Vidi fonton por Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj

{{Geokesto | lando
| nomo                 = Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj
| devena_nomo          = 
| alia_nomo            = {{lang-ar|دولة الإمارات العربية المتحدة}}
| alia_nomo_noto       = 
| alia_nomo1           = 
| alia_nomo1_noto      = 
| kategorio            = monarĥia federacia ŝtato.
| dosiero_kompl        = [[Dosiero:Dubai-mw1.jpg|245ra]]
| flago                = Flago-de-Unuiĝintaj-Arabaj-Emirlandoj.svg
| flago_noto           = [[Flago de Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj|Flago]]
| blazono              = Coat of arms of the United Arab Emirates.svg
| blazono_noto         = [[Blazono de Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj|Blazono]]
| etimologio           = 
| oficiala_nomo        = Daŭlat al-Imārāt al-'Arabījah al-Muttaḥidah
| moto                 = 
| kromnomo             = 
| regiono              = 
| regiono_tipo         = 
| histregiono_faldo    = 
| histregiono          =
| histregiono1         = 
| histregiono2         = 
| histregiono3         = 
| histregiono3_noto    = 
| ĉefurbo             = Abu-Dabio
| parenco              = Azio
| montaro_tipo         =
| montaro              = 
| montaro1             = 
| montaro2             = 
| limo                 = 
| urbo_faldo           = 1
| urbo_tipo            = 
| urbo                 = 
| urbo1                = 
| urbo2                =
| urbo3                = 
| urbo4                = 
| urbo5                = 
| urbo6                = 
| urbo7                = 
| urbo8                = 
| urbo9                = 
| memorindaĵo_faldo   = 
| memorindaĵo_tipo    = Interesaj lokoj
| memorindaĵo         = 
| memorindaĵo_noto    =
| memorindaĵo1        = 
| memorindaĵo1_noto   = 
| memorindaĵo2        = 
| memorindaĵo2_noto   = 
| memorindaĵo3_noto   = 
| memorindaĵo3        = 
| konstruaĵo          = 
| rivero_faldo         = 
| rivero               = 
| rivero1              = 
| rivero2              = 
| rivero3              = 
| ŝoseo_tipo          = 
| ŝoseo               = 
| ŝoseo1_tipo         =
| ŝoseo1              = 
| ŝoseo2_tipo         = 
| ŝoseo2              = 
| ŝoseo3_tipo         = 
| ŝoseo3              = 
| ŝoseo4_tipo         = 
| ŝoseo4              = 
| ĉefurbo_situo       = Abu-Dabio
| koordinatoj_ne_en_titolo = true
| ĉefurbo_leviĝo     = 
| ĉefurbo_lat_d       = 24
| ĉefurbo_lat_m       = 28
| ĉefurbo_lat_s       = 56
| ĉefurbo_lat_NS      = N
| ĉefurbo_long_d      = 54
| ĉefurbo_long_m      = 22
| ĉefurbo_long_s      = 12
| ĉefurbo_long_EW     = E
| plej_alta            = 
| plej_alta_leviĝo    = 
| plej_malalta         = 
| plej_malalta_leviĝo = 
<!-- *** Dimensioj *** -->
| areo                 = 83600
| areo_rondumo         = 1
| areo_akvo
<!-- *** Loĝantaro *** -->
| loĝantaro           = 4765000
| loĝantaro_dato      = 2010
| loĝantaro_denseco   = auto
<!-- *** Historio & gvidantaro *** -->
| establita            = 2-a de decembro 1971
| establita_tipo       = 
| gvidantaro           = 
| gvidantaro_tipo      =
| gvidantaro_noto      = 
| ĉefulo              = Muhamad bin Zajid bin Sultan Al Nahjan
| ĉefulo_tipo         = Prezidanto
| ĉefulo_partio       = 
| ĉefulo1             = Mohamedo bin Raŝid Al Maktum
| ĉefulo1_tipo        = Vicprezidanto kaj ĉefministro
| ĉefulo1_partio      = 
<!-- *** Kodoj *** -->
| horzono              =
| utc_offset =+3
| horzono_DST          = 
| poŝtkodo            = 
| areo_kodo            = 
| areo_kodo_tipo       = 
| kodo                 = 
| kodo_tipo            = 
| kodo1                = 
| kodo1_tipo           =
<!-- *** Liberaj kampoj *** -->
| libera               = AE
| libera_tipo          = Landokodo
| libera1              = [[UAE-dirhamo]]
| libera1_tipo         = [[Valuto|Monunuo]]
| libera2              = [[Araba lingvo|araba]] (nacia), [[persa lingvo|persa]], [[hinda lingvo|hinda]], [[urduo|urdua]], [[angla lingvo|angla]] (oficialoj)
| libera2_tipo         = Lingvo
| libera3              = Islamo
| libera3_tipo         = Religio
<!-- *** Mapoj *** -->
| mapo                 = LocationUnitedArabEmirates.png
| mapo_priskribo       = Situo de Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj
| mapo_lokumilo        = 
| mapo1                = 
| mapo1_priskribo      = Situo de Abu-Dabio enkadre de Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj
| mapo1_lokumilo       = Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj
| mapo2                = 
<!-- *** Retpaĝoj *** -->
| commons              = 
| retpaĝo             = 
| portalo              = 
<!-- *** Notoj *** -->
| notoj                =
}}
'''Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj''' ('''UAE'''; {{lang-ar|دولة الإمارات العربية المتحدة|t=''Daŭlat al-Imārāt al-'Arabījah al-Muttaḥidah''}}) estas lando ĉe la [[Persa Golfo]]. La ŝtato estas unuiĝo de sep arabaj [[emirlando]]j, gvidataj de [[emiro]]j. Loĝantoj nomiĝas emirlandanoj.<ref>[http://www.akademio-de-esperanto.org/decidoj/landnomoj/listo_de_rekomendataj_landnomoj/index.html Akademio de Esperanto: Listo de Rekomendataj Landnomoj] {{eo}}</ref>

