Peter Grünberg

Peter Grünberg
Nobel-premiito
Persona informo
Peter Grünberg
Naskiĝo	18-an de majo 1939 (1939-05-18) en Plzeň
Morto	7-an de aprilo 2018 (2018-04-07) (78-jaraĝa) en Jülich
Religio	katolikismo vd
Lingvoj	germana vd
Ŝtataneco	Germanio vd
Alma mater	Teknologia universitato Darmstadt Universitato de Frankfurto Universitato de Kolonjo vd
Familio
Patro	Theodor Grünberg (en) vd
Edz(in)o	–
Infanoj	3
Profesio
Okupo	fizikisto instruisto universitata instruisto scienca esploristo vd
Laborkampo	Fiziko kaj Nobel-premio vd
Aktiva en	Kolonjo vd
Doktoreca konsilisto	Stefan Hüfner vd
Postenoj Postenoj profesoro vd
Honorigoj Honorigoj (2016)  Friendship Award (en) (2011)  honora membro de Germania Fizika Societo. (2009)  Hall of Fame of German Research (en) (20-a de marto 2008)  The seal of the city of Pilsen (en) (2008)  honorary doctor of the Saarland University (en) (2008)  Ordeno de merito de Nordrejn-Vestfalio (2008)  honorcivitano de Jülich. (2008)  Granda Meritkruco kun Stelo de la Federacia Respubliko Germanio (2007)  Premio de Japanio (2007)  Nobel-premio pri fiziko (2007)  Stern–Gerlach Medal (en) (2006)  Wolf-Premio pri Fiziko (2006)  Clarivate Citation Laureates (en) (2006)  European Inventor Award (en) (2003)  Ritter-von-Gerstner Medal (en) (1998)  German Future Prize (en) (1994)  James C. McGroddy Prize for New Materials (en) (1994)  IUPAP Magnetism Award and Néel Medal (en)  honorary doctor of the RWTH Aachen University (en) vd
Membrecoj Membrecoj Nordrejn-Vestfalia Akademio de Sciencoj kaj Artoj Sudetendeutsche Akademie der Wissenschaften und Künste (en) vd
vd	Fonto: Vikidatumoj

Peter Andreas GRÜNBERG, naskita la 18-an de majo 1939 en Pilsen (nun Plzeň en Ĉeĥio -- mortis la 7-a de aprilo 2018 en Jülich), estis germana fizikisto, kies esploroj okupiĝas pri solidoj. Lia plej konata eltrovo estas la fenomeno de Giganta Magneta Rezistanco. En 2007 li ricevis por tio, kune kun Albert Fert, la Nobel-premion pri fiziko.

Biografio

Grünberg studis ekde 1962 en Frankfurt am Main kaj Darmstadt; tie ĉi li pasigis signifan parton de sia akademia kariero. En 1969 li doktoriĝis ĉe Stefan Hüfner pri "spektroskopiaj esploroj pri kelkaj rar-teraj grenatoj" (Spektrokopische Untersuchungen an einigen Selten-Erd-Granaten). Li pasigis tri jarojn ĉe Universitato Carleton en Otavo (Kanado) kaj ekde 1972 laboris en esplorcentro Jülich. Li habilitiĝis en Kolonjo kaj ekde 1984 estis plenrajta docento, ekde 1992 eksterregula profesoro ĉe la universitato de Kolonjo. De sia pensiiĝo en 2004 li laboras kiel gasto en esplorcentro Jülich en la instituto pri esploro pri solidoj, en ties fako pri elektronikaj ecoj.

Ĉirkaŭ la jarŝanĝo 1987/1988 Grünberg – preskaŭ samtempe kun, sed sendepende de Albert Fert – malkovris la fenomenon de Giganta Magneta Rezistanco, kiu ekde la 1990-aj jaroj ebligas la konstruon de alt-kapacitaj firmaj magnetdiskoj. Nun la skribaj-legaj kapoj de preskaŭ ĉiuj magnetdiskoj baziĝas sur tiu GMR-efiko. La licencajn tantiemojn pri la koncernaj patentoj ricevas la instituto, en kiu laboras Grünberg.

En 2006/2007 li estis premiita la Wolf-Premio pri Fiziko.

Eksteraj ligiloj

• Nobelpremia retpaĝaro angle
• Biografio de Peter Grünberg Arkivigite je 2007-10-25 per la retarkivo Wayback Machine (Forschungszentrum Jülich, germane)]
• Der Riesenmagnetwiderstand (la giganta magneta rezistanco, germane) en la retejo de Welt der Physik