Vidi fonton por Gliese 581

{{Informkesto stelo
|Nomo = Gliese 581
|Bildo = Planetary System in Gliese 581 (artist's impression).jpg
|Trovinto =
|Dato_de_trovo =
|Indikoj =
|Epoko = J2000.0
|Speco = [[Ruĝa nano]]
|Spektroklaso = M3V<ref name=bonfils />
|Rektascensio = 15h 19m 26.8250s <ref name=sb0>{{SIMBAD link|GJ+581|V* HO Lib -- Variable Star}}, database entry, [[SIMBAD]]. Accessed on line August 21, 2008.</ref>
|Deklinacio = −07° 43′ 20,209″ <ref name=sb0 />
|Distanco = 20,3 ± 0,3 [[lumjaro|lj]]
|Fota_magnitudo =
|Videbla_magnitudo = 10,56 – 10,58
|Konstelacio = Pesilo
|Radia_rapido = −9,5 ± 0,5<ref name=sb0 /> m/s
|Moviĝo_rektascensio = −1233,51<ref name=newred />
|Moviĝo_deklinacio = −94,52<ref name=newred>{{Cite web|url=http://webviz.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-5?-out.add=.&-source=I/311/hip2&recno=74749|title=HIP 74995|author=van Leeuwen, F.|work=Hipparcos, the New Reduction|publisher=Strasbourg Astronomical Observatory|year=2007|accessdate=2008-08-16}}</ref>
|Paralakso = 160,91
|Maso = 0,31<ref name="epe">{{cite web |url=http://exoplanet.eu/star.php?st=Gl+581 |title=Star: Gl 581 |publisher=Extrasolar Planets Encyclopaedia |quote=0.31 Msun ... 8 (−1+3) Gyr |accessdate=2009-04-27 |titolo=Arkivita kopio |alirdato=2010-05-18 |arkivurl=https://web.archive.org/web/20120510094317/http://exoplanet.eu/star.php?st=Gl+581 |arkivdato=2012-05-10 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120510094317/http://exoplanet.eu/star.php?st=Gl+581 |archivedate=2012-05-10 }}</ref>
|Radiuso = 0,29<ref name=bonfils />
|Absoluta_magnitudo = 11,6
|Lumeco = 0,013<ref name="bonfils" />
|Temperaturo = 3480 ± 48<ref name="apj653">{{cite journal | author=Bean, J. L.; Benedict, G. F.; Endl, M. | title=Metallicities of M Dwarf Planet Hosts from Spectral Synthesis | journal=The Astrophysical Journal | year=2006 | volume=653 | issue=1 | pages=L65–L68 | url=http://adsabs.harvard.edu/abs/2006ApJ...653L..65B | accessdate=2007-02-04 | doi=10.1086/510527 }}</ref> [[Kelvino|K]]
|Kvanto_de_pezaj_elementoj = −0,33 ± 0,12<ref name="apj653" />
|Aĝo = 7-11 x 10<sup>11</sup> <ref name="epe" /><ref name="sel07">[[#Selsis|Selsis 3.4 page 1382]] "lower limit of the age that, considering the associated uncertainties, could be around 7 Gyr", "preliminary estimate", "should not be above 10-11 Gyr"</ref> jaroj
|Propraĵoj =
|}}

