Marjorie Boulton

Marjorie Boulton
Persona informo
Naskiĝo	7-an de majo 1924 (1924-05-07) en Teddington, Middlesex
Morto	30-an de aŭgusto 2017 (2017-08-30) (93-jaraĝa)
Lingvoj	Esperanto • angla
Nacieco	anglo
Ŝtataneco	Unuiĝinta Reĝlando (Britio)
Alma mater	Somerville College
Subskribo
Okupo
Okupo	poeto • esperantisto • verkisto • biografo • dramaturgo • esperantologo
Esperanto
Verkis en Esperanto	Dek du piedetoj
Aliaj aktivaĵoj	Honora membro de UEA
Akademiano	Membro de AE

Marjorie BOULTON [MAĝari BOLtan] (naskiĝis la 7-an de majo 1924 en Teddington, Anglio; mortis la 30-an de aŭgusto 2017) estis angla poetino, prozistino, verkanta kaj en la angla lingvo kaj en Esperanto.

Vivo

Boulton naskiĝis en 1924 en Teddington, apudurbo de Londono, en Anglio. Ŝia patro estis Harry Boulton, estro de la gimnazio de Barton-upon-Humber, Lincolnshire, Anglio; ŝia patrino estis Evelyn Cartlidge.

Boulton studis ĉe la gimnazio de Barton-upon-Humber sub ŝia patro. Poste, ŝi studis la anglalingvan literaturon ĉe Somerville College, Universitato de Oksfordo, de kiu ŝi diplomiĝita en 1944.

Profesie, Boulton laboris kiel la estro de la altlernejo Charlotte Mason, en Ambleside, Anglio (nun parto de la Universitato de Cumbria).

Boulton eklernis Esperanton en 1949, kaj poste iĝis unu el la plej vaste konataj Esperantaj aŭtoroj. Krom ŝia beletra verko, ŝi ankaŭ rolis kiel gvidanto de la Esperanta movado tra la mondo. En 1967 ŝi estis elektita membro de la Akademio de Esperanto. Ŝi estis honora membro de Universala Esperanto-Asocio. Marjorie Boulton estis prezidantino de Kat-amikaro kaj ODES.

En 1971, Boulton reiris al Universitato de Oksfordo por doktoriĝo. Post doktoriĝo, ŝi esploradis, verkis, kaj gvidis la Esperanto-movadon plentempe.

Distingoj

En 1998 Marjorie Boulton estis honorigita per FAME-premio.

Verkaro

Marjorie Boulton en 1997.

La verkaro de Boulton ampleksas poeziaĵojn, dramojn, novelojn, rakontojn kaj eseojn. Krome, ŝi tradukis.

La verkado de Marjorie Boulton estas matura kaj socie engaĝita. Ĝin trapenetras varma tono kaj sincero. Evidentas ankaŭ ŝia impulsa formtrova kapablo kaj sento pri humuro. El la propra intimo ŝi lasas aperi siajn pasiojn kaj turmentojn, tiel nudigante antaŭ la leganto sian animon. Aliflanke per verkoj emoci-lirikaj ŝi prezentas kaj defendas sian idealisman humanismon.

En 2014 Marjorie Boulton transdonis al Esperanto-Asocio de Britio la kopirajtojn pri ĉiuj siaj verkoj en Esperanto kaj pri la angla kaj Esperanta versioj de sia biografio pri Zamenhof.

Boulton kiel tradukisto

Boulton ankaŭ estis aktiva pri tradukado. Interalie, Boulton tradukis, kune kun Ram Swaroop Vyas, la hindilingvan poemaron Vinejo (hindie मधुशाला, Madhuśala) en la anglan sub la titolo The House of Wine. Ŝi ankaŭ tradukis la gravan mezanglalingvan poemon Perlo (angle Perle) en Esperanton.

Poezio

Ŝia kompleta poezia verkaro estas eldonita en "Unu animo homa" kiun redaktis Edmund Grimley Eans, duvoluma poemaro, eld. Esperanto-Asocio de Britio (BEA), 2022.

