Vidi fonton por Eŭropa Unio

{{Geokesto | teritorio
| nomo = Eŭropa Unio
| devena_nomo =
| alia_nomo = {{Kaŝebla listo
  |kadrostilo = border:none; padding:0;
  |titolo     = Nomo en oficialaj lingvoj
  |titolstilo = align:left; background:none;
  |listostilo = text-align:left; display:none;
  |European Union ([[Angla lingvo|angle]])
  |Европейски&nbsp;съюз&nbsp;([[Bulgara lingvo|bulgare]])
  |Evropská unie ([[Ĉeĥa lingvo|ĉeĥe]])
  |Den Europæiske Union ([[Dana lingvo|dane]])
  |Euroopa Liit ([[Estona lingvo|estone]])
  |Euroopan unioni ([[Finna lingvo|finne]])
  |Union européenne ([[Franca lingvo|france]])
  |Europäische Union ([[Germana lingvo|germane]])
  |Ευρωπαϊκή Ένωση ([[Greka lingvo|greke]])
  |Unión Europea ([[Hispana lingvo|hispane]])
  |Európai Unió ([[Hungara lingvo|hungare]])
  |An tAontas Eorpach ([[Irlanda lingvo|irlande]])
  |Unione europea ([[Itala lingvo|itale]])
  |Europska unija ([[Kroata lingvo|kroate]])
  |Eiropas Savienība ([[Latva lingvo|latve]])
  |Europos Sąjunga ([[Litova lingvo|litove]])
  |Unjoni Ewropea ([[Malta lingvo|malte]])
  |Europese Unie ([[Nederlanda lingvo|nederlande]])
  |Unia Europejska ([[Pola lingvo|pole]])
  |União Europeia ([[Portugala lingvo|portugale]])
  |Uniunea Europeană ([[Romana lingvo|romane]])
  |Európska únia ([[Slovaka lingvo|slovake]])
  |Evropska unija ([[Slovena lingvo|slovene]])
  |Europeiska unionen ([[Sveda lingvo|svede]])
  }}
| kategorio = politika komunumo
<!-- *** Dosiero *** -->
| dosiero = EU Globe No Borders 2020.svg
| dosiero_priskribo = Mapo de Eŭropa Unio
| dosiero_kompl =
<!-- *** Simboloj *** -->
| flago = Flago-de-la-Eŭropa-Unio.svg
| flago_noto =
| blazono =
| blazono_noto =
<!-- *** Nomo *** -->
| etimologio =
| oficiala_nomo =
| moto = [[Eŭropa devizo|Unuiĝintaj en diverseco]]
| kromnomo =
| himno = [[Odo al Ĝojo]]
| himno_dosiero = Anthem of Europe (US Navy instrumental short version).ogg
<!-- *** Lando ktp. *** -->
| ŝtato_tipo = Membraj ŝtatoj
| ŝtato_faldo =
| ŝtato = {{Kaŝebla listo
  |kadrostilo = border:none; padding:0;
  |titolo     = [[Membraj ŝtatoj de Eŭropa Unio|27]]
  |titolstilo = text-align:left; font-size:95%; background:none;
  |listostilo = text-align:left; display:none;
  |{{flago|Aŭstrio|nomo=jes}}
  |{{flago|Belgio|nomo=jes}}
  |{{flago|Bulgario|nomo=jes}}
  |{{flago|Ĉeĥio|nomo=jes}}
  |{{flago|Danio|nomo=jes}}
  |{{flago|Estonio|nomo=jes}}
  |{{flago|Finnlando|nomo=jes}}
  |{{flago|Francio|nomo=jes}}
  |{{flago|Germanio|nomo=jes}}
  |{{flago|Grekio|nomo=jes}}
  |{{flago|Hispanio|nomo=jes}}
  |{{flago|Hungario|nomo=jes}}
  |{{flago|Irlando|nomo=jes}}
  |{{flago|Italio|nomo=jes}}
  |{{flago|Kipro|nomo=jes}}
  |{{flago|Kroatio|nomo=jes}}
  |{{flago|Latvio|nomo=jes}}
  |{{flago|Litovio|nomo=jes}}
  |{{flago|Luksemburgio|nomo=jes}}
  |{{flago|Malto|nomo=jes}}
  |{{flago|Nederlando|nomo=jes}}
  |{{flago|Pollando|nomo=jes}}
  |{{flago|Portugalio|nomo=jes}}
  |{{flago|Rumanio|nomo=jes}}
  |{{flago|Slovakio|nomo=jes}}
  |{{flago|Slovenio|nomo=jes}}
  |{{flago|Svedio|nomo=jes}}
  }}
| histregiono_faldo =
| histregiono =
| histregiono1 =
| histregiono2 =
<!-- *** Familio *** -->
| parenco =
| limo =
| limo1 =
| limo2 =
| limo3 =
| limo_faldo = 1
| parto_faldo = 1
| parto_tipo =
| parto =
| urbo = [[Bruselo]]
| urbo1 = [[Luksemburgo]]
| urbo2 = [[Strasburgo]]
| urbo_faldo =
| urbo_tipo = Politikaj centroj
| memorindaĵo_tipo =
| memorindaĵo_faldo = 1
| memorindaĵo =
| konstruaĵo_faldo = 1
| konstruaĵo =
| konstruaĵo3_noto =
| rivero_faldo = faldo
| rivero =
| ŝoseo_tipo =
| ŝoseo =
| ŝoseo1_tipo =
| ŝoseo1 =
| ŝoseo2_tipo =
| ŝoseo2 =
| montaro_tipo =
| montaro_faldo = 1
| montaro =
| orogenezo =
| orogenezo1 =
| orogenezo2 =
<!-- *** Situo *** -->
| ĉefurbo_situo =
| koordinatoj_ne_en_titolo = true
| ĉefurbo_leviĝo =
| ĉefurbo_lat_d =
| ĉefurbo_lat_m =
| ĉefurbo_lat_s =
| ĉefurbo_lat_NS =
| ĉefurbo_long_d =
| ĉefurbo_long_m =
| ĉefurbo_long_s =
| ĉefurbo_long_EW =
| plej_alta_situo =
| plej_alta_leviĝo =
| plej_alta =
| plej_malalta =
| plej_malalta_leviĝo =
<!-- *** Dimensioj *** -->
| areo = 4194431
| areo_rondumo = 1
| areo_akvo =
<!-- *** Loĝantaro *** -->
| loĝantaro = {{unuo|446834578}}<ref>[https://ec.europa.eu/eurostat/web/main/help/first-visit/tgm Eurostat 2019] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fepp.eurostat.ec.europa.eu%2Ftgm%2Ftable.do%3Ftab%3Dtable%26plugin%3D1%26language%3Dfr%26pcode%3Dtps00001 arkivo])</ref>
| loĝantaro_dato = 2019
| loĝantaro_denseco = 106
<!-- *** Historio & gvidantaro *** -->
| establita =
| establita_tipo =
| gvidantaro =
| gvidantaro_tipo = Prezidanteco
| gvidantaro_noto =
| ĉefulo = Charles Michel
| ĉefulo_tipo = Prezidanto de la Eŭropa Konsilio
| ĉefulo_partio =
| ĉefulo1 =
| ĉefulo1_tipo =
| ĉefulo1_partio =
<!-- *** Kodoj *** -->
| horzono =
| horzono_DST =
| areo_kodo =
| areo_kodo_tipo =
| kodo =
| kodo_tipo =
| kodo1 =
| kodo1_tipo =
| kodo2 =
| kodo2_tipo =
<!-- *** Liberaj kampoj *** -->
| libera = {{dato|23|julio|1952}}
| libera_tipo = Kreita
| libera1 = {{Kaŝebla listo
  |kadrostilo = border:none; padding:0;
  |titolo     = [[Oficialaj lingvoj de Eŭropa Unio|24]]
  |titolstilo = text-align:left; font-size:95%; background:none;
  |listostilo  = text-align:left; display:none;
  |[[Angla lingvo|angla]]
  |[[Bulgara lingvo|bulgara]]
  |[[Ĉeĥa lingvo|ĉeĥa]]
  |[[Dana lingvo|dana]]
  |[[Estona lingvo|estona]]
  |[[Finna lingvo|finna]]
  |[[Franca lingvo|franca]]
  |[[Germana lingvo|germana]]
  |[[Greka lingvo|greka]]
  |[[Hispana lingvo|hispana]]
  |[[Hungara lingvo|hungara]]
  |[[Irlanda lingvo|irlanda]]
  |[[Itala lingvo|itala]]
  |[[Kroata lingvo|kroata]]
  |[[Latva lingvo|latva]]
  |[[Litova lingvo|litova]]
  |[[Malta lingvo|malta]]
  |[[Nederlanda lingvo|nederlanda]]
  |[[Pola lingvo|pola]]
  |[[Portugala lingvo|portugala]]
  |[[Romana lingvo|romana]]
  |[[Slovaka lingvo|slovaka]]
  |[[Slovena lingvo|slovena]]
  |[[Sveda lingvo|sveda]]
  }}
| libera1_tipo = Oficialaj lingvoj
| libera2 =
| libera2_tipo =
| libera3 =
| libera3_tipo =
<!-- *** Mapoj *** -->
| mapo =
| mapo_fono =
| mapo_priskribo =
| mapo_lokumilo =
| mapo1 =
| mapo1_fono =
| mapo1_priskribo =
| mapo1_lokumilo =
| mapo2 =
<!-- *** Retpaĝoj *** -->
| commons = European Union
| retpaĝo = [http://europa.eu/ europa.eu]
| portalo = Eŭropo
<!-- *** Notoj *** -->
| notoj =
}}
{{Informkesto organizaĵo|regiono-ISO=DE/FR/ES/PT/DK/NL/BE/LU<!--kompleta listo ne utilas-->|situo sur mapo=Eŭropo}}
La '''Eŭropa Unio''' ('''EU''') estas jura politika [[komunumo]] konstituita kiel [[internacia organizo]] ''[[sui generis]]'', estigita por la eŭropa integriĝo kaj komuna regado de la popoloj kaj ŝtatoj de [[Eŭropo]]. EU estis establita per la validigo de la [[Traktato de Mastriĥto|Traktato pri Eŭropa Unio]] la [[1-an de novembro]] [[1993]], kiu transformis la antaŭajn [[institucio]]jn. Ĝi konsistas el 27 landoj (validas por 2021) kun pluraj kandidatoj por estonta plilarĝiĝo.

Se komence la suprastrukturo "Eŭropa Unio" fondiĝis surbaze de la tri [[Eŭropaj Komunumoj]] jam ekzistantaj (nome [[Eŭropa Komunumo pri Karbo kaj Ŝtalo|EKKŜ]], [[Eŭropa Komunumo pri Atomenergio|Euratom]] kaj [[Eŭropa Ekonomia Komunumo|EEK]]) sub la kompleksa sistemo konata kiel "la tri pilieroj" (la komunumoj antaŭe menciitaj kune kun la [[Komuna ekstera kaj sekureca politiko de la Eŭropa Unio|komuna ekstera politiko]] kaj la jura kaj polica kunlaboro), kun la ekvalidigo la [[1-an de decembro]] [[2009]], de la [[Traktato de Lisbono]], Eŭropa Unio tute sukcedis la eŭropajn komunumojn (kvankam kun certaj specifaĵoj) kaj akceptis per tio juran instancon el [[internacia juro]]<ref name=BBCUKREFRESLT>{{Citaĵo el la reto|url=http://www.bbc.com/news/politics/eu_referendum/results|titolo=EU　Referendum Result|alirdato=26a de junio 2016|eldoninto=BBC}}</ref><ref>{{Citaĵo el la reto | url = http://europa.eu/lisbon_treaty/glance/external_relations/index_es.htm | titolo = Tratado de Lisboa: la Unión Europea en el Mundo | jaro = 2009 | verko = Portal de la Unión Europea | alirdato = 26a de oktobro 2011 | lingvo = hispana | arkivurl = https://web.archive.org/web/20111207212102/http://europa.eu/lisbon_treaty/glance/external_relations/index_es.htm | arkivdato = 2011-12-07 }}</ref><ref name="Britannica">{{Citaĵo el la reto|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/196399/European-Union|titolo=European Union|alirdato=3-a de julio 2013|eldoninto=Encyclopædia Britannica|citaĵo=international organisation comprising 28 European countries and governing common economic, social, and security policies&nbsp;...}}</ref><ref name="CIA">{{cite web |title=European Union |publisher=Central Intelligence Agency |work=The World Factbook |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ee.html |accessdate=12a de februaro 2016 |titolo=Arkivita kopio |alirdato=2016-07-07 |arkivurl=https://web.archive.org/web/20200508140308/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ee.html |arkivdato=2020-05-08 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200611111527/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ee.html |archivedate=2020-06-11 }} {{Citaĵo el la reto |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ee.html |titolo=Arkivita kopio |alirdato=2016-07-07 |arkivurl=https://web.archive.org/web/20200611111527/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ee.html |arkivdato=2020-06-11 }}</ref>.