'''Gliese 581''' estas [[ruĝa nano]] de spektroklaso M3V, kiu lokiĝas je 20,3 [[lumjaro]]j for de la [[Tero]] en la konstelacio [[Pesilo (konstelacio)|Pesilo]]. Ĝia maso estas proksimume 1/3 {{Sm}}, kaj ĝi estas la 89-a plej proksima [[stelsistemo]] al la Suno. Observoj sugestas, ke la stelo havas almenaŭ ses planedojn: [[Gliese 581 e]], [[Gliese 581 b|b]], [[Gliese 581 c|c]], [[Gliese 581 g|g]], [[Gliese 581 d|d]] kaj [[Gliese 581 f|f]].<ref name="mayor">{{Cite journal|url=http://obswww.unige.ch/~udry/Gl581_preprint.pdf|author=Mayor et al.|title=The HARPS search for southern extra-solar planets,XVIII. An Earth-mass planet in the GJ 581 planetary system|journal=[[Astronomy and Astrophysics]]|year=2009|archiveurl=http://web.archive.org/web/20090521052641/http://obswww.unige.ch/~udry/Gl581_preprint.pdf|archivedate=2009-05-21|titolo=Arkivita kopio|alirdato=2010-05-18|arkivurl=https://web.archive.org/web/20090521052641/http://obswww.unige.ch/~udry/Gl581_preprint.pdf|arkivdato=2009-05-21}} {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20090521052641/http://obswww.unige.ch/~udry/Gl581_preprint.pdf |date=2009-05-21 }} {{Citaĵo el la reto |url=http://obswww.unige.ch/~udry/Gl581_preprint.pdf |titolo=Arkivita kopio |alirdato=2010-05-18 |arkivurl=https://web.archive.org/web/20090521052641/http://obswww.unige.ch/~udry/Gl581_preprint.pdf |arkivdato=2009-05-21 }}</ref><ref name = "Vogt"/> Rimarkinde, [[Gliese 581 g|planedo g]] ŝajne troviĝas meze en la [[enloĝebla zono]],<ref name = "Vogt">{{Cite journal
  | last = Vogt | first = Steven S.  | authorlink = 
  | coauthors = [[R. Paul Butler|Butler, R. Paul]]; Rivera, Eugenio J.; Haghighipour, Nader; Henry, Gregory W.; Williamson, Michael H.
  | title = The Lick-Carnegie Exoplanet Survey: A 3.1 M_Earth Planet in the Habitable Zone of the Nearby M3V Star Gliese 581
  | journal = accepted by the [[Astrophysical Journal]]
  | volume =  | issue =  | pages =  | publisher =  | location =  | date = 2010-09-29
  | url = http://arxiv.org/abs/1009.5733 | issn =  | doi =  | id =  | accessdate = 2010-09-29}}</ref><ref>http://www.sciencedaily.com/releases/2010/09/100929170503.htm</ref> kaj ŝajne estas [[tajde ŝlosita]].<ref name = "Vogt"/>

La sistemo kaptis la atenton de la astronomia komunumo post la malkovro de [[Gliese 581 c]] en 2007, la unua malmasa [[ekstersunsistema planedo]] malkovrita ene de la [[enloĝebla zono]] de sia stelo. Laŭ esploroj bazitaj sur la modeloj pri klimato sur la Tero, Gliese 581 c havus [[forceja efiko|forcejan efikon]], kaj do tre eble ne estas loĝebla. Tamen, la pli ekstera planedo [[Gliese 581 d]], poste malkovrita, ja lokiĝas ene de la enloĝebla zono. Krome, dum aprilo 2009 estis malkovrita nova planedo, [[Gliese 581 e]],<ref name="mayor" /> ĝis nun la plej simila planedo al Tero laŭ maso.

== Stelo ==
La nomo ''Gliese 581'' estas la nomo de ĉi tiu stelo laŭ la ''Katalogo Gliese de proksimaj steloj''. Aliaj nomoj uzataj por ĉi tiu stelo estas ''BD-07° 4003'' (laŭ la katalogo Bonner Durchmusterung) kaj ''HO Librae'' (laŭ nomenklaturo de variaj steloj). Ĝi ne havas propran nomon kiel ''[[Siriuso|Sirius]]'' aŭ ''[[Procyon]]''.<ref name=sb0 /><ref name=catl>[http://webviz.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-5?-out.add=.&-source=I/239/tyc_main&recno=585779 Entry 5594-1093-1], Tycho Catalogue, The Hipparcos and Tycho Catalogues, [[Centre de Données astronomiques de Strasbourg|CDS]] ID [http://cdsarc.u-strasbg.fr/viz-bin/Cat?I/239 I/239].</ref> Ĝi estas [[ruĝa nano]] de spektroklaso M3V, je 20,3 [[lumjaro]]j for de la [[Tero]]. Ĝi troviĝas du grandojn norde de [[Beta Librae]], la plej brila stelo en la konstelacio [[Pesilo (konstelacio)|Pesilo]]. Ĝia maso estas proksimume 1/3 {{Sm}}, kaj estas la 87-a plej proksima [[stelsistemo]] al la Suno.<ref>{{Citaĵo el la reto|url=http://www.chara.gsu.edu/RECONS/TOP100.posted.htm|titolo=The One Hundred Nearest Star Systems|alirdato=2008-08-21|eldoninto=[[Research Consortium on Nearby Stars]]}}</ref>

[[Dosiero:SunGliese581.png|eta|maldekstra|Grandoj de la Suno (maldekstre) kaj Gliese 581 (dekstre).]]