• Kontralte (poemoj, 1955)
• Cent ĝojkantoj (poemoj, 1957, repr. 1977)
• Eroj kaj aliaj poemoj (1959)
• Du el (poemoj, kun Poul Thorsen, 1985)

Recenzoj

Pri Virino ĉe la landlimo

„ En la antaŭparolo, la verkistino klarigas kial ŝi verkis 15 teatrajetojn : kvankam nia iiteraturo estas mirinde riĉa je poezio, kaj same riĉa je romanoj kaj noveloj — ni ankaŭ menciu la vojaĝpriskribojn — tiu literaturo estas egale malriĉa je dramoj. Mi tute konsentas pri tiu aserto ; kaj mi eĉ povas tuj aldoni : malriĉa je kiu ajn bela teatraĵo aŭ kiu ajn mallonga verkaĵo kiu plene taŭgas por artvesperoj aŭ distraj kunestoj. Tial mi aplaŭdas la aperon de la libro kaj mi aplaŭdas la manieron laŭ kiu la eldono teknike estas efektivigita : fortika koverto, bone enbindigita, senligna papero : jen libro kiu ne disfalos post unu tralego. La libro, konsistanta el 15 verketoj, estas tiel vari-enhava ke iel oni trovas la drameton aŭ farseton kiu taŭgas por ia medio. Tamen, ĉiuj ne estas samnivelaj ; kaj kelkaj eĉ ne estas realiĝeblaj sur la scenejo. Mi opinias ke la farseto “ Drasta Kuracado ’’ kaj la tragedio “ Liberiĝo ’’ teknike devus esti adaptataj : ne eblas ternigi du aktorojn dum longa ludparto, almenaŭ se reĝisoro postulas ke la ternado estu kiel eble plej reala : restas nur la ebleco ke iu elverŝas ternpulvoron, sed tiam la ludantoj ne plu elparolas unu vorton. Por la dua menciita verketo, la postuloj de la teksto ne povas esti anstataŭigitaj per sugestoj, sen risko de perdo de la drama forteco. Pri la literature plej bela “ Ĉe l'akvo de Forgeso ” en versoj, mi estas certa ke nur estas eble prezenti ĝin sur scenejo, se la roluloj estas profesiaj artistoj. Sed kun tiu kondiĉo la verketo plene sukcesos. Ĝenerale oni povas averti la teatraĵverkistojn ke versoj malhelpas la akceptopretecon fare de la aŭskultantoj ; kaj ke skeĉoj, kiuj celas distri la ĉeestantojn, devas evolui al kulmino, atingota preskaŭ je la fino aŭ kiel finaĵo mem de la verko. M. Boulton ne ĉiam atentis pri tio. La kelkaj kritiketoj tamen nenicl celas malvalorigi la verkon entute ĉar, kiel mi jam diris, ĝi estas aplaŭdenda kaj bezonata. La lingvo estas konipreneble modela; tamen mi opinias la uzon de la adverbo “ akcidente ” anstataŭ “okaze" iom stranga. Menciinda ankoraŭ estas ke kvin el la teatraĵetoj ricevis premion dum belartaj konkursoj, kaj ke la libro entute estas dediĉita al Julio Baghy. Jen, karaj reĝisoroj, 15 skeĉoj el kiuj vi povos ĉerpi laŭprefere. Sed ne nur por ludigi la enhavon vi aĉetu la libron ! La plej multajn teatraĵetojn mi legis ĝisfine pro la spriteco kaj la lingvobeleco mem. ” — Gr. M. Belga esperantisto n369 (jul-aug 1960)