Eŭropa Unio disvolvigis juran kaj politikan sistemon, nome la "eŭropa komunumismo", iel unika en la mondo, kiu funkcias per internaj kaj kompleksaj meĥanismoj kaj proceduroj, kiuj ampleksiĝis kaj evoluis laŭlonge de ĝia historio ĝis la nuna kreado de hibrida transnacia [[registaro]] malfacile egalebla kiu kombinas elementojn de la [[Internaciismo|multflanka kunlaborado]], sed forte strukturita kaj instituciigita, kun aliaj organoj supranaciaj, ambaŭ regataj de dinamiko el regiona integriĝo<ref name="Europa Internal Market">{{Citaĵo el la reto|url=http://ec.europa.eu/internal_market/index_en.htm|titolo=The EU Single Market: Fewer barriers, more opportunities|alirdato=27-a de septembro 2007|aŭtoro=European Commission|eldoninto=Europa web portal}}<br />{{Citaĵo el la reto|url=http://europa.eu/pol/singl/index_en.htm|titolo=Activities of the European Union: Internal Market|alirdato=29a de junio 2007|eldoninto=Europa web portal}}</ref>.

La Eŭropa Unio, kaj antaŭe la Eŭropaj Komunumoj, promocias la kontinentan integriĝon pere de komunaj politikoj kiuj ampleksiĝas per malsamaj medioj, specife en ĝia ekonomia origino kaj progresive etenditaj al politikaj medioj.<ref>{{Citaĵo el la reto| url = http://ec.europa.eu/policies/index_es.htm | titolo = Políticas | jaro = 4/5/2010 | verko = Portal de la Comisión Europea | alirdato = 26a de oktobro 2011 | lingvo=hispana}}</ref> Por atingi la komunajn celojn, la eŭropuniaj ŝtatoj donas al ĝi certajn rajtojn, kreante suverenecon kiu povas esti komuna aŭ kundividita<ref>{{cite web |title=Common commercial policy |url=http://europa.eu/scadplus/glossary/commercial_policy_en.htm |work=Europa Glossary |publisher=Europa web portal |accessdate=6a de septembro 2008 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090116092625/http://europa.eu:80/scadplus/glossary/commercial_policy_en.htm |archivedate=16a de januaro 2009 }} {{Citaĵo el la reto |url=http://europa.eu/scadplus/glossary/commercial_policy_en.htm |titolo=Arkivita kopio |alirdato=2016-07-07 |arkivurl=https://web.archive.org/web/20090116092625/http://europa.eu/scadplus/glossary/commercial_policy_en.htm |arkivdato=2009-01-16 }}</ref><ref>{{Citaĵo el la reto|url=http://www.consilium.europa.eu/policies/council-configurations/agriculture-and-fisheries|titolo=Agriculture and Fisheries Council|alirdato=3a de junio 2013|eldoninto=The Council of the European Union|arkivurl=https://web.archive.org/web/20140311075105/http://www.consilium.europa.eu/policies/council-configurations/agriculture-and-fisheries|arkivdato=2014-03-11}}</ref><ref>{{Citaĵo el la reto|url=http://ec.europa.eu/regional_policy/index_en.cfm|titolo=Regional Policy Inforegio|alirdato=3a de junio 2013|eldoninto=Europa web portal}}</ref><ref name="Internal borders">{{Citaĵo el la reto|url=http://ec.europa.eu/home-affairs/policies/borders/borders_schengen_en.htm|titolo=Schengen area|alirdato=8a de septembro 2010|eldoninto=Europa web portal}}</ref>.

Je [[12-a de oktobro]] 2012, la Eŭropa Unio ricevis la [[Nobel-premio pri paco|Nobel-premion pri paco]] ĉar ''"ĝi helpis transformi Eŭropon de kontinento de milito al kontinento de paco."''<ref>{{cite news |title=EU collects Nobel Peace Prize in Oslo |date=[[10-a de decembro]] [[2012]]|newspaper=British Broadcasting Corporation |url=http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-20664167 |accessdate=3a de junio 2013}}</ref>

== Historio ==
[[Dosiero:EC-EU-enlargement animation.gif|maldekstre|eta|Teritoria evoluo de EU|maldekstra]]
[[Dosiero:Bundesarchiv B 145 Bild-F001192-0003, Bonn, Besuch Jean Monnet, Konrad Adenauer.jpg|maldekstre|eta|[[Jean Monnet]] (maldekstre) kaj [[Konrad Adenauer]] (dekstre) en 1953.]]
[[Dosiero:Kp157-federaciismo.opus|eta|Epizodo de [[podkasto]] [[Kern.punkto]] pri federaciismo en Eŭropa Unio]]
Post la du [[mondmilito]]j, en Eŭropo ekestis granda sento pri la bezono rekonstrui kaj kunigi la kontinenton por malhelpi estontajn konfliktojn inter eŭropaj landoj<ref name=grandaj>[https://www.strasbourg-europe.eu/les-grandes-etapes-de-la-construction-europeenne,3375,fr.html La grandaj etapoj de la eŭropa konstruo] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20190423110519/http://www.strasbourg-europe.eu/les-grandes-etapes-de-la-construction-europeenne,3375,fr.html |date=2019-04-23 }} ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.strasbourg-europe.eu%2Fles-grandes-etapes-de-la-construction-europeenne%2C3375%2Cfr.html arkivo]) ĉe ''Strasbourg-europe.eu ''</ref>. La deklaro de la 9-a de majo 1950 de [[Robert Schuman]], tiama franca ministro pri eksterlandaj aferoj, admonanta al komunigo de la karbaj kaj ŝtalaj sektoroj sub la aŭtoritato de internacia institucio, estas konsiderata kiel la fonda teksto de eŭropa konstruado.
:''"Eŭropo nek estos konstruita subite, nek per ĝenerala konstruado. Ĝi fariĝos per konkretaj atingoj, unue kreante faktan solidarecon."''
:― [[Robert Schuman]], [[Deklaro de Schuman|Deklaro de la 9-a de majo 1950]]<ref>[https://www.robert-schuman.eu/fr/declaration-du-9-mai-1950 Deklaro de la 9-a de majo] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.robert-schuman.eu%2Ffr%2Fdeclaration-du-9-mai-1950 arkivo]) ĉe la retejo de la Fondaĵo Robert Schuman.</ref>
Spronita de politikaj famuloj konataj kiel la "patroj de Eŭropo"<ref>Sylvain Schirmann, ''Robert Schuman et les Pères de l'Europe : Cultures politiques et années de formation, Publications de la Maison de Robert Schuman'', vol. 1, Bruselo, Peter Lang, 2008, 361 p. (ISBN 978-90-5201-423-4, [https://books.google.fr/books?id=cTW4ZxpKwrMC&printsec=frontcover&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false legi rete] [http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DcTW4ZxpKwrMC%26printsec%3Dfrontcover#v=onepage&q&f=false arkivo])</ref> , kiel [[Konrad Adenauer]], [[Jean Monnet]] kaj [[Alcide De Gasperi]], ses ŝtatoj ([[Okcidenta Germanio]], [[Francio]], [[Italio]], [[Belgio]], [[Luksemburgio]] kaj [[Nederlando]]) kreis en 1951 la [[Eŭropa Komunumo pri Karbo kaj Ŝtalo|Eŭropan Komunumon pri Karbo kaj Ŝtalo]]{{#tag:ref| Unuiĝinta Reĝlando rifuzis aliĝi al la traktato stariganta la EKKŜ pro la supernacia karaktero donita al ĉi tiu organizo. |group="nb"}} per traktato subskribita en [[Parizo]], kiu celis antaŭenigi la interŝanĝojn de krudaj materialoj necesaj por ke la ŝtala industrio akcelu ekonomian dinamikon post la [[Dua Mondmilito|milito]], por havigi al Eŭropo aŭtonoman produktokapablon<ref name=grandaj/>. Ĉi-tiu traktato estis la fonda ago celanta kunigi la eŭropajn venkintojn kaj malvenkintojn{{#tag:ref| La politikaj kaj ekonomiaj proksimiĝoj efektivigitaj kondukas al unua sukceso, periodo de kontinua paco, la "[[Pax Europaea]]". |group="nb"}} kaj realigis volon por sendependiĝo de la tiamaj konsiderindaj eksteraj influoj, kaj precipe de tiu de [[Usono]].

Post la fiasko de [[Eŭropa Defenda Komunumo]] en 1954, [[Eŭropa Ekonomia Komunumo]] (EEK) estis establita en 1957 per la [[Traktato de Romo]]. Ekonomia kunlaboro estis profundigita per la [[Unueca Eŭropa Akto]] en 1986 kies celo estis revigligi eŭropan konstruadon, fiksante la kompletigon de la interna merkato en 1993, ankaŭ permesante liberan movadon de kapitaloj kaj servoj. Per ĉi tiu traktato, komunumaj kompetentecoj estas etenditaj al la fakoj de [[Scienca esplorado|esplorado]], [[Teknologia evoluo|teknologia disvolviĝo]], la [[medio]] kaj socia politiko. La Unueca Eŭropa Akto ankaŭ ekfunkciigis la [[Eŭropa Konsilio]], kunvenigante ŝtatestrojn kaj registarestrojn kaj decidis plifortigi la potencojn de la [[Eŭropa Parlamento]].

En 1992, la [[Traktato de Maastricht]] sukcedis ĝin kaj establis politikan union kiu prenis la nomon de Eŭropa Unio kaj kiu antaŭvidis la kreon de [[Ekonomia kaj Mona Unio (Eŭropa Unio)|ekonomia kaj mona unio]] kun ununura valuto: la [[eŭro]] (€). Fondita en 1999, la [[eŭro-zono]] havas dek naŭ ŝtatojn en 2021. Novaj instituciaj reformoj estis enkondukitaj en 1997 per la [[Traktato de Amsterdamo]] kaj 2001, per la [[Traktato de Nico]]. La [[Eŭropa Konstitucio]] (formale kaj la versio en esperanto: [[Traktato pri estigo de Eŭropa Konstitucio (dokumento)|Traktato pri Estigo de Konstitucio por Eŭropo]]) estis propono por traktato inter la diversaj membroŝtatoj de la Eŭropa Unio estiĝinta en 2005. Se la [[traktato]] estus estinta ratifita de la membroŝtatoj, ĝi estus forminta la novan juran bazon de la Unio. Post la fiasko de projekto de Eŭropa Konstitucio pro la rifuzo per [[referendumo]] de la francaj kaj nederlandaj popoloj, la institucioj denove reformiĝis en 2009 per la [[Traktato de Lisbono]] por enkorpigi la rimedojn antaŭviditajn de ĉi tiu konstitucia projekto.
La Eŭropa Unio ricevis la [[Nobel-premio pri paco|Nobel-premion pri paco]] en 2012, ĉar "la Eŭropa Unio kaj ĝiaj antaŭuloj kontribuis dum pli ol ses jardekoj al la antaŭenigo de paco kaj repaciĝo, demokratio kaj homaj rajtoj en Eŭropo"<ref>(en) ''[https://www.nobelprize.org/prizes/peace/2012/summary/ The Nobel Peace Prize 2012]'' (la Nobel-premio pri paco 2012), alirite la 30-an de marto 2019.</ref>.

Ekde la formiĝo de EEK, la nombro de membroŝtatoj kreskis de 6 al 27. La fondaj membroj de la Eŭropa Ekonomia Komunumo, en 1957, estas [[Germanio]], [[Belgio]], [[Francio]], [[Italio]], [[Luksemburgio]] kaj [[Nederlando]]. Al ili aliĝis en 1973 tri membroj de la [[Eŭropa Liber-Komerca Asocio]]: [[Danio]], [[Irlando]] kaj [[Britio]]. La Unio plilarĝiĝis al la sudo kun unue la aliĝo de [[Grekio]] en 1981, poste tiu de [[Hispanio]] kaj [[Portugalio]] en 1986. Dume, en 1985, [[Gronlando]] decidis retiriĝi ratifante la [[Gronlanda Traktato|Gronlandan Traktaton]] kaj nun havas la statuson de [[Rilataj Transoceanaj Landoj kaj Teritorioj (Eŭropa Unio)|rilata transoceana lando]]. Kun la fino de la [[Malvarma Milito]], la [[Orienta Germanio|orienta parto de Germanio]] aliĝis al la Eŭropa Ekonomia Komunumo en 1990. En 1995, Eŭropa Unio integris neŭtralajn ŝtatojn: [[Aŭstrio]], [[Finnlando]] kaj [[Svedio]]. En 2004, dek novaj ŝtatoj, plejparte el la orienta bloko, estis aldonitaj al la jam dek kvin membroj: [[Kipro]], [[Estonio]], [[Hungario]], [[Latvio]], [[Litovio]], [[Malto]], [[Pollando]], [[Slovakio]], [[Slovenio]] kaj [[Ĉeĥio]]. Du pliaj ŝtatoj, [[Bulgario]] kaj [[Rumanio]], kompletigis ĉi tiun kvinan pligrandigon en 2007, kaj [[Kroatio]] fariĝis en 2013 la 28-a membro de la Unio. Fine, en 2020, [[Britio]] [[Briteliro|forlasis la Union]] post [[Britelira referendumo de 2016|referendumo de britaj civitanoj]].

