Vidi fonton por Butano (kemio)

{{Prisupre|pri=organika kombinaĵo C4H10|lando en Azio|Butano}}
{{Tabela informkesto|Informkesto kemia substanco}}
{| class="wikitable floatright" width=10%
|-style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;"|<big><big>n-Butano</big></big>
|-
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Butan_Skelett.svg|200ra|Butano]]</center>
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Plata kemia strukturo de la <br />n-Butano'''
|-
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Butane 3D.png|200ra|Butano]]</center>
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Tridimensia kemia strukturo de la <br />n-Butano'''
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |<big>Alternativa(j) nomo(j)</big>
|-
|colspan="2" style="text-align: center;" |
* n-Butano
|-
||[[Kemia formulo]]||<big><center>{{KemiaFormulo|<big>'''C|4|H|10'''}}</big></center></big>
|-
|[[CAS-numero|CAS-numero-kodo]]||[https://commonchemistry.cas.org/detail?cas_rn=106-97-8 106-97-8]
|-
|[[ChemSpider|ChemSpider kodo]]||[http://www.chemspider.com/Chemical-Structure.7555.html 7555]
|-
|[[PubChem|PubChem-kodo]]||[https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/7843 7843]
|-
|'''Merck Index'''||15,1517
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Fizikaj proprecoj'''
|-
|[[Aspekto]]||senkolora gaso
|-
|[[Molmaso]]||58.124 g·mol<sup>-1</sup>
|-
|[[Denseco]]|| 2.48g cm<sup>−3</sup>
|-
|[[Fandpunkto]]||{{GdC|−138.5}}
|-
|[[Bolpunkto]]||{{GdC|−1}}
|-
|[[Refrakta indico]]||{{refraktindico|T=20|λ=761|k=4.0|1.3326}}
|-
|[[Ekflama temperaturo]]||{{GdC|−60}}
|-
|[[Memsparka temperaturo]]||{{GdC|385}}
|-
|[[Konstanto pri dissociigo de acidoj|Acideco (pKa)]]||16.10
|-
|[[Solvebleco]]||[[Akvo]]:61 x 10<sup>-3</sup> g/L
|-
|[[Mortiga dozo (LD50)]]||3000 mg/kg (buŝe)
|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[Deklaroj pri Risko kaj Sekureco|'''Sekurecaj Indikoj''']]
|-
|[[Listo da R-Deklaroj|Riskoj]]||[[Listo da R-Deklaroj#R5|R5]] [[Listo da R-Deklaroj#R12|R12]] [[Listo da R-Deklaroj#R21|R21]]
|-
|[[Listo da S-Deklaroj|Sekureco]]||[[Listo da S-Deklaroj#S2|S2]] [[Listo da S-Deklaroj#S9|S9]] [[Listo da S-Deklaroj#S16|S16]] [[Listo da S-Deklaroj#S33|S33]] [[Listo da S-Deklaroj#R41|S41]]
|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[Ŝablono:Danĝerosimboloj|'''Pridanĝeraj indikoj''']]
|-
|colspan="2" style="text-align: center;" | [[Ŝablono:Danĝerosimboloj|'''Danĝero''']] {{Danĝerosimboloj|Xn|Xi}} {{Danĝerosimboloj|F|T}}
|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|'''GHS etikedigo de kemiaĵoj''']]
|-
|[[GHS Damaĝo-piktogramoj|GHS Damaĝo-piktogramo]]||<center>{{GHS Piktogramo|02|04}} </center>
|-
|[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|GHS Signalvorto]]||Damaĝo
|-
|[[GHS Deklaroj pri damaĝoj]]||{{H-Frazoj|220|280}}<ref>[https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/butane#section=Hazards-Identification Pubchem]</ref>
|-
|[[GHS Deklaroj pri antaŭgardoj]]|| {{P-Frazoj|210|377|381|403}}
|-style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center with=50%;"|<center><small>Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo<br />({{GdC|25}} kaj 100 kPa)</small></center>
|}

'''Butano''' (C<sub>4</sub>H<sub>10</sub> ) estas gasstata [[karbonhidrogeno]], apartenanta al [[alkano]]j.

