bonaero - Argentino - Germana Imperiestra Regno

Tradiciaj japanaj dolĉaĵoj
Tradiciaj japanaj dolĉaĵoj

Tradiciaj japanaj dolĉaĵoj (japane: 和菓子, wagashi en latinliterigo laŭ la Hepburn-sistemo, prononco [ŭagaŝi]) estas produktitaj el naturaj plantaj ingrediencoj, precipe el kansukero, azuki-faboj, rizfaruno, tritikfaruno kaj kanten (agaragaro). La vorto wagashi signifas japana dolĉaĵo: wa (和), japana, kaj gashi (菓子), dolĉaĵo. La nomo de klasikaj wagashi estas kutime nomo de natura belaĵo aŭ vorto el klasika belarto. Dolĉaĵoj faritaj el aliaj ingrediencoj aŭ devenaj el Okinavo, Ĉinio, UsonoEŭropo ne estas nomitaj wagashi, sed ekzemple Yogashi (洋菓子).

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Bonaero - Argentino - Germana Imperiestra Regno

vegetara selekto de legomaj manĝaĵoj
vegetara selekto de legomaj manĝaĵoj

Vegetarismo estas maniero de homa nutrado dum kiu estas evitata manĝado de ĉiuj specoj de viando (mamulaĵoj, fiŝaĵoj, birdaĵoj kaj ankaŭ viando de ĉiuj aliaj bestoj), ŝmalco, gelateno kaj simile. Pli precize, vegetaganoj ne manĝas buĉproduktojn, do manĝaĵojn pro kiuj devis besto morti. La plejmulto de vegetaranoj tamen manĝas alijn produktojn de bestoj, ekzemple ovojn, laktoproduktojnmielon. Nur veganismo, specifa formo de vegetarismo, rifuzas konsumi bestoproduktojn ĝenerale. Jam de la komenco de la esperanta movado partoprenadis en ĝi multaj vegetaranoj, ankaŭ grafo Lev Tolstoj, kiu donis fortan moralan subtenon al Esperanto, estis fervora vegetarano laŭ etikaj principoj. La „Fundamenta Krestomatio“ enhavas du impresajn artikolojn pri vegetarismo, el kiuj „La Hejmo de la Metiisto“ estas tre konata.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Japana dolĉaĵo - Bonaero - Argentino

vegetara selekto de legomaj manĝaĵoj
vegetara selekto de legomaj manĝaĵoj

Vegetarismo estas maniero de homa nutrado dum kiu estas evitata manĝado de ĉiuj specoj de viando (mamulaĵoj, fiŝaĵoj, birdaĵoj kaj ankaŭ viando de ĉiuj aliaj bestoj), ŝmalco, gelateno kaj simile. Pli precize, vegetaganoj ne manĝas buĉproduktojn, do manĝaĵojn pro kiuj devis besto morti. La plejmulto de vegetaranoj tamen manĝas alijn produktojn de bestoj, ekzemple ovojn, laktoproduktojnmielon. Nur veganismo, specifa formo de vegetarismo, rifuzas konsumi bestoproduktojn ĝenerale. Jam de la komenco de la esperanta movado partoprenadis en ĝi multaj vegetaranoj, ankaŭ grafo Lev Tolstoj, kiu donis fortan moralan subtenon al Esperanto, estis fervora vegetarano laŭ etikaj principoj. La „Fundamenta Krestomatio“ enhavas du impresajn artikolojn pri vegetarismo, el kiuj „La Hejmo de la Metiisto“ estas tre konata.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Japana dolĉaĵo - Bonaero - Argentino

