Kritika ras-teorio

Kritika ras-teorio (KRT) estas teoria kadro en la sociaj sciencoj, kiu koncentras sin al la aplikado de kritika teorio, t.e. kritika ekzamenado de la socio kaj kulturo, al la intersekciĝo de raso, juro, kaj potenco.

Ĝi komenciĝis kiel teoria movado en la usonaj juraj lernejoj en la mezaj kaj malfruaj 1980-aj jaroj, kiel reago al kritikaj juraj studoj kaj estas malfirme unuiĝinta per du komunaj temoj. Unue, KRT asertas, ke blanka supereco kaj rasa potenco estas daŭrigataj tra tempo, kaj precipe, ke juro rolas en tiu procezo. Due, KRT-a erudicio enketas la eblon de transformo de la rilato inter juro kaj rasa potenco, kaj, pli vaste, projektas atingi rasan emancipiĝon kaj kontraŭsubigadon. Fakuloj kia Derrick Bell laŭdis la fokuson de civilrajta erudicio pri raso, sed profunde kritikis la sindevigon de civilrajtaj erudiciuloj al rasa senzorgeco kaj ilia fokuso pri intenca diskriminado, anstataŭ pli vasta fokuso pri la kondiĉoj de rasa neegaleco. Same, erudiculoj kiaj Patricia Williams, Kimberlé Williams Crenshaw, kaj Mari Matsuda laŭdis kaj utiligis la fokuson pri la reproduktado de hierarkioj en kritikaj juraj studoj, sed kritikis la kritikajn jurajn fakulojn pro manko de fokuso pri rasa dominado kaj la specialaj fontoj de rasa subpremado.

En 2002, pli ol 20 usonaj juraj lernejoj kaj almenaŭ tri alilandaj juraj lernejoj ofertis kursojn pri kritika ras-teorio. Kritika ras-teorio estas instruata kaj antaŭenigata ankaŭ en la fakoj edukado, virinaj studoj, etnaj studoj, kaj usonaj studoj.

Difino

Laŭ la Lernejo pri Publikaj Aferoj ĉe la Universitato de Kalifornio ĉe Los-Anĝeleso:

KRT rekonas, ke rasismo estas integrita en la strukturon kaj sistemon de la usona socio. La individua rasisto ne devas ekzisti por ke oni rimarku, ke la institucia rasismo ĉieestas en la dominanta kulturo. Tio estas la analiza "lenso," kiun KRT uzas por ekzameni ekzistajn strukturojn de potenco. KRT identas, ke tiuj strukturoj de potenco baziĝas sur blanka privilegio kaj blanka supereco, kio daŭrigas la almarĝenigadon de neblankaj homoj.

La juristo Roy L. Brooks difinis KRT-on kiel "aro de kritikaj starpunktoj kontraŭ la ekzista socia ordo el vidpunkto bazita sur raso," kaj diras, ke:

ĝi koncentras sin al la diversaj manieroj, kiel la ricevita tradicio en la juro adverse tuŝas neblankulojn, ne kiel individuojn, sed kiel grupon. Tiel, KRT klopodas analizi juron kaj jurajn tradiciojn tra la historio, samtempaj spertoj, kaj rasaj sentemoj de la rasaj malplimultoj en tiu ĉi lando. La demando, kiu ĉiam ŝtelatendas en la fono de KRT, estas jene: Kiel la hodiaŭa jura pejzaĝo aspektus hodiaŭ se neblankuloj estus la decidantoj?

Fonto

En tiu ĉi artikolo estas uzita traduko de teksto el la artikolo Critical race theory en la angla Vikipedio.

