Vidi fonton por Die Hard

{{kursiva titolo}}
{{Informkesto filmo}}
'''''Die Hard''''' estas [[Usona kino|usona]] [[Agadfilmo|batalfilmo]] publikigita en 1988, ĉefroligante [[Bruce Willis]] kaj [[Alan Rickman]] kaj reĝisorita de [[John McTiernan]].

La filmo estis granda biletvendejsukceso kaj estis la unua filmo en filmoserio (1988, 1990, 1995, 2007, 2013) kaj de subĝenro de filmoj neoficiale same nomitaj aŭ "Live Free or Die Hard" (Vivu libere aŭ Mortu malfacile), kies intrigo havis solan heroon batalantan kontraŭ mortigan kat-musan ludon kontraŭ grupo de krimuloj en enfermita kunmetaĵo kiel ekzemple izolita konstruaĵo aŭ giganta ekskursoŝipo. La filmo prezentis Willis kiel simpatian heroon kun tipaj homaj malfortaĵoj, kaj revivigis la karieron de Willis kiel aktoro en ago kaj dramroloj, dum Alan Rickman, kiu rolis kiel la fiulo en la filmo, iĝis populara aktoro en krimroloj en usonaj filmoj.

La intrigo de la filmo estas bazita sur suspensverkaĵo de 1979 skribita fare de Roderick Thorpe, nomita "Nothing Lasts Forever". La verkaĵo estas daŭrigo al alia verkaĵo, "Detective", filmita en 1968. La protagonisto de la verkaĵo estas Joe Leland, policisto kiu estas kaptita en [[nubskrapulo]] kune kun sia edzino kiam [[Terorismo|teroristo]] nomita Tony Grover transprenas la konstruaĵon. Ĉar la intrigo de la verkaĵo progresas, Leland estas devigita kontraŭbatali teroristojn por savi sian edzinon.

La filmo havis kvar [[kromverko|daŭrigojn]], ''Dead to Live 2'' en 1990, ''Dead to Live 3'' en 1995, ''Dead to Live 4.0'' en 2007 kaj ''Dead to Live on Yom Tov'' en 2013.

== Intrigo ==
{{Intrigo}}
La filmo malfermiĝas kiam John McLane, [[Policisto|detektivo]] en la [[Nov-Jorka Polica Departemento|Novjorka Policejo]], alvenas en [[Los-Anĝeleso|Los-Anĝeleson]] por provi ripari sian rilaton kun sia fremdigita edzino, Holly Genro (rolita fare de [[Bonnie Bedelia]]) por [[Kristnasko]]. Li renkontas ŝin ĉe ŝia laborejo, nubskrapulo nomita Nakatomi Plaza, en la mezo de kristnaska festo. Post komenca renkontiĝo, kiu inkludas malvolan konversacion kun ŝia estro kaj kunlaboranto, la paro komencas kvereli pri la cirkonstancoj de sia provizora apartigo kaj la decido de Holly nomi sin sub ŝia naksnomo. Post kiam la argumento estas finita, Holly revenas al la partio, dum John restas en flankĉambro kaj estas seniluziigita kun li mem por komencado de batalo kun sia edzino.

Nekonata al la festenantoj, bando de [[Germanio|germanaj]] [[Terorismo|teroristoj]] gviditaj fare de Hans Gruber, rolita fare de Alan Rickman, invadas la konstruaĵon, transprenante ĝiajn sekureco- kaj komunikadsistemojn kaj izolante ĝin de la ekstera mondo. Post certigado de kontrolo de la konstruaĵo, la teroristoj prenas la tutan manaĝerteamon de Nektomi kiel [[ostaĝo]]jn kaj prenas la regionan manaĝeron de la firmao al flanka ĉambro, por fari, laŭ sia formuliĝo, "privatan komercon". Kiam ili estas solaj, ili malkovras ke ili ne estas teroristoj, sed fakte krimuloj pozantaj kiel teroristoj kiel parto de sia plano prirabi 640 milionojn [[Usona dolaro|USD]] da [[obligacio]]j de la centra trezorejo de la Nakatomi Konstruaĵo. Kiam la manaĝero rifuzas doni al ili la [[Pasvorto|alirkodon]] al la monŝranko, li estas pafita senvive kaj la bando komencas efektivigi sian alternativan planon krevi en la monŝranko. La plano ankaŭ inkludas la murdon de ĉiuj iliaj ostaĝoj en malvarmsango, por falsi la morton de la bandanoj kaj tiel kaŝi ilian fuĝon.

