Vidi fonton por Kaoko-Dezerto

{{Geokesto | dezerto
<!-- *** Kapo *** -->
| nomo               = Kaoko-Dezerto
| alia_nomo         = Kaokoveld
| alia_nomo1        = 
| alia_nomo2        = 
| kategorio           = dezerto
<!-- *** Dosiero *** -->
| dosiero                =
| dosiero_priskribo      = Enirejo de la Skeleta-Marborda Nacia Parko, Namibio
<!-- *** Nomo *** -->
| etimologio          = 
| kromnomo            = 
<!-- *** Lando ktp. *** -->
| lando            = {{Flago|Angolo|nomo=jes}}
| lando1           = {{Flago|Namibio|nomo=jes}}
| lando_faldo      = 
| ŝtato_tipo         = 
| ŝtato              = 
| regiono_tipo        = 
| regiono_faldo       = 
| regiono             = 
| regiono_noto        = 
| regiono1            = 
| regiono1_noto       = 
| regiono2            = 
| regiono2_noto       = 
| regiono3            = 
| regiono3_noto       = 
| distrikto           = 
| distrikto_tipo      = 
| distrikto_noto      = 
| histregiono         = 
<!-- *** Familio *** -->
| parenco             = 
| urbo_tipo           = 
| urbo_faldo          = 
| urbo                = 
| urbo1               = 
| urbo2               = 
| urbo3               = 
| memorindaĵo        = 
| memorindaĵo1       = 
| memorindaĵo_tipo   = 
| konstruaĵo_tipo    = 
| konstruaĵo         = 
| konstruaĵo1        = 
| limo_faldo          = 
| limo                = 
| limo_noto           = 
| limo1               = 
| limo1_noto          = 
| limo2               = 
| limo2_noto          = 
| limo3               = 
| limo3_noto          = 
| montaro_faldo       = 
| montaro_tipo        = 
| montaro             = 
| montaro1            = 
| montaro2            = 
| montaro3            = 
| montaro4            = 
| planto              = 
| biomo               = Dezertoj kaj kserofitaroj
| geologio            = 
| geologio1           = 
| geologio2           = 
| periodo             =
| periodo1            =
| orogenezo           = 
| orogenezo1          = 
| animalo_faldo = 1
| animalo            = 
| animalo1           = 
| animalo2           = 
| animalo3           = 
| animalo4           = 
| animalo5           = 
| animalo6           = 
| animalo7           = 
| animalo8           = 
| animalo9           = 
| animalo10          = 
| planto_faldo       = 
| planto             = 
| planto1            = 
| planto2            = 
| planto3            = 
| planto4            = 
| planto5            = 
<!-- *** Situo *** -->
| areo           = 45700.0
| areo_rondumo   = 1
| koordinatoj_ne_en_titolo = true
| leviĝo   = 
| lat_d       = 24
| lat_m       = 45
| lat_s       = 07
| lat_NS      = S
| long_d      = 15
| long_m      = 16
| long_s      = 35
| long_EW     = E
| plej_alta_leviĝo = 
| plej_alta_situo = 
| plej_alta_lat_d =
| plej_alta_lat_m =
| plej_alta_lat_s =
| plej_alta_lat_NS =
| plej_alta_long_d =
| plej_alta_long_m =
| plej_alta_long_s =
| plej_alta_long_EW =
| plej_malalta_leviĝo = 
| plej_malalta_situo = 
| plej_malalta_lat_d = 
| plej_malalta_lat_m = 
| plej_malalta_lat_s = 
| plej_malalta_lat_NS =
| plej_malalta_long_d = 
| plej_malalta_long_m = 
| plej_malalta_long_s =
| plej_malalta_long_EW =
<!-- *** Historio & gvidantaro *** -->
| establita              = 
| establita_tipo         = 
<!-- *** Kodoj *** -->
| horzono           = 
| horzono_DST       = 
<!-- *** Dimensioj *** -->
| longo               = 
| longo_orientado     = Nordo/Sudo
| larĝo              = 
| larĝo_orientado    = 
<!-- *** Liberaj kampoj *** -->
| libera               = 
| libera_tipo          = 
| libera1              = 
| libera1_noto         = 
| libera1_tipo         = 
| libera2              = [[Arida klimato]]
| libera2_tipo         = Klimato
<!-- *** Mapoj *** -->
| mapo               = AT1310 map.png
| mapo_fono          = 
| mapo_priskribo     = Situo de la ekoregiono
| mapo_lokumilo      = 
| mapo1              = 
| mapo1_priskribo    = 
| mapo1_lokumilo     = 
<!-- *** TTT-paĝoj *** -->
| commons            = 
| statistiko         = 
| retpaĝo            = 
<!-- *** Notoj *** -->
| notoj          = 
}}
'''Kaoko-Dezerto''' aŭ '''Kaokoveld''' estas [[Marbordo|marborda]] [[dezerto]] kaj, laŭ la [[tipologio]] de la [[Monda Natur-Fonduso]] (WWF), tersupraĵa [[ekoregiono]] el la sudafrik-dezerta [[ekoprovinco]] de la [[Afrotropiso|afrotropisa]] [[ekozono]]. Ĝi etendiĝas norde de [[Namibo]] kaj situas en norda [[Namibio]] kaj suda [[Angolo]]. La limon de tiu dezerto konstituas Uniab-Rivero, kvankam foje tiu ĉi estas konsiderita ene de ĝi. [[Biomo|Biome]] la ekoregiono apartenas al la [[dezertoj kaj kserofitaroj]]. La ekoregiono estas parto de la [[tutmondaj 200]]-regiono "[[Namibo-Karuo-Kaoko-Dezertoj]]".