[[Dosiero:UAE en-map.png|eta|250ra|Kaart van de Verenigde Arabische Emiraten
|{{Legendo|#fff500|<small>[[Abu-Dabio]]</small>}}
{{Legendo|#c0a264|<small>[[Dubajo]]</small>}}
{{Legendo|#b9db7d|<small>[[Ŝarĵo]]</small>}}
{{Legendo|#ba71a4|<small>[[Aĵmano]]</small>}}
{{Legendo|#a199c4|<small>[[Um-al-Kajvajno]]</small>}}
{{Legendo|#f3ae00|<small>[[Ras-al-Ĥajmo]]</small>}}
{{Legendo|#f09bbe|<small>[[Fuĵajro]]</small>}}
]]

== Historio ==
Dum la [[16-a jarcento]], la areo iĝis kolonio de eŭropaj landoj — unue [[Portugalio]] kaj eventuale [[Britio]] en la [[Ŝtatoj de Batalhalto]]. La britoj nomis ĝin la 'pirata marbordo,' ĉar [[pirato]]j sukcesis tie malgraŭ la penoj de la brita kaj araba mararmeoj. Antaŭ la [[Unua Mondmilito]], [[perlo]]j estis ekonomie gravaj; post [[1962]], [[nafto]] iĝis la ĉefa eksportaĵo.

Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj estis fondita en [[1971]]. En ĝia konsisto dekomence estis ankaŭ [[Kataro]] kaj [[Omano]]. Prezidento de la Federacio estis elektita emiro de Abu-Dabio, kiu ĝis hodiaŭ regas la landon. Vic-prezidento kaj ĉefministro fariĝis emiro de Dubajo. En [[1991]] dum la invado de irakaj milittrupoj en [[Kuvajto]], UAE partoprenis je la flanko de koalicio.

== Politiko ==
=== Teritoria organizado ===
Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj estas federacio de sep absolutaj monarĥioj: [[Abu-Dabio]], [[Dubajo]], [[Aĵmano]], [[Fuĵajro]], [[Ras-al-Ĥajmo]], [[Ŝarĵo]], kaj [[Um-al-Kajvajno]]. Pli ol du trionoj de la homoj en la lando loĝas en aŭ Abu-Dabio aŭ Dubajo.