Nanostelo de klaso M, kiel Gliese 581, estas multe malpli masa ol la Suno, tial ĝi fuzias hidrogenon multe pli malrapide ol la Suno. De la ŝajna magnitudo kaj distanco, oni taksas ke ĝia temperaturo estas 3200 [[Kelvino|K]] kaj videbla [[lumeco]] de nur 0.2% de tiu de la Suno.<ref name="Sel3"/> Tamen, la ruĝaj nanoj, kiel Gliese 581, radiadas ĉefe laŭ infraruĝa parto de la spektro, kies maksimuma elsendo okazas je ondolongo de 830 [[nanometro]]j (kalkulita laŭ la [[leĝo de Wien pri ŝoviĝo]], kiu supozas ke stelo radiadas kiel nigra korpo), kaj do la entuta lumeco povas esti pli granda.<ref>{{cite web |url=http://www.edpsciences.org/papers/aa/full/2005/45/aahh223/aahh223.html |title=EDP Sciences |publisher=EDP Sciences |date= |accessdate=2008-10-05 |titolo=Arkivita kopio |alirdato=2010-05-18 |arkivurl=https://web.archive.org/web/20081030020720/http://www.edpsciences.org/papers/aa/full/2005/45/aahh223/aahh223.html |arkivdato=2008-10-30 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081030020720/http://www.edpsciences.org/papers/aa/full/2005/45/aahh223/aahh223.html |archivedate=2008-10-30 }} {{Citaĵo el la reto |url=http://www.edpsciences.org/papers/aa/full/2005/45/aahh223/aahh223.html |titolo=Arkivita kopio |alirdato=2010-05-18 |arkivurl=https://web.archive.org/web/20081030020720/http://www.edpsciences.org/papers/aa/full/2005/45/aahh223/aahh223.html |arkivdato=2008-10-30 }}</ref> (Kompare, la maksimuma elsendo de la Suno okazas je 530 nanometroj, meze de la por ni videbla parto de la spektro). Kiam oni kalkulas je la tuta spektro (ne nur la parto videbla de homoj), ĉi tiu stelo havas [[absoluta magnitudo|absolutan magnitudon]] de 1,3% {{LdS}}.<ref name="bonfils" /><ref name="Sel3">{{Citaĵo el gazeto|url=http://cdsads.u-strasbg.fr/cgi-bin/nph-bib_query?2007A%26A...469L..43U&db_key=AST&nosetcookie=1|titolo=The HARPS search for southern extra-solar planets. XI. Super-Earths (5 and 8 M<sub>⊕</sub>) in a 3-planet system|alirdato=2008-08-18|aŭtoro=Udry, S.; Bonfils, X.; Delfosse, X.; Forveille, T.; Mayor, M.; Perrier, C.; Bouchy, F.; Lovis, C.; Pepe, F.; Queloz, D.; Bertaŭ, J.-L.|jaro=2007|gazeto=[[Astronomy and Astrophysics]]|volumo=469|numero=3|COI=10.1051/0004-6361:20077612|paĝoj=L43 – L47}}</ref> Planedo devus esti multe pli proksime al sia stelo por ricevi similan kvanton da energio ol tiom kiom ricevas la Tero. Tia zono, kie la planedo ricevas similan kvanton da energio ol la Tero, estas nomata [[enloĝebla zono]]. La etendiĝo de tiu zono estas alia je ĉiu planeda sistemo.<ref><cite id="Selsis">{{cite journal |url=http://cdsads.u-strasbg.fr/cgi-bin/nph-bib_query?2007A%26A...476.1373S&db_key=AST&nosetcookie=1 | author=Selsis et al. |title=Habitable planets around the star Gl 581? |journal=Astronomy and Astrophysics |volume=476 |issue=3 |year=2007 |pages=1373 – 1387 | doi=10.1051/0004-6361:20078091 |last2=Kasting |first2=J. F. |last3=Levrard |first3=B. |last4=Paillet |first4=J. |last5=Ribas |first5=I. |last6=Delfosse |first6=X.}}</cite></ref> Gliese 581 ŝajne estas tro maso por esti [[flagra stelo]], kio faciligus la eblan ekziston de vivo.<ref>http://www.universetoday.com/2009/04/21/nearly-earth-sized-planet-watery-world-spotted-near-another-star/</ref> Gliese 581 ne elsendas X-radiadon.<ref name=Schmitt>{{Citaĵo el gazeto|url=http://articles.adsabs.harvard.edu//full/1995ApJ...450..392S/0000395.000.html|titolo=The X-Ray View of the Low-Mass Stars in the Solar Neighborhood|aŭtoro=Schmitt JHMM, Fleming TA, Giampapa MS|monato=septembro|gazeto=Ap J.|volumo=450|numero=9|COI=10.1086/176149|paĝoj=392–400}}</ref>