vegetara selekto de legomaj manĝaĵoj
vegetara selekto de legomaj manĝaĵoj

Vegetarismo estas maniero de homa nutrado dum kiu estas evitata manĝado de ĉiuj specoj de viando (mamulaĵoj, fiŝaĵoj, birdaĵoj kaj ankaŭ viando de ĉiuj aliaj bestoj), ŝmalco, gelateno kaj simile. Pli precize, vegetaganoj ne manĝas buĉproduktojn, do manĝaĵojn pro kiuj devis besto morti. La plejmulto de vegetaranoj tamen manĝas alijn produktojn de bestoj, ekzemple ovojn, laktoproduktojnmielon. Nur veganismo, specifa formo de vegetarismo, rifuzas konsumi bestoproduktojn ĝenerale. Jam de la komenco de la esperanta movado partoprenadis en ĝi multaj vegetaranoj, ankaŭ grafo Lev Tolstoj, kiu donis fortan moralan subtenon al Esperanto, estis fervora vegetarano laŭ etikaj principoj. La „Fundamenta Krestomatio“ enhavas du impresajn artikolojn pri vegetarismo, el kiuj „La Hejmo de la Metiisto“ estas tre konata.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Japana dolĉaĵo - Bonaero - Argentino

Perspektivo de la franca ĝardeno
Perspektivo de la franca ĝardeno

La Municipa Muzeo Quiñones de León situas en la urbo Vigo, en Galegio. La muzeo situas en la samnoma palaco kaj estas ĉirkaŭata de imponaj ĝardenoj. La ensemblo kaŝas sin ene de la granda parko Castrelos, unu el la pulmoj de Vigo. La tuta parko kovras areon de 20 hektaroj kaj ĝi estas elektata de multaj viganoj jen por sporti (ĉefe de kuristoj), jen por promeni rifuĝe de la urba bruo. Parto de la muzeo estas la palacaj salonoj mem, plia la pinakoteko, kiu vaste ampleksiĝis kun la tempopaso kaj la daŭra akiro de verkoj; ĝi riĉiĝis per akompanaj skulptaĵoj de gravaj galegaj artistoj. En 1953 oni malkovris ses romiajn steleojn en la strato Pontevedra kaj en 1959 oni eksponis ilin, tiel inaŭgurante la arkeologian fakon de la muzeo. Kvankam malgranda, la arkeologia kolekto nun estas ĉarma kaj impresa muzeo kies lasta reformo sukcesis krei vizitan itineron tra la prahistorio, romia epoko kaj mezepoko de Vigo kaj ties regiono.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Vegetarismo - Japana dolĉaĵo - Bonaero

Perspektivo de la franca ĝardeno
Perspektivo de la franca ĝardeno

La Municipa Muzeo Quiñones de León situas en la urbo Vigo, en Galegio. La muzeo situas en la samnoma palaco kaj estas ĉirkaŭata de imponaj ĝardenoj. La ensemblo kaŝas sin ene de la granda parko Castrelos, unu el la pulmoj de Vigo. La tuta parko kovras areon de 20 hektaroj kaj ĝi estas elektata de multaj viganoj jen por sporti (ĉefe de kuristoj), jen por promeni rifuĝe de la urba bruo. Parto de la muzeo estas la palacaj salonoj mem, plia la pinakoteko, kiu vaste ampleksiĝis kun la tempopaso kaj la daŭra akiro de verkoj; ĝi riĉiĝis per akompanaj skulptaĵoj de gravaj galegaj artistoj. En 1953 oni malkovris ses romiajn steleojn en la strato Pontevedra kaj en 1959 oni eksponis ilin, tiel inaŭgurante la arkeologian fakon de la muzeo. Kvankam malgranda, la arkeologia kolekto nun estas ĉarma kaj impresa muzeo kies lasta reformo sukcesis krei vizitan itineron tra la prahistorio, romia epoko kaj mezepoko de Vigo kaj ties regiono.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Vegetarismo - Japana dolĉaĵo - Bonaero