---

Pri Eroj kaj aliaj poemoj

„ La unuaranga Esperanta poetino denove aperas per dika volumo, lukse prezentata de «Stafeto». Oni miras pro la profunda kaj ampleksa laboro de la aŭtorino kiu, laŭ la faldoklapo nin informas, verkis, post la apero de «Kontralte», tio estas en 4 jaroj, du verkojn en Esperanto, du en angla lingvo, du tradukitajn anglen, kun aliaj pli malgravaj... kaj plie, ŝia profesia laboro. La verko konsitas el preskaŭ ducent poemoj. En sobra kaj sincera enkonduko M. Boulton nin avertas, ke «ili estas intense personaj» kaj ke «pri ili, ŝi neniam restis plenkontenta». Tio estas kondiĉo nur de bonaj aŭtoroj kaj ĝi plene precizigas la psikan portreton de la aŭtorino. Mi certe bedaŭras, ke la malmulta amplekso kaj ofteco de Boletín ne permesas, ke mi recenzu tiel gravan verkon kun la detalo al ĝi deca. Do, mi, rapide, laŭ filmo, prinotos la plej elstarajn detalojn. «ERO» estas la nomo de la unua parto, kiu entenas kvar profundajn verkojn: Tero, libero, vero kaj mistero. Oni atentu, kiel ĝi ĵonglas pri la linaĵo kaj la signifo. Estas kvar majstraj pecoj Dua parto; «Provizore», estas vivresumo, pensiga kaj unueca poemo; entute dekses kantoj, ĉiu deksesversaj, poluritaj cizelitaj tercetoj. SUR NIA SANGA TERO. Trafaj bildoj pri nuntempaj maljustaĵoj: senŝtateco, milito, raso, landlimoj, pasportoj k. a. Pri la formo estas notinda nova triversa strofo, asonanca (en la unua poemo: Venuso kaj la Vulkano), tre artisma: ' Sub Etno la forĝejoj muĝe flamis Venuso kuŝis; la nudeco lumis Vulkano staris apud ŝi. Li lamis. Alian parencan formon ŝi uzis en Vero, ankaŭ per tercetoj kaj ankaŭ tre trafe. Junaj poetoj multe povos lerni pri Lmarto en tiu ĉi verko «KVARPIEDA KONSONANTO» estas bildetoj pri katido; sed, kiel sub ĝia velura piedeto, sin kaŝas akraj ungoj, sub tiaj petolaj versoj sin kaŝas trafaj, homaludantaj pensoj. En «FOLIOJ DE ORA BRANĈO», oni kolektas diversajn, ĉefeamajn poemojn, inter kiuj mi ŝatas: «Litanioj pri la manoj de Tomato» kaj «Homino»n. Tiuj verkoj estas pli parencaj al «Kontralte». Ja, ĉiuj amaj verkoj funde similas,., kaj diuj malsimilas. Preskaŭ same, mi diras pri «Amkantoj laŭ minoraj gamoj»; sed mi ne preterpasu «Alispeca amo», kiu konsistas el dek perfektaj sonetoj. «Momentoj kaj meditoj» la plej multenombra parto, entute 55 verketoj, mallongaj, fulmaj vizioj pri floroj, bestoj, tagaj bagatelaĵoj, kie la aŭtorino ĉiam trovas iom por skui kaj skurĝi niajn etburĝajn nervojn. Kaj, finfine, dekdu portretoj de konataj esperantistoj, kolektitaj sub la titolo: «Bildoj el nia albumo», bone verkitaj per paraj versoj, plejparte naŭsilabaj, kelkaj dekunusilabaj. Pri la trafeco, kiel en ĉiu portreto juĝu tiu, kiu konas la origilalaĵojn. Kompletigas la libron du tabeloj: Glosoj, klarigante dekses novajn vortojn, el kiuj nur (ambigua kaj koŝmaro) estas neologismoj; kaj klarigoj pri frazoj kaj propraj nomoj, aperantaj en la poemoj. Bela kovrilo kaj senmakula eldono. ” — Amalia Núñez Dubús. Boletín n121 (maj 1960)

Prozo

Kvarpieda kamarado (taglibro pri katido, 1956)

• Virino ĉe la landlimo (drametoj, 1959)
• Zamenhof, aŭtoro de Esperanto (biografio, 1962, dua eldono 1989)
• Dek du piedetoj (bonhumoraj noveloj, 1964)
• Okuloj (noveloj, 1967, dua eldono 2021) [2]
• Nia sango (teatraĵo por ok personoj, 1970)
• Ni aktoras (tri komedietoj, 1971)
• Rimleteroj Arkivigite je 2003-01-25 per la retarkivo Wayback Machine (korespondaĵoj kun William Auld, 1976)
• Poeto fajrakora: la verkaro de Julio Baghy (1983)
• Faktoj kaj fantazioj (1984, dua eldono 1993)
• Ne nur leteroj de plum-amikoj (el Retarkivo 2007): Esperanta literaturo – fenomeno unika (eseo, 1984)

