Vidi fonton por Dua japana-ĉina milito

[[Dosiero:Mukden 1931 japan shenyang.jpg|eta|dekstra|Japanaj trupoj enirante en [[Ŝenjango]] dum la [[Mukden-incidento]].]]
La [[Dua Ĉin-Japana Milito]] ([[7a de julio]] [[1937]] - [[9a de septembro]] [[1945]]), nomita tiel laŭ la [[Unua Ĉin-Japana Milito]] de 1894-95, estis armea konflikto luktita ĉefe inter la [[Respubliko Ĉinio]] kaj la [[Imperio de Japanio]] de [[1937]] ĝis [[1941]]. [[Ĉinio]] kontraŭbatalis [[Japanio]]n kun iu ekonomia helpo de [[Germanio]] (vidu ĉin-germanan kunlaboron), [[Sovet-Unio]] kaj [[Usono]]. Post la japana [[atako kontraŭ Pearl Harbor]] en [[1941]], la milito kunfalis en la pli grandan konflikton de la [[Dua Mondmilito]] kiel grava fronto de kio estas larĝe konata kiel la [[Pacifika Milito]]. La Dua Ĉin-Japana Milito estis la plej granda azia milito en la [[20-a jarcento]].<ref>{{Citation |last=Bix |first=Herbert P. |title=The Showa Emperor's 'Monologue' and the Problem of War Responsibility |journal=Journal of Japanese Studies |volume=18 |issue=2 |year=1992 |pages=295–363 |doi=10.2307/132824 }}</ref> Ĝi ankaŭ konsistigis pli ol 50% de la viktimoj en la Pacifika Milito se ankaŭ la 1937-1941 periodo estas enkalkulita.

La milito estis la rezulto de jardek-longa japana [[Imperiismo|imperiisma]] politiko plananta domini Ĉinion kaj politike kaj armee kaj sekurigi ĝiajn vastajn krudajn materialajn rezervojn kaj aliajn ekonomiajn resursojn, precipe manĝaĵon kaj laboron. Antaŭ 1937, Ĉinio kaj Japanio batalis en malgrandaj, lokalizitaj engaĝiĝoj, tielnomitaj "okazaĵoj". En 1931, la japana invado de Manĉurio fare de la Kuvantunga Armeo de Japanio sekvis la [[Mukden-incidento]]n. La lasta de tiuj okazaĵoj estis la incidento de la ponto Marko Polo de 1937, markante la komencon de totala milito inter la du landoj.

Komence la japanoj gajnis gravajn venkojn en [[Ŝanhajo]] post peza batalado, kaj antaŭ la fino de 1937 konkeris la ĉinan ĉefurbon [[Nankino]]. Post malsukcesado maldaŭrigi la japanojn en [[Vuhano]], la ĉina centra administracio estis translokigita al [[Chongqing]] en la ĉina interno. Antaŭ 1939 la milito atingis blokiĝon post ĉinaj venkoj en [[Ĉangŝa]] kaj [[Guanĝi]]. La japanoj ankaŭ estis nekapablaj venki la ĉinajn komunistajn trupojn en [[Ŝenŝjio]], kiu elfaris ĉikanon kaj sabotadajn operaciojn kontraŭ la japanoj utiligante gerilajn taktikojn. La 7-an de decembro 1941, la japanoj atakis kontraŭ Pearl Harbor, kaj la sekvan tagon ([[8an de decembro]], [[1941]]) Usono deklaris militon kontraŭ Japanio. Usono komencis helpi Ĉinion per aerponta materialo super la [[Himalajo]] post la aliancita malvenko ĉe [[Birmo]] kiu fermis la Birman Vojon. En 1944 Japanio lanĉis masivan invadon kaj konkeris [[Henano]]n kaj [[Ĉangŝa]], sed poste kapitulacis la 2-an de septembro 1945 post atombombadoj de [[Hiroŝimo]] kaj [[Nagasako]] kaj sovetinvado de Japan-tenita [[Manĉurio]].

== Bataloj ==
* [[Batalo de Ĉangŝa]]
==En Esperanto aperis==
*''Minaco al Mondpaco  — Kial Japanujo invadis la ĥinan teritorion de Manĉurio?'' Broŝuro 56-paĝa 19x13 cm. Eldonita  de La Komitato por Internaciaj Rilatoj,  [[Nankingo]], 1932.
*''Alvoko al la tutmondo kontraŭ la japana buĉado en Manĉurio''. 4-paĝa cirkulero eldonita de [[Universitata Ligo]] kontraŭ la Japana Invado en Manĉurio. [[Kuo Min Universitato]], [[Kantono]], 1932(?).
*''La Konfliktoj en la Manĉurio kaj Ŝanhajo''. Eld. [[Universala Homama Asocio]], Kameoka, 1932 (?)
{{citaĵo|Propaganda broŝuro per kiu la aŭlotoj volas montri al la Esperantistaro, ke la diplomataj rezolucioj kontraŭ Japanujo en la Ligo de Nacioj, estis kaŭzataj de nekompreno de la Oriento [''tiel''] demando. Estas pledo per kiu oni kompreneble nur aŭdas la voĉon de niaj Japanaj amikoj, sed malgraŭ tio, ni rekomendas al ĉiuj la aĉeton, je prezo de 2 respondkuponoj internaciaj, de tiu libreto, atendante ke baldaŭ eble ni ankaŭ povu rekomendi la legadon de alia broŝuro, kiun eldonus la kontraŭuloj!|[[Belga esperantisto]] n198 (nov-dec 1932)}}

== Notoj ==
{{Referencoj}}

{{Dua Mondmilito}}
{{Projektoj}}
{{Bibliotekoj}}

[[Kategorio:Dua japana-ĉina milito| ]]
[[Kategorio:Dua Mondmilito]]
[[Kategorio:Militoj de la 20-a jarcento]]
[[Kategorio:Konfliktoj en 1930-1939]]
[[Kategorio:Konfliktoj en 1940-1949]]
[[Kategorio:1930-1939 en Ĉinio]]
[[Kategorio:1930-1939 en Japanio]]