Vidi fonton por Mircea Eliade

{{Informkesto artisto
 | nomo                   =Mircea Eliade
 | dosiero                =
 | priskribo              =
 | dato de naskiĝo        = la {{daton|13|marto}} [[1907]]
 | loko de naskiĝo        = [[Bukareŝto]]
 | nacieco                = [[rumanoj|rumano]]
 | sukcesis kiel          = religihistoriisto, religifilozofo, eseisto, prozisto, profesoro
 | dato de morto          = la {{daton|22|aprilo}} [[1986]]
 | loko de morto          = [[Ĉikago]]
 | artista nomo           =
 | artista celigo         =
 | reprezentaj verkoj =
}}
'''Mircea Eliade''' [mirĉa eliade] (naskiĝis la [[13an de marto]] [[1907]] en [[Bukareŝto]], [[Rumanujo]] kaj mortis la [[22an de aprilo]] [[1986]], [[Ĉikago]], [[Usono]]), estis rumana pensulo kaj verkisto. Filozofo kaj religihistoriisto, Eliade estis profesoro ĉe la Universitato de Ĉikago ekde [[1957]], katedrestro de "Sewell L. Avery" ekde [[1962]], naturalizita usonano en [[1966]], distingita per la titolo "Distinguished Service Professor". Aŭtoro de trideko da volumoj sciencaj, beletraj kaj eseaj, tradukitaj en dudekon da lingvoj, kaj de ĉirkaŭ 1 200 bonege dokumentitaj artikoloj kaj recenzoj varitemaj. La verkaro de Eliade okupus pli ol 80 volumojn, kiuj ne inkludus liajn taglibrojn kaj nepublikigitajn manuskriptojn.

== Juneco ==
Li naskiĝis kiel filo de la [[kapitano]] Gheorghe Eliade kaj Ioana Stoenescu. En la jaroj 1925–1928 studis [[filozofio]]n ĉe la [[Bukareŝta universitato]] sub gvido de la rumana filozofo N. Ionescu. Tiam lernis fremdajn lingvojn, i.a.: la [[itala]]n, [[angla]]n kaj [[hebrea]]n.
En la jaroj 1928–1932 kiel stipendiulo restis en [[Barato]] (universitato de [[Kalkato]] kaj duonjara restado en [[aŝramo]]). Post reveno doktoriĝis en 1933 surbaze de la laboraĵo ''Kompara historio de jogo-teknikoj''. En la sama tempo ricevis postenon de profesoro en la universitato de Bukareŝto. Novembre 1934 komencis lekcii pri ''Savo en orientaj religioj'', vintre 1935 gvidis seminarion pri la ''Dokta Nescio de [[Nikolao el Kuzo]]''. Ankaŭ lekciis en pluraj aliaj eŭropaj universitatoj (en [[Berlino]], [[Londono]], [[Berno]]).

== Kontaktoj kun aliaj pensuloj ==
Persona amikeco ligis lin kun interalie [[Samuel Beckett]], [[Emil Cioran]], [[Eugène Ionesco]], [[Paul Ricoeur]]; Eliade amikiĝis kaj korespondis kun [[Carl Gustav Jung]]. Pri la propra vivo detale raportis en tagĵurnalo ''Mia vivo''.

== Konceptoj ==
Rigarde al [[religio]] Eliade estis plej proksima al [[Rudolf Otto]], [[Nathan Söderblom]] kaj [[Gerardus van der Leeuw]]. Li estis ĉefa reprezentanto de tiel nomata skolo de la [[morfologio]] de sankteco ene de [[religioscienco]], iniciatinto de pensfluo okupiĝanta pri kompara esploro de fundamentaj strukturoj kaj religiaj [[arketipo]]j, manifestiĝantaj en historio de religio pere de [[simbolo]]j, [[mito]]j, [[rito]]j. Esenco de lia [[koncepto]] pri religio estas [[teorio]] de ''sacrum'' kontraŭ ''profanum'' – du manieroj de homa realigo de la propra ekzistado.

Eliade estis pioniro de [[fenomenologio|fenomenologia]] alpaŝo por malkovri esencon de religio sendepende de historia aŭ kultura dependiĝo. Li opiniis ke religioscienco devus apliki du reciproke sinkompletigajn metodojn: fenomenologian priskribon de religiaj strukturoj (t.e. morfologio de sankteco) kaj histori-komparan metodon (t.e. [[dialektiko]] de ''sacrum'' kaj ''profanum''). Li popularigis [[reduktismo|kontraŭreduktisman]], [[evoluismo|kontraŭevoluisman]] kaj [[holismo|holisman]] alpaŝon al religio. Tia rigardo ligiĝis kun ĝenerala koncepto de la [[homo]], laŭ kiu li estas estulo religia (Eliade uzis terminon ''homo religiosus''), kies objektiva reciprokaĵo estas ekzisto de ''sacrum'' - nereduktebla kerno de ĉiuj religiaj [[fenomeno]]j.

== Kunmeto de nocioj kaj konceptoj ==
* nocioj ekskluzive religiaj
** epifanio
** lumaj epifanioj
** naturaj [[hierogamio]]j
** [[eskatologio]]
** dia unueco
** ''deus otiosus''
** [[kategoria imperativo]] kaj ties religia kunteksto
** [[simbolo]]j
(...)

== Tradukaĵoj en Esperanton ==
* ''Ekzile'' (du noveloj). Thaumiers: [[La Kancerkliniko]], 2006.
* ''Fraŭlino Maitreyi'' (romano). Rotterdam: [[Eldonejo Bero]], 2007.
* ''La konfesoj de ĉi-jarcenta junulo'' (romanfragmento), en [[BA1|Beletra Almanako N-ro 1]] (Septembro 2007). Novjorko: [[Mondial (eldonejo)|Mondial]].
* ''Ĉe la ciganinoj'' (novelo). Thaumiers: La Kancerkliniko, 2021.

{{Projektoj}}
{{Bibliotekoj|PeEnEo=305757|PND=118529803|LCCN=n/79/60746|VIAF=73853074|TSURL=viaf/73853074}}

{{DEFAŬLTORDIGO:Eliade, Mircea}}

[[Kategorio:Rumanaj verkistoj]]
[[Kategorio:Rumanaj filozofoj]]