Vidi fonton por Hungara runoskribo

{{Informkesto skribo
|nomo        = Hungara runoskribo
|tipo        = Alfabeto
|tipo-priskribo =
|epoko       = ne konata nun
|lingvoj     =
|fam1        =[[Orĥona runoskribo|Malnovturka skribo]]
|fam2        = 
|fam15       = 
|inventinto  =
|fratina     =
|idoj        =
|parencaj    =
|ekzemplo    =
|grandeco de ekzemplo =
|unikodo     = Ankoraŭ ne en Unikodo
|iso15924    = Hung
|IPAChartEng =
}}
[[Dosiero:2013.09.09 Balaton (3).JPG|eta|300px|[[Vonyarcvashegy]] runoskribe]]

La '''hungara runoskribo''' (hungare ''rovásírás'' ĉizoskribo, [[noĉo]]skribo) estas la malnova skribo de [[hungaroj]], precipe uzita en Transilvanio. La nomo runoskribo venas pro la simileco al la ĝermanaj [[runo]]j, sed ekzistas nenia parenceco inter la du alfabetoj.

== Historia rigardo je skribado de la hungaroj ==
La hungara reĝlando uzis oficiale la latinan [[aboco]]n, latinan lingvon por skribi dokumentojn jam ekde akcepto de kristanismo en 1000. Sporade jam aperis uzo de latina aboco por skribi hungarajn lingvonotojn ekde la sama tempo (unua pruvaĵo: 1055, [[fondiĝa letero de Tihany]]).

== Trovitaĵoj ==
Oni trovis hungarajn runojn preskaŭ senescepte en [[Transilvanio]], kie uzis tiun ĉi skribmanieron la hungaroj en Transilvanio, la t.&nbsp;n. [[sikuloj]]. La plej unuaj skriboj restis gravuritaj sur malmola surfaco kiel sur muro de preĝejoj. De antaŭ la 16-a jarcento restis nur nomoj skribitaj per tiu metodo.

Oni trovis tekston en ĉi tiu skribo sur pergamena antaŭmetita folio de Nurenberga presaĵo el 1483, kiu nun troviĝas en la hungara nacia muzeo de [[Budapeŝto]]. La 45 literoj tie nomiĝas "littere Siculorum", kio indikas la devenan lokon.

Plia teksto estis trovita en kirko de [[Csíkszentmihály]], kiu jam en 1731 estis menciita de Kunics en sia verko "Dacica Siculia" konata nur el kopioj.

== [[trezoro de Nagyszentmiklós]] ==
La oraj artaĵoj, t.n. [[trezoro de Nagyszentmiklós]] - malkovrita en 1799 - havas surskribojn en runoskribo, sed ne en la hungara runoskribo. Kelkaj sciencistoj supozas, ke ĝi estis antaŭulo de la hungara runoskribo, sed tion pruvas nenio.

== Trajtoj ==
La hungarajn runojn oni skribis de dekstre maldekstren. Ili estas verŝajne parencaj al [[orĥona runoskribo|Orĥon-runoj]], kiuj estis skribitaj ''[[tienreena skribo|tienreene]]'', t.&nbsp;e. laŭ ŝanĝiĝanta skribdirekto. La similecon al la orĥona skribo jam rimarkis G. Nagy en 1890.

[[Dosiero:Szekely_Hungarian_Rovas_alphabet_Szekely_magyar_rovas_ABC.svg|center]]

== Politikaj aferoj ==
La origino kaj uzofteco de la hungara runoskribo estas politike traplektitaj en Hungario. La hungaran runoskribon uzas ofte tre-dekstraj politikaj movadoj por montri siajn prahungarajn sintenojn.

Komence de la [[21-a jarcento]] en [[Hungario]] la runoskibo populariĝas, paralele al fortiĝo de ekstrem-dekstrula politika partio [[Jobbik]]. La surskriboj jam aperis ankaŭ surstrate kiel oficialaj ŝildoj de komunumoj, danke al tiu politika partio.

== Literaturo ==
* {{citlibro
  | Titolo=Die Schrift
  | Aŭtoro=Hans Jensen
  | Eldonejo=VEB Deutscher Verlag der Wissenschaften
  | Loko= Berlino
  | Ĉapitro =G. Die altungarische Schrift, paĝoj 416-420
  | Jaro=1969
}} {{ref-de}}

== Eksteraj ligiloj ==
{{Commons|Category:Szekely-Hungarian Rovas script}}
* [http://www.rovasirasforrai.hu/Betutanito/ForraiRovasABC.htm Hungara paĝaro pri la skribo]

[[Kategorio:Hungario]]
[[Kategorio:Runoj]]