{{Historio de la Eŭropa Unio}}

== Geografio ==
[[Dosiero:European Union relief laea location map.svg|eta|Reliefa mapo de EU]]
Eŭropa Unio havas areon da {{formatnum:4376780|km|2}} km², kio igus ĝin la sepa plej granda lando sur Tero, se konsideri ĝin kiel unuaĵo{{#tag:ref| Post [[Rusio]], [[Kanado]], [[Usono]], [[Ĉinio]], [[Brazilo]] kaj [[Aŭstralio]]. |group="nb"}}. La plej alta pinto estas la [[Blanka Monto]], ĉe la limo inter [[Italio]] kaj [[Francio]], kiu altas 4810 metrojn super [[marnivelo]]; la plej malalta pinto estas [[Zuidplaspolder]], en [[Nederlando]], 7 metrojn sub marnivelo. Post [[Kanado]], Eŭropa Unio havas la duan plej longan marbordon: preskaŭ 66 mil kilometroj.

Eŭropa Unio havas limojn al 21 landoj: [[Norvegio]], norde; [[Rusio]], [[Belorusio]], [[Ukrainio]], [[Moldavio]] kaj [[Turkio]] laŭ la orienta landlimo; [[Svisio]] kaj [[Liĥtenŝtejno]] en la mezo; [[Bosnio kaj Hercegovino]], [[Montenegro]], [[Serbio]], [[Makedonio]] kaj [[Albanio]] en la [[Balkanoj]]; [[Maroko]], sude (danke al eksterteritoriaĵoj de [[Hispanio]] kiuj havas rektan landlimon al tiu lando). Ekde la efektiviĝo de la [[Briteliro]], la EU havas landlimon kun la [[Unuiĝinta Reĝlando]] en la [[Irlando (insulo)|irlanda insulo]]. Ankaŭ la etlandoj [[Andoro]], [[Monako]], [[San-Marino]] kaj [[Vatikano]] estas ekstereŭropuniaĵoj kun rekta limo al Eŭropa Unio. Fine, [[Franca Gujano]] estas teritorio de Eŭropa Unio en [[Sudameriko]], kaj havas limojn al [[Surinamo]] kaj [[Brazilo]]. Krome, [[Gvadelupo]] - ankaŭ eŭropunia teritorio - havas limon al [[Nederlandaj antiloj]].

Eŭropa Unio subdividiĝas en du grandajn grupojn: la kontinenta teritorio situanta en [[Eŭropo]] kaj, pro sia [[Koloniismo|kolonia pasinteco]], ekster-eŭropaj teritorioj disvastigitaj tra la tuta terglobo (escepte de Azio): la "[[Eksteraj Regionoj (Eŭropa Unio)|Eksteraj Regionoj]]" (ERoj). Tamen iuj specialaj teritorioj de la membroŝtatoj havas apartan statuson, kiu ekskludas ilin de Eŭropa Unio: la [[Rilataj Transoceanaj Landoj kaj Teritorioj (Eŭropa Unio)|Rilataj Transoceanaj Landoj kaj Teritorioj]]<ref>(franclingve) [https://fr.wikisource.org/wiki/Trait%C3%A9_sur_le_fonctionnement_de_l%E2%80%99Union_europ%C3%A9enne#Article_198 Artikolo 198 ] de la [[TFEU]]</ref>.

La kontinenta spaco estas ege [[Antropizado|antropizigita]] medio. La ĉefaj reliefoj estas, el sudokcidento ĝis sudoriento, la [[Hispana Centra Altebenaĵo|Meseta]], [[Pireneoj]], [[Alpoj]] kaj [[Karpatoj]], norde estas la [[Skandinava Montaro]]. La cetero de la teritorio konsistas el praaj eroziitaj montarmasivoj ([[Armorika montaro]], [[Apeninoj]], [[Dinaraj Alpoj]], ktp.) kaj aro da ebenaĵoj, kiuj konsistigas la subsekciojn de la [[Eŭropa ebenaĵo]] etendiĝanta orienten, ekster la Unio, ĝis la [[Ural-montaro]]. Inter la aliaj ebenaĵoj de pli malaltaj grandecoj estas la [[Pada Ebenaĵo]] kaj la [[Panonia Ebenaĵo]]. Ĉi tiuj estas transiritaj de multaj riveroj, el kiuj ses superas 1 000&nbsp;km kaj, inter ili, [[Danubo]] - kiu longas pli ol 2 000&nbsp;km - kaj [[Rejno]], ligitaj kune kaj kun multaj aliaj grandaj riveroj, konsistigas la plej gravan eŭropan akvovojan komunikadon<ref>(franclingve) [https://www.monde-diplomatique.fr/cartes/liaisonrhindanube La Rejn-danuba akso] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.monde-diplomatique.fr%2Fcartes%2Fliaisonrhindanube arkivo]) ĉe ''[[Le Monde diplomatique]]''</ref>. Pli norde, sur la [[Skandinavio|skandinava duoninsulo]], estas du el la plej grandaj lagoj en la Unio, la [[Vänern]] kaj la [[Saimaa]], respektive superante 5.000 km2 kaj 4.000 km2<ref>Christophe Boisvieux, Jean-François Battail kaj Marianne Battail, ''Scandinavie : Danemark, Norvège, Suède, Finlande, Islande'', Vilo, kol. « Mémoires du monde », 2006, 260 p. (ISBN 978-2-7191-0840-6)</ref>.

La transoceana areo estas karakterizita per sia geografia diverseco. Plej multaj el la eksteraj regionoj estas insulaj, escepte de [[Gujano]], kiu estas sur la [[Sudameriko|sudamerika kontinento]]. La aliaj ERoj estas plejparte en la nordo de ĉi tiu regiono, escepte [[Reunio]], kiu estas en la [[Hinda Oceano]]. Oni notu la ĉeeston de hispanaj enklavoj en la [[Afriko|afrika kontinento]] - [[Ceŭto]] kaj [[Melilo]] - kaj ankaŭ aliaj malgrandaj teritorioj kiuj estas parto de la Unio, kvankam ili havas specialan statuson<ref>(franclingve) [https://www.vie-publique.fr/international Ceŭto kaj Melilo: hispanaj urboj au lastaj kolonioj en Afriko?] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.ladocumentationfrancaise.fr%2Fpages-europe%2Fd000478-ceuta-et-melilla.-villes-espagnoles-ou-dernieres-colonies-en-afrique-par-yves-zurlo%2Farticle arkivo]) ĉe la retejo de ''La Documentation Française'' (konsultita la 30-an de marto 2015)</ref>.

== Loĝantaro ==
Ekde la 1-a de februaro 2020, la loĝantaro de Eŭropa Unio estas taksita je 446 milionoj da loĝantoj de [[Eurostat]]<ref>(germanlingve) [https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=demo_pjan&lang=de Loĝantaro de EU] ĉe ''[[Eurostat]]''</ref>. Ĝi situas malantaŭ [[Ĉinio]] (1.384 milionoj) kaj [[Barato]] (1.318 milionoj) sed antaŭ [[Usono]] (325 milionoj). La plej loĝata anŝtato estas [[Germanio]] (82 milionoj) kaj la malplej loĝata estas [[Malto]] (0,4 milionoj). 65% de la loĝantoj loĝas en la 5 plej loĝataj landoj: [[Germanio]], [[Francio]], [[Italio]], [[Hispanio]], [[Pollando]]. La [[loĝdenso]] estas 106 loĝ/km<sup>2</sup>.

La kreskorapideco de la eŭropa loĝantaro estas unu el la plej malaltaj en la mondo, sed ankaŭ en la EU la loĝantoj vivas plej longe (krom en kelkaj regionoj de [[Azio]]: [[Japanio]], [[Sud-Koreio]], [[Singapuro]] kaj [[Honkongo]]). Pluraj membroŝtatoj renkontas problemojn ligitajn al la malkresko de sia loĝantaro pro malalta [[naskindico]] aŭ negativa [[migra diferenco]], tial enmigradaj politikoj komencas evolui por respondi al la sociekonomiaj problemoj, kiujn tio implicas: ekzemple, [[Pollando]] kaj ties 38 milionoj da loĝantoj, [[Rumanio]] kiu falus el 22 ĝis 17 milionoj da loĝantoj en la jaro 2050 aŭ [[Bulgario]] kiu perdus 30% de sia loĝantoj, falus el sep ĝis kvin milionoj da loĝantoj. Kun ĉi tiu rapideco, 17 EU-landoj vidos sian loĝantaron fali antaŭ 2050<ref>[https://ec.europa.eu/social/home.jsp?langId=fr Duonjara raporto de la Komisiono pri la loĝantaro (2010)] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fec.europa.eu%2Fsocial%2Fmain.jsp%3FcatId%3D502%26langId%3Dfr arkivo])</ref>, ĉi tiu malkresko en la eŭropa loĝantaro ŝuldiĝas al la malalta naskokvanto de eŭropaj landoj, kio laŭ la [[Eŭropa Komisiono]] en 2006 postulas konstruan respondon al la defio<ref>[https://eur-lex.europa.eu/legal-content/FR/TXT/?uri=LEGISSUM:c10160 Demografia malkresko kaj la solvoj de Eŭropo] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Feur-lex.europa.eu%2Flegal-content%2FFR%2FTXT%2F%3Furi%3DURISERV%3Ac10160 arkivo])</ref>. Kelkaj landoj (inkluzive [[Francio]]) limigus ĉi tiun fenomenon, gajnante per si mem ĉirkaŭ naŭ milionojn da loĝantoj, kaj [[Hispanio]] povus akiri ĉirkaŭ 2,4 milionojn da loĝantoj ĝis la jaro 2050, ĉefe dank'al sia migranta politiko. Taksindas, ke Francio ankoraŭ estos la dua plej loĝata lando en 2050 (kun 71 milionoj da loĝantoj) post Germanio (74,5 milionoj), sed ke la breĉo povus esti multe pli malgranda pro la subteno al pli alta [[naskindico]] kaj pli granda [[enmigrado]].

Laŭ informo de ''Demographia'', en 2021 en Eŭropunio estis 9 urbaj regionoj kun pli ol tri milionoj da loĝantoj: [[Parizo]] (11,02 milionoj), la [[Ruhr-regiono]] (6,125 milionoj), [[Madrido]] (6,026 milionoj), [[Milano]] (4,907 milionoj), [[Barcelono]] (4,588 milionoj), [[Berlino]] (3,972 milionoj, [[Napolo]] (3,574 milionoj), [[Ateno]] (3,325 milionoj), kaj [[Romo]] (3,189 milionoj) <ref>http://www.demographia.com/db-worldua.pdf</ref>.

== Membroj ==
{{Ĉefartikolo|Ŝtato de la Eŭropa Unio}}
La 27 nuntempaj membroj de Eŭropa Unio estas la plej diversaj laŭ [[areo]] kaj [[loĝantaro]]. La plej loĝata lando estas [[Germanio]], kun 82,062,249 loĝantoj, dum la malplej loĝata estas [[Malto]], kun 412,614 loĝantoj. Pri areo, la plej granda lando estas [[Francio]], kiu atingas entutan areon de 643,427&nbsp;km², dum la malplej granda estas refoje Malto, kun 316&nbsp;km². La 23-an de junio 2016 [[Britio]] per [[referendumo]] [[Britelira referendumo de 2016|elektis forlasi]] la Eŭropan Union (52% por kaj 48% kontraŭ). Tio markis novan epokon en la historio de la Eŭropa Unio, ĉar por la unua fojo iu lando intencis eliri el la Unio. Fakte la organizo ne havis klaran mekanismon por tiu proceduro kio devos esti disvolvita per longa negocado dum du jaroj. Ĝi markis novan epokon ankaŭ por la historio de la [[Unuiĝinta Reĝlando]], ĉar, krom aliaj aferoj, en [[Skotlando]] kaj [[Norda Irlando]] venkis la partianoj pluresti en EU, kaj almenaŭ en Skotlando ekde la unua tago oni anoncis eblan duan referendumon por sendependiĝo el la Unuiĝinta Reĝlando.<ref name="nbcnews.com">{{Citaĵo el la reto|url=http://www.nbcnews.com/storyline/brexit-referendum/scotland-could-seek-independence-again-after-u-k-brexit-vote-n598166|titolo='Brexit' Triggers New Bid for Scottish Independence}}</ref>