== Priskribo ==
Kaoko-Dezerto kovras 45 700 kvadratajn kilometrojn laŭlonge de la marbordo de norda Namibio kaj suda Angolo. Ĝi okupas strion kiu larĝas ĉirkaŭ 100&nbsp;km inter 13º kaj 21º S, ekde la marbordo de [[Atlantika Oceano]] ĝis [[Angol-eskarpaj savano kaj duonarbaroj|Granda Eskarpo]], kie ekas la landinternaj [[altebenaĵo]]j de [[Suda Afriko]]. La ekoregiono norde limtuŝas la [[Angolaj mjombaroj|angolajn mjombarojn]], oriente la namiban arbosavanon kaj sude [[Namibo]]n.

Kaoko-Dezerto ricevas malpli ol 100&nbsp;mm da jarpluvo, plejparte en formo de pluvegaj [[ŝtormo]]j somere, inter oktobro kaj marto. Tiu ĉi rekonilo diferencigas ĝin de la najbara Namibo tuj suden, kie la pluvo ĉefe falas vintre.

== Flaŭro ==
[[Dosiero:Welwitschia.jpg|eta|maldekstra|220px|Velviĉio.]]
La plimulto de la ekoregiono konsistas el kampoj de [[Vegetaĵaro|senvegetaĵaraj]] dunoj. En la sudo troviĝas dissemitaj ekzempleroj de ''Salsola nollothensis'' ([[amarantacoj]]), ''Ectadium virgatum'' ([[apocinacoj]]), ''Merremia multisecta'' ([[konvolvulacoj]]) kaj ''Indigofera cunenensis'' ([[fabacoj]]). Ĉirkaŭ la dunoj troviĝas maldensaj herbejoj de [[stipagrosto]] kaj [[eragrosto]]. Oriente abunde ''Kaokochloa nigrirostris'' ([[poacoj]]).

En la norda parto estas malpli da vegetaĵaro. Okulfrapa estas la [[Dorno (botaniko)|dorna]] arbusto nomita ''nara'' (''Acanthosicyos horrida''; [[kukurbacoj]]), kiu fiksas la sablon kaj kiu kreas amasojn altajn de ĝis du metroj.

Laŭlonge de la marbordo troviĝas vastaj etendaĵoj de [[Ŝtono|ŝtoneca]] dezerto kie la sola vegetaĵaro estas la [[likenoj]].
En la [[Salo|salaj]] [[strando]]j vegetas [[halofito]]j : ''Salsola zeyheri'', ''Sesuvium'', ''Suaeda fruiticosa'', ''[[Scirpus]] littoralis'', ''Asthenatherum forskalii''...

Sur la rokaj [[substrato]]j vegetas [[sukulento]]j kiel ''Lithops ruschiorum'', ''Sarcocaulon mossamedense'' kaj ''Othonna lasiocarpa''.

En la pli humidaj ejoj, kiel la riverejoj de la periodaj riveroj, troviĝas ĉefa diverseco de plantoj, kiel la sukulentoj de la [[Genro (biologio)|genroj]] ''Salsola'' kaj ''[[Zygophyllum]]'', kaj aliaj plantoj kiel ''Faidherbia albida'', ''Balanites welwitschii'', ''[[Colophospermum mopane]]'', ''Maerua schinzii'', ''Odyssea paucinervis'', ''[[Phragmites australis]]'', ''[[Typha]] latifolia'', ''Scirpus dioicus'', ''Scirpus littoralis'' kaj ''Juncellus laevigatus''.

Sed la planto kiu estas la plej rimarkinda en tiu dezerto estas [[velviĉio]] (''Welwitschia mirabilis''), unu el la plantaj la plej maloftaj en la mondo.

== Faŭno ==
El la bestoj kiuj riskiĝas en la dezerto distingiĝas la [[afrika elefanto]] (''Loxodonta africana''), la nigra [[rinocero]] (''Diceros bicornis'') kaj la [[ĝirafo]] (''Giraffa camelopardalis''). Ankaŭ ĉeestas la Hartman-[[zebro]] (''Equus zebra hartmannae''), la [[granda kuduo]] (''Tragelaphus strepsiceros''), la [[Bovedoj|saltema antidorko]] (''Antidorcas marsupialis''), la [[Bovedoj|gazela retkornulo]] (''Oryx gazella''), la Kirk-[[antilopo]] (''Madoqua kirkii''), la [[impalo]] (''Aepyceros melampus petersi''), la [[leono]] (''Panthera leo''), la [[gepardo]] (''Acinonyx jubatus''), la [[Kanisedoj|kurtorela otociono]] (''Otocyon megalotis''), la [[Kanisedoj|ĥama vulpo]] (''Vulpes chama''), la [[Hienedoj|bruna hieno]] (''Hyaena brunnea'') kaj la [[nigradorsa ŝakalo]] (''Canis mesomelas'').