Bibliografio kaj plua legado

• Bell, Derrick A, Jr. (1980). “Brown v. Board of Education and the Interest-Convergence Dilemma”, Harvard Law Review 93 (3), p. 518–533. Alirita September 18, 2016.. 
• Bell, Derrick A. (1995). “Who's Afraid of Critical Race Theory?”, University of Illinois Law Review 1995 (4), p. 893ff. 
• Brooks, Roy (1994). “Critical Race Theory: A Proposed Structure and Application to Federal Pleading”, Harvard BlackLetter Law Journal 11, p. 85ff. 
• Carbado, Devon W. (2003). “The Law and Economics of Critical Race Theory”, Yale Law Journal 112, p. 1757–1828. Alirita September 17, 2016.. 
• Cole, Mike. (2007) Marxism and Educational Theory: Origins and Issues. ISBN 978-0-203-39732-9.
• Crenshaw, Kimberlé (1988). “Race, Reform and Retrenchment: Transformation and Legitimation in Anti-Discrimination Law”, Harvard Law Review 101 (7), p. 1331–1387. doi:10.2307/1341398. 
• Crenshaw, Kimberlé; Neil Gotanda, Gary Peller, Kendall Thomas. (1995) Critical Race Theory: The Key Writings that Formed the Movement. ISBN 978-1-56584-271-7.
• Curry, Tommy J. (2009). “Will the Real CRT Please Stand Up: The Dangers of Philosophical Contributions to CRT”, The Crit: A Critical Legal Studies Journal 2 (1), p. 1–47. Alirita September 17, 2016.. 
• Curry, Tommy J. (2012). “Shut Your Mouth when You're Talking to Me: Silencing the Idealist School of Critical Race Theory through a Culturalogic Turn in Jurisprudence”, Georgetown Journal of Law and Modern Critical Race Studies 3 (1), p. 1–38. Alirita September 17, 2016.. 
• Delgado, Richard (1995). “Rodrigo's Tenth Chronicle: Merit and Affirmative Action”, Georgetown Law Journal 83 (4), p. 1711–1748. 
• Delgado, Richard (1993). “Critical Race Theory: An Annotated Bibliography”, Virginia Law Review 79 (2), p. 461–516. doi:10.2307/1073418. 
• Delgado, Richard; Jean Stefancic. (1998) The Latino/a Condition: A Critical Reader. ISBN 978-0-8147-1894-0.
• Delgado, Richard; Jean Stefancic. (2012) Critical Race Theory: An Introduction, 2‑a eldono, Critical America. ISBN 978-0-8147-2136-0.
• Delgado Bernal, Dolores (2002). “Critical Race Theory, Latino Critical Theory, and Critical Raced-Gendered Epistemologies: Recognizing Students of Color as Holders and Creators of Knowledge”, Qualitative Inquiry 8 (1), p. 105–126. doi:10.1177/107780040200800107. 
• Dudziak, Mary (1993). “Desegration as a Cold War Imperative”, Stanford Law Review 41 (1), p. 61–120. doi:10.2307/1228836. 
• Farber, Daniel A.; Suzanna Sherry. (1997) Beyond All Reason: The Radical Assault on Truth in American Law. ISBN 978-0-19-535543-7.
• Gates, Henry Louis, Jr.. (1996) “Critical Race Theory and Freedom of Speech”, The Future of Academic Freedom, p. 119–159. ISBN 978-0-226-52004-9.
• Harpalani, Vinay (2013). “DesiCrit: Theorizing the Racial Ambiguity of South Asian Americans”, New York University Annual Survey of American Law 69 (77), p. 77–184. Alirita September 17, 2016.. 
• Harris, Angela P. (1994). “Foreword: The Jurisprudence of Reconstruction”, California Law Review 82 (4), p. 741–785. doi:10.2307/3480931. 
• Harris, Cheryl (1993). “Whiteness as Property”, Harvard Law Review 106 (8), p. 1707–1791. doi:10.2307/1341787. 
• Harris, Cheryl (2002). “Critical Race Studies: An Introduction”, UCLA Law Review 49 (5), p. 1215ff. 
• Jones, Camara Phyllis (2002). “Confronting Institutionalized Racism”, Phylon 50 (1/2), p. 7–22. doi:10.2307/4149999. 
• Kang, Jerry; Mahzarin Banaji (2006). “Fair Measures: A Behavioral Realist Revision of 'Affirmative Action'”, California Law Review 94, p. 1062–1118. doi:10.15779/Z38370Q. 
• Kennedy, Duncan (1990). “A Cultural Pluralist Case for Affirmative Action in Legal Academia”, Duke Law Journal 39 (4), p. 705–757. doi:10.2307/1372722. Alirita September 19, 2016.. 
• Ladson-Billings, Gloria. (1999) “Just What Is Critical Race Theory and What's It Doing in a Nice Field Like Education?”, Race Is… Race Isn't: Critical Race Theory and Qualitative Studies in Education, p. 7–30. ISBN 978-0-8133-9069-7.
• Levin, Mark (2008). “The Wajin's Whiteness: Law and Race Privilege in Japan”, Hōritsu Jihō 80, p. 80–91. 
• Matsuda, Mari (1987). “Looking to the Bottom: Critical Legal Studies and Reparations”, Harvard Civil Rights-Civil Liberties Law Review 22 (2), p. 323ff. 
• Myslinska, Dagmar (2014a). “Contemporary First-Generation European-Americans: The Unbearable 'Whiteness' of Being”, Tulane Law Review 88 (3), p. 559–625. 
• Myslinska, Dagmar (2014b). “Racist Racism: Complicating Whiteness Through the Privilege and Discrimination of Westerners in Japan”, UMKC Law Review 83 (1), p. 1–55. Alirita September 17, 2016.. 
• Pyke, Karen D. (2010). “What is Internalized Racial Oppression and Why Don't We Study it? Acknowledging Racism's Hidden Injuries”, Sociological Perspectives 53 (4), p. 551–572. doi:10.1525/sop.2010.53.4.551. 
• Pyle, Jeffrey J. (1999). “Race, Equality and the Rule of Law: Critical Race Theory's Attack on the Promises of Liberalism”, Boston College Law Review 40 (3), p. 787–827. Alirita September 17, 2016.. 
• Treviño, A. Javier (2008). “What's so Critical about Critical Race Theory?”, Contemporary Justice Review 11 (1), p. 7–10. doi:10.1080/10282580701850330. 
• Williams, Patricia J.. (1991) The Alchemy of Race and Rights: Diary of a Law Professor. ISBN 978-0-674-01470-1.
• Yosso, Tara J. (2005). “Whose Culture has Capital? A Critical Race Theory Discussion of Community Cultural Wealth”, Race Ethnicity and Education 8 (1), p. 69–91. doi:10.1080/1361332052000341006. Alirita September 17, 2016.. 
• Yosso, Tara J.. (2006) Critical Race Counterstories along the Chicana/Chicano Educational Pipeline, Teaching/Learning Social Justice. ISBN 978-0-415-95195-1.