=== Listo de la membroj ===
{| class="wikitable sortable" style="float:center; text-align:center; clear:all; font-size:100%"
! Lando !! Kodo !! Aliĝdato !! Loka(j) nomo(j) !! Ĉefurbo !! Oficiala(j) lingvo(j) !! Monunuo !! [[Malneta Enlanda Produkto|MEP]]<br />{{nobold|(en milionoj da eŭroj, en 2021)}}<ref>{{Citaĵo el la reto|url=https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/nama_10_gdp/default/table?lang=fr|titolo=MEP de EU-landoj|alirdato=la 9an januaro 2023}} ĉe ''ec.europe.eu''</ref> || '''[[Indico de homa disvolviĝo|IHD]]''' {{nobold|(en 2018)}}<ref>{{Citaĵo el la reto|url=https://www.populationdata.net/palmares/idh/europe/|titolo=Palmarès – Indicateur de développement humain (IDH) – Europe|lingvo=fr|alirdato=la 9an januaro 2023}} ĉe ''populationdata.net''</ref>
|-
| {{Aŭstrio}} || AT || 1-a de januaro [[1995]] || ''Österreich'' || [[Vieno]] || [[Germana lingvo|Germana]] || [[Eŭro]] ||406 148,7 || 0,914
|-
| {{Belgio}} || BE || 25-a de marto [[1957]] || ''België, Belgique, Belgien'' || [[Bruselo]] || [[Nederlanda lingvo|Nederlanda]], [[Franca lingvo|Franca]], [[Germana lingvo|Germana]] || [[Eŭro]] ||502 311,6 || 0,919
|-
| {{Bulgario}} || BG || 1-a de januaro [[2007]] || ''България (Bălgaria)'' || [[Sofio]] || [[Bulgara lingvo|Bulgara]] || [[Bulgara levo]] ||71 077,0 || 0,816
|-
| {{Ĉeĥio}} || CZ || 1-a de majo [[2004]] || ''Česko <small>''(aŭ'' Česká republika</small>'') || [[Prago]] || [[Ĉeĥa lingvo|Ĉeĥa]] || [[Ĉeĥa krono]] || 238 249,5 || 0,891
|-
| {{Danio}} || DK || 1-a de januaro [[1973]] || ''Danmark'' || [[Kopenhago]] || [[Dana lingvo|Dana]] || [[Dana krono]] ||336 718,5 || 0,930
|-
| {{Estonio}} || EE || 1-a de majo [[2004]] || ''Eesti'' || [[Talino]] || [[Estona lingvo|Estona]] || [[Eŭro]] || 31 444,9 || 0,882
|-
| {{Finnio}} || FI || 1-a de januaro [[1995]] || ''Suomi, Finland'' || [[Helsinko]] || [[Finna lingvo|Finna]] || [[Eŭro]] || 251 520,0 || 0,925
|-
| {{Francio}} || FR || 25-a de marto [[1957]] || ''France'' || [[Parizo]] || [[Franca lingvo|Franca]] || [[Eŭro]] || 2 500 870,0 || 0,901
|-
| {{Germanio}} || DE || 25-a de marto [[1957]]{{#tag:ref| La nura [[Okcidenta Germanio]] aliĝis en [[1952]], dum la [[Orienta Germanio|orienta parto]] enuniiĝis en [[1990]], okaze de la reunuiĝo de la du Germanioj.|group="nb"}} || ''Deutschland'' || [[Berlino]] || [[Germana lingvo|Germana]] ||[[Eŭro]] || 3 601 750,0 ||0,947
|-
| {{Grekio}} || GR || 1-a de januaro [[1981]] || ''Ελλάδα (Elláda), Ελλάς (Ellás)'' || [[Ateno]] || [[Greka lingvo|Greka]] || [[Eŭro]] || 181 674,6 || 0,872
|-
| {{Hispanio}} || ES || 1-a de januaro [[1986]] || '' España'' || [[Madrido]] || [[Hispana lingvo|Hispana]] || [[Eŭro]] || 1 206 842,0 || 0.893
|-
| {{Hungario}} || HU || 1-a de majo [[2004]] || ''Magyarország'' || [[Budapeŝto]] || [[Hungara lingvo|Hungara]] || [[Hungara forinto]] || 153 758,7 || 0,845
|-
| {{Irlando}} || IE || 1-a de januaro [[1973]] || ''Éire, Ireland'' || [[Dublino]] || [[Angla lingvo|Angla]], [[Irlanda lingvo|Irlanda]] || [[Eŭro]] || 426 353,4 || 0,942
|-
| {{Italio}} || IT || 25-a de marto [[1957]] || '' Italia'' || [[Romo]] || [[Itala lingvo|Itala]] || [[Eŭro]] || 1 782 050,4 || 0,895
|-
| {{Kipro}} || CY || 1-a de majo [[2004]] || ''Κύπρος (Kýpros), Kıbrıs'' || [[Nikozio]] || [[Greka lingvo|Greka]], [[Turka lingvo|Turka]] || [[Eŭro]] || 24 018,9 || 0,873
|-
| {{Kroatio}} || HR || 1-a de julio [[2013]] || ''Hrvatska'' || [[Zagrebo]] || [[Kroata lingvo|Kroata]] || [[Eŭro]] || 58 254,1 || 0,837
|-
| {{Latvio}} || LV || 1-a de majo [[2004]] || ''Latvija'' || [[Rigo]] || [[Latva lingvo|Latva]] || [[Eŭro]] || 33 695,9 || 0,854
|-
| {{Litovio}} || LT || 1-a de majo [[2004]] || ''Lietuva'' || [[Vilno]] || [[Litova lingvo|Litova]] || [[Eŭro]] || 56 179,1 || 0,868
|-
| {{Luksemburgio}} || LU || 25-a de marto [[1957]] || ''Lëtzebuerg, Luxembourg, Luxemburg'' || [[Luksemburgo (urbo)|Luksemburgo]] || [[Luksemburga lingvo|Luksemburga]], [[Franca lingvo|Franca]], [[Germana lingvo|Germana]] || [[Eŭro]] || 72 295,0 || 0,916
|-
| {{Malto}} || MT || 1-a de majo [[2004]] || ''Malta'' || [[La-Valeto]] || [[Malta lingvo|Malta]], [[Angla lingvo|Angla]] || [[Eŭro]] || 14 982,7 || 0,885
|-
| {{Nederlando}} || NL || 25-a de marto [[1957]] || ''Nederland'' || [[Amsterdamo]] || [[Nederlanda lingvo|Nederlanda]] || [[Eŭro]] || 856 356,0 || 0,944
|-
| {{Polio}} || PL || 1-a de majo [[2004]] || ''Polska'' || [[Varsovio]] || [[Pola lingvo|Pola]] || [[Pola zloto]] || 574 771,8 || 0,872
|-
| {{Portugalio}} || PT || 1-a de januaro [[1986]] || ''Portugal'' || [[Lisbono]] || [[Portugala lingvo|Portugala]] || [[Eŭro]] || 214 470,7 || 0,850
|-
| {{Rumanio}} || RO || 1-a de januaro [[2007]] || ''România'' || [[Bukareŝto]] || [[Romana lingvo|Romana]] || [[Rumana leŭo]] || 261 268,4 || 0,816
|-
| {{Slovakio}} || SK || 1-a de majo [[2004]] || ''Slovensko'' || [[Bratislavo]] || [[Slovaka lingvo|Slovaka]] || [[Eŭro]] || 98 523,0 || 0,857
|-
| {{Slovenio}} || SI || 1-a de majo [[2004]] || ''Slovenija'' || [[Ljubljano]] || [[Slovena lingvo|Slovena]] || [[Eŭro]] || 52 208,1 || 0,918
|-
| {{Svedio}} || SE || 1-a de januaro [[1995]] || ''Sverige'' || [[Stokholmo]] || [[Sveda lingvo|Sveda]] || [[Sveda krono]] || 537 085,0 || 0,945
|}

=== Venontaj aliĝoj ===
[[Dosiero:European Union member states and candidates v2.svg|eta|400px|
{{Legendo|#003399|Membro-ŝtatoj de Eŭropa Unio}}
{{Legendo|#46a43b|Intertraktantaj kandidatoj}}
{{Legendo|#72F269|Agnoskitaj kandidatoj}}
{{Legendo|#ffd617|Landoj, kiuj oficiale petis kandidatecon}}
{{Legendo|#da2131|Kandidatoj, kies aliĝaj intertraktadoj estis frostigitaj}}]]

Por ke kroma lando povu aliĝi al Eŭropa Unio, ĝi devas respekti aron da ekonomiaj kaj politikaj kondiĉoj, la tiel nomataj [[kriterioj de Kopenhago]]. Laŭ tiu kriteriaro, la kandidatiĝantaj landoj devas:
# situi en Eŭropo (laŭ pure geografia vidpunkto);
# havi stabilajn instituciojn, kiuj garantias [[demokratio]]n, [[jurŝtato]], [[homaj rajtoj|homajn rajtojn]] kaj malplimulto-respekton
# havi funkciantan [[merkata ekonomio|merkatan ekonomion]], kaj havi la kapablon alfronti konkurencon de la aliaj uniaj landoj;
# povi respekti la devojn ligitajn al aliĝo, inkluzive de politika, ekonomia kaj mona unuiĝo.