• 
  Poeto Fajrakora, 1983

Tradukoj

• pole Szantaż: powieść kryminalna (esp. Ĉantaĝo: krimromano, originala titolo Subjects for Blackmail), el la angla poligis Zofia Krajewska, Katowice, eld. "Śląsk" 1960
• pole List zza grobu: powieść kryminalna (esp. Letero el [trans] la tombo: krimromano, originala titolo Dead letter), el la angla poligis Zofia Krajewska, Katowice, eld. "Śląsk" 1959, 2-a eld. 1989

Aŭdkasedoj

• La kompleksa tragedio de Norda Irlando. Paris: Magnetofona Servo de SAT-Amikaro, 1983. 90 minutoj.
• 100 jaroj de originala kaj traduka Esperanto-prozo. Graz: JEK, 1987. 90 minutoj.

Kontribuoj al gazetoj kaj kolektoj

Marjorie Boulton, UK 2003, kun Humphrey Tonkin

• Mia filineto Arkivigite je 2016-03-04 per la retarkivo Wayback Machine, poemo. En: La Nica literatura revuo, 1/1, 1955, paĝo 8. Aperis ankaŭ en Kontralte.
• Finfine Arkivigite je 2015-11-04 per la retarkivo Wayback Machine, poemo. En: La Nica literatura revuo, 1/2, 1955, paĝo 46. Aperis ankaŭ en Eroj.
• Kelkaj pensoj pri literaturo kaj moralo Arkivigite je 2016-03-05 per la retarkivo Wayback Machine, eseo. En: La Nica literatura revuo, 1/6, 1956, paĝoj 210–214.
• Aŭtuna gloro Arkivigite je 2016-03-03 per la retarkivo Wayback Machine, poemo. En: Norda Prismo, 1956/2, paĝo 49. Aperis ankaŭ en Eroj.
• Tiel, kiel ĝi ne okazis Arkivigite je 2015-11-04 per la retarkivo Wayback Machine, novelo. En: La Nica literatura revuo, 2/4, 1957, paĝoj 121–125.
• Omaĝo al Pierre Vidal Arkivigite je 2015-11-04 per la retarkivo Wayback Machine, poemo. En: Norda Prismo, 1957/3, paĝo 121. Aperis ankaŭ en Eroj.
• Enkonduko en la internacian semantikon. En: Scienca Revuo, jaro 9 (1958), numero 2–3 (34–35), paĝoj 70–80.
• Mezepoka historio Arkivigite je 2015-11-04 per la retarkivo Wayback Machine, novelo. En: Norda Prismo, 1958/1, paĝoj 19–26.
• Ebrivirgeco Arkivigite je 2015-11-04 per la retarkivo Wayback Machine, novelo.
  • En: La Nica literatura revuo, 3/3, 1958, paĝoj 99–107.
  • En: Dek du amrakontoj (el Retarkivo 2007), 2002, paĝoj 34–46.
• La poezikreado observita subjektive. En: Sciencaj studoj, 1958, paĝoj 109–114.
• L. L. Zamenhof – pionira poeto.
  • En: Esperanto, jaro 52 (1959), numero 3 (640), paĝoj 43–46.
  • En: Esperanto: the solution to our language problems, Bailieboro: Esperanto Press, 1981, paĝoj 74–91.
  • En: Esperanto in the modern world, Bailieboro: Esperanto Press, 1982, paĝoj 74–91.
• En trezerejo. La biblioteko de Brita Esperantista Asocio. En: Esperanto, jaro 52 (1959), numero 4 (641), paĝoj 63–64.
• Respondo al saĝa konsilo Arkivigite je 2016-03-05 per la retarkivo Wayback Machine, poemo. En: La Nica literatura revuo, 4/3, 1959, paĝoj 90–91. Aperis ankaŭ en Eroj.
• Luna mapo Arkivigite je 2016-03-05 per la retarkivo Wayback Machine, poemo: En: La Nica literatura revuo, 6/1, 1960, paĝoj 33–35.
• Joseph Conrad, polo kiu iĝis granda angla verkisto. En: Scienca Revuo, jaro 11 (1960), numero 4 (44), paĝoj 152–160.
• Malgranda venko. En: Nordamerika Esperanto-Revuo, novembro/decembro 1960, paĝoj 12–13.
• Kelkaj motivoj de anglaj studentaj kantoj. En: Sennacieca Revuo, numero 88, 1960, paĝoj 34–39.
• Simplaj mallaŭtaj vortoj. En: Nuntempa Bulgario, 1961, 5/2, paĝo 31.
• La kaptilo de Dio, novelo.
  • En: 33 rakontoj, La Laguna: Régulo, 1964, paĝoj 177–185.
  • En: Trezoro, Budapeŝto: Hungara Esperanto-Asocio, 1989, volumo 1, paĝoj 329–335.
• Kelkaj pensoj pri la arto insulti en Esperanto. En: Norda Prismo, 1972/3, paĝoj 141–150.
• Charles Reade, romanisto, dramaturgo, ĵurnalisto (1814–1884). En: Sennacieca Revuo, 1973, numero 101, paĝoj 17–30.
• Metaforoj kaj pensasocio. En: Scienca Revuo, jaro 24 (1973), numero 5 (103), paĝoj 161–170.