== Planeda sistemo ==
[[Dosiero:GJ581orbits.svg|eta|La planeda sistemo Gliese 581.]]
{| class="wikitable"
|- style="background-color: #efefef" valign="top"
!Objekto
!Maso
!Granda duonakso<br /><small>([[Astronomia unuo|AU]])</small><br />
!Orbita periodo<br /><small>(tagoj)</small><br />
!Discentreco
|-
!align="center" | [[Gliese 581 e|e]]
|align="center" | 3,1 ≥ m ≥ 1,94 [[Termaso|M<sub>⊕</sub>]]
|align="center" | 0,03
|align="center" | 3,14942 ± 0,00045
|align="center" | 0
|-
!align="center" | [[Gliese 581 b|b]]
|align="center" | 30,4 ≥ m ≥ 15,65 [[Termaso|M<sub>⊕</sub>]]
|align="center" | 0,04
|align="center" | 5,36874 ± 0,00019
|align="center" | 0
|-
!align="center" | [[Gliese 581 c|c]]
|align="center" | 10,4 ≥ m ≥ 5,36 [[Termaso|M<sub>⊕</sub>]]
|align="center" | 0,07
|align="center" | 12,9292 ± 0,0047
|align="center" | 0,17 ± 0,07
|-
!align="center" | [[Gliese 581 d|d]]
|align="center" | 13,8 ≥ m ≥ 7,09 [[Termaso|M<sub>⊕</sub>]]
|align="center" | 0,22
|align="center" | 66,80 ± 0,14
|align="center" | 0,38 ± 0,09
|}
Astronomoj malkovris almenaŭ kvar [[ekstersunsistema planedo|planedojn]] ĉirkaŭ Gliese 581. [[Gliese 581 b]], proksimume samgranda kiel [[Neptuno]], estis malkovrita dum aŭgusto 2005. Ĉi tiu interna planedo estas almenaŭ 16oble pli masa ol la Tero kaj ĝia orbita periodo estas nur 5,4 tagoj.<ref name="bonfils"><cite id="bonfils">{{cite journal |url=http://www.aanda.org/articles/aa/pdf/2005/45/aahh223.pdf |format=PDF |author=Bonfils et al.|title=The HARPS search for southern extra-solar planets, VI. A Neptune-mass planet around the nearby M dwarf Gl 581 |journal=[[Astronomy and Astrophysics]] |volume=443 |year=2005 |pages=L15–L18 |doi=10.1051/0004-6361:200500193 |accessdate=2009-04-27 |last2=Forveille |first2=T. |last3=Delfosse |first3=X. |last4=Udry |first4=S. |last5=Mayor |first5=M. |last6=Perrier |first6=C. |last7=Bouchy |first7=F. |last8=Pepe |first8=F. |last9=Queloz |first9=D.}}</cite></ref>