=== Ekstera politiko ===
La {{daton|26|majo|2009}} [[Francio]] malfermis en la emirlando Abu-Dabio [[militbazo]]n «tendaro de Paco» — sian unuan konstantan bazon en la [[Persa Golfo]]. Ĝi gastigas ĝis 500 francajn soldatojn kaj inkluzivas [[Mararmeo|mararmean]] bazon, [[Aerarmeo|aerarmean]] bazon, kaj trejnejon.<ref>[http://www.eventeo.net/web/index.php/mezoriento/diversa%C4%B5oj/1573-francio-malfermas-militistan-bazon-en-la-persa-golfo Francio malfermas militistan bazon en la Persa Golfo]{{404|date=August 2021|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}} {{eo}}</ref>

Same kiel aliaj Golfo-landoj, UAE ne havas diplomatiajn rilatojn al [[Israelo]]. Tamen en [[oktobro 2009]] israelaj delegitoj ĉeestis kunvenon de la [[Internacia Administracia Konsilio de la Agentejo pri Renovigebla Energio]] en Abu-Dabio kaj la israela flago staris sur la tablo kaj sur insignoj — unue en la Golfo-landoj.<ref>[http://www.eventeo.net/web/index.php/mezoriento/politiko/1677-u-malstreias-rilatoj-en-mezoriento- Ĉu malstreĉiĝas rilatoj en Mezoriento ?...]{{404|date=August 2021|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}} {{eo}}</ref>

== Ekonomio ==
[[Dosiero:United_Arab_Emirates_Product_Exports_(2019).svg|eta|Proporcia reprezento de eksportataj produktoj de UAE, 2019]]
La ĉefaj eksportaĵoj de la lando estas [[natura gaso]], [[nafto]], [[fiŝo]]j, kaj [[daktilo]]j. Tamen UAE penas transiri al uzado de la plej avantaĝaj teknologioj, uzante naftogasajn enspezojn por financi tiun multekostan teknologian salton. En [[julio 2020]] ĝi lanĉis la unuan en la araba mondo [[:n:La araba Espero ekflugis al Marso|kosmostacion al Marso]]. En [[aŭgusto 2020]] ekfunkciis la [[:n:Ekfunkciis la unua nuklea centralo en la araba mondo|unua en la araba mondo nuklea centralo Barakah]], kies kompleta kapacito konsistigos 5600 mWt kaj kontentigos 25% de la energibezonoj de la lando. Ĝis 2050 UAE planas kovri 50% de siaj energiaj bezonoj per [[renovigebla energio]].

UAE allogas ĉiam pli multajn investantojn de la tuta mondo danke al relative malaltaj laborkostoj, manko de [[imposto]]j rilate varojn kaj personajn salajrojn kaj ankaŭ malmultekosta [[elektra energio]].<ref>[http://www2.polskieradio.pl/eo/print.aspx?iid=55901 Polaj merkatistoj investas] {{eo}}</ref>

En [[decembro 2009]] UAE finsubskribis multmiliard-dolaran interkonsenton por atoma fabrikejo kun [[Sud-Koreio|sudkoreia]] firmao.<ref>[http://www.eventeo.net/web/index.php/mezoriento/ekonomiko/1928-kuvajto-planas-konstruon-de-atomaj-fabrikejoj Kuvajto planas konstruon de atomreaktoroj]{{404|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{eo}}</ref>

La {{dato|26|novembro|2009}} la ŝtata [[Investado|investkompanio]] [[Dubai World]] ([[Dubajo]]) petis siajn kreditirojn pri la sesmonata prokrasto de la pagoj laŭ sia ŝuldo. Rezulte de tiu 70 internaciaj financaj kompanioj alfrontis la perspektivon perdi 60 miliardojn da [[usona dolaro|dolaroj]].<ref>[http://www.eventeo.net/web/index.php/mezoriento/ekonomiko/1748-merkatoj-skuitaj-de-uldo-en-dubajo Merkatoj skuitaj de ŝuldo en Dubajo]{{404|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{eo}}</ref>

Gravan rolon ludas [[turismo]], alloganta milionojn da vizitantojn, plejparte al artefaritaj [[oazo]]j, [[insulo]]j kaj amuzejoj. Ekde la 1980-aj jaroj, la nombro da turistoj signife pliiĝis, ĉefe eŭropanoj venantaj por [[Ferio|ferioj]] dum la [[vintro]]. La tendenco plifortiĝis post la decido apliki politikon de "malferma ĉielo", kiu rezultigis pli malmultekostajn flugojn el [[Eŭropo]], la plifortigon de la aviadkompanioj [[Emirates Airlines|Emirates]] kaj [[Etihad Airways]] kaj la uzado de la flughavenoj de Abu Dhabi kaj Dubajo kiel meza punkto inter Eŭropo kaj la [[Malproksima Oriento]].