John McLane, kiu estas en la konstruaĵo nekonata al la krimuloj, sukcesas atingi la ĉefŝtuparon de la konstruaĵo, senŝuaj kaj armita nur per sia policpistolo kaj provas voki la aŭtoritatojn. Lia unua provo informi la eksteran mondon de la situacio estas kiam li ekigas la fajroalarmilon en la konstruaĵo, sed la bando rekonas tion kaj vokas la fajrobrigadon por raporti ke ĝi estis falsa alarmo. Tony, la plej juna membro de la bando estas sendita por esplori la signifon de la alarmo, kiam li trovas McClane li provas mortigi lin, sed Hella sukcesas malsukcesigi tiun provon kaj mortigi la atakanton. McClane sukcesas akiri la dudirektan walkie-talkie de la krimulo kaj urĝe provas voki helpon. Liaj provoj estas renkontitaj kun malfido fare de la loka polico, kiu suspektas ke li provas raporti malverajn raportojn. Grover rekonas la provon de McClane voki la policon de la tegmento kaj sendas sian brutalan deputiton, Carl ([[Aleksandro Godunov|Alexander Godunov]]) kaj du aliajn teroristojn por aresti McClane. Ĉe tiu punkto estas rivelita ke Tony estis la pli juna frato de Carl kaj ke nun Carl serĉas venĝon. Estas nur kiam la polico aŭdas la pafojn de tri el la viroj de Grover atakantaj McClane ke ili decidas respondi. Bedaŭrinde por McClane, la bando de Grover kaptas lian vokon, kaj ili metas usonan teroriston laborantan kun ili en la vestiblon por pozi kiel sekurgardisto kaj seniĝi de la polico.

Dum McClane batalas por sia vivo, oficiro Al Powell estas sendita por esplori kio okazas en la konstruaĵo kaj estas sub la impreso ke ĉio estas en ordo. Post kiam McClane mortigas du pliajn bandanojn, li estas terurigita por malkovri ke la policano kiu devus esti sia lasta ŝanco por helpo foriras. En lasta fortostreĉo, McClane ĵetas unu el la mortaj krimuloj sur la aŭton de Powell kaj pafas ĝin, devigante la oficiron postuli sekurkopio.

Kun definitiva pruvo de terora atako, la Los-Anĝelesa Policejo respondas en plena forto, kiu ludas en la manojn de Hans Gruber, kies plano estis krevi en la trezorejon igante la aŭtoritatojn senkonscie helpi al ili enrompi kaj tiam eskapi. La plano de la bando pruvas sin kiam la [[Federacia Buroo de Enketado|FBI]] fortranĉas la elektron al la konstruaĵo, tiel permesante al Grover preteriri la lastan elektromagnetan sigelon kaj eniri la trezorejon. Bedaŭrinde por Grover, John McClane, en respondo al la nekompetenteco de la loka polico, estas devigita kontraŭbatali la teroristojn mem de interne. Kiam du el la teroristoj pafas [[kontraŭtanka misilo|kontraŭtankajn misilojn]] ĉe la polictrupoj plurajn etaĝojn sub la planko sur kiun li estas, McClain kunvenas memfaritan bombon uzantan la eksplodaĵojn kiujn li prenis kaj ĵetas ĝin al ili, mortigante ilin. Aldone al tio, Alice, unu el la kunlaborantoj de Holly, provas negoci kun McClane kaj petas al li doni al Grover la eksplodaĵojn, sed Grover ekzekutas lin kiam li malsukcesas.