Alia planedo, [[Gliese 581 c]], estis malkovrita dum aprilo 2007.<ref name="udry">{{cite journal | url=http://obswww.unige.ch/~udry/udry_preprint.pdf |format=PDF|author=Udry et al.|title=The HARPS search for southern extra-solar planets, XI. Super-Earths (5 and 8 M<sub>⊕</sub>) in a 3-planet system |journal = [[Astronomy and Astrophysics]] | volume=469 | issue=3 | year=2007 | pages=L43–L47 | doi=10.1051/0004-6361:20077612 | last2=Bonfils | first2=X. | last3=Delfosse | first3=X. | last4=Forveille | first4=T. | last5=Mayor | first5=M. | last6=Perrier | first6=C. | last7=Bouchy | first7=F. | last8=Lovis | first8=C. | last9=Pepe | first9=F.}}</ref> Astronomoj kredas, ke Gliese 581 c estas roka planedo kun radiuso 1,5oble pli granda ol tiu de la Tero.<ref name="udry"/> Astronomoj ne kapablis kalkuli la radiuson de la planedo, ĉar ĝi ne tranzitas sian stelon. Kun minimuma maso de proksimume kvin [[Termaso]]j —aŭ triono de la maso de Neptuno—Gliese 581 c orbitas ĝuste en la [[enloĝebla zono]] de sia stelo.<ref>{{Cite journal|url=http://arxiv.org/abs/0712.3219 |title=[0712.3219&#93; Habitability of Super-Earths: Gliese 581c and 581d |publisher=Arxiv.org |author=W. von Bloh, C. Bounama, M. Cuntz, S. Franck|date=19-a de februaro 2008|accessdate=2008-10-05}}</ref> Ĝi estas unu el la plej malmasaj planedoj malkovritaj en la [[enloĝebla zono]] de alia stelo, kaj estis la unua kandidato por teni vivon.<ref name="space.com">{{cite web | author=Than, Ker | title=New Planet Could Harbor Water and Life | publisher=Space.com | year=2007 |url=http://www.space.com/scienceastronomy/070424_hab_exoplanet.html | accessdate=2007-05-29 }}</ref> La averaĝan nigrakorpan surfacan temperaturon oni taksas je {{GdC|−3}} (por [[albedo]] simila al tiu de Venuso) kaj {{GdC|40}} (por albedo simila al tiu de la Tero),<ref name="udry"/> tamen, la temperaturo povus esti multe pli alta (proksimume {{GdC|500}}) por forceja efiko simila al tiu de [[Venuso]].<ref name="greenhouse">{{cite journal |author=von Bloh et al. |year=2007 |url= http://www.aanda.org/index.php?option=article&access=bibcode&bibcode=2007A%2526A...476.1365VPDF |title=The Habitability of Super-Earths in Gliese 581 |publisher=Astronomy & Astrophysics|volume=476|pages=1365–1371| accessdate=2008-07-20 }}</ref> Iuj astronomoj kredas ke en la sistemo okazis [[planeda migrado]] kaj ke Gliese 581 c povintus formiĝi ekster la [[frostiga linio (astronomio)|frostiga linio]], kun konsisto simila al glaciecaj astroj kiel [[Ganimedo (luno)|Ganimedo]]. Gliese 581 c faras kompletan rivoluon post 13 tagoj.<ref name="udry"/>

Observoj de la stelo rivelis trian planedon, [[Gliese 581 d]], 7oble pli masa ol la Tero kaj kun orbita periodo de 66,8 tagoj.<ref name="Sel3"/><ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/6589157.stm |title=New 'super-Earth' found in space |publisher=BBC News |date=25-a de aprilo 2007|accessdate=2008-10-20}}</ref><ref name="bbc"/> Ĝi ankaŭ orbitas en la enloĝebla zono kaj do, ankaŭ estas kandidato teni vivon sur ĝi.<ref name="mayor"/><ref name="greenhouse" />

La malkovron de kvara planedo, [[Gliese 581 e]], oni anoncis la 21-an de aprilo, 2009. Ĉi tiu planedo, kun minimuma maso de 1,9 termasoj, estas nuntempe la plej malpeza ekstersunsistema planedo ĉirkaŭ normala stelo. Ĝia orbita periodo estas 3,15 tagoj.<ref name="mayor" /><ref name="bbc">{{cite news|last=Rincon|first=Paul|coauthors=Amos, Jonathan|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/8008683.stm|title=Lightest exoplanet is discovered|publisher=BBC|date=2009-04-21|accessdate=2009-04-21}}</ref>

Dinamikaj simuladoj de la sistemo Gliese 581, supozante ke la orbitoj estas [[samebeneco|samebenaj]], montras, ke la sistemo fariĝas nestabila se iu el la komponantoj estas 1,6 – 2 oble pli masa ol ĝia minimuma maso. La supra limo por tiu similado estas 3,1, 30,4, 10,4 kaj 13,8 [[Termaso]]j por la planedoj e, b, c kaj d respektive.<ref name="mayor" />