Perspektivo de la franca ĝardeno
Perspektivo de la franca ĝardeno

La Municipa Muzeo Quiñones de León situas en la urbo Vigo, en Galegio. La muzeo situas en la samnoma palaco kaj estas ĉirkaŭata de imponaj ĝardenoj. La ensemblo kaŝas sin ene de la granda parko Castrelos, unu el la pulmoj de Vigo. La tuta parko kovras areon de 20 hektaroj kaj ĝi estas elektata de multaj viganoj jen por sporti (ĉefe de kuristoj), jen por promeni rifuĝe de la urba bruo. Parto de la muzeo estas la palacaj salonoj mem, plia la pinakoteko, kiu vaste ampleksiĝis kun la tempopaso kaj la daŭra akiro de verkoj; ĝi riĉiĝis per akompanaj skulptaĵoj de gravaj galegaj artistoj. En 1953 oni malkovris ses romiajn steleojn en la strato Pontevedra kaj en 1959 oni eksponis ilin, tiel inaŭgurante la arkeologian fakon de la muzeo. Kvankam malgranda, la arkeologia kolekto nun estas ĉarma kaj impresa muzeo kies lasta reformo sukcesis krei vizitan itineron tra la prahistorio, romia epoko kaj mezepoko de Vigo kaj ties regiono.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Vegetarismo - Japana dolĉaĵo - Bonaero

en 2002
en 2002

Gabriel GARCÍA MÁRQUEZ (naskiĝis la  6-an de marto 1927(nun 1927-03-06) en Arakatako, mortis la 17-an de aprilo 2014 en Meksik-urbo) estis kolombia romanisto, verkisto, ĵurnalisto kaj eldonisto. En 1982 li ricevis la Nobelpremion pri Literaturo.

Ĝi estas klare rilata kun la magia realismo kaj lia plej konata verko, nome la romano Cien años de soledad, estas konsiderata unu de la plej reprezentaj de tiu literatura ĝenro. En 2007, la Real Academia Española kaj la Asociación de Academias de la Lengua Española preparis popularan eldonon por rememori tiun romanon, ĉar oni konsideras ĝin parto de la grandaj hispanlingvaj klasikaĵoj ĉiutempaj.

Li famiĝis kaj pro sia verkista genieco kaj pro sia politika sinteno. Lia amikeco kun la estro de Kubo nome Fidel Castro okazigis foje grandan polemikon en la literatura kaj politika mondoj.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Municipa Muzeo Quiñones de León - Vegetarismo - Japana dolĉaĵo

en 2002
en 2002

Gabriel GARCÍA MÁRQUEZ (naskiĝis la  6-an de marto 1927(nun 1927-03-06) en Arakatako, mortis la 17-an de aprilo 2014 en Meksik-urbo) estis kolombia romanisto, verkisto, ĵurnalisto kaj eldonisto. En 1982 li ricevis la Nobelpremion pri Literaturo.

Ĝi estas klare rilata kun la magia realismo kaj lia plej konata verko, nome la romano Cien años de soledad, estas konsiderata unu de la plej reprezentaj de tiu literatura ĝenro. En 2007, la Real Academia Española kaj la Asociación de Academias de la Lengua Española preparis popularan eldonon por rememori tiun romanon, ĉar oni konsideras ĝin parto de la grandaj hispanlingvaj klasikaĵoj ĉiutempaj.

Li famiĝis kaj pro sia verkista genieco kaj pro sia politika sinteno. Lia amikeco kun la estro de Kubo nome Fidel Castro okazigis foje grandan polemikon en la literatura kaj politika mondoj.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Municipa Muzeo Quiñones de León - Vegetarismo - Japana dolĉaĵo

en 2002
en 2002

Gabriel GARCÍA MÁRQUEZ (naskiĝis la  6-an de marto 1927(nun 1927-03-06) en Arakatako, mortis la 17-an de aprilo 2014 en Meksik-urbo) estis kolombia romanisto, verkisto, ĵurnalisto kaj eldonisto. En 1982 li ricevis la Nobelpremion pri Literaturo.

