Kompoŝto
Kompoŝto estas organika materio, kiu estis malkombinita en procezo nomita kompoŝtado. Ĉi tiu procezo recikligas diversajn organikajn materialojn alie rigarditaj kiel malŝparajn produktojn kaj produktas grundan sterkon (t.e. kompoŝto)
Kompoŝto estas riĉa je nutraĵoj. Ĝi estas uzata, ekzemple, en ĝardenoj, pejzaĝigado, hortikulturo, urba agrikulturo kaj organika agrikulturo. La kompoŝto mem estas utila por la tero laŭ multaj manieroj, inkluzive kiel grunda agento, sterkaĵo, aldono de esenca humo aŭ humaj acidoj, kaj kiel natura pesticido por grundo. En ekosistemoj, kompoŝtado estas utila por kontrolo de erozio, tero kaj rivereto, konstruo de humidejoj, kaj kiel sterkejo.
Je la plej simpla nivelo, la procezo de kunmetado postulas amason da malseka organika materio (ankaŭ nomata verda rubo), kiel folioj, herbo, kaj manĝaĵaj restaĵoj, kaj atendante, ke la materialoj falos en humo post kelkaj monatoj. Tamen, kompoŝtado ankaŭ povas okazi kiel plurpaŝa, proksime kontrolata procezo kun mezuritaj enigoj de akvo, aero, kaj karbonaj kaj nitrogen-riĉaj materialoj. La malkombina procezo estas helpata per muelado de la plantomaterio, aldonado de akvo kaj certigado de taŭga aerumado per regula turnado de la miksaĵo kiam malfermaj amasoj aŭ "rojoj" estas uzataj. Tervermoj kaj fungoj plu disigas la materialon. Bakterioj bezonantaj oksigenon por funkciigi (aerobiaj bakterioj) kaj fungoj administras la kemian procezon per konvertado de enigoj al varmo, karbona dioksido kaj amonio.
Aldona valoro[redakti | redakti fonton]
Forporto de organikaj forĵetaĵoj al kompoŝtejo anstataŭ al normala rubo-forporta sistemo havigas diversajn avantaĝojn. Unue la volumo de la ĉiutagaj rubaĵoj malpliiĝas, kun sekva ŝparo por la ĝenerala rubokolektado. En la separprocezo ankaŭ la volumeno de organika restaĵaro malpliiĝas, kio helpas al la nepra transporto de tio al kompoŝtejo, transporto kiu estos facila se temas pri apuda ĝardeno, kampardomo, ktp. En urboj tio iĝas iom pli laboriga kaj en varmaj klimatoj necesas ne konservi hejme la organikajn forĵetaĵojn.