Vidi fonton por Vitelsbaĥoj

{{Informkesto dinastio
| dosiero de blazono = Wittelsbach-Bayern-Wappen.png
| priskribo de dosiero de blazono = Blazono de la vitelsbaĥaj dukoj de Bavario{{-}}ĉirkaŭ 1300
| religio = [[katolikismo]];{{-}}en Svedio [[luteranismo]]{{-}}en Palatinato 1556-1685 [[luteranismo]]/[[kalvinismo]], poste denove [[katolikismo]]
| devena nomo = ''Wittelsbach''
| kesteroj =
{{Informkestero sinsekvo
|titolo= Imperiestroj de la [[Sankta Romia Imperio]]
|dosiero=Armoiries modernes Saint-Empire bicéphale.svg
|periodo=1314–1347, 1400–1410, 1742–1745
| nomo = Ludoviko la Bavaro, Rupreĥto la 1-a, Karolo la 7-a
|antaŭ=
|post=
}}
{{Informkestero sinsekvo
|titolo= [[Listo de Hungariaj Ŝtatestroj|Reĝo de Hungario]]
|dosiero= Hungary_Arms.svg
|periodo= [[1305]]–[[1307]]
| nomo = Béla la 5-a
|antaŭ= 
|post= 
}}
{{Informkestero sinsekvo
| titolo  = [[Listo de danaj reĝoj|Reĝo de Danio]], [[Listo de norvegaj reĝoj|Norvegio]], [[Listo de svedaj reĝoj|Svedio]]
| dosiero = Seal of Margaret I of Denmark 1390.svg
| periodo = 1440/41/42–1448
| nomo = Kristoforo de Bavario
| antaŭ  = 
| post = 
}}
{{Informkestero sinsekvo
|titolo=[[Elekto-Palatinato|Palatinataj grafoj kaj princoj-elektistoj de Palatinato]]
|dosiero=Wappen_Kurpfalz.svg
|periodo= 13-a jarcento - 1777
| antaŭ  = 
| post = ''(unuiĝo kun Bavario)''
}}
{{Informkestero sinsekvo
|titolo=[[Reĝlando Bavario|Dukoj, princoj-elektistoj kaj reĝoj de Bavario]]
|dosiero=Bavaria_Arms.svg
|periodo= 11-a jarcento - 1918
| antaŭ  = 
| post = ''(respubliko)''
}}
{{informkestero sinsekvo
|titolo=[[Reĝlando Bohemio|Reĝo de Bohemio]]
|dosiero=Small_coat_of_arms_of_the_Czech_Republic.svg
| nomo = Frederiko la 1-a / 5-a
|periodo=[[1619]]-[[1620]]
|antaŭ=[[Habsburgoj]]
|post=[[Habsburgoj]]
}}
{{Informkestero sinsekvo
| titolo  = [[Listo de svedaj reĝoj|Reĝoj de Svedio]]
| dosiero = Coat of arms of Sweden.svg
| periodo = 1654 – 1720
| nomo = Branĉo Palatinato-Zweibrücken
| antaŭ  = [[Vasa (dinastio)|Vasa]]
| post    = [[Hesia dinastio]]
}}
{{Informkestero sinsekvo
|titolo=[[Listo de regantoj de Luksemburgo|Duko de Luksemburgo]]
|dosiero= Luxembourg Old Arms.svg
| nomo = [[Maksimiliano la 2-a Emanuelo (Bavario)|Maksimiliano la 2-a Emanuelo]]
|periodo=[[1712]] - [[1714]]
| antaŭ = [[Burbonoj de Hispanio]]
| post = [[Habsburgo]] de Aŭstrio 
}}
{{Informkestero sinsekvo
| titolo = [[Reĝo de Grekio]]
| dosiero = Royal_Arms_of_Greece.svg
| periodo = 1832–1862
| nomo = Otto la 1-a
| antaŭ = –
| post  = [[Oldenburga dinastio]]
}}
}}
La '''Vitelsbaĥoj''' ({{Lang-de|Wittelsbacher}}) estas unu el la plej aĝaj nobelaj [[dinastio]]j de [[Germanio]]. Jam en la jaro [[1000]] dokumento mencias la grafon '''Otto la 1-a de Scheyern''', {{Lang-la|Otto comes de Skyrum}}, kiun oni konsideras pra-patron de la Vitelsbaĥoj. El la vitelsbaĥa dinastio venis dum pluraj jarcentoj la regantoj de [[Bavario]] kaj de [[Palatinato]]. Ilia familia sidejo, mezepoka fortikaĵo, situis en Oberwittelsbach, parto de la urbo [[Aichach]], en la nuna [[distrikto Aichach-Friedberg]] de [[Bavario]].