Ĝi estas klare rilata kun la magia realismo kaj lia plej konata verko, nome la romano Cien años de soledad, estas konsiderata unu de la plej reprezentaj de tiu literatura ĝenro. En 2007, la Real Academia Española kaj la Asociación de Academias de la Lengua Española preparis popularan eldonon por rememori tiun romanon, ĉar oni konsideras ĝin parto de la grandaj hispanlingvaj klasikaĵoj ĉiutempaj.

Li famiĝis kaj pro sia verkista genieco kaj pro sia politika sinteno. Lia amikeco kun la estro de Kubo nome Fidel Castro okazigis foje grandan polemikon en la literatura kaj politika mondoj.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Municipa Muzeo Quiñones de León - Vegetarismo - Japana dolĉaĵo

Erupcio de gejsero Strokkur
Erupcio de gejsero Strokkur

Islando (signifante "Glacilando") estas vulkana insulo en Norda Atlantiko inter Gronlando, Norvegio, Irlando, Skotlando kaj Ferooj. La areo de la lando estas proksimume 103.000 km². En Islando ekzistas preskaŭ neniaj plantoj, nur herbo, musko kaj kelkaj malgrandaj betuloj. La nomo de la ĉefurbo Rejkjaviko signifas fumanta golfeto, sed la golfo ne fumas, ĝi vaporas ĉe kelkaj lokoj. Pro la laboro de la vulkanoj estas facile uzi en Islando akvoenergion kaj geoterman energion.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Gabriel García Márquez - Municipa Muzeo Quiñones de León - Vegetarismo

Erupcio de gejsero Strokkur
Erupcio de gejsero Strokkur

Islando (signifante "Glacilando") estas vulkana insulo en Norda Atlantiko inter Gronlando, Norvegio, Irlando, Skotlando kaj Ferooj. La areo de la lando estas proksimume 103.000 km². En Islando ekzistas preskaŭ neniaj plantoj, nur herbo, musko kaj kelkaj malgrandaj betuloj. La nomo de la ĉefurbo Rejkjaviko signifas fumanta golfeto, sed la golfo ne fumas, ĝi vaporas ĉe kelkaj lokoj. Pro la laboro de la vulkanoj estas facile uzi en Islando akvoenergion kaj geoterman energion.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Gabriel García Márquez - Municipa Muzeo Quiñones de León - Vegetarismo

Erupcio de gejsero Strokkur
Erupcio de gejsero Strokkur

Islando (signifante "Glacilando") estas vulkana insulo en Norda Atlantiko inter Gronlando, Norvegio, Irlando, Skotlando kaj Ferooj. La areo de la lando estas proksimume 103.000 km². En Islando ekzistas preskaŭ neniaj plantoj, nur herbo, musko kaj kelkaj malgrandaj betuloj. La nomo de la ĉefurbo Rejkjaviko signifas fumanta golfeto, sed la golfo ne fumas, ĝi vaporas ĉe kelkaj lokoj. Pro la laboro de la vulkanoj estas facile uzi en Islando akvoenergion kaj geoterman energion.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Gabriel García Márquez - Municipa Muzeo Quiñones de León - Vegetarismo

Likvaĵo, kiu enhavas etajn magnetajn partiklojn, amasiĝas ĉe la polusoj de potenca magneto
Likvaĵo, kiu enhavas etajn magnetajn partiklojn, amasiĝas ĉe la polusoj de potenca magneto