• Alvoko al amo, poemo. En: 25 jaroj, antologio de belartaj konkursoj, Budapeŝto: Hungara Esperanto-Asocio, 1977, paĝoj 14–16.
• La sekreto de lernejestrino.
  • En: 25 jaroj, antologio de belartaj konkursoj, Budapeŝto: Hungara Esperanto-Asocio, 1977, paĝoj 113–125.
  • En: La maŝino kiu kriis, Vieno: Pro Esperanto, 1995, paĝoj 72–84.
• Ĉu ĉesigi la diskuton? pri leksikologio kaj ina lingvaĵo. En: Sekso kaj Egaleco, jaro 5, januaro 1981, paĝoj 21–24.
• Raymond Schwartz, granda ridiga verkisto. En: Kontakto, 1983/1, paĝoj 6–7.
• Vorto vere bena, poemo pri Gaston Waringhien. En: Li kaj ni, Antwerpen: TK, 1985, paĝoj 17–22.
• Laiko ekesploras nomenklaturon pri koloroj en Esperanto. En: Li kaj ni, Antwerpen: TK, 1985, paĝoj 201–217.
• Elspezoj. En: Poemaro por paco, Rotterdam: Universala Esperanto-Asocio, 1986, paĝoj 10–11. Aperis ankaŭ en Du el.
• La evoluado de Esperanto observita tra tradukoj de Ŝekspiraj dramoj. En: Centjara Esperanto, Chapecó: Fonto, 1987, paĝoj 39–62.
• La Barlastona travivaĵo, saturada metodo de lingvolernado, rilate al Esperanto. En: Serta gratulatoria in honorem Juan Régulo, La Laguna: Universidad de La Laguna, 1987, volumo 2, paĝoj 109–118.
• Cent jaroj de Esperanta prozo. En: Memorlibro pri la internacia jubilea Esperanto-konferenco "Cent jaroj de Esperanto-kulturo", Graz 1987, paĝoj 95–101.
• Hejmo Arkivigite je 2015-09-26 per la retarkivo Wayback Machine, poeziaĵo, en : Sub la Signo de Socia Muzo, FEL, Antverpeno 1987.
• Karolo Piĉ – dediĉita artisto. En: Iltis-Forumo, 1990/2, paĝo 85.
• La lirikisto Julio Baghy. En: Iltis-Forumo, 1991/1, paĝoj 2–8.
• Armand Su (1936–1990). En: Iltis-Forumo, 1991/3, paĝoj 20–21.
• Centjara jubileo de Julio Baghy. En: Brita Esperantisto, jaro 87, numero 899 (januaro/februaro 1991), paĝoj 8–9.
• Tiel, kiel ĝi ne okazis. La okulisto. Omaĝe. Preseraroj. En: Nova Esperanta Krestomatio, Rotterdam: Universala Esperanto-Asocio, 1991, paĝoj 81–84, 376–377, 391, 396–397.
• Salman Rushdie: Plureculo kontraŭ enfermitoj (el Retarkivo 2007).
  • En: Sennacieca Revuo, numero 119, 1991.
  • En: Kataluna Esperantisto, aprilo 1995.
• La unika situacio de Esperanta verkisto. En: Iltis-Forumo, 1992/2, paĝoj 48–56; 1993/2, paĝoj 38–47.
• Memoroj pri Juan Régulo. En: Iltis-Forumo, 1993/5, paĝoj 8–14.
• Tre fremde ... tute frate, pri la influo de Raymond Schwartz. En: Iltis-Forumo, 1994/1, paĝoj 6–11.
• Regnoj de katoj, fikcio kaj sociologio. En: Sennacieca Revuo, 1994, paĝoj 9–15.
• La balado de Bosko kaj Admira, poemo. En: Monato, jaro 15 (1994), numero 10, paĝo 24. (La titolo estis erare presita kun "Almira" anstataŭ "Admira".)
• Timema vojaĝanto, poemo. En: Monato, jaro 15 (1994), numero 12, paĝo 28.
• Deĵoro-fino, poemo. En: Monato, jaro 15 (1994), numero 12, paĝo 29.
• Majstro de multaj stiloj. Reto Rossetti 1909–1994. En: Fonto 15, numero 169 (januaro 1995), paĝoj 7–12.
• La dramoj de Roksana, t. e. Jeanne Flourens (1871–1928). En: Menade bal püki bal, Saarbrücken 1998, paĝoj 51–61.
• Paul Neergaard 1907–1987. En: Esperantologio, 1999/1, paĝoj 7–13.
• Britaj romantikaj poetoj en kontinenta Eŭropo. En: Internacia Kongresa Universitato, Berlino 1999, paĝoj 40–49.
• Franca kaj Esperanta versioj de komedio de Ŝekspiro. En: De A al B, Schliengen: Iltis, 2000, paĝoj 23–32.
• Interkulturaj rilatoj en furora romanserio direktita unue al geknaboj. En: Internacia Kongresa Universitato, Zagebro 2001, paĝoj 33–42.
• Etaj memoroj pri granda homo. En: Eseoj memore al Ivo Lapenna, Internacia Scienca Instituto Ivo Lapenna, 2001, paĝoj 218–222.
• Jurisprudenco ĉe Ŝekspiro. En: Eseoj memore al Ivo Lapenna, Internacia Scienca Instituto Ivo Lapenna, 2001, paĝoj 362–366.
• La kvardeka jubileo de la barlastonaj kursoj. En: Rubenaj refrenoj, Berkelej: Bero, 2001, paĝoj 9–16.

