Voĉa glotala frikativo
Aspekto
Voĉa glotala frikativo | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ɦ | |||||||||
Priskribo de la signo de la IFA | latina minusklo h kun la supra hoko dekstren | ||||||||
IPA-numero | 147 | ||||||||
Kodoj | |||||||||
HTML, dekume | ɦ | ||||||||
Unikodo, deksesume | U+0266 | ||||||||
X-SAMPA | h\ | ||||||||
Kirshenbaum | keine | ||||||||
Brajlo de IFA | |||||||||
Sono | |||||||||
| |||||||||
La voĉa glotala frikativo estas voĉa konsonanto uzata en kelkaj lingvoj. Ĝia IFA-simbolo estas [ɦ]; en SAMPA, h\.
Priskribo
[redakti | redakti fonton]- Ĝi estas pulma (la aerfluon produktas la pulmoj).
- Ĝi estas frota, produktata per froto de la aerfluo en mallarĝigita gloto.
- Ĝi estas glota, la bruo estiĝas dum la paso tra la gloto.
- Ĝi estas voĉa, la voĉkordoj vibras (la responda senvoĉa parolsono estas la glota frotsono senvoĉa [h]).
- Ĝi estas buŝa (la aero eliras nur per la buŝo).
- Ĝi estas centra (la aerfluo pasas meze super la lango, ne flanke).
Uzado
[redakti | redakti fonton]- Plej evidente [ɦ] aperas en la lingvoj ĉeĥa, slovaka (en kiuj ĝi estas signata per la litero h) kaj ukraina. En tiuj lingvoj ĝi funkcias kiel realigo de la praslava fonemo /g/, kaj povas aperi en diversaj pozicioj (ekz-e hlava [ˈɦla.va]). La izogloso [g]/[ɦ] estas unu el la plej antikvaj en la slava lingvaro.
- En la norma Esperanto la parolsono [ɦ] ne ekzistas.
- La slavaj lingvoj malhavas la sonon [h], sed ĝenerale la slavlingvanoj konas la sonon [ɦ] (kiel parolsonon ordinaran aŭ dialektan). Tial iuj esperantaj lerniloj (mis)rekomendas la sonon [ɦ] kiel surogaton por [h].
- En kelkaj lingvoj (ekz-e en Brazilaj dialektoj de la portugala lingvo) [ɦ] povas aperi kiel alofono de /ʁ/.