Vidi fonton por Miristamido

{{Ne konfuzu|Miristilamino}}
{{Tabela informkesto|Informkesto kemia substanco}}
{| class="wikitable floatright" width=10%
|-style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;"|<big><big>Miristamido</big></big>
|-
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Myristamide2D.png|220px|miristamido]]</center>
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Plata kemia strukturo de la Miristamido'''
|-
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Myristanamide3D.png|220px|miristamido]]</center>
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Tridimensia kemia strukturo de la Miristamido'''
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |<big>Alternativa(j) nomo(j)</big>
|-
|colspan="2" style="text-align: center;" |
* 1-Tetradekilamido
* Amidotetradekano
|-
||[[Kemia formulo]]||<big><center>{{KemiaFormulo|<big>'''C|14|H|29|NO'''}}</big></center></big>
|-
|[[CAS-numero|CAS-numero-kodo]]||[https://commonchemistry.cas.org/detail?cas_rn=638-58-4 638-58-4]
|-
|[[ChemSpider|ChemSpider kodo]]||[http://www.chemspider.com/Chemical-Structure.62698.html 62698]
|-
|[[PubChem|PubChem-kodo]]||[https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/69492 69492]
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Fizikaj proprecoj'''
|-
|[[Aspekto]]||senkolora solidaĵo
|-
|[[Molmaso]]||227,392 g·mol<sup>-1</sup>
|-
|[[Denseco]]|| 0,903g cm<sup>−3</sup><ref>[https://www.chemicalbook.com/ChemicalProductProperty_EN_CB6770970.htm Chemical Book]</ref>
|-
|[[Fandpunkto]]||104°C<ref>[http://www.thegoodscentscompany.com/data/rw1590051.html The Good Scents Company] ]</ref>
|-
|[[Bolpunkto]]||369°C
|-
|[[Refrakta indico]]||{{refraktindico|T=20|λ=761|k=4.0|1.464}}
|-
|[[Solvebleco]]||[[Akvo]]:Nesolvebla
|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[Deklaroj pri Risko kaj Sekureco|'''Sekurecaj Indikoj''']]
|-
|[[Listo da R-Deklaroj|Riskoj]]||[[Listo da R-Deklaroj#R34|R34]]
|-
|[[Listo da S-Deklaroj|Sekureco]]||[[Listo da S-Deklaroj#S26|S26]] [[Listo da S-Deklaroj#S36/37/39|S36/37/39]] [[Listo da S-Deklaroj#S43|S43]]
|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[Ŝablono:Danĝerosimboloj|'''Pridanĝeraj indikoj''']]
|-
|colspan="2" style="text-align: center;" | [[Ŝablono:Danĝerosimboloj|'''Danĝero''']] {{Danĝerosimboloj|Xi|C|N}}
|-
|[[GHS Damaĝo-piktogramoj|GHS Damaĝo Piktogramo]]||<center>{{GHS Piktogramo|05|07}}</center>
|-
|[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|GHS Signalvorto]]||Damaĝa substanco
|-
|[[GHS Deklaroj pri damaĝoj]]||{{H-Frazoj|315|335|413}}
|-
|[[GHS Deklaroj pri antaŭgardoj]]|| {{P-Frazoj|261|264|271|273|280|302+352|304+340|321|332+313|362|403+233|405|501}}
|-style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center with=50%;"|<center><small>Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo<br />(25 °C kaj 100 kPa)</small></center>
|}

'''Miristamido''' aŭ '''C<sub>14</sub>H<sub>29</sub>NO''' estas kemia kombinaĵo apartenanta al la funkcia grupo de la [[amido]]j, senkolora aŭ blanka solidaĵo uzata kiel analiza reakciaĵo en kemiaj sintezoj kaj en la fabrikado de farmaciaĵoj kaj kosmetikaĵoj. Miristamido estas malmulte solvebla en akvo, sed pli solvebla en [[etanolo|alkoholo]], [[duetila etero]], [[kloroformo]] kaj plejmulto el la organikaj solvantoj. Miristamido reakcias kun fortaj oksidigagentoj kaj fortaj bazoj kaj posedas antifungajn kaj antibakteriajn proprecojn.