En la fino, McClane kaj Grover renkontas hazarde, kiu ŝajnigas esti unu el la ostaĝoj kiuj sukcesis eskapi, kaj Grover sukcesas aĉeti tempon kaj voki Carl kaj liajn amikojn por mortigi McClane. En interpafado kiu formiĝas inter ili, Grover sukcesas ricevi la eksplodaĵojn reen. Sed McLane sukcesas mortigi la du amikojn de Carl kaj eskapi kun pafvundita gambo. Kiam li venas al la tegmento, McClane realigas la planon de la bando kiu inkludas krevigi la tegmenton kun ĉiuj ostaĝoj sur ĝi. Ĉe tiu punkto, Carl kaptas McClain kaj batado rezultiĝas inter ili, ĉe la fino de kiu McClain sukcesas pendigi Carl kun ĉeno. Li sukcesas ricevi ĉiujn ostaĝojn de la tegmento kaj apenaŭ sukcesas ĉeni sin de la tegmento kiam Grover krevigas lin. En la sama tempo kiel tiuj okazaĵoj, [[raportisto|televidraportisto]] iras al la infandomo de McClain por ricevi gazetaran informon. Kiam la artikolo estas elsendo en televido, Grover ekkomprenas ke Holly estas la edzino de McClane kaj prenas ŝian ostaĝon por malsukcesigi la provojn de McClane aresti lin.

La filmo finiĝas kun McClane, batita kaj kontuzita, alfrontante Grover la lastan fojon. McClane sukcesas mortigi du el la tri pluvivaj membroj de la bando, deĵeti Grover de la turo kaj savi sian edzinon. Kiam ili venas malsupren de la konstruaĵo kune li renkontas Powell vizaĝo por vizaĝo por la unuan fojon. Carl, kiu ŝajne postvivis la eksplodon kaj estis la lasta membro de la bando forlasita vivanta, estas prenita el la konstruaĵo sur brankardo sed sukcesas leviĝi de ĝi kaj direktas sian pafilon al McLain por mortigi lin, tiam estas pafita senvive. de Powell, ago kiu ŝparas la vivon de McLain.
{{Intrigofino}}

== Aktoroj - Roluloj ==

* Bruce Willis kiel John McClane, hardita Novjorka-policano kun stratinteligenteco kiu venas al Los-Anĝeleso por ripari sian rilaton kun sia edzino Holly por Kristnasko, li renkontas ŝin ĉe ŝia laborloko - granda oficejturo nomita "Placo Nakatomi" - dum festa ceremonio, kaj falis en atakon de teroristoj, kiuj transprenis la turon plene.
* Bonnie Bedalia kiel Holly Genreau-McLaine, la edzino de John kiu laboras pri la Nakatomi Plaza konstruaĵo.
* Reginald VelJohnson kiel Al Powell, LAPD-oficiro kiu parolas al John sur walkie-talkie kiam John estas ene de la konstruaĵo.
* Paul Glasson kiel Dwayne Robinson, la policestro kiu gvidas la savoperacion en la konstruaĵo.
* Dvoraks White kiel Argyle, la limuzino-[[ŝoforo]] sendita por kolekti John'n de la flughaveno.
* William Aetherton kiel Richard Thornberg, aroganta raportisto kiu dissendas kio okazas en la konstruaĵo kaj la polica savoperacio.
* Hart Buchner kiel Harry Ellis, ombra sekundara manaĝero ĉe Nakatomi kiu provas negoci kun Grover ĝis li estas murdita.
* James Shijita kiel Joseph Yoshinobu Takaji, la ĉefoficulo de la firmao kiu ankaŭ estas murdita fare de Grover.
* Clarence Gilliard kiel Theo, la komputilretpirato de Hans.
* Andreas Wysinski kiel Tony, la pli maljuna frato de Carl kiu estis mortigita fare de John.
* Alexander Godunov kiel Karl, la sovaĝa ĉefo de Hans kiu estas mortigita fare de policano Al Powell ĉe la fino de la filmo.
* [[Alan Rickman]] kiel Hans Gruber, senkompata germana geniulo kaj la plancerbo malantaŭ la spektaklo, la gvidanto de la bando. Grover estas la ĉeffiulo de la filmo.