Elektromagnetismo estas tiu parto de fiziko, kiu okupiĝas pri la elektra kaj magneta kampoj kaj ĝiaj efikoj al ŝargaj partikloj. Kun elektromagnetaj fenomenoj oni ekkonatiĝis jam dum la pratempo, per observado de fulmoj. La historio de la teorio de elektromagnetismo havas longan historion, de pratempo ĝis la nuna tago. Ekde la antikva epoko, la tuta mondo eksciis pri elektromagnetaj ondoj. En la ĉina antikva epoko ĉirkaŭ la jaro 400 antaŭ nia epoko, la majstroj de la valo de la diablo en la libro "La libro de magnetismo", (鬼谷 子) skribas: La magneto altiras la feron aŭ fero venas al ĝi. Kaj ĉirkaŭ la jaro 1200, ĉinaj navigistoj uzis la elektromagnetan fenomenon per kompaso.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Islando - Gabriel García Márquez - Municipa Muzeo Quiñones de León

Likvaĵo, kiu enhavas etajn magnetajn partiklojn, amasiĝas ĉe la polusoj de potenca magneto
Likvaĵo, kiu enhavas etajn magnetajn partiklojn, amasiĝas ĉe la polusoj de potenca magneto

Elektromagnetismo estas tiu parto de fiziko, kiu okupiĝas pri la elektra kaj magneta kampoj kaj ĝiaj efikoj al ŝargaj partikloj. Kun elektromagnetaj fenomenoj oni ekkonatiĝis jam dum la pratempo, per observado de fulmoj. La historio de la teorio de elektromagnetismo havas longan historion, de pratempo ĝis la nuna tago. Ekde la antikva epoko, la tuta mondo eksciis pri elektromagnetaj ondoj. En la ĉina antikva epoko ĉirkaŭ la jaro 400 antaŭ nia epoko, la majstroj de la valo de la diablo en la libro "La libro de magnetismo", (鬼谷 子) skribas: La magneto altiras la feron aŭ fero venas al ĝi. Kaj ĉirkaŭ la jaro 1200, ĉinaj navigistoj uzis la elektromagnetan fenomenon per kompaso.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Islando - Gabriel García Márquez - Municipa Muzeo Quiñones de León

Likvaĵo, kiu enhavas etajn magnetajn partiklojn, amasiĝas ĉe la polusoj de potenca magneto
Likvaĵo, kiu enhavas etajn magnetajn partiklojn, amasiĝas ĉe la polusoj de potenca magneto

Elektromagnetismo estas tiu parto de fiziko, kiu okupiĝas pri la elektra kaj magneta kampoj kaj ĝiaj efikoj al ŝargaj partikloj. Kun elektromagnetaj fenomenoj oni ekkonatiĝis jam dum la pratempo, per observado de fulmoj. La historio de la teorio de elektromagnetismo havas longan historion, de pratempo ĝis la nuna tago. Ekde la antikva epoko, la tuta mondo eksciis pri elektromagnetaj ondoj. En la ĉina antikva epoko ĉirkaŭ la jaro 400 antaŭ nia epoko, la majstroj de la valo de la diablo en la libro "La libro de magnetismo", (鬼谷 子) skribas: La magneto altiras la feron aŭ fero venas al ĝi. Kaj ĉirkaŭ la jaro 1200, ĉinaj navigistoj uzis la elektromagnetan fenomenon per kompaso.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Islando - Gabriel García Márquez - Municipa Muzeo Quiñones de León

Jináb-i-Ṭáhirih (arabe طاهره "La Pura") estis titolo de Fáṭimih Baraghání (n. en 1817-18, m. en 1852), kiu estis influa poetino kaj teologino de la Baba Kredo en Persio (Irano). Post edziniĝo, en la fruaj 1840-aj jaroj ŝi intense studis la instruojn de Ŝejĥo Ahmad kaj komencis sekretan korespondadon kun lia posteulo Sajid Kazim Raŝti. Tahirih vojaĝis al la ŝijaisma sankta urbo Karbalo por renkonti Kazim Raŝti, sed li mortis kelkajn tagojn antaŭ ol ŝia alveno. En 1844 ŝi konatiĝis kun la instruoj de Báb kaj akceptis liajn religiajn asertojn. Ŝi frue gajnis renomon kaj infamion pro sia fervora fido kaj "sentima devoteco". Poste ekzilita el Irano, Tahirih instruis sian kredon preskaŭ ĉiumomente. La persa klerikaro malamis ŝin kaj strebis malliberigi ŝin por meti finon al ŝia misia laboro. Ŝi batalis kun sia familio laŭlonge de sia vivo, kiu volis ke ŝi revenu al la tradicia kredo de la familio.