Tri specioj tre specife dezertaj estas la [[Mungotedoj|orflava galerelo]] (''Galerella flavescens''), ''Gerbillurus setzeri'' ([[musedoj]]) kaj ''Myotis seabrai'' ([[kiropteroj]]).

229 specioj da birdoj vivas en la ekoregiono, la plimulto estas limigitaj al la zonoj pli humidaj. El la plej bone adaptitaj distingiĝas la [[Alaŭdedoj|graja alaŭdo]] (''Ammomanes grayi''), la [[Otidedoj|rupela otido]] (''Eupodotis rueppellii'') kaj la [[Alaŭdedoj|bengela alaŭdo]] (''Certhilauda benguelensis'').

== Endemiismoj ==
La planto velviĉio estas endemia en tiu ekoregiono. Aliaj endemiaj plantoj estas ''Kaokochloa'', ''Barleria solitaria'', ''Indigofera cunensis'', ''Merremia multisecta'' kaj ''Stipagrostis ramulosa''.

El la birdoj, ''Estrilda thomensis'' ([[estrildedoj]]) estas endemia; ĝi nur troviĝas en Kunene-Valo.
El la registritaj 63 reptiliospecioj en la ekoregiono, ok estas endemiaj : du [[lacertuloj]], tri [[geko]]j kaj tri [[skinkedoj]].
* ''Pedioplania benguellensis'', lagarto tre rapida;
* ''Palmatogecko vanzeyli'', geko de meza grandeco kun granda kapo kaj tre grandaj okuloj.

Du el la naŭ specioj de [[araneo]]j ĉeestantaj en Kaoko-Dezerto estas endemiaj, kaj prezentas adaptaĵojn kiuj permesas ilin postvivi en la dunoj. Ankaŭ du el la kvar specioj de [[kamelaraneo]]j kaj tri el la dek tri [[skorpio]]j estas endemiaj. La kamelaraneo ''Ceroma inerme'' nutriĝas en la [[vadmaro]].

== Minacoj kaj konservado ==
La ekoregiono estas krize endanĝerigita. La ĉefaj minacoj estas la [[ŝtelĉasado]] kaj la populareco de la [[turismo]] en ĉiuterenaj veturiloj.
Alta pocento de la ekoregiono estas protektita.
* En Namibio:
** Nacia Parko Skeleto-Marbordo
* En Angolo:
** Rezervejo Mokamedes
** Nacia Parko Iona

== Vidu ankaŭ ==
* [[Ekologia klasifiko de la tersupraĵoj]]
* [[Konservada stato de ekoregiono]]
<br />
{{Afrotropisaj dezertoj kaj kserofitaroj}}
{{Afrotropisaj ekoregionoj laŭ ekoprovinco}}
{{Navigilo dezertoj}}

== Eksteraj ligiloj ==
{{Portalo|Afriko|Biologio|Geografio}}
* {{en}} [http://worldwildlife.org/ecoregions/at1310 Ekoregiono AT1310 : Kaoko-Dezerto (WWF)]
* {{en}} [https://web.archive.org/web/20060615125039/http://www.worldwildlife.org/wildworld/profiles/terrestrial/at/at1310_full.html Kaoko-Dezerto (''WWF-Wildworld'')]
* {{en}} [https://web.archive.org/web/20100308064639/http://www.nationalgeographic.com/wildworld/profiles/terrestrial/at/at1310.html Kaoko-Dezerto (''Wildworld'')] - [[Nacia Geografia Societo]]
* {{en}} [http://www.eoearth.org/article/Kaokoveld_desert Kaoko-Dezerto (''The Encyclopedia of Earth'')]
* {{en}} [http://globalspecies.org/ecoregions/display/AT1310 Kaoko-Dezerto (''Globalspecies'')] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20160307191824/http://globalspecies.org/ecoregions/display/AT1310 |date=2016-03-07 }}
* {{en}} [http://www.worldwildlife.org/science/wildfinder/ Situo de la ekoregiono : tajpu ''Kaokoveld desert'']
* {{en}} [http://wwf.panda.org/about_our_earth/ecoregions/namib_karoo_kaokeveld_deserts.cfm Tutmondaj 200; numero 124 : Namibo-Karuo-Kaoko-Dezertoj (WWF)] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20170202021729/http://wwf.panda.org/about_our_earth/ecoregions/namib_karoo_kaokeveld_deserts.cfm |date=2017-02-02 }}
* {{en}} [http://www.erongominerals.com/kaokoland.html Kaokoveld Minerals (Erongominerals.com)]

[[Kategorio:Afrotropisaj ekoregionoj]]
[[Kategorio:Dezertaj ekoregionoj]]
[[Kategorio:Dezertoj kaj kserofitaroj]]
[[Kategorio:Dezertoj en Angolo]]
[[Kategorio:Dezertoj en Namibio]]
[[Kategorio:Global 200]]