== Sintezoj ==
{{Div col|cols = 2}}

=== Sintezo 1 ===
* Preparado per interagado de la ''miristanoila klorido'' kaj [[sodamido]]:
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
[[Dosiero:Myristoyl_chloride3D.png|100px|miristoila klorido]]+[[Dosiero:Sodamide 3D.png|50px|sodamido]]<math>\mathsf{ \xrightarrow [\,]{}\, }</math>[[Dosiero:Myristanamide3D.png|120px|miristamido]]+[[Dosiero:Formula chimica del cloruro di sodio.png|50px|natria klorido]]
|}
</center>

=== Sintezo 2 ===
* Preparado per traktado de la ''miristanoila klorido'' kun [[amoniako]]:
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
[[Dosiero:Myristoyl_chloride3D.png|100px|miristoila klorido]]+[[Dosiero:Ammonia 3D.png|50px|amoniako]]<math>\mathsf{ \xrightarrow [\,]{}\, }</math>[[Dosiero:Myristanamide3D.png|120px|miristamido]]+[[Dosiero:Hydrogen-chloride-3D-vdW-labelled.png|40px|klorida acido]]
|}
</center>

=== Sintezo 3 ===
* Preparado per agado de la [[miristata acido]] sur [[amoniako]]:
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
[[Dosiero:Myristic acid 3D.png|100px|miristata acido]]+[[Dosiero:Ammonia 3D.png|50px|amoniako]]<math>\mathsf{ \xrightarrow [\,]{}\, }</math>[[Dosiero:Myristanamide3D.png|120px|miristamido]]+[[Dosiero:Water_molecule.svg|40px|akvo]]
|}
</center>

=== Sintezo 4 ===
* Preparado per hidratigo de la ''miristilo-nitrilo'':
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
[[Dosiero:Myristyl nitrile3D.png|150px|miristilo-nitrilo]]+[[Dosiero:Water_molecule.svg|40px|akvo]]<math>\mathsf{ \xrightarrow [\,]{}\, }</math>[[Dosiero:Myristanamide3D.png|150px|miristamido]]
|}
</center>

=== Sintezo 5 ===
* Reakcio de '''miristila aldehido''' kun [[kloramino]]:
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
[[Dosiero:Myristyl aldehyde 3D.png|160px|miristila aldehido]]+[[Dosiero:Chloramine 3D.png|50px|kloramino]]<math>\mathsf{ \xrightarrow [\,]{}\, }</math>[[Dosiero:Myristanamide3D.png|160px|miristamido]]+[[Dosiero:Hydrogen-chloride-3D-vdW-labelled.png|klorida acido|50px]]
|}
</center>

=== Sintezo 6 ===
* Preparado per interagado de la [[miristata acido]] kaj [[sodamido]]:
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
[[Dosiero:Myristic acid 3D.png|100px|miristata acido]]+[[Dosiero:Sodamide 3D.png|50px|sodamido]]<math>\mathsf{ \xrightarrow [\,]{[H]^+}\, }</math>[[Dosiero:Myristanamide3D.png|120px|miristamido]]+[[Dosiero:Sodium hydroxide 2D.png|natria hidroksido|90px]]
|}
</center>

=== Sintezo 7 ===
* Preparado per hidroformiligo de la ''tridekilamino'' en ĉeesto de [[karbona unuoksido]]:
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
[[Dosiero:Tridecylamine3D.png|120px|tridekilamino]]+[[Dosiero:Carbon-monoxide-3D-balls.png|50px|karbona unuoksido]]<math>\mathsf{ \xrightarrow [\,]{}\, }</math>[[Dosiero:Myristanamide3D.png|130px|miristamido]]
|}
</center>
{{Div col end}}

== Reakcioj ==
{{Div col|cols = 2}}

=== Reakcio 1 ===
* Preparado de la [[miristata acido]] per hidrolizo de la ''miristamido'':
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
[[Dosiero:Myristanamide3D.png|100px|miristamido]]+[[Dosiero:Water_molecule.svg|40px|akvo]]<math>\mathsf{ \xrightarrow [\,]{}\, }</math>[[Dosiero:Myristic acid 3D.png|120px|miristata acido]]+[[Dosiero:Ammonia 3D.png|50px|amoniako]]
|}
</center>

=== Reakcio 2 ===
* Preparado de la ''miristilo-nitrilo'' per interagado kun [[fosfora triklorido]]:
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
3[[Dosiero:Myristanamide3D.png|120px|miristamido]]+[[Dosiero:Phosphorus-trichloride-3D-vdW.png|30px|fosfora triklorido]]<math>\mathsf{ \xrightarrow [\,]{}\, }</math>3[[Dosiero:Myristyl nitrile3D.png|100px|miristilo-nitrilo]]+3[[Dosiero:Hydrogen-chloride-3D-vdW-labelled.png|30px|klorida acido]]+[[Dosiero:Phosphonic-acid-3D-balls-A.png|30px|fosfonata acido]]
|}
</center>