== Bibliografio ==
{{div col|colwidth=35em}}
{{refbegin}}
* {{cite journal|first=Elizabeth|last=Abele|title=Assuming a True Identity: Re-/De-Constructing Hollywood Heroes.|journal=Journal of American & Comparative Cultures|publisher=[[Wiley-Blackwell]]|volume=25|issue=3/4|pages=447–454|date=Fall 2002|location=[[Hoboken, New Jersey]]|doi=10.1111/1542-734X.00065}}
* {{cite news|last=Andrews|first=Marke|date=July 16, 1988|title=Stupid Title But ''Die Hard'' Is Fine Flick|url=https://www.newspapers.com/newspage/495003257/|url-access=limited|work=Vancouver Sun|location=[[Vancouver]], [[British Columbia]]|access-date=March 31, 2021|page=3}}
* {{cite journal|first=Drew|last=Ayers|title=Bodies, Bullets, and Bad Guys: Elements of the Hardbody Film|journal=Film Criticism (ĵurnalo)|publisher=[[Allegheny College]]|volume=32|issue=3|pages=41–67|date=Spring 2008|location=[[Meadville, Pennsylvania]]|jstor=24777394|url=https://www.jstor.org/stable/24777394|access-date=November 16, 2020}}
* {{cite journal|first=Kevin Alexander|last=Boon|title=Heroes, Metanarratives, and the Paradox of Masculinity in Contemporary Western Culture|journal=The Journal of Men's Studies|publisher=[[SAGE Publishing]]|volume=13|issue=3|page=301+|date=Spring 2005|url=https://link.gale.com/apps/doc/A133186564/ITOF?u=nysl_sc_flls&sid=ITOF&xid=a670e167|access-date=November 16, 2020|location=[[Thousand Oaks, California]]|doi=10.3149/jms.1303.301|s2cid=145468155}}
* {{cite news|last=Boyar|first=Jay|date=July 23, 1988|title=Energy Level High And Mighty In ''Die Hard''|url=https://www.newspapers.com/newspage/230433883/|url-access=limited|work=Orlando Sentinel|location=[[Orlando, Florida]]|access-date=March 31, 2021|page=51}}
* {{cite journal|first=Jeffrey A.|last=Brown|title=Gender and the Action Heroine: Hardbodies and the 'Point of No Return'|journal=Journal of Cinema and Media Studies|publisher=[[University of Texas Press]]|volume=35|issue=3|pages=52–71|date=Spring 1996|location=[[Austin, Texas]]|doi=10.2307/1225765|jstor=1225765|url=https://www.jstor.org/stable/1225765|access-date=November 16, 2020}}
* {{cite news|last=Cidoni|first=Mike|date=July 22, 1988|title=Willis Wows 'Em In The Action-Packed Exciting ''Die Hard''|url=https://www.newspapers.com/newspage/114288010/|url-access=limited|work=Poughkeepsie Journal|location=[[Poughkeepsie, New York]]|access-date=March 31, 2021|page=3D}}
<!--
* {{cite thesis|first=Sterling|last=Crowe|title=Dying Hard: Reasserting American Strength Through Popular Action Films, 1984–1989.|url=http://libfiles.nipissingu.ca/HDI/Theses%20&%20Dissertations/not%20yet%20catalogued/dying%20hard.pdf|publisher=[[Nipissing University]]|date=2011|location=[[North Bay, Ontario]]|doi=|jstor=|access-date=March 27, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210327224917/http://libfiles.nipissingu.ca/HDI/Theses%20%26%20Dissertations/not%20yet%20catalogued/dying%20hard.pdf|archive-date=March 27, 2021|url-status=live}}-->
* {{cite news|last=Denerstein|first=Robert|date=July 26, 1988|title=''Die Hard'' Is One Wild, Crazy Movie|url=https://www.newspapers.com/newspage/147266363/|url-access=limited|work=The Republic|location=[[Columbus, Indiana]]|access-date=March 31, 2021|page=16}}