Tahirih estas probable pli memorata pro sia ekspono en kunveno dum la Konferenco de Badaŝto. La inaŭguro kaŭzis abundan diskutadon kaj Báb nomis ŝin La Pura por montri sian subtenon al ŝi. Ŝi baldaŭ estis arestita kaj metita en domareston en Teherano. Kelkajn jarojn poste, meze de 1852 ŝi estis kaŝe ekzekutita pro sia kredo je Babismo. Ekde ŝia morto, la baba kaj bahaa literaturoj veneradas ŝin je la nivelo de martiro, priskribita kiel "la unua virino kiu estis martiro". Kiel elstara babano (ŝi estis la deksepa disĉiplo aŭ "Litero de la Vivanto" de Báb) ŝi estas alte estimata de bahaanoj kaj bajananoj kaj ofte menciata en la bahaa literaturo kiel ekzemplo de kuraĝo en la lukto por la virinaj rajtoj. Ŝia naskiĝdato estas necerta ĉar la registrolibro estis detruita okaze de ŝia ekzekuto.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: elektromagnetismo - Islando - Gabriel García Márquez

Jináb-i-Ṭáhirih (arabe طاهره "La Pura") estis titolo de Fáṭimih Baraghání (n. en 1817-18, m. en 1852), kiu estis influa poetino kaj teologino de la Baba Kredo en Persio (Irano). Post edziniĝo, en la fruaj 1840-aj jaroj ŝi intense studis la instruojn de Ŝejĥo Ahmad kaj komencis sekretan korespondadon kun lia posteulo Sajid Kazim Raŝti. Tahirih vojaĝis al la ŝijaisma sankta urbo Karbalo por renkonti Kazim Raŝti, sed li mortis kelkajn tagojn antaŭ ol ŝia alveno. En 1844 ŝi konatiĝis kun la instruoj de Báb kaj akceptis liajn religiajn asertojn. Ŝi frue gajnis renomon kaj infamion pro sia fervora fido kaj "sentima devoteco". Poste ekzilita el Irano, Tahirih instruis sian kredon preskaŭ ĉiumomente. La persa klerikaro malamis ŝin kaj strebis malliberigi ŝin por meti finon al ŝia misia laboro. Ŝi batalis kun sia familio laŭlonge de sia vivo, kiu volis ke ŝi revenu al la tradicia kredo de la familio.

Tahirih estas probable pli memorata pro sia ekspono en kunveno dum la Konferenco de Badaŝto. La inaŭguro kaŭzis abundan diskutadon kaj Báb nomis ŝin La Pura por montri sian subtenon al ŝi. Ŝi baldaŭ estis arestita kaj metita en domareston en Teherano. Kelkajn jarojn poste, meze de 1852 ŝi estis kaŝe ekzekutita pro sia kredo je Babismo. Ekde ŝia morto, la baba kaj bahaa literaturoj veneradas ŝin je la nivelo de martiro, priskribita kiel "la unua virino kiu estis martiro". Kiel elstara babano (ŝi estis la deksepa disĉiplo aŭ "Litero de la Vivanto" de Báb) ŝi estas alte estimata de bahaanoj kaj bajananoj kaj ofte menciata en la bahaa literaturo kiel ekzemplo de kuraĝo en la lukto por la virinaj rajtoj. Ŝia naskiĝdato estas necerta ĉar la registrolibro estis detruita okaze de ŝia ekzekuto.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: elektromagnetismo - Islando - Gabriel García Márquez