=== Reakcio 3 ===
* Preparado de ''miristanoila klorido'' per interagado kun [[klorida acido]] kaj [[sulfata acido]]:
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
[[Dosiero:Myristanamide3D.png|120px|miristamido]]+[[Dosiero:Hydrogen-chloride-3D-vdW-labelled.png|30px|klorida acido]]+[[Dosiero:Sulfuric acid 3D.png|30px|sulfata acido]]<math>\mathsf{ \xrightarrow [\,]{}\, }</math>[[Dosiero:Myristoyl_chloride3D.png|100px|miristoila klorido]]+[[Dosiero:Ammonium-bisulfate-3D-balls.png|40px|amonia bisulfato]]
|}
</center>

=== Reakcio 4 ===
* Preparado de la [[miristilamino]] per kataliza reduktigo de la ''miristamido'':
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
[[Dosiero:Myristanamide3D.png|120px|miristamido]]<math>\mathsf{ \xrightarrow [-H_2O]{4[H]}\, }</math>[[Dosiero:Myristyl_amine3D.png|100px|miristilamino]]
|}
</center>

=== Reakcio 5 ===
* Preparado de la ''miristilo-nitrilo'' per senhidratigo kun [[fosfora kvinoksido]]:
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
[[Dosiero:Myristanamide3D.png|120px|miristamido]]+[[Dosiero:Phosphorus-pentoxide-3D-balls.png|40px|fosfora kvinoksido]]<math>\mathsf{ \xrightarrow [\,]{}\, }</math>[[Dosiero:Myristyl nitrile3D.png|100px|miristilo-nitrilo]]+2[[Dosiero:Metaphosphoric acid monomer.png|50px|metafosfata acido]]
|}
</center>

=== Reakcio 6 ===
* Preparado de la [[miristilamino]] per agado de la [[bromo]] sur [[natria hidroksido]]:
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
[[Dosiero:Myristanamide3D.png|130px|miristamido]]<math>\mathsf{ \xrightarrow [+4\,NaOH]{+Br_2}\, }</math>[[Dosiero:Myristyl_amine3D.png|120px|miristilamino]]+[[Dosiero:Sodium carbonate 3D.png|40px|natria karbonato]]+2[[Dosiero:Sodium_bromide.png|40px|natria bromido]]+2[[Dosiero:Water_molecule.svg|30px|akvo]]
|}
</center>

=== Reakcio 7 ===
* Preparado de saloj amidoderivitaj en alkala medio en ĉeesto de forta reduktagento tia kia ''litia aluminia hidrido'':
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
[[Dosiero:Myristanamide3D.png|120px|miristamido]]+[[Dosiero:Sodium hydroxide 2D.png|natria hidroksido|90px]]<math>\mathsf{ \xrightarrow [\,]{}\, }</math>[[Dosiero:Sodium myristate3D.png|100px|natria miristato]]+[[Dosiero:Ammonia 3D.png|50px|amoniako]]
|}
</center>
{{Div col end}}

== Vidu ankaŭ ==
* [[Amido#Listo da amidoj|Amidoj]]

== Literaturo ==
* [https://www.chemicalbook.com/CASEN_638-58-4.htm Chemical Book]
* [https://www.parchem.com/chemical-supplier-distributor/n-Tetradecanamide-045314.aspx Parchem]
* [https://books.google.com.br/books?id=IVlHAQAAIAAJ&q=myristamide&dq=myristamide&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwj538jL0cbiAhUJPK0KHc9sCUkQ6AEIKjAA Bulletin of the Chemical Society of Japan]
* [https://books.google.com.br/books?id=AK4G5f_l8UMC&pg=PA327&dq=myristamide&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwj538jL0cbiAhUJPK0KHc9sCUkQ6AEIODAD#v=onepage&q=myristamide&f=false Advances in Protein Chemistry]
* [https://books.google.com.br/books?id=4Va-CgAAQBAJ&pg=PA431&dq=myristamide&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwj538jL0cbiAhUJPK0KHc9sCUkQ6AEIPTAE#v=onepage&q=myristamide&f=false Analytical Chemistry: A Chemist and Laboratory Technician's Toolkit]
* [https://books.google.com.br/books?id=WZDmBQAAQBAJ&pg=PA359&dq=myristamide&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwj538jL0cbiAhUJPK0KHc9sCUkQ6AEIRDAF#v=onepage&q=myristamide&f=false Developments in Surface Contamination and Cleaning]
* [https://books.google.com.br/books?id=9LUCAAAAIAAJ&q=myristamide&dq=myristamide&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwj538jL0cbiAhUJPK0KHc9sCUkQ6AEIVzAJ Proceedings of the North Dakota Academy of Sciences]
* [https://books.google.com.br/books?id=7E2gA1Fd0wQC&q=myristamide&dq=myristamide&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjAu_-r0sbiAhUD26wKHSyyCJ44ChDoAQguMAE Journal of the American Chemical Society]

== Referencoj ==
{{Referencoj|3}}

[[Kategorio:Amidoj]]