<!--
* {{cite magazine|last=Durnford|first=Mark J.|title=''Die Hard'': The Original|magazine=[[Film Score Monthly]]|issue=58|date=June 1995|page=16|publisher=Lukas Kendall|location=[[Los Angeles]], [[California]]|url=https://www.filmscoremonthly.com/backissues/viewissue.cfm?issueID=163|access-date=June 15, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20191226094801/https://www.filmscoremonthly.com/backissues/viewissue.cfm?issueID=163|archive-date=December 26, 2019}}
* {{cite magazine|last=Groves|first=Don|magazine=[[Variety (magazine)|Variety]]|location=United States|date=August 9, 1989|title=UIP Up, Up and Away for Year; Rentals Take Off|volume=336|issue=4}}-->
* {{cite news|last=Huffhines|first=Kathy|date=July 20, 1988|title=''Die Hard'' Recharges The Action Movie Scene|url=https://www.newspapers.com/newspage/99588166/|url-access=limited|work=Detroit Free Press|location=[[Detroit]], [[Michigan]]|access-date=March 31, 2021|page=22}}
* {{cite news|last=Lawson|first=Terry|date=July 20, 1988|title=''Die Hard'' Is Pack Of Energy|url=https://www.newspapers.com/newspage/406913954/|url-access=limited|work=Dayton Daily News|location=[[Dayton, Ohio]]|access-date=March 30, 2021|page=32 8C}}
* {{cite journal|first=Eric|last=Lichtenfield|title=''Die Hard''|url=https://www.loc.gov/static/programs/national-film-preservation-board/documents/DieHard.pdf|publisher=[[Library of Congress]]|date=2017|location=[[Washington, D.C.]], United States|access-date=June 15, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200502143638/https://www.loc.gov/static/programs/national-film-preservation-board/documents/DieHard.pdf|archive-date=May 2, 2020|url-status=live|journal=National Film Preservation Board Documents}}
* {{cite book|last=Lucas|first=Barbara|title=Changing Representations of Minorities East and West: Selected Essays: No. 11 (Literary Studies East & West)|chapter=Sentimental Racism In Recent Films|date=1996|publisher=University of Hawaii Press|location=[[Honolulu]]|isbn=978-0-8248-1861-6}}
* {{cite news|last=Mills|first=James|date=July 21, 1988|title=Third Attempts From Bruce Willis Proves He Is ''Die Hard''|url=https://www.newspapers.com/newspage/67778670/|url-access=limited|work=The Daily Tar Heel|location=[[Chapel Hill, North Carolina]]|access-date=March 31, 2021|page=5}}
* {{cite book|last1=Mottram|first1=James|last2=Cohen|first2=David S.|year=2018|title=Die Hard: The Ultimate Visual History|url=|location=[[Bankside]], London|publisher=Titan Publishing Group|page=|isbn=978-1-7890-9051-2}}
* {{cite journal|first=Peter F.|last=Parshall|title=''Die Hard'' and the American Mythos|journal=Journal of Popular Film & Television|publisher=[[Taylor & Francis]]|volume=18|issue=4|pages=135–144|date=Winter 1991|location=[[Oxfordshire]], United Kingdom|doi=10.1080/01956051.1991.10662027}}
* {{cite journal|first=Darin|last=Payne|title=Shifting Gears and Paradigms at the Movies: Masculinity, Automobility, and the Rhetorical Dimensions of ''Mad Max: Fury Road''|journal=Studies in Popular Culture|publisher=Popular Culture Association in the South|volume=40|issue=1|pages=102–135|date=Fall 2017|location=United States|jstor=44779945|url=https://www.jstor.org/stable/44779945|access-date=November 16, 2020}}
