Vidi fonton por Operaco Torĉo

[[Dosiero:Near Algiers, "Torch" troops hit the beaches behind a large American flag "Left" hoping for the French Army not fire... - NARA - 195516.jpg|375px|dekstra|eta|Usonaj soldatoj surteriĝas proksime de [[Alĝero]].]]
[[Dosiero:Operation Torch.jpg|eta|Mapo de la aliancanaj konvojoj direkte el la Brita Insularo al Nordafriko.]]
'''Operaco Torĉo''' (8a–16a de Novembro [[1942]], iam nomita ''Operaco Gimnastikisto'') estis an angl–usona invado de Franca [[Nordafriko]], dum la [[Nord-Afrika kampanjo]] de la [[Dua Mondmilito]]. ''Torĉo'' estis la starto de la amasa implikiĝo de usonaj trupoj en the eŭrop–nordafrika fronto de la milito.

La Sovetunio estis delonge premanta Usonon kaj Brition starti operacojn en Eŭropo kaj malfermi duan fronton, por malpliigi la premon fare de [[Nazia Germanio|Germanaj fortoj]] kontraŭ la [[Ruĝa Armeo]]. Dum la usonaj komandantoj favoris la realigon de la Operaco ''Sledgehammer'' (martelego), nome surterigo en la okupita Eŭropo tiom frue kiom eble, la britaj komandantoj kredis, ke tio estus tro frua kaj plej verŝajne iĝonta katastrofo kaj proponis anstataŭe surterigojn en Franca Nordafriko. Dume, la 28an de Julio, la [[Afrikakorps]] de la [[Akso Berlino-Romo-Tokio|Akso]], sub estreco de la feld-marŝalo [[Erwin Rommel]], kaptis Mersa Matruh, en [[Egiptio]], je nur 140 mejlojn (230 km) el [[Aleksandrio]].

Surterigoj en nordokcidentan Afrikon malpliigus la premon sur fortoj de Aliancanoj en Egiptio, sekurigus la aliancanaj markontrolon de sudokcidenta [[Mediteraneo]] kaj ebligus invadon de Suda Eŭropo en 1943. La [[Usona Prezidento]], [[Roosevelt]], supozis, ke tiaj surterigoj formetus invadon de [[Okcidenta Eŭropo]] en 1943 sed konsentis subteni la Britan ĉefministron [[Winston Churchill]].

La veteranaj usonaj komandantoj restis tre kontraŭaj al la surterigoj kaj post la okcidenta Aliancana Kombinita Stabanaro kiu kunsidis en [[Vaŝingtono]] la 30an de Julio, la generalo [[George Marshall]] kaj la admiralo Ernest King malakceptis aprobi la planon. Roosevelt tamen faris rektan ordonon, ke la ''Torĉo'' havu prioritaton super aliaj operacoj kaj ke okazu plej able antaŭe, fakte unu el nur du rektaj ordonoj kiujn li donis al la militistaj komandantoj dum la milito.

La [[Aliancanoj]] organizis tri amfibiajn atakfortojn por samtempe kapti la ŝlosilajn [[haveno]]jn kaj [[flughaveno]]jn de [[Maroko]] kaj [[Alĝerio]], kun celo al [[Kasablanko]], [[Orano]] kaj [[Alĝero]]. Sukcesa finkompletigo de tiuj operacoj estis sekvataj de orientena antaŭenirado al [[Tunizio]].

== Bibliografio ==
* Aboulker, Professeur José; Levisse-Touzé, Christine (2002). "8 novembre 1942: Les armées américaine et anglaise prennent Alger en quinze heures". Espoir. Paris (n° 133).
* Allen, Bruce (2007) [1999]. Exit Rommel: The Tunisian Campaign, 1942–43. Stackpole Military History Series. Mechanicsburg, PA: Stackpole Books. ISBN 978-0-8117-3381-6.
* Breuer, William B. (1985). Operation Torch: The Allied Gamble to Invade North Africa. New York: St.Martins Press.
* Brown, J. D. (1968). Carrier Operations in World War II: The Royal Navy. London: Ian Allan.
* Danan, Professeur Yves Maxime (1963). La Vie Politique à Alger de 1940 à 1944. Paris: L.G.D.J.
* Eisenhower, Dwight D. (1948). Crusade in Europe. London: William Heinemann. OCLC 559866864.
* Edwards, Bernard (1999). Dönitz and the Wolf Packs. Brockhampton Press. ISBN 1-86019-927-5.
* Funk, Arthur L. (1974). The Politics of Torch. University Press of Kansas.
* Hague, Arnold (2000). The Allied Convoy System 1939–1945. Naval Institute Press. ISBN 1-55750-019-3.

{{Projektoj}}
{{Dua Mondmilito}}

[[Kategorio:Bataloj en 1942|Torĉo]]
[[Kategorio:Nord-Afrika kampanjo]]
[[Kategorio:Bataloj kaj operacoj de Francio dum la Dua Mondmilito|Torĉo]]
[[Kategorio:Bataloj kaj operacoj de Usono dum la Dua Mondmilito|Torĉo]]
[[Kategorio:Bataloj kaj operacoj de Britio dum la Dua Mondmilito|Torĉo]]
[[Kategorio:Bataloj de Kanado dum la Dua Mondmilito|Torĉo]]
[[Kategorio:Alĝerio en la Dua Mondmilito]]
[[Kategorio:Ĝibraltaro en la Dua Mondmilito]]
[[Kategorio:Maroko en la Dua Mondmilito]]
[[Kategorio:Tunizio en la Dua Mondmilito]]
[[Kategorio:Invadoj fare de Usono]]