Al la Vitelsbaĥoj apartenis, interalie:

== Regantoj de la [[Sankta Romia Imperio]] ==
Reĝoj kaj/aŭ Imperiestroj:
* 1314–1347: [[Ludoviko la 4-a (Sankta Romia Imperio)|Ludoviko la 4-a]], nomata '''Ludoviko la Bavaro'''
* 1400–1410: [[Rupreĥto la 1-a (Sankta Romia Imperio)|Rupreĥto la 1-a]]
* 1742–1745: [[Karolo la 7-a (Sankta Romia Imperio)|Karolo la 7-a]], aŭ '''Karolo Albreĥto'''

== Reĝo de Hungario ==
* 1305-1307: [[Otto la 3-a (Bavario)]], (1290-1312 duko de Duklando Malsupra Bavario), estis 1305-1307 kiel "Béla la 5-a" reĝo de Hungario.
<!--
'''Otto III. von Bayern''' (auch ''Otto I. von Niederbayern''; * [[11. Februar]] [[1261]]; † [[9. September]] [[1312]] in [[Landshut]]) stammte aus dem Geschlecht der [[Wittelsbach]]er. Er war von 1290 bis 1312 Herzog von [[Herzogtum Niederbayern|Niederbayern]] und als '''Béla V.''' von 1305 bis 1307 ungarischer König.
-->

== Reĝo de Danio, Norvegio kaj Svedio ==
* 1440-1448: [[Kristoforo la 3-a (Danio, Norvegio kaj Svedio)]], naskita kiel ''Christoph von Pfalz-Neumarkt''
<!--
Die Linie Pfalz-Neumarkt stellte mit [[Christoph III. (Dänemark)|Christoph III.]] 1440–1448 den König von Dänemark, Schweden und Norwegen. Die Heidelberger Linie starb 1559 mit [[Ottheinrich]] aus, worauf die reformierte Linie Pfalz-Simmern folgte.
-->

== [[Elektoepiskopujo Kolonjo|Princoj-elektistoj de Kolonjo]] ==
1583 - 1761

== Regantoj de [[Palatinato]] ==
=== [[Grafo]]j de [[Palatinato]] ===
1294 - 1356

=== [[princo-elektisto|Princoj-elektistoj]] de [[Palatinato]] ===
ĝis 1623, kaj denove ekde 1648.

* 1610-1623 [[Frederiko la 5-a (Palatinato)|Frederiko la 5-a]], estis ankaŭ reĝo Frederiko la 1-a de [[Reĝlando Bohemio|Bohemio]]. Perdas la princo-elektistecon.

* [[1648]] La [[Vestfalia Paco]] kreas okan elektistecon kaj donas ĝin al la [[Palatinato]]. [[Bavario]] pluhavas la elektistecon gajnitan en 1623.

=== [[Reĝlando Bohemio|Reĝo de Bohemio]] ===

* 1619-1620 [[Frederiko la 5-a (Palatinato)|Frederiko la 1-a]] de [[Reĝlando Bohemio|Bohemio]], la "vintra reĝo".

== Regantoj de [[Bavario]] ==
=== [[Duko]]j de [[Duklando Bavario]] ===
ĝis 1623

=== [[princo-elektisto|Princoj-elektistoj]] de Bavario ===
1623 - 1777

La {{daton|25|februaro|1623}} duko [[Maksimiliano la 1-a (Bavario)|Maksimiliano la 1-a]] de Bavario ricevis la [[princo-elektisto|princo-elektistecon]] de [[Palatinato]]. (Komence nur persone, ekde 1628 eĉ herede.)

* [[1623]]-[[1651]] [[Maksimiliano la 1-a (Bavario)|Maksimiliano la 1-a]], estis ekde 1597 duko Maksimiliano
* [[1651]]–[[1679]] [[Ferdinando Maria (Bavario)|Ferdinando Maria]], regis la unuajn jarojn sub regenteco de sia patrino Maria Anna de Aŭstrio (1610-1665).
* [[1679]]–[[1726]] [[Maksimiliano la 2-a Emanuelo (Bavario)|Maksimiliano la 2-a Emanuelo]], ankaŭ duko de [[Luksemburgo (lando)|Luksemburgo]] 1712-1714
* [[1726]]–[[1745]] [[Karolo la 7-a (Sankta Romia Imperio)|Karolo Albreĥto]], 1741-1743 ankaŭ reĝo de Bohemio, ekde 1742 [[Karolo la 7-a (Sankta Romia Imperio)]], imperiestro
* [[1745]]–[[1777]] [[Maksimiliano la 3-a Jozefo (Bavario)|Maksimiliano la 3-a Jozefo]]