== Ecoj ==
Butano (strukturformulo CH<sub>3</sub>-CH<sub>2</sub>-CH<sub>2</sub>-CH<sub>3</sub> de n-butano, ''ankaŭ ekzistas i-butano'') estas:
* senkolora [[gaso]]
* kun [[fandopunkto]]: {{GdC|−138}}
* kun [[bolpunkto]]: {{GdC|−0,6}} (n-butano) aŭ {{GdC|−10,2}} (i-butano)
* tre flamema.

Strukturformulo de la n-butano:

     H   H   H   H
     |   |   |   |
 H - C - C - C - C - H
     |   |   |   |
     H   H   H   H

Ekzistas du [[izomero]]j: n-butano (pri ''normala butano'') kaj i-butano (pri ''izomero de butano'').

== Utiligo ==
Butano estas produktita en [[naftorafinejo]] el [[petrolo]].
Tio uzatas likviginte kiel brul- kaj hejtgaso.

----
La unuaj alkanoj: [[metano]], [[etano]], [[propano]], butano, [[pentano]], [[heksano]], [[heptano]], [[oktano]], [[nonano]], [[dekano (Kemio)|dekano]]

== Vidu ankaŭ ==
* [[Alkano#Fizika tabelo de la alifataj alkanoj|Alkanoj]]

== Referencoj ==
{{Referencoj|2}}

== Literaturo ==
* [http://www.chemicalbook.com/ChemicalProductProperty_EN_CB6152626.htm Chemical Book]
* [http://www.newworldencyclopedia.org/entry/Butane New World Encyclopedia]
* [https://books.google.com.br/books?id=MwpQWcIKMzAC&pg=PA46&dq=Butane&hl=pt-BR&sa=X&ved=0ahUKEwiy2uOC-t7VAhXDf5AKHf6HBaMQ6AEIRjAE#v=onepage&q=Butane&f=false The 100 Most Important Chemical Compounds: A Reference Guide], Richard Leroy Myers
* [https://books.google.com.br/books?id=ZsGcCwAAQBAJ&pg=PA8&dq=Butane&hl=pt-BR&sa=X&ved=0ahUKEwiy2uOC-t7VAhXDf5AKHf6HBaMQ6AEIaDAJ#v=onepage&q=Butane&f=false Maleic Anhydride Production from Butane - Cost Analysis - MAN E11A], Intratec Solutions
* [https://books.google.com.br/books?id=ABrYesVa3S4C&pg=PA125&dq=Butane&hl=pt-BR&sa=X&ved=0ahUKEwjnt_u7-t7VAhVFx5AKHSUbB0c4ChDoAQgmMAA#v=onepage&q=Butane&f=false Encyclopedia of Chemical Processing and Design: Volume 34 ...], John J. McKetta Jr
* [https://books.google.com.br/books?id=Vdxw6PLk-msC&pg=PA102&dq=Butane&hl=pt-BR&sa=X&ved=0ahUKEwjnt_u7-t7VAhVFx5AKHSUbB0c4ChDoAQg1MAI#v=onepage&q=Butane&f=false Practical Heating Technology], Bill Johnson,Kevin Standiford

<gallery>
Dosiero:Kalottenmodell Butan.png|3D-modelo<!-- thumb|maldekstra|180ra|_3D_ modela Butano (kemio) -->
Dosiero:Hazard F.svg|Flamema<!-- thumb|maldekstra|180ra| -->
Dosiero:Butan Lewis.svg|Strukturformulo de butano<!-- thumb|maldekstra|180ra|_Strukturformel_ _des_ Butano (kemio) -->
Dosiero:Butan Skelett.svg|Izomero n-butano<!-- thumb|maldekstra|180ra|n-butano (kemio) -->
Dosiero:Isobutane 1.svg|Izomero i-butano
</gallery>

{{-}}

{{Projektoj}}
{{Bibliotekoj}}

[[Kategorio:Butano (kemio)| ]]
[[Kategorio:Fosiliaj brulaĵoj]]
[[Kategorio:Alkanoj]]
[[Kategorio:Gasoj]]