Festlibro

• Lingva Arto. Jubilea libro omaĝe al Wiliam Auld kaj Marjorie Boulton. Vilmos Benczik, (1999, red.), Rotterdam: Universala Esperanto-Asocio, 217 p. ISBN 92-9017-064-6

Vidu ankaŭ

• Sciencaj Studoj bazitaj sur originalaj esploroj kaj observoj (kolekto de sciencaj artikoloj)

Eksteraj ligiloj

Trovu « Marjorie Boulton » inter la Vizaĝoj de homoj rilataj al la ideo «Internacia Lingvo»

• Libroj de kaj pri Marjorie Boulton en la Kolekto por Planlingvoj kaj Esperanto-Muzeo Arkivigite je 2016-08-02 per la retarkivo Wayback Machine
• Artikoloj Arkivigite je 2008-05-09 per la retarkivo Wayback Machine de kaj pri Majorie Boulton en Elektronika Bibliografio de Esperantaj Artikoloj (EBEA)
• Hejmo Arkivigite je 2015-09-26 per la retarkivo Wayback Machine, poeziaĵo, en : Sub la Signo de Socia Muzo, FEL, Antverpeno 1987
• Okuloj (pdf-versio)
• Humprey Tonkin pri Marjorie Boulton videoregistraĵo de la prelego omaĝe al la 90-jariĝo de Marjorie Boulton, kadre de la 40-a Malferma Tago de la CO de UEA (la 10-an de majo 2014)
• Facillingva artikolo en UEA Facila pri Marjorie Boulton.
• Du poemoj de Marjorie Boulton en UEA Facila.