=== [[princo-elektisto|Princoj-elektistoj]] de Palatinato-Bavario ===
1777 - 1806

[[1777]] La bavaria linio de la [[Vitelsbaĥoj]] formortas kaj la bavaria elektisteco nuliĝas. La palatinata princo-elektisto heredas la bavarian tronon kaj eknomas sin "princo-elektisto de Palatinato kaj Bavario". (vidu ankaŭ: [[Milito de bavara sukcedo]])

* [[1777]]-[[1799]] [[Karolo Teodoro (Palatinato kaj Bavario)]]
* [[1799]]-[[1806]] [[Maksimiliano la 1-a Jozefo (Bavario)|Maksimiliano la 4-a]], ekde 1806 reĝo Maksimiliano la 1-a Jozefo

=== [[Reĝo]]j kaj princoj-regantoj de Bavario ===
1806 - 1918
* [[1806]]-[[1825]] [[reĝo]] [[Maksimiliano la 1-a Jozefo (Bavario)|Maksimiliano la 1-a Jozefo]], estis antaŭe princo-elektisto Maksimiliano la 4-a de Bavario. ''(Ne konfuzu kun princo-elektisto Maksimiliano la 1-a, 1623-1651.)''
* [[1825]]-[[1848]] [[reĝo]] [[Ludoviko la 1-a (Bavario)|Ludoviko la 1-a]]
* [[1848]]-[[1864]] [[reĝo]] [[Maksimiliano la 2-a (Bavario)|Maksimiliano la 2-a]]
* [[1864]]-[[1886]] [[reĝo]] [[Ludoviko la 2-a (Bavario)|Ludoviko la 2-a]], la "fabela reĝo"
* [[1886]]-[[1916]] oficiale: [[reĝo]] [[Otto (Bavario)|Otto]] (mense malsana)
* [[1886]]-[[1912]] praktike: "princo reganta" (''Prinzregent'') [[Luitpold (Bavario)|Luitpold]]
* [[1912]]-[[1913]] praktike: "princo reganta" (''Prinzregent'') [[Ludoviko la 3-a (Bavario)|Ludoviko]], ekde [[1913]] ankaŭ oficiale kiel [[reĝo]]
* [[1913]]-[[1918]] [[reĝo]] [[Ludoviko la 3-a (Bavario)|Ludoviko la 3-a]]

== [[Reĝo]]j de [[Svedio]] ==
1654 – 1720
* [[1654]]–[[1660]] [[Karolo la 10-a Gustavo (Svedio)|Karolo la 10-a Gustavo]]
* [[1660]]–[[1697]] [[Karolo la 11-a (Svedio)|Karolo la 11-a]], filo de la antaŭa 
* [[1697]]–[[1718]] [[Karolo la 12-a (Svedio)|Karolo la 12-a]], filo de la antaŭa
* [[1718]]–[[1720]] [[Ulrika Eleonora (Svedio)|Ulrika Eleonora]], fratino de la antaŭa

== [[Reĝlando Grekio|Reĝo de Grekio]] ==
1832 - 1862
* [[Otto la 1-a (Grekio)|Otto la 1-a]]

{{Reĝoj de la dinastio Wittelsbach}}

== Vidu ankaŭ ==
* Kastelo ''Burg Wittelsbach'' en [[Aichach]]
* Asteroido ''[[90712 Wittelsbach]]''

{{Projektoj}}
{{Ĝermo}}
{{Bibliotekoj}}

[[Kategorio:Vitelsbaĥoj| ]]
[[Kategorio:Dinastioj]]
[[Kategorio:Historio de Eŭropo]]
[[Kategorio:Historio de Germanio]]
[[Kategorio:Historio de Aŭstrio]]
[[Kategorio:Historio de Grekio]]
[[Kategorio:Historio de Svedio]]
[[Kategorio:Historio de Bavario]]
[[Kategorio:Bavaroj|*Vitelsbaĥoj]]
[[Kategorio:Bavaraj reĝoj|*Vitelsbaĥoj]]
[[Kategorio:Svedaj reĝoj|*Vitelsbaĥoj]]
[[Kategorio:Imperiestroj de la Sankta Romia Imperio|*Vitelsbaĥoj]]
[[Kategorio:Dukoj de Jülich|*Vitelsbaĥoj]]
[[Kategorio:Dukoj de Bavario|*Vitelsbaĥoj]]
[[Kategorio:Dukoj de Luksemburgo|*Vitelsbaĥoj]]
[[Kategorio:Princoj-elektistoj de Bavario|*Vitelsbaĥoj]]
[[Kategorio:Princoj-elektistoj de Palatinato|*Vitelsbaĥoj]]
[[Kategorio:Palatinato]]
[[Kategorio:Germana monarkio]]