* {{cite news|last=Ringel|first=Eleanor|date=July 31, 1988|title=What The Movies Need Are A Few Incredibly Bad Men|url=https://www.newspapers.com/newspage/400314942/|url-access=limited|work=The Atlanta Journal-Constitution|location=[[Dunwoody, Georgia]]|access-date=March 31, 2021|pages=189, 194, 195}}
* {{cite news|last=Ryan|first=Desmond|date=July 15, 1988|title=Bruce Willis Gives ''Die Hard'' A Lift|url=https://www.newspapers.com/newspage/247196257/|url-access=limited|work=Tallahassee Democrat|location=[[Tallahassee, Florida]]|access-date=March 31, 2021|page=51}}
* {{cite journal|first=Jillian|last=Sandell|title=Reinventing Masculinity: The Spectacle of Male Intimacy in the Films of John Woo|journal=Film Quarterly|publisher=[[University of California Press]]|volume=18|issue=4|pages=23–34|date=Summer 1996|location=[[Berkeley, California]]|doi=10.2307/1213555|jstor=1213555|url=https://www.jstor.org/stable/1213555|access-date=November 16, 2020}}
* {{cite book|last=Schneider|first=Steven Jay|title=1001 Movies You Must See Before You Die|chapter=1980s|date=2013|publisher=Murdoch Books Pty Limited|location=[[Boston]], [[Massachusetts]]|isbn=978-0-7641-6613-6}}
<!--
* {{cite magazine|last=Shivers|first=Will|title=Kamen Hard|magazine=[[Film Score Monthly]]|issue=58|date=June 1995|pages=12–15|publisher=Lukas Kendall|location=[[Los Angeles]], [[California]]|url=https://www.filmscoremonthly.com/backissues/viewissue.cfm?issueID=163|access-date=June 15, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20191226094801/https://www.filmscoremonthly.com/backissues/viewissue.cfm?issueID=163|archive-date=December 26, 2019}}-->
* {{cite journal|first=Robynn J.|last=Stilwell|title='I Just Put a Drone under Him...': Collage and Subversion in the Score of ''Die Hard''|url=https://www.jstor.org/stable/737639|journal=Music & Letters|publisher=[[Oxford University Press]]|volume=78|number=4|pages=551–580|date=November 1997|location=[[Oxford]], England|doi=10.1093/ml/78.4.551|jstor=737639|access-date=November 16, 2020}}
* {{cite news|last=Willistein|first=Paul|date=July 22, 1988|title=Bruce Willis A Die-Hard For Privacy|url=https://www.newspapers.com/newspage/282988086/|url-access=limited|work=The Morning Call|location=[[Allentown, Pennsylvania]]|access-date=March 31, 2021|page=50 D|ref={{sfnref|WillisteinD|1988|Page=50 D}}}}
* {{cite news|last=Willistein|first=Paul|date=July 22, 1988|title=Expect Big Action For ''Die Hard'' At The Box Office|url=https://www.newspapers.com/image/282988143|url-access=limited|work=The Morning Call|location=[[Allentown, Pennsylvania]]|access-date=March 31, 2021|page=51 D2|ref={{sfnref|WillisteinD2|1988|Page=51 D2}}}}
{{refend}}
{{div col end}}

== Referencoj ==
{{Referencoj}}

== Eksteraj ligiloj ==

* {{IMDb titolo|0095016|Die Hard}}
* {{TCMDb titolo|18605|Die Hard}}
* {{Amg titolo}}
* {{AFI titolo|55749}}
{{Bibliotekoj}}
[[Kategorio:Filmoj pri murdistoj]]
[[Kategorio:Filmoj de 20th Century Fox]]
[[Kategorio:Filmoj aperintaj en 1988]]
[[Kategorio:Usonaj agfilmoj]]
[[Kategorio:Kristnaskaj filmoj]]