''Emirates Telecommunication Group Company PJSC'' (arabe مؤسسة الإمارات للاتصالات, Mu'asissat al-'Imārāt lil-'Ittiṣālāt, laŭvorte, "Emirates Institute for Communications"), kun varmarko [[Etisalat]] (arabe اتصالات ittiṣālāt, laŭvorte "komunikaĵoj"), estas plurnacia emirlanda entrepreno por [[telekomunikado]], kiu funkcias en 15 landoj tra Azio, Mezoriento kaj Afriko. En Februaro 2014, Etisalat estis la 14a plej granda movebla-telefona entrepreno en la mondo, kun totala nombro de klientoj de pli ol 167 milionoj. Ĝi estas la nura [[Interreto|ret]]-provizanto en UAE.

La [[komerca bilanco]] de la Emirlandoj estas en granda pluso. En 2000, la bilancpluso estis proksimume dudek miliardoj da dolaroj. Unu el la karakterizaĵoj de la ekonomio de la Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj estas ĝia dependeco de eksterlanda laboristaro kiu konsistigas pli ol 90% de la laborantaro de la lando.

En la emirlando de Dubajo estas multaj [[Ĉielskrapanto|ĉielskrapantoj]] kaj luksaj [[Hotelo|hoteloj]]; Inter la plej luksaj estas la [[Burj al-Arab|Burj Al-Arab]], kiu estas la plej alta hotelo en la mondo, kaj la [[Burĝ Ĥalifa]], la plej alta konstruaĵo en la mondo ekde 2010. Ĝi ankaŭ havas multajn butikcentrojn, inkluzive de la [[Dubai Mall]], la kvina plej granda butikcentro. en la mondo.

En 2006, estis interkonsentita komenci sciencajn agadojn en la kampo de [[spacindustrio]] kaj en 2009, la [[kosmoŝipo]] SAT-1 estis lanĉita en kosmon.

=== Konstruado ===
UAE realigas multajn ambiciajn projektojn, aparte konstruajn. En [[februaro 2008]] apud Abu-Dabio komenciĝis konstruado de [[Masdaro]] — unua en la mondo tute senkarbona kaj senaŭta. Ĝi estos hejmo por 50 000 homoj kaj 1500 entreprenoj. En Masdaro oni uzos plejparte [[sunenergio]]n kaj vojaĝos ene de la urbo per malgrandaj ŝelformaj veturiloj funkciantaj sur magnetaj vojetoj. Energibezonoj reduktiĝos kompare al simila urbo kvaroble, akvokonsumado je 60 %. Samtempe en Abu-Dabio estas konstruota la plej granda [[hidrogena elektrocentralo]] en la mondo.<ref>[http://www.eventeo.net/web/index.php/mezoriento/sciencoj/225-masdar--ekologia-urbo- Masdar: ekologia urbo]{{404|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{eo}}</ref>

En [[januaro 2010]] en Dubajo estis finkonstruita [[Burĝ Ĥalifa]], plej alta turo en la mondo, alta je 828 metroj.<ref>[http://www.eventeo.net/web/index.php/mezoriento/diversaĵoj/1785-inagurias-plej-alta-turo-en-la-mondo Inaŭguriĝas plej alta turo en la mondo]{{404|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{eo}}</ref> Por realigo de multaj grandaj projektoj oni aktive uzas fremdlandajn laboristojn, ne ĉiam juste traktatajn, kio foje estigis kritikon de [[Human Rights Watch]].<ref>[http://www.eventeo.net/web/index.php/mezoriento/socio/1562-laboristoj-ekspluatataj-en-abudabio- Laboristoj ekspluatataj en Abu-Dabio]{{404|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{eo}}</ref>

La {{daton|22|majo|2012}} la [[Hispanio|hispana]] futbalteamo [[Real Madrid]] anoncis projekton pri temoparko ''Real Madrid Resort Island'' konstruota en Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj kaj inaŭgurota en [[2015]]. Ĝi okupos 50 hektarojn kaj enhavos havenon especiale dezajnitan laŭ la simbolo de la teamo.<ref>[http://nunonia.com/notico/tag/unuiintaj-arabaj-emirlandoj Real Madrid anoncis temoparkon en Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj]{{404|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{eo}}</ref>

== Kulturo ==
Regantoj de UAE investas multe da mono por konverti la landon en kulturan centron de la regiono.

En Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj okazos la ''Monda Ekspozicio Dubajo 2020'' de la 20-a oktobro 2020 ĝis la 10-a de aprilo 2021<ref>(fr) ''[https://www.un.org/fr/un75 L'exposition universelle Dubai2020]'', UN</ref>.  Kunlabore kun aliaj unuiĝoj, la departamento pri Tutmonda Komunikado de Unuiĝintaj Nacioj utiligos ĉi tiun eventon por reliefigi la centran rolon de la Organizaĵo en la debato de ideoj. kolektiva agado kaj serĉado de multflankaj solvoj al tutmondaj problemoj<ref>(en) ''[https://www.expo2020dubai.com/en/ Be there for the worlds' greatest show]'', Expo2020, Dubai.</ref>.

En [[Abudabio (urbo)|Abu-Dabio]] okazis en [[2008]] la unua en [[Mezoriento]] retrospekta ekspozicio dediĉata al la [[Pablo Picasso]] kaj enhavanta 180 liajn verkojn el la {{Senapartligilo|Muzeo Picasso (Parizo)}} de [[Parizo]].<ref>[http://www.eventeo.net/web/index.php/mezoriento/kulturo/538-verkoj-de-picasso-vojaos-tutmonde Verkoj de Picasso vojaĝos tutmonden]{{404|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{eo}}</ref>

En [[januaro 2008]] UAE subskribis kun Francio pioniran interkonsenton, laŭ kiu kontraŭ pago de 400 milionoj da eŭroj UAE ricevos la rajton uzi la nomon "le [[Louvre]]" kaj centojn pruntos centojn da artaĵoj de la Pariza muzeo por periodoj de ses monatoj ĝis du jaroj. "Louvre Abou Dhabi" malfermiĝos en [[2012]]-[[2013]] kaj estos parto de vasta kultura projekto, kune kun la konstruo de kvar muzeoj kaj de centro de spektakloj, kiuj formos "kulturan distrikton" sur la insulo de Saadiyat, giganta turisma komplekso.<ref>[http://www.eventeo.net/web/index.php/mezoriento/kulturo/131-la-muzeo-louvres-alvenas-al-la-arabaj-emirlandoj La pariza muzeo Louvre alvenas al la Arabaj Emirlandoj]{{404|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{eo}}</ref>

== Esperanto-movado ==
Organizita Esperanto-movado en la lando mankas. Verŝajne estas nur apartaj esperantistoj, informoj kiuj tre malmultas. Ĝis [[2006]] funkciis esperantlingva blogo sub la nomo «Freneza arabulo» verkita de Samawel el Dubajo en komencanteca Esperanto.<ref>[http://www.hubhip.com/World/Esperanto/Regionoj/Azio/Unui%C4%9Dintaj_Arabaj_Emirlandoj Freneza arabulo] {{eo}}</ref> En [[2009]] iu Bhasker Gunaseelan indikis sian situon kiel «Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj/Hinda Unio»<ref>[http://www.gazetejo.org/system/files/gazetoj/Informilo29.pdf Informilo de Ĝemelaj Urboj: Reta bulteno de UEA pri la projekto Ĝemelaj Urboj. N-ro 2 (29). Julio 2009. p. 6] {{eo}}</ref>

== Vidu ankaŭ ==
* [[Geografio de la Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj]]
* [[Mohamedo bin Raŝid Al Maktum]]
* [[Hamdan bin Raŝid Al Maktum]]

== Eksteraj ligiloj ==
* {{ueavikio|Unuiĝintaj_Arabaj_Emirlandoj|Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj}} {{eo}}
* [http://time.is/eo/United_Arab_Emirates Ekzakta tempo en Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj] {{eo}}
* [http://esperanto.wunderground.com/global/ER.html Vetero en Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj]{{404|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{eo}}
* [http://www.dmoz.org/World/Esperanto/Regionoj/Azio/Unui%C4%9Dintaj_Arabaj_Emirlandoj/ Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj en DMOZ]{{404|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{eo}}
* [http://www.ipernity.com/blog/ritafoto/home Blogo de Rita] {{eo}} ''enhavas tradukojn de pluraj intervjuoj de UAE-televido''

{{Projektoj
|commonscat=United Arab Emirates
|ReVo titolo=Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj
|n=Kategorio:Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj
}}

== Referencoj ==
{{Referencoj}}

{{-}}

{{Ligo de Arabaj Ŝtatoj}}
{{Ŝtatoj en Azio}}

{{Bibliotekoj}}
[[Kategorio:Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj| ]]
[[Kategorio:Emirlandoj]]
[[Kategorio:Membroj de OPEL]]
[[Kategorio:Administraj unuoj fonditaj en 1971]]