== Mesaĝo el la Tero ==
Dum oktobro 2008, membroj el retpaĝaro [[Bebo]] elsendis [[Mesaĝo el la Tero|Mesaĝon el la Tero]], altpovuma elsendo al Gliese 581 c, uzante la radioteleskopon [[RT-70]], kiu apartenas al la [[National Space Agency of Ukraine]]. Ĉi tiu elsendo atingos la sistemon Gliese 581 dum 2029; kaj la plej rapida ebla respondo atingus la Teron dum 2049.<ref>{{Cite web|url=http://www.zimbio.com/pilot?ID=bwaIrlOhfhm&ZURL=/Gliese+581c/news&URL=http%3A%2F%2Fnews.google.com%2Fnews%2Furl%3Fsa%3DT%26ct%3Dus%2F3-0%26fd%3DR%26url%3Dhttp%3A%2F%2Fblogs.discovermagazine.com%2Fdiscoblog%2F2008%2F10%2F13%2Fbritney-pics-beamed-into-space-thus-far-aliens-remain-silent%2F%26cid%3D0%26ei%3DZ58MSeCgKpLmyASDtuz3AQ%26usg%3DAFQjCNFY_rY3wSipj2eD2pMLrI_lbcEWAg |title=Zimbio Pilot - Gliese 581c |publisher=Zimbio.com |date=2008-10-13 |accessdate=2009-04-23}}</ref>

== Vidu ankaŭ ==
* [[Gliese 876]]
* [[Stéphane Udry]]

== Referencoj ==
{{Referencoj|2}}

== Eksteraj ligiloj ==
{{Projektoj}}
* [http://www.space.com/scienceastronomy/070424_hab_exoplanet.html Major Discovery: New Planet Could Harbor Water and Life] Space.com
* [http://www.solstation.com/stars/gl581.htm Gliese 581 / HO Librae] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20081010163609/http://www.solstation.com/stars/gl581.htm |date=2008-10-10 }} Solstation.com
* [http://exoplanet.eu/star.php?st=Gl+581 ''Extrasolar Planets Encyclopaedia'': Gl 581] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20120510094317/http://exoplanet.eu/star.php?st=Gl+581 |date=2012-05-10 }}
* [http://www.satsig.net/seticalc.htm Do your own simulation of radio communications to or from Gliese 581]
* [http://www.sciam.com/article.cfm?articleID=25A261F0-E7F2-99DF-313249A4883E6A86&chanID=sa007 All Wet? Astronomers Claim Discovery of Earth-like Planet], [[Scientific American]]
* [http://cc.joensuu.fi/~tniemi/starmaps/GJ581.png Position of Gliese 581 marked on local space] {{Webarchiv|url=http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20100604044125/http%3A//cc.joensuu.fi/%7Etniemi/starmaps/GJ581.png |date=2010-06-04 }} (Top right corner)
* [http://www.allthesky.com/constellations/lib35.html Photo of Constellation Libra with Gliese 581]
* [http://cosmographica.com/gallery/extrasolar/Gliese581c/index.html Artist conceptions of planets of Gliese 581]
* [http://gnews.wustl.edu/gn131/gliese581c.htm Speculation about geology/geochemistry of Gliese 581c] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20070617225754/http://gnews.wustl.edu/gn131/gliese581c.htm |date=2007-06-17 }} [http://geochemsoc.org/ ''The Geochemical Society'']
* [http://news-info.wustl.edu/news/page/normal/9607.html Computer models suggest planetary and extrasolar planet atmospheres - A gas, gas, gas] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20080705130225/http://news-info.wustl.edu/news/page/normal/9607.html |date=2008-07-05 }} [[Washington University in St. Louis]]
* [http://www.lpl.arizona.edu/~rory/research/xsp/dynamics/ Extrasolar Planet Interactions] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20160505160348/http://www.lpl.arizona.edu/~rory/research/xsp/dynamics/ |date=2016-05-05 }} by Rory Barnes & Richard Greenberg, Lunar and Planetary Lab, University of Arizona
* [http://www.ctv.ca/servlet/ArticleNews/story/CTVNews/20070424/new_planet_070424/20070424?hub=SciTech Earth-like planet found that may support life] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20071023075235/http://www.ctv.ca/servlet/ArticleNews/story/CTVNews/20070424/new_planet_070424/20070424?hub=SciTech |date=2007-10-23 }} Ctv.ca

[[Kategorio:Planedaj sistemoj]]
[[Kategorio:Variaj steloj]]