Wincenty Witos

Wincenty Witos
Persona informo
Wincenty Witos
Naskiĝo	22-an de januaro 1874 (1874-01-22) en Wierzchosławice
Morto	31-an de oktobro 1945 (1945-10-31) (71-jaraĝa) en Krakovo
Lingvoj	pola vd
Ŝtataneco	Aŭstrio-Hungario • Dua Pola Respubliko vd
Partio	Pola Partio Popola “Piast” • People's Party • Front Morges vd
Profesio
Okupo	politikisto • publikigisto • terkultivisto vd
Laborkampo	politiko vd
Aktiva en	Lvivo • Vieno • Varsovio vd
Postenoj Postenoj Member of the Diet of Galicia and Lodomeria • Ĉefministro de Pollando • membro de la Ĉambro de Deputitoj • Ĉefministro de Pollando • Ĉefministro de Pollando • Ĉefministro de Pollando • Ĉefministro de Pollando • Ĉefministro de Pollando • parlamentano en Sejmo vd
Honorigoj Honorigoj Ordeno de Blanka Aglo • Ordeno Nacia “Stelo de Rumanio” • Ordeno de la Kruco de Grunwald, 1-a klaso • Granda Kruco de la Ordeno de la Blanka Leono vd
Membrecoj Membrecoj Ligo Nacia vd
vd	Fonto: Vikidatumoj

Wincenty Witos (naskiĝis la 21-an de januaro 1874 en Wierzchosławice (distrikto Tarnów), mortis la 31-an de oktobro 1945 en Krakovo) – pola politikisto, aktivulo de la popola movado, trifoja ĉefministro de la Pola Respubliko.

De 1895 en Pola Popola Partio, en la jaroj 1908–1914 parlamentano al galicia Landa Sejmo, de 1909 ĝis 1931 vilaĝestro de Wierzchosławice. Parlamentano al aŭstria Ŝtata Konsilio (1911–1918), de 1914 en PSL „Piast” (Pola Popola Partio "Piast"; prezidanto de la partio en la jaroj 1918–1931), membro en Supera Nacia Komitato, poste en Nacia Ligo (1917–1918) kaj prezidanto de Pola Likvida Komisiono. De 1919 parlamentano al la pola Sejmo. Trifoje plenumis funkcion de la ĉefministro (1920-1921, 1923-1923, 1926), lia registaro estis forigita rezulte de la maja puĉo. En la jaroj 1929–1930 unu el gvidantoj de Centrolew. En 1930 arestita de la sanigaj regopovoj, enprizonigita en Bresta Fortreso, akuzita en t.n. bresta proceso pri preparo al puĉo, kondamnita al 1,5 jaro de mallibero. Elmigris al Ĉeĥoslovakio. Al Pollando revenis tuj antaŭ eksplodo de la dua mondmilito. Internigita de germanoj rifuzis proponon krei kunlaborisman registaron. Post la milito nomumita al vicprezidanto de Landa Nacia Konsilio (ne eklaboris), en 1945 prezidanto de la nova Pola Popola Partio.

Elektitaj Verkoj de Witos

• W. Witos, Dzieła Wybrane (Elektitaj Verkoj), vol. I: Moje wspomnienia (Miaj rememoroj), parto I, Eldonejo LSW, Varsovio 1988.
• W. Witos, Dzieła Wybrane, vol. II: Moje wspomnienia, parto II, LSW, Warszawa 1990.
• W. Witos, Dzieła Wybrane, vol. III: Moja tułaczka w Czechosłowacji (Mia vagado en Ĉeĥoslovakio), LSW, Warszawa 1995.
• W. Witos, Dzieła Wybrane, vol. IV: Publicystyka (Publicistiko), LSW, Warszawa 2003.
• W. Witos, Dzieła Wybrane, vol. V: Przemówienia (Paroladoj), LSW, Warszawa 2007.

Bibliografio

• Andrzej Ajnenkiel, Od rządów ludowych do przewrotu majowego. Zarys dziejów politycznych Polski 1918-1926 (De popolaj registaroj al la maja puĉo. Skizo de politika historio de Pollando), 1986, ISBN 8321405819.
• Andrzej Chojnowski, Piotr Wróbel, Prezydenci i premierzy Drugiej Rzeczypospolitej (Prezidentoj kaj ĉefmiistroj de la Dua Pola Respubliko), Ossolineum, Wrocław – Warszawa – Kraków 1992. ISBN 83-04-038547.

Eksteraj ligiloj

• Pogrzeb Wincentego Witosa Funebra ceremonio de Wincenty Witos, en Pola Filma Kroniko en la paĝo Kronika RP
• Miejsca i pamiątki związane z życiem i działalnością Wincentego Witosa, Lokoj kaj memoraĵoj ligitaj kun la vivo kaj agado de Wincenty Witos, PKF