Jináb-i-Ṭáhirih (arabe طاهره "La Pura") estis titolo de Fáṭimih Baraghání (n. en 1817-18, m. en 1852), kiu estis influa poetino kaj teologino de la Baba Kredo en Persio (Irano). Post edziniĝo, en la fruaj 1840-aj jaroj ŝi intense studis la instruojn de Ŝejĥo Ahmad kaj komencis sekretan korespondadon kun lia posteulo Sajid Kazim Raŝti. Tahirih vojaĝis al la ŝijaisma sankta urbo Karbalo por renkonti Kazim Raŝti, sed li mortis kelkajn tagojn antaŭ ol ŝia alveno. En 1844 ŝi konatiĝis kun la instruoj de Báb kaj akceptis liajn religiajn asertojn. Ŝi frue gajnis renomon kaj infamion pro sia fervora fido kaj "sentima devoteco". Poste ekzilita el Irano, Tahirih instruis sian kredon preskaŭ ĉiumomente. La persa klerikaro malamis ŝin kaj strebis malliberigi ŝin por meti finon al ŝia misia laboro. Ŝi batalis kun sia familio laŭlonge de sia vivo, kiu volis ke ŝi revenu al la tradicia kredo de la familio.

Tahirih estas probable pli memorata pro sia ekspono en kunveno dum la Konferenco de Badaŝto. La inaŭguro kaŭzis abundan diskutadon kaj Báb nomis ŝin La Pura por montri sian subtenon al ŝi. Ŝi baldaŭ estis arestita kaj metita en domareston en Teherano. Kelkajn jarojn poste, meze de 1852 ŝi estis kaŝe ekzekutita pro sia kredo je Babismo. Ekde ŝia morto, la baba kaj bahaa literaturoj veneradas ŝin je la nivelo de martiro, priskribita kiel "la unua virino kiu estis martiro". Kiel elstara babano (ŝi estis la deksepa disĉiplo aŭ "Litero de la Vivanto" de Báb) ŝi estas alte estimata de bahaanoj kaj bajananoj kaj ofte menciata en la bahaa literaturo kiel ekzemplo de kuraĝo en la lukto por la virinaj rajtoj. Ŝia naskiĝdato estas necerta ĉar la registrolibro estis detruita okaze de ŝia ekzekuto.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: elektromagnetismo - Islando - Gabriel García Márquez

La imperiestra pingveno (Aptenodytes forsteri) estas la plej granda (plej alta kaj plej fortika) de ĉiuj pingvenoj. Ĝi estas la nura pingveno kiu reproduktiĝas dum la vintro en Antarktio, kie ĝi estas endemio. Nature, imperiestraj pingvenoj tipe vivas por 20 jaroj, sed iuj registroj indikas maksimuman vivdaŭron de proksimume 40 al 50 jaroj. La masklo kaj la ino estas similaj laŭ plumaro kaj grando, kaj atingas 122 cm de alto kaj pezas inter 22 kaj 45 kg. La dorso kaj kapo estas nigraj kaj tre klare limomarkita el la blanka ventro, estas ankaŭ palflava brusto kaj brilflavaj orelareaj makuloj.

Imperiestraj pingvenoj manĝas ĉefe krustacojn (kiel kriloj) kaj malgrandajn fiŝojn kaj ankaŭ cefalopodojn kiaj loligojkalmaroj. Por ĉasado la specio povas resti submerĝe ĝis 18 minutojn, plonĝe al profundoj de ĝis 535 m. Ĝi havas kelkajn adaptojn por faciligi tion, kiaj nekutime strukturita hemoglobino kiu permesas funkciadon je niveloj de malmulta oksigeno, solidaj ostoj por malpliigi eblon de premovundo, kaj la kapablon malpliigi sian metabolismon kaj nuligi la neneprajn organismajn funkciojn.

plena artikolo ...

Lastaj artikoloj de la semajno: Tahirih - elektromagnetismo - Islando