==== Agnoskitaj kandidatoj ====
La jenaj landoj jam kandidatiĝis por aliĝo en Eŭropa Unio, kaj ilia demando estis akceptita pro tio, ke ili respektas la kriteriojn de Kopenhago:
* {{Turkio}} petis membriĝon en Eŭropa Unio (tiam [[Eŭropa Komunumo]]) la 14-an de aprilo 1987. Turkio estas trieca ŝtato asociita kun Eŭropa Unio kaj kun la komunumoj, kiuj antaŭis ĝin ekde 1963. Turkio subskribis interkonsenton pri dogana unio kun la Unio en 1995 kaj estis oficiale agnoskita kiel kandidato la 12-an de decembro 1999 ĉe la Helsinka Eŭropa Konsilio. Intertraktadoj komenciĝis la 3-an de oktobro 2005. La akcepto de la kandidateco kaj la financadoj, kiujn ĝi kunportas, fariĝis temo de granda disputo inter la nunaj plilarĝigoj de Eŭropa Unio<ref>Leo Cendrowicz,''« Fifty Years On, Turkey Still Pines to Become European »'', TIME, Bruselo,‎ 8-a de septembro 2009, [https://time.com/time/world/article/0,8599,1920882,00.html legi rete] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20130826163253/http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1920882,00.html |date=2013-08-26 }} [http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.time.com%2Ftime%2Fworld%2Farticle%2F0%2C8599%2C1920882%2C00.html arkivo]</ref>. En novembro 2016, la [[Eŭropa Parlamento]] alvokis la frostigon de aliĝaj intertraktadoj pro la interkonsentoj pri la [[eŭropa migra krizo]] kaj la subpremaj rimedoj taksitaj "neproporciaj" prenitaj de Ankaro post la provo de [[Ŝtatpuĉo en Turkio (2016)|puĉo de julio 2016]]. Kun la validigo de la konstitucia referendumo pri la ŝanĝo de politika reĝimo en marto 2017, naciaj kaj eŭropaj reprezentantoj favoras ĉesigi la proceduron<ref>[http://www.europe1.fr/international/le-referendum-turc-dernier-acte-avant-la-rupture-avec-lunion-europeenne-3293777 La turka referendumo: lasta ago antau rompo kun EU?] [http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.europe1.fr%2Finternational%2Fle-referendum-turc-dernier-acte-avant-la-rupture-avec-lunion-europeenne-3293777 arkivo] ĉe ''Europe 1'' (konsultita la 17-an de aprilo 2017)</ref>. La samo validas ĉe la turka flanko, kie [[Recep Tayyip Erdoğan]] volas organizi aliajn referendumojn pri la forlaso de la proceduro<ref>[https://www.europe1.fr/international/erdogan-evoque-un-referendum-sur-lavenir-de-la-candidature-turque-a-lue-3195506 Erdogan aludas referendumon pri la estonteco de la kandidateco de Turkio al EU] [http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.europe1.fr%2Finternational%2Ferdogan-evoque-un-referendum-sur-lavenir-de-la-candidature-turque-a-lue-3195506 arkivo] ĉe ''Europe 1'' (konsultita la 17-an de aprilo 2017)</ref> kaj pri la reenkonduko de la mortpuno, kiu konsistigus "rompon kun eŭropaj valoroj" defenditaj de la EU kaj la [[Konsilio de Eŭropo]], kies Turkio ankaŭ membras<ref>[https://www.lexpress.fr/actualite/monde/europe/turquie-a-peine-conforte-erdogan-evoque-un-referendum-sur-la-peine-de-mort_1899519.html Ĵus aprobite, Erdogan anoncas referendumon pri mortpuno] [http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.lexpress.fr%2Factualite%2Fmonde%2Feurope%2Fturquie-a-peine-conforte-erdogan-evoque-un-referendum-sur-la-peine-de-mort_1899519.html arkivo], ĉe ''L'express'' (konsultita la 17-an de aprilo 2017)</ref>.
* {{Makedonio}} petis membriĝon al Eŭropa Unio la 22-an de marto 2004 en [[Dublino]] ([[Irlando]]). Ĉi tiu peto estis formaligita de la Eŭropa Komisiono komence de 2005. Kandidatan statuson ricevis ĝi de la [[Eŭropa Konsilio]] en decembro 2005. Ĝia peto estis prezentita dek tri jarojn post ĝia sendependiĝo de la eksa [[Jugoslavio]]. Inter la obstakloj al membreco antaŭ 2019 estis la debato kun [[Grekio]] pri la nomo de Makedonio, tial la Unio oficiale nomis ĝin "la eksa jugoslava respubliko Makedonio", anstataŭ la nomo ''"Respubliko Makedonia"''. Interkonsento estis atingita la 12-an de junio 2018 inter la makedona registaro kaj la greka registaro por alinomi la landon al "Respubliko Norda Makedonio"<ref>[https://www.liberation.fr/planete/2018/06/17/athenes-et-skopje-ont-signe-l-accord-pour-la-macedoine-du-nord_1659779/ Atheno kaj Skopjo subskribis la interkonsenton por Norda Makedonio] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.liberation.fr%2Fplanete%2F2018%2F06%2F17%2Fathenes-et-skopje-ont-signe-l-accord-pour-la-macedoine-du-nord_1659779 arkivo]) ĉe ''Libération'', 17-a de junio 2018</ref>, interkonsento aprobita la 11-an de januaro 2019 de la Makedona Asembleo<ref>[https://www.lapresse.ca/international/europe/201901/11/01-5210735-changement-de-nom-accord-historique-en-macedoine.php Noma ŝanĝo: historia interkonsento en Makedonio] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=https%3A%2F%2Fwww.lapresse.ca%2Finternational%2Feurope%2F201901%2F11%2F01-5210735-changement-de-nom-accord-historique-en-macedoine.php arkivo]), ĉe ''La Presse'', 11-a de januaro 2019</ref> kaj la 25-an de januaro 2019 de la greka parlamento<ref>[https://www.lemonde.fr/international/article/2019/01/25/le-parlement-grec-valide-l-accord-sur-le-nouveau-nom-de-la-macedoine_5414561_3210.html La greka parlamento validigas la interkonsenton pri la nova nomo de Makedonio] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=https%3A%2F%2Fwww.lemonde.fr%2Finternational%2Farticle%2F2019%2F01%2F25%2Fle-parlement-grec-valide-l-accord-sur-le-nouveau-nom-de-la-macedoine_5414561_3210.html arkivo])</ref>. La interkonsento oficiale ekvalidis la 12an de februaro 2019. Unia membreco estis identigita kiel la ĉefa strategia prioritato de la makedona registaro. Post kiam [[Slovenio]] kaj [[Kroatio]] aliĝis al Eŭropa Unio, Makedonio estas la tria lando rezultinta de la disiĝo de Jugoslavio, kiu petis membriĝon al EU. Ĝia membreco estis priskribita laŭ perspektivo de "meza kaj longa limtempo" en 2006<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6113926.stm EU elrevigonta balkanajn esperojn] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fnews.bbc.co.uk%2F2%2Fhi%2Feurope%2F6113926.stm arkivo]) , 3-a de novembro 2006</ref>. Tamen en 2020 la aliĝoprocezo de Norda Makedonio al Eŭropa Unio estas blokita de [[Bulgario]], kiu ne agnoskas la [[Makedona lingvo|makedona]]n kiel sendependa lingvo, sed kiel dialekto de la [[Bulgara lingvo|bulgara]]. Bulgario kontraŭas la agnoskon de makedona lingvo pro la ĉeesto de makedona malplimulto en la lando, kiun la lando klasifikas kiel bulgara<ref>[https://www.euronews.com/2020/12/08/bulgaria-s-block-on-north-macedonia-s-bid-to-join-eu-massively-endangers-europe-s-security Bulgario haltas la aliĝon de Norda Makedonio] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=https%3A%2F%2Fwww.euronews.com%2F2020%2F12%2F08%2Fbulgaria-s-block-on-north-macedonia-s-bid-to-join-eu-massively-endangers-europe-s-security arkivo], ĉe ''Euronews'', 8-a de decembro 2020</ref>.
* {{Moldavio}} subskribis asocian interkonsenton kun Eŭropa Unio la 27-an de junio 2014, kiu ekvalidis la 1-an de julio 2016. Ĝi petis kandidatan statuson por membriĝo al la Eŭropa Unio la 3-an de marto 2022, unu tagon post Kartvelio kaj tri tagojn post Ukrainio. Tiun kandidatiĝon anoncis [[Maia Sandu]], la landa prezidanto<ref>[https://www.boursorama.com/bourse/actualites/la-moldavie-fait-une-demande-d-adhesion-a-l-union-europeenne-presidente-4558eff994be7504ecef9bc86cc89c24 La Moldavie fait une demande d'adhésion à l'Union européenne - présidente] ([https://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=https%3A%2F%2Fwww.boursorama.com%2Fbourse%2Factualites%2Fla-moldavie-fait-une-demande-d-adhesion-a-l-union-europeenne-presidente-4558eff994be7504ecef9bc86cc89c24#federation=archive.wikiwix.com arkivo] ''Boursorama'', 3-a de marto 2022</ref>. Moldavio akiris la statuson de oficiala kandidato la 23-an de junio 2022.
* {{Montenegro}} petis membriĝon al Eŭropa Unio la 15-an de decembro 2008 en Francio. La statuso de oficiala kandidato estis donita al ĝi en decembro 2010 de la Eŭropa Konsilio, do 2 jarojn post ĝia peto. La 9-an de marto 2011, la Eŭropa Parlamento adoptis rezolucion redaktitan de konservativa parlamentano [[Charles Tannock]]. La parlamento bonvenigis la donadon de oficiala kandidata statuso, kaj esperis, ke la intertraktadoj pri aliĝo rapide povas esti malfermitaj. Pluraj problemoj estas levitaj tiurilate<ref>[https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-7-2011-0091_FR.html?redirect Rezolucio pri Montenegro de la Eŭropa Parlamento de la 9-a de marto 2011] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.europarl.europa.eu%2Fsides%2FgetDoc.do%3Ftype%3DTA%26reference%3DP7-TA-2011-0091%26language%3DFR%26ring%3DB7-2011-0157 arkivo])</ref>:
**Korupto, kiu restas "disvastigita en multaj areoj" kaj "estas serioza problemo", precipe en la konstruado, privatigo kaj publikaj aĉetoj. La parlamento precizigis, ke la jura kadro por kontraŭbatali organizitan krimon pliboniĝis, sed ke ĝia efektivigo ankoraŭ mankas.
** Organizita krimo kaj precipe "monlavado kaj kontrabando, [kiuj] ankoraŭ estas problemo". La parlamento emfazis la bezonon plibonigi kunlaboron inter la diversaj landaj, eŭropaj kaj internaciaj policaj instancoj.
**La situacio de malplimultoj. La parlamento bonvenigis la bonajn intergentajn rilatojn, kiuj konsistigas "solidan bazon sur kiu konstrui la pacan procezon en [la] regiono", sed bedaŭris ke iuj minoritatoj, precipe la [[romaa]]j, [[Aŝkalioj kaj balkanaj egiptanoj|aŝkaliaj]] kaj [[egipta]]j komunumoj, "ankoraŭ alfrontas oftajn diskriminaciajn problemojn".
* {{Serbio}} petis membriĝon en Eŭropa Unio la 23-an de decembro 2009<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/8425407.stm Serbio petas aliĝon al EU] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fnews.bbc.co.uk%2F2%2Fhi%2Feurope%2F8425407.stm arkivo]) ĉe ''BBC News'', 23-a de decembro 009</ref>, la kandidatiĝo estis sendita al la Eŭropa Komisiono la 26-an de oktobro 2010 por ke ĝi komencu ekzameni. La 12-an de oktobro 2011, la Eŭropa Komisiono konfirmis la malfermon de la aliĝa procezo donante al Serbio la statuson de kandidato por aliĝo en Eŭropan Union<ref>[http://www.rfi.fr/europe/20111012-serbie-fait-pas-plus-vers-europe Serbio paŝas plue al Eŭropunio] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.rfi.fr%2Feurope%2F20111012-serbie-fait-pas-plus-vers-europe arkivo]), ''RFI'', 12-a de oktobro 2011</ref>. La 2-an de marto 2012 la Eŭropa Konsilio donis la statuson de oficiala kandidato al Serbio, ĉi tiun decidon motivis Francio, Italio kaj Aŭstrio, konsiderante lastatempajn progresojn de Beogrado por klopodi por regiona stabileco, precipe post la interkonsentoj finitaj la 24an de februaro 2012 inter Beogrado kaj Pristina kadre de la dialogo inter Eŭropa Unio kaj la balkanaj landoj<ref>[https://www.diplomatie.gouv.fr/fr/pays-zones-geo/serbie/l-union-europeenne-et-la-5258/article/octroi-du-statut-de-candidat-a-la Dono de la kandidata statuso al Serbio fare de EU] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20130420114833/http://www.diplomatie.gouv.fr/fr/pays-zones-geo/serbie/l-union-europeenne-et-la-5258/article/octroi-du-statut-de-candidat-a-la |date=2013-04-20 }} ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.diplomatie.gouv.fr%2Ffr%2Fpays-zones-geo%2Fserbie%2Fl-union-europeenne-et-la-5258%2Farticle%2Foctroi-du-statut-de-candidat-a-la arkivo]) ĉe ''France Diplomatie'', 2-a de marto 2012</ref>. Serbio povus iĝi la 28-a membro de EU antaŭ 2025<ref>[https://fr.euronews.com/2019/10/30/l-adhesion-de-la-serbie-a-l-ue-est-elle-toujours-possible Ĉu ankoraŭ eblas aliĝo de Serbio?] ĉe ''Euronews'', 30-a de oktobro 2019</ref>.
* {{Albanio}} petis membriĝon en Eŭropa Unio la 28-an de aprilo 2009, sed oficiala kandidata statuso estis rekomendita en oktobro 2012, pro malstabila demokratio kaj malsukceso respekti 12 poentojn, kiujn la Unio konsideris esencaj antaŭ agnoski ĉi tiun statuson. La 4-an de junio 2014 la Eŭropa Komisiono konfirmis la rekomendon doni kandidatan statuson al EU al Albanio, kiun ĝi proponis en sia jarraporto en 2013. La 24-an de junio 2014 la Konsilio pri Ĝeneralaj Aferoj laŭvice donis la statuson de kandidato al EU al Albanio<ref>[https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/MEMO_14_439 Kandidata statuso por Albanio] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Feuropa.eu%2Frapid%2Fpress-release_MEMO-14-439_en.htm arkivo]) ĉe la retejo de la Eŭropa Komisiono</ref>. Ĉi tiu decido estis aprobita la 27-an de junio de la Eŭropa Konsilio en Bruselo<ref>[https://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/fr/ec/143492.pdf Konkludoj de la Eŭropa Konsilio de la 26-a kaj 27-a de junio 2014]</ref>.
* {{Ukrainio}} subskribis asocian interkonsenton kun Eŭropa Unio la 21-an de marto 2014, kiu estis unu el la kialoj de la [[Rus-ukraina milito (de 2014)]], kaj ekvalidis la 1-an de septembro 2017. La 24-an de februaro 2022 komenciĝis la [[Invado de Rusio en Ukrainion (2022)|rusia invado de Ukrainio]] kaj Ukrainio anoncis sian kandidatiĝon por aliĝi al Eŭropa Unio la 28-an de februaro 2022, post kiam ĝia kandidatiĝa letero estis subskribita de [[Volodimir Zelenskij]], ties prezidanto<ref>[https://ua.interfax.com.ua/news/general/803994.html Zelensky signs application for Ukraine's membership in EU] ([https://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=https%3A%2F%2Fua.interfax.com.ua%2Fnews%2Fgeneral%2F803994.html#federation=archive.wikiwix.com arkivo]) ''Interfax'', 28-a de februaro 2022</ref>. En la sama tago, la prezidantoj de Bulgario, Estonio, Latvio, Litovio, Pollando, Slovakio, Slovenio kaj Ĉeĥio publikigis leteron alvokante iliajn samrangulojn el aliaj membro-ŝtatoj subteni la agnoskon de la statuso de kandidatlando al Ukrainio kaj komenci intertraktadojn<ref>[https://www.hrad.cz/en/for-media/press-releases/open-letter-by-presidents-in-support-of-ukraines-swift-candidacy-to-the-european-union-16316 Open letter by Presidents in support of Ukraine’s swift candidacy to the European Union] ([https://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=https%3A%2F%2Fwww.hrad.cz%2Fen%2Ffor-media%2Fpress-releases%2Fopen-letter-by-presidents-in-support-of-ukraines-swift-candidacy-to-the-european-union-16316#federation=archive.wikiwix.com arkivo]) ''Ĉeĥia Prezidanteco'', 28-a de fabruaro 2022</ref>. Ukrainio akiris la statuson de oficiala kandidato la 23-an de junio 2022.
* {{Bosnio kaj Hercegovino}} ricevis la statuson de ebla kandidato ĉe la Tesalonika Eŭropa Konsilio (19-21-a junio 2003), kio ebligis al ĝi formale deklari sian intencon aliĝi al Eŭropa Unio, kion ĝi faris la 16-an de februaro 2016.<ref>[https://eur-lex.europa.eu/legal-content/FR/TXT/?uri=celex%3A22015A0630%2801%29 Interkonsento pri Stabiligo kaj Asocio inter la Eŭropaj Komunumoj kaj iliaj Membro-Ŝtatoj, unuflanke, kaj Bosnio kaj Hercegovino, aliflanke] ([http://archive.wikiwix.com/cache/?url=https%3A%2F%2Feur-lex.europa.eu%2Flegal-content%2FFR%2FTXT%2F%3Furi%3Dcelex%253A22015A0630%252801%2529 arkivo])ĉe ''EUR-Lex''</ref>. La 15an de decembro 2022, Bosnio oficiale akiras la statuson de EU-kandidato<ref>{{Citaĵo el la reto|lingvo=fr|url=https://www.msn.com/fr-fr/actualite/monde/union-europ%C3%A9enne-la-bosnie-obtient-le-statut-officiel-de-candidat-%C3%A0-ladh%C3%A9sion/ar-AA15kIuD|titolo=Union européenne : la Bosnie obtient le statut officiel de candidat à l'adhésion|dato=la 15an decembro 2022|alirdato=la 17an decembro 2022}} ĉe ''msn.com''</ref>.
* {{Kartvelio}} subskribis asocian interkonsenton kun Eŭropa Unio la 27-an de junio 2014, kiu ekvalidis la 1-an de julio 2016. Ĝi petis kandidatan statuson por membriĝo al la Eŭropa Unio la 2-an de marto 2022, unu tagon antaŭ Moldavio kaj du tagojn post Ukrainio. Tiu ĉi kandidatiĝa peto estis anoncita de la prezidento [[Salome Zurabiŝvili]] kaj la ĉefministro Irakli Garibachvili dum gazetara konferenco la 2-an de marto 2022. Sekve de la peto, la 28-an de februaro 2022, de ukraina prezidento Volodimir Zelenskij aliĝi al Eŭropa Unio, 4 tagojn post la komenco de la invado de Ukrainio fare de Rusio, la prezidanto de la Kartvela Revo-partio Irakli Kobakhidze ankaŭ anoncis en gazetara konferenco la ''"decidon tuj peti eniron en EU"'', aldonante, ke Bruselo devas urĝe ekzameni tiun ĉi kandidatecon<ref>[https://www.ouest-france.fr/europe/georgie/la-georgie-va-deposer-une-demande-d-adhesion-a-l-union-europeenne-d1a825c8-9a46-11ec-9acb-1f509311c936 Guerre en Ukraine. La Géorgie va déposer une demande d’adhésion à l’Union Européenne] ([https://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=https%3A%2F%2Fwww.ouest-france.fr%2Feurope%2Fgeorgie%2Fla-georgie-va-deposer-une-demande-d-adhesion-a-l-union-europeenne-d1a825c8-9a46-11ec-9acb-1f509311c936#federation=archive.wikiwix.com arkivo]) ''Ouest-France'', 2-a de marto 2022</ref>. Krome, tiu ĉi peto referencas la fakton, ke Kartvelio jam spertis rusian invadon en 2008, kiu rezultigis la perdon de du separistaj teritorioj. La kartvela registaro jam estis espriminta sian intencon peti aliĝon al Eŭropa Unio en 2024. Junie de 2022 EU petas al Kartvelio reformi siajn jurajn kaj balotajn sistemojn, pliigi la liberecon de la presaro kaj malpliigi la povon de oligarkoj por ke ĝi povu ekhavi la kandidatan statuson. La {{daton|14|12|2023}} Kartvelio ricevas EU-kandidatecon. Ĉirkaŭ 80% el ĝia loĝantaro subtenas EU-membriĝon<ref>{{Citaĵo el gazeto|lingvo=fr|url=https://www.msn.com/fr-fr/actualite/other/adh%C3%A9sion-%C3%A0-l-ue-la-g%C3%A9orgie-obtient-le-statut-de-candidat-une-immense-%C3%A9tape-pour-sa-pr%C3%A9sidente/ar-AA1lvIXa|titolo=Adhésion à l’UE : la Géorgie obtient le statut de candidat, une « immense étape » pour sa présidente|gazeto=Ouest-France|dato={{dato|14|12|2023}}|alirdato=la {{daton|15|12|2023}} }}</ref>.
==== Memproklamitaj kandidatoj ====
* {{Kosovo}} petis statuson por EU-kandidatiĝo la 15an de decembro 2022, ĝia ĉefministro [[Albin Kurti]] esperas ke ĝi fariĝu oficiala EU-kandidato post 9 jaroj<ref>{{Citaĵo el gazeto|lingvo=fr|url=https://www.lemonde.fr/international/article/2022/12/15/le-kosovo-debute-son-long-chemin-vers-l-adhesion-a-l-union-europeenne_6154605_3210.html|titolo=Le Kosovo débute son long chemin vers l’adhésion à l’Union européenne|gazeto=Le Monde|dato={{dato|15|12|2022}}|alirdato=la {{daton|17|12|2022}} }}</ref>. Tamen, en tiu dato, 5 EU-membroj ne agnoskas la sendependecon de Kosovo: [[Hispanio]], [[Grekio]], [[Rumanio]], [[Slovakio]] kaj [[Kipro]]<ref>{{Citaĵo el la reto|lingvo=fr|url=https://www.touteleurope.eu/l-ue-dans-le-monde/reconnaissance-de-l-independance-du-kosovo/|titolo=Reconnaissance de l’indépendance du Kosovo|alirdato=la 17an decembro 2022}} ĉe ''touteleurope.eu''</ref>.

=== Diversaj teritorioj ===
* [[Eksteraj Regionoj (Eŭropa Unio)]]
* [[Rilataj Transoceanaj Landoj kaj Teritorioj (Eŭropa Unio)]]

== Lingvoj ==
{{Ĉefartikolo|Lingvoj en la Eŭropa Unio|Oficialaj lingvoj de Eŭropa Unio|Komuna Eŭropa Referenckadro por Lingvoj}}

=== Oficialaj lingvoj ===
La lingvoj oficialaj de la institucioj de la Eŭropa Unio estas 24, nome:
{| width="100%"
|- style="vertical-align: top;"
|
* [[Angla lingvo|angla]]
* [[Bulgara lingvo|bulgara]]
* [[Ĉeĥa lingvo|ĉeĥa]]
* [[Dana lingvo|dana]]
* [[Estona lingvo|estona]]
* [[Finna lingvo|finna]]
|
* [[Franca lingvo|franca]]
* [[Germana lingvo|germana]]
* [[Greka lingvo|greka]]
* [[Hungara lingvo|hungara]]
* [[Hispana lingvo|hispana]]
* [[Irlanda lingvo|irlanda]]
|
* [[Itala lingvo|itala]]
* [[Kroata lingvo|kroata]]
* [[Latva lingvo|latva]]
* [[Litova lingvo|litova]]
* [[Malta lingvo|malta]]
* [[Nederlanda lingvo|nederlanda]]
|
* [[Pola lingvo|pola]]
* [[Portugala lingvo|portugala]]
* [[Rumana lingvo|rumana]]
* [[Slovaka lingvo|slovaka]]
* [[Slovena lingvo|slovena]]
* [[Sveda lingvo|sveda]]
|}

La oficialaj lingvoj de Eŭropa Unio estas temo de specifa decido, surbaze de la deziroj de la membroŝtatoj. Iuj landoj postulas, ke ĉiu el iliaj naciaj lingvoj estu oficialaj lingvoj de la Unio, aliaj tiuj plej uzataj. En ĉiuj kazoj, almenaŭ unu nacia lingvo estas la oficiala lingvo.

La leĝaro de Eŭropa Unio validas senpere por civitanoj de membroŝtatoj, dum lingva politiko de Eŭropa Unio postulas simbolan agnoskon de ĉiu el ĉi tiuj lingvoj, kio implicas pli vastan panelon ol la [[laborlingvo]]j de la unio.

La nombro de membroŝtatoj superas la nombron de oficialaj lingvoj, ĉar pluraj naciaj lingvoj estas kunhavataj de du aŭ pli landoj en EU. La [[Nederlanda lingvo|nederlanda]], la [[Angla lingvo|angla]], la [[Franca lingvo|franca]], la [[Germana lingvo|germana]], la [[Greka lingvo|greka]] kaj la [[Sveda lingvo|sveda]] estas ĉiuj oficialaj lingvoj sur la nacia nivelo en multaj landoj. Krome, la [[Kroata lingvo|kroata]], la [[Ĉeĥa lingvo|ĉeĥa]], la [[Dana lingvo|dana]], la [[Hungara lingvo|hungara]], la [[Itala lingvo|itala]], la [[Slovaka lingvo|slovaka]] kaj la [[Slovena lingvo|slovena]] estas oficialaj lingvoj en multaj EU-landoj je regiona nivelo.

Cetere ne ĉiuj naciaj lingvoj ricevis la statuson de oficialaj EU-lingvoj. Ĉi tiuj inkluzivas la [[Luksemburga lingvo|luksemburga]]n, oficialan lingvon de [[Luksemburgio]] ekde 1984, kaj la [[Turka lingvo|turka]]n, oficialan lingvon de [[Kipro]].

Ĉiuj lingvoj de EU ankaŭ estas [[laborlingvo]]j<ref>[https://ec.europa.eu/info/departments/translation Lingvoj de EU: oficialaj lingvoj] ĉe la retejo de la Komisiono</ref>. Dokumentoj, kiujn membroŝtato aŭ persono sub la jurisdikcio de membroŝtato sendas al institucioj de la Komunumo, povas esti redaktitaj en iu ajn el la oficialaj lingvoj elektitaj de la sendinto. La respondo estas redaktita en la sama lingvo. Regularoj kaj aliaj dokumentoj kun ĝenerala apliko estas redaktitaj en la dudek kvar oficialaj lingvoj. La [[Oficiala Ĵurnalo de Eŭropa Unio]] estas publikigita en la dudek kvar oficialaj lingvoj.

Dokumentoj kun grava publika graveco aŭ intereso estas produktitaj en ĉiuj oficialaj lingvoj, sed tio nombras malplimulton de la laboraĵoj de la institucioj. Aliaj dokumentoj - ekz. komunikaĵoj kun la landaj aŭtoritatoj, decidoj adresitaj al apartaj individuoj aŭ entoj kaj korespondado - estas tradukitaj nur al la bezonataj lingvoj. Por internaj celoj la EU-institucioj perleĝe rajtas elekti siajn proprajn lingvajn aranĝojn. La [[Eŭropa Komisiono]], ekzemple, kondukas siajn internajn aferojn en tri lingvoj, angla, franca kaj germana (kelkfoje nomataj "proceduraj lingvoj"), kaj plene plurlingvas nur por publikaj informoj kaj komunikaj celoj. La [[Eŭropa Parlamento]], aliflanke, havas membrojn, kiuj bezonas laborajn dokumentojn en siaj propraj lingvoj, do ĝia dokumenta fluo estas plene plurlingva dekomence. Neinstituciaj EU-instancoj ne laŭleĝe devas uzi ĉiujn 24 lingvojn.

La tradukoj estas multekostaj<ref>[https://news.nationalgeographic.com/news/2005/02/0222_050222_translation.html "With 20 Official Languages, Is EU Lost in Translation?"] ĉe ''News.nationalgeographic.com.'', 28-a de oktobro 2010</ref>. Laŭ la anglalingva retejo de EU, la kosto de konservado de la plurlingveca politiko de la institucioj - t.e. la kosto de tradukado kaj interpretado - estis 1.123 milionoj da eŭroj en 2005, kio estas 1% de la jara ĝenerala buĝeto de la EU, aŭ 2,28 € po persono jare. La EU-Parlamento klare diris, ke ĝiaj membroŝtatoj havas aŭtonomecon por lingva edukado, kiun traktate la Unio devas respekti<ref>[https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/E-6-2006-3653_EN.html?redirect "Written question – Public policy on foreign-language teaching: the Grin Report – E-3653/2006"] ĉe '' Europarl.europa.eu''</ref>.

=== Kromaj lingvoj uzataj ===
La hispana registaro atingis en 2005 la ekuzon de la [[kataluna lingvo|kataluna]], [[eŭska lingvo|eŭska]] kaj [[galega lingvo|galega]] lingvoj kiel [[Oficialaj lingvoj de Eŭropa Unio#Duonoficialaj lingvoj de EU|duonoficialaj lingvoj]]. La koncernaj ŝtatoj pagas la aldonajn kostojn, ekzemple por la tradukado de oficialaj EU-dokumentoj kiel leĝoj k.s. En ''duonoficiala lingvo'' oni rajtas komuniki kun instancoj de EU kaj ricevos respondon en tiu lingvo inkluzive de tradukoj de juraj aŭ similaj tekstoj.

=== Aliaj lingvoj ===
[[Dosiero:Emblem of the Court of Auditors.svg|eta|Latinlingva logotipo de la [[Revizora Kortumo]]|120x120ra]]
Eŭropa Unio havas multajn diversajn lingvoj. Aldone al [[Oficialaj lingvoj de Eŭropa Unio|oficialaj]] kaj duonoficialaj lingvoj, estas lingvoj de minoritatoj regionaj (ekz. la [[Sarda lingvo|sarda]] en Italio, la [[Bretona lingvo|bretona]] en Francio, la [[Rusa lingvo|rusa]] en Estonio kaj Latvio) aŭ disaj en pluraj EU-landoj (ekz. la [[Jida lingvo|jida]], la [[esperanto]] kaj la [[Cigana lingvo|cigana]]) kaj lingvoj de enmigrintoj (ekzemple la [[Turka lingvo|turka]] kaj la [[Araba lingvo|araba]]).

Pluraj institucioj de Eŭropa Unio uzas [[Latina lingvo|latinan]] en siaj emblemoj kaj [[Domajna nomo|domajnaj nomoj]] anstataŭ listigi siajn nomojn en ĉiuj oficialaj lingvoj. Eŭropa Unio mem havas latinan [[Eŭropa devizo|moton]]: "In varietate concordia" (''"Unuiĝinta en diverseco"'').

== Statuso kaj regado ==
=== Statuso ===
Laŭ [[internacia juro]], Eŭropa Unio havas [[Jura Personeco|juran personecon]]<ref>Artikolo 48 de la [[Traktato pri Eŭropa Unio]]</ref> kaj ĝia statuso rezultas de traktato, kiu povas esti modifita nur per la unuanima interkonsento de ĉiuj ĝiaj subskribintoj. Kiel aliaj regionaj organizaĵoj ([[Merkosudo]], [[ASEAN]], ktp.), EU plenumas siajn prerogativojn al limigita geografia areo; tamen ĝi havas sian propran politikan rolon kaj fortan povon super siaj membroj laŭ pli granda mezuro ol en tradicia regiona organizo<ref>[http://m2bde.u-paris10.fr/content/le-pouvoir-de-sanction-de-l%E2%80%99union-europ%C3%A9enne-par-thomas-abulius?destination=node%2F1796 La puna potenco de EU] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20150416230926/http://m2bde.u-paris10.fr/content/le-pouvoir-de-sanction-de-l%E2%80%99union-europ%C3%A9enne-par-thomas-abulius?destination=node%2F1796 |date=2015-04-16 }} ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fm2bde.u-paris10.fr%2Fcontent%2Fle-pouvoir-de-sanction-de-l%25E2%2580%2599union-europ%25C3%25A9enne-par-thomas-abulius%3Fdestination%3Dnode%252F1796 arkivo]) ĉe la retejo de la Universitato Paris-Nanterre</ref>.

La naturo de Eŭropa Unio estas temo de debato inter fakuloj. La membroŝtatoj de la Eŭropa Unio klare distingas ĝin de aliaj [[internaciaj organizaĵoj]].

EU havas aspektojn specifajn al "[[Konfederacio|konfederacia]]" tipa ento, kreita surbaze de traktatoj kaj de ŝtatoj, kiuj rajtas forlasi ĝin (tamen iuj [[Federacio|federaciaj ŝtatoj]] ankaŭ donas la rajton apartiĝi). Ĝi tamen estas la rezulto de pli profunda integriĝo, kies leĝaro ĝenerale havas "rektan efikon" sur la rajtoj de civitanoj. Ĝi do prezentas supernaciajn aspektojn kiel ekzemple la ekzisto de la [[Eŭropa Komisiono]] antaŭeniganta la ĝeneralan intereson de la Unio, aŭ la ekziston de [[kvalifikita majoritato]] (kaj ne [[unuanimeco]]) kiel defaŭltan voĉdonan regulon en la Konsilio de la Eŭropa Unio<ref>Hermann-Josef Blanke kaj Stelio Mangiameli, ''The Treaty on European Union (TEU) : a commentary'', Berlino, Eld. Springer, 2013, 1821 p. (ISBN 978-3-642-31706-4, 3642317065 kaj 3642317057, [[Reta Komputila Biblioteka Centro|RKBC]] 868921059, [https://www.worldcat.org/title/treaty-on-european-union-teu-a-commentary/oclc/868921059 legi rete] [http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=https%3A%2F%2Fwww.worldcat.org%2Foclc%2F868921059 arkivo]), p. 62.</ref>.

La Unio ankaŭ havas ŝtatajn aspektojn, kiel [[Eŭro|komuna valuto]] aŭ civitaneco. Tamen ĝi ne povas esti kvalifikita kiel ŝtato, havante nek ĝenerala kompetenteco (laŭ la [[Principo de atribuo (Eŭropunia juro)|principo de atribuo]], kvankam tiel okazas en iuj federaciaj ŝtatoj), nek popolo per si mem, nek monopolo de legitima perforto<ref>Alain Laquièze kaj Anne Paynot: [https://www.fondapol.org/wp-content/uploads/pdf/documents/Etude_L_Union_europeenne_tend_elle_a_devenir_un_Etat.pdf Ĉu Eŭropunio iĝas ŝtato?] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20200803102626/http://www.fondapol.org/wp-content/uploads/pdf/documents/Etude_L_Union_europeenne_tend_elle_a_devenir_un_Etat.pdf |date=2020-08-03 }} ([http://archive.wikiwix.com/cache/display2.php/Etude_L_Union_europeenne_tend_elle_a_devenir_un_Etat.pdf?url=http%3A%2F%2Fwww.fondapol.org%2Fwp-content%2Fuploads%2Fpdf%2Fdocuments%2FEtude_L_Union_europeenne_tend_elle_a_devenir_un_Etat.pdf arkivo]), ĉe ''Fondation pour l’innovation politique'', novembro de 2004</ref>.

Tiel ofte preferendas konsideri Eŭropunion kiel ''[[sui generis]]''-a<ref>Joël Thalineau, ''« La France, collectivité locale de l'Union européenne »'', Revue politique et parlementaire, N° 979,‎ 1995.</ref> ento, formanta kategorion memstare kaj ne taŭganta en iun alian. La [[germanoj]], [[aŭstroj]] kaj [[Germanlingva Belgio|germanlingvaj belgoj]] donas al ĉi tiu speco de strukturo la nomon ''"Staatenverbund"'', germanlingva termino tradukebla je ''"plurnivela regado"''<ref>Claus Dieter Classen, Die demokratische Legitimation der Tätigkeit Internationaler Organisationen, 2008, pdf (lire en ligne [http://archive.wikiwix.com/cache/display2.php/Demokratische_Legitimation_Internationaler_Organisationen.pdf?url=http%3A%2F%2Fwww.cloeser.org%2Fpub%2FDemokratische_Legitimation_Internationaler_Organisationen.pdf arkivo])</ref>: kiel en federacio, ekzistas ento supera al ŝtatoj; sed kvankam la kompetentoj de EU en iuj kampoj estiĝas pro suverena transdono, la membroŝtatoj restas unuecaj (krom se ili jam estas federaciaj kiel Germanio, Aŭstrio aŭ Belgio)<ref>[https://www.bundesverfassungsgericht.de/entscheidungen/es20090630_2bve000208.html Juĝo de Lisbono] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.bverfg.de%2Fentscheidungen%2Fes20090630_2bve000208.html arkivo])</ref>. Por Robert Schütze, Eŭropa Unio rompas kun la eŭropa jura tradicio, bazante sian funkciadon sur la ideo de "dividita suvereneco", kiu estas kombinaĵo de la nacia kaj internacia niveloj. Tiusence Eŭropa Unio ne estus federacia ŝtato, nek konfederacio, sed "federacio de ŝtatoj"<ref>Schütze, Robert, ''European constitutional law'' (ISBN 978-1-316-50394-2, 1316503941 et 9781107138865, [[Reta Komputila Biblioteka Centro|RKBC]] 920017318, [https://www.worldcat.org/title/european-constitutional-law/oclc/920017318 legi rete] [http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=https%3A%2F%2Fwww.worldcat.org%2Foclc%2F920017318 arkivo]), ĉap. 2 (''« Constitutional Nature »'').</ref>.

La konduto de EU ĉiam hezitis inter interregistara vojo (kie la ŝtatoj konservas ĉiujn siajn privilegiojn) kaj federacia vojo (kie parto de la suvereneco de la ŝtatoj estas delegita al la Unio). En la unua kazo, komunumaj decidoj fakte estas traktatoj inter ŝtatoj kaj tial devas esti prenitaj unuanime. Ĉi tiu modelo, proksima al la principo de klasikaj interregistaraj organizaĵoj, estas defendata de la "[[Eŭroposkeptikismo|eŭroskeptika]]" skolo, por kiu nur ŝtatestroj havas la demokratian [[Legitimeco|legitimecon]] reprezenti siajn civitanojn kaj la nacioj devas regi la instituciojn de la Unio. La dua kazo respondas al la modelo defendita de la [[Poreŭropismo|poreŭropisma]] skolo de [[Eŭropa federaciismo|federaciistoj]], kiuj opinias, ke la institucioj devas rekte reprezenti la civitanojn kaj ke la metodoj de decidado en la institucioj devas esti adaptitaj laŭ la pligrandigoj de EU<ref>[https://www.diplomatie.gouv.fr/IMG/pdf/FD001353.pdf Debato: la ecoj de EU] ([http://archive.wikiwix.com/cache/display2.php/FD001353.pdf?url=http%3A%2F%2Fwww.diplomatie.gouv.fr%2Ffr%2FIMG%2Fpdf%2FFD001353.pdf arkivo]) ĉe la retejo de la [[Ministerio pri eksteraj aferoj (Francio)|france ministerio pri eksteraj aferoj]] (konsultita la 30-a de marto 2015)</ref>.

La afero de la evoluo de Eŭropa Unio estas multe debatata de la opinioj kaj registaroj de la membrolandoj. Post la ekvalidiĝo de la [[Lisbona Traktato]], la regado de la Unio restas hibrida: la [[Konsilio de Eŭropa Unio|Konsilio]] estas la reprezentanto de la Ŝtatoj (por decidoj ne postulantaj unuanimecon, la voĉoj de ĉiu ŝtato tamen prikalkuliĝas laŭ sia demografia pezo)<ref>[https://eur-lex.europa.eu/legal-content/FR/TXT/?uri=LEGISSUM:ai0017 La principo de subsidiareco] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Feuropa.eu%2Flegislation_summaries%2Finstitutional_affairs%2Ftreaties%2Flisbon_treaty%2Fai0017_fr.htm arkivo]) ĉe la oficiala retejo de EU</ref> kaj la [[Eŭropa Parlamento|Parlamento]], la reprezentanto de la civitanoj. La maniero per kiu la Unio estas administrata estas do hodiaŭ unu el la defioj de la bataloj por influo inter la diversaj eŭropaj institucioj<ref>Paul Magnette, ''Le régime politique de l'Union européenne'', Parizo, Eld. Les Presses de Sciences Po, 2010, 310 p. (ISBN 978-2-7246-0997-4)</ref>.

=== Eŭropunia juro ===
{{Ĉefartikolo|Eŭropunia juro|Ĝeneralaj jurprincipoj (Eŭropa Unio)}}
[[Dosiero:Tratado de Lisboa 13 12 2007 (05).jpg|eta|Subskriba ceremonio de la [[Traktato de Lisbono]]]]
La [[Eŭropunia juro]], ankaŭ nomata Komunuma juro, konsistas el la reguloj sur kiuj baziĝas Eŭropa Unio. Ĉi tio inkluzivas ĉiujn regulojn, materialajn kaj procedurajn, aplikeblajn ene de Eŭropa Unio (traktatoj, [[Direktivo (Eŭropa Unio)|direktivo]]<nowiki/>j, regularoj, jurisprudenco ktp.).

Antaŭ la ekvalidiĝo de la [[Lisbona Traktato]] la 1-an de decembro 2009, Eŭropa Unia juro inkluzivis Komunuman juron (aŭ juron de eŭropaj komunumoj) same kiel kunlaborajn procedurojn kiel la [[Komuna ekstera kaj sekureca politiko de la Eŭropa Unio|Komuna Ekstera kaj Sekureca Politiko]] (KESP) kaj Polican kaj Juran Kunlaboron en Krimaj aferoj (PJKK). Post ĉi tiu dato, la Traktato aboliciis la kolonan strukturon de la Unio, kiu akiris juran personecon kiel heredanto de la Komunumoj, sekve la koncepto de Komunuma juro malnoviĝis, sed restas uzata por indiki antaŭan jurisprudencon de la [[Justica Kortumo de Eŭropaj Komunumoj|Kortumo]]<ref>[https://curia.europa.eu/jcms/jcms/Jo2_7033/ Prezento de la Tribunalo de la Kortumo de Eŭropa Unio] ĉe la retejo de la Kortumo de Eŭropa Unio</ref>.

La [[juro de Eŭropa Unio]] ne devas esti konfuzita kun la juro de la [[Konsilio de Eŭropo]], internacia organizo aparta de la EU, kiu konsistigas precipe la Eŭropan Konvencion pri Homaj Rajtoj de 1950 kaj la jurisprudencon de la [[Eŭropa Kortumo pri Homaj Rajtoj]], kiu interpretas ĉi tiun Konvencion.

La specifeco de komunuma juro estas, ke ''"male de ordinaraj internaciaj traktatoj, la Traktato de la Eŭropa Ekonomia Komunumo kreis ĝian propran jursistemon, kiu... iĝis integrigita parto de la membroŝtataj jursistemoj"''<ref>{{citaĵo el retejo|url=http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:61964CJ0006#page=7|titolo=''Costa v ENEL'' {{nrsp|{{krampo|1964}} ECR 585}}, {{nrsp|CMLR 425,593}}|formato=PDF|arkivurl=https://perma-archives.org/warc/20160819160855/http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:61964CJ0006#page=7|arkivdato=2016-08-19|paĝo=593|lingvo=en|citaĵo=''{{lang|en|By contrast with ordinary international treaties, the EEC Treaty has created its own legal system which{{tripunkto}}became an integral part of the legal systems of the Member States}}''|alirdato=2016-08-19}}</ref>. (juĝo ''Costa kontraŭ ENEL'', 1964), tio estas, ke ĝi aplikiĝas tuj kaj donas al individuoj rajtojn, kiujn ili povas alvoki en kortumo, eble kontraŭ nacia regulo, kiu ne konformas al la komunuma regulo.

Estas la [[Justica Kortumo de Eŭropaj Komunumoj|Kortumo de Eŭropa Unio]], situanta en [[Luksemburgo]], kiu garantias la aplikon de la juro de Eŭropa Unio.

Inter la fontoj de la eŭropa juro, oni distingas:
* la ''primara Eŭropunia juro'' (aŭ ''originala juro''), formita de la diversaj traktatoj. La [[Traktato pri Funkciado de Eŭropa Unio]] (TFEU aŭ FEU-Traktato) estas unu el la fondaj traktatoj de Eŭropa Unio kune kun la [[Traktato pri Eŭropa Unio]] (TEU aŭ EU-Traktato). Kune ili formas la ĉefan juran bazon de la politika sistemo de EU; Laŭ Artikolo 1 de la Traktato pri Eŭropa Unio, ambaŭ traktatoj havas egalan juran statuson kaj estas nomataj kolektive kiel "la kontraktoj". Foje ĉi tiuj traktatoj estas do ankaŭ nomataj "Eŭropa konstitucia juro", sed formale ili estas internaciaj traktatoj inter la membroŝtatoj de EU.
* la ''derivinta juro'', aro de tekstoj kaj agoj faritaj de la eŭropaj institucioj laŭ ĉi tiuj traktatoj: [[Reglamento (Eŭropa Unio)|reglamentoj]] kaj [[Direktivo (Eŭropa Unio)|direktivoj]] kiuj estas vigligitaj de neegala penetra forto. La institucioj de komunuma juro ankaŭ publikigas decidojn, rekomendojn kaj opiniojn, kiuj havas devigan juran forton por la membroŝtatoj rilate al decidoj, nedevigan por opinioj kaj rekomendoj.
* la [[jurisprudenco]] de la Kortumo.

=== Propraj kaj komunaj kapabloj ===
{{Ĉefartikolo|Traktato pri Eŭropa Unio}}
La [[Traktato pri Eŭropa Unio]] (versio de 1992) fondis EU-on laŭ tri "kolonoj", kiuj estis:
* Unua kolono: Supernacia kolono rilate al la integritaj politikoj ([[Komuna Agrikultura Politiko]] (KAP), [[Eŭropa Doganunio|Dogana Unio]], [[Interna Merkato (Eŭropa Unio)|Interna Merkato]], [[Eŭro]], ktp.) de la iamaj "Eŭropaj Komunumoj" ([[Eŭropa Komunumo pri Karbo kaj Ŝtalo|EKKŜ]], [[Eŭropa Komunumo pri Atomenergio|EKAE]] kaj [[Eŭropa Ekonomia Komunumo|EEK]]).
* Dua kolono: Interregistara kolono rilate al kunlaboro en eksterlandaj aferoj kaj sekureco, nomata kolono "komuna ekstera kaj sekureca politiko".
* Tria kolono: Interregistara kolono rilate al polica kaj jura kunlaboro en krimaj aferoj, nomata kolono "justico kaj enlandaj aferoj".

La diversaj kapabloj en la tri kolonoj, kiuj ofte interkovris, estis implikiĝo malfacile pritraktebla eĉ por spertuloj. Ĉi tiu opakeco instigis la membroŝtatojn doni al la [[Eŭropa Konvencio]] la taskon simpligi la funkciadon de la institucioj. Ĉi-lasta precipe proponis kunfandi la tri kolonojn, kio estis atingita per la funkciigo de la [[Lisbona Traktato]].

Oni tamen povas daŭre distingi inter la fakoj, depende de ĉu la Unio ekzercas "ekskluzivan kompetenton", "komunan kompetenton" (aŭ samtempan) kun la membroŝtatoj aŭ "komplementan kompetenton" (subteno aŭ kunordigo)<ref>[https://eur-lex.europa.eu/summary/glossary/community_intergovernmental_methods.html?locale=fr Komunecaj kaj interregistaraj metodoj] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Feuropa.eu%2Flegislation_summaries%2Fglossary%2Fcommunity_intergovernmental_methods_fr.htm arkivo]) ĉe la oficiala retejo de EU</ref>.

Ili estas:
* '''Ekskluzivaj kapabloj''' (Artikolo 3 de la [[TFEU]]): Nur la Unio povas leĝigi kaj laŭleĝe adopti jure devigajn aktojn, membroŝtatoj povante fari tion memstare nur se ili estas rajtigitaj de la Unio, aŭ por efektivigi uniajn aktojn:
** [[Eŭropa Doganunio|Dogana Unio]]
** Reguloj pri intrakomunuma konkurenco
** [[Ekonomia kaj Mona Unio (Eŭropa Unio)|Ekonomia kaj Mona Unio]]
** Daŭripovo (konservado de biologiaj resursoj surmare kaj surtere)
** Eksterkomunuma komerco
** Konkludo de iuj internaciaj interkonsentoj
* '''Komunaj kapabloj''' (Artikolo 4 de la TFEU): Kaj la Unio kaj la membroŝtatoj povas leĝigi kaj laŭleĝe adopti jure devigajn aktojn en ĉi tiuj kampoj. Membro-Ŝtatoj plenumas sian kompetentecon tiom, kiom la Unio ne plenumis sian propran. Membro-Ŝtatoj denove plenumas sian kompetenton, se la Unio decidis ĉesi plenumi sian kompetenton:{{Div col|cols = 2}}
** [[Interna Merkato (Eŭropa Unio)|Interna Merkato]]
** Socia politiko (limigita al fakoj difinitaj en la TFEU)
** [[Regiona politiko de la Eŭropa Unio|Regiona politiko]] (ekonomia, socia kaj teritoria kohezio)
** [[Komuna Agrikultura Politiko|Agrikultura]] kaj fiŝkaptada politiko
** [[Kadra programo por esplorado kaj teknologia disvolviĝo (Eŭropa Unio)|Esplora kaj noviga politiko]]
** Energia politiko
** Medipolitiko
** Protekto de konsumantoj
** Transporta politiko
** [[Paneŭropaj koridoroj]]
** [[Spaco de libereco, sekureco kaj justeco]]
** Disvolva kunlaboro kaj humanitara helpo
** Komunaj problemoj pri sekureco pri publika sano{{Div col end}}
* '''Kunordigaj kapabloj''' (Artikolo 6 de la TFEU): La Unio havas la povon plenumi agojn por subteni, kunordigi aŭ kompletigi la agadon de la membroŝtatoj:
** Kultura politiko
** Industria politiko
** Turisma politiko
** [[Erasmus+|Edukado, trejnado kaj junulara politiko]]
** Protekto kaj plibonigo de sano
** Civila protekto
** Administra kunlaboro

=== Institucioj kaj instancoj ===
==== Institucioj ====
Eŭropa Unio havas sep ĉefajn instituciojn, ĉiu el kiuj ludas specifan rolon.
; [[Eŭropa Komisiono]] : [[Dosiero:(Ursula von der Leyen) 2019.07.16. Ursula von der Leyen presents her vision to MEPs 2 (cropped).jpg|eta|[[Ursula von der Leyen]], la [[Prezidanto de la Eŭropa Komisiono]]]] Ĝi konsistas el unu [[Eŭropa Komisionano]] po membroŝtato, do 27 komisionanoj. Ĉi tiuj estas proponitaj de la ŝtatestroj aŭ registarestroj de la membroŝtatoj kunvenantaj ene de la Eŭropa Konsilio, kaj aprobitaj de la Eŭropa Parlamento. La ĉefa funkcio de la Eŭropa Komisiono estas proponi kaj efektivigi komunumajn politikojn. ''"Gardanto de la traktatoj"'', ĝi certigas ilian aplikadon kaj ĝuas, pro ĝia centra rolo de garantianto de la "ĝenerala intereso" de EU, kvazaŭ-monopolon de la rajto de [[leĝdona iniciato]] en la kampo de la ekskluzivaj kompetentecoj de la Unio, kiel la [[Eŭropa Doganunio]], la konservado de la biologiaj resursoj de la maro, la [[Interna Merkato (Eŭropa Unio)|interna merkato]], la [[Eŭro|ununura valuto]]. Sine de politikaj sistemoj, la Eŭropa Komisiono havas la originalecon reprezenti "la ĝeneralan intereson", kvankam ĝi estiĝas el la Eŭropa Parlamento, elektita per universala voĉdonado. [[Premgrupo]]j, kiuj reprezentas sektorajn publikajn aŭ privatajn interesojn, ludas gravan rolon en la decida procezo. Kvankam la rolo de la Komisiono havas similecojn kun tiu de naciaj registaroj, ĝi ja malsamas. La Komisiono agas sendepende de la registaroj de la membroŝtatoj. Eŭropaj komisaroj ofte estas politikaj personoj, kiuj, dum la daŭro de unu eŭropa mandato aŭ du, forlasas sian nacian scenon kaj poste revenas al ĝi<ref>Simon Hix, ''The political system of the European Union'', Basingstoke, MacMillan, 1999, p.5</ref>. Krome la buĝeto de la Komisiono dependas de la membroŝtatoj. La Komisiono respondecas antaŭ la Eŭropa Parlamento, kiu povas cenzuri ĝin, sed ekskluzive pri ĝia administrado, kaj per voĉdono de du trionoj de la Parlamento, kiu distingas ĉi tiun "regopovon" de tiu kutime observata en parlamentaj reĝimoj. La Komisiono kunhavas la plenumajn kaj leĝdonajn potencojn kun la Konsilio de la Eŭropa Unio. Ĝia mandato daŭras kvin jarojn, ĝia sidejo estas en [[Bruselo]].
; [[Eŭropa Parlamento]] : [[Dosiero:Roberta-Metsola-Malta-MIP-Europaparlament-by-Leila-Paul-1.jpg|eta|[[Roberta Metsola]], la [[prezidanto de la Eŭropa Parlamento]]]] Balote elektita por 5 jaroj de la popolo de EU per proporcia rekta [[universala voĉdonado]], ĝi nombras 705 [[eŭropdeputito]]jn. Ĝi situas en [[Strasburgo]] por la plenaj kunsidoj, [[Bruselo]] por la komisionoj kaj aldonaj kunsidoj, kaj [[Luksemburgo]] por la sekretariejo. Ĝi ne havas la leĝdonan iniciaton, pri kiu la Eŭropa Komisiono havas monopolon. Kvankam la Parlamento estas la "ĉefa" institucio de Eŭropa Unio (ĝi estas menciita unue en la traktatoj kaj havas ceremonian prioritaton super ĉiuj aliaj eŭropaj aŭtoritatoj<ref>[https://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+IM-PRESS+20060728FCS09980+0+DOC+XML+V0//FR La procedura servo de la EP] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.europarl.europa.eu%2Fsides%2FgetDoc.do%3FpubRef%3D-%2F%2FEP%2F%2FTEXT%2BIM-PRESS%2B20060728FCS09980%2B0%2BDOC%2BXML%2BV0%2F%2FFR arkivo]) Eŭropa Parlamento, 25-a de aŭgusto 2006</ref>), la Konsilio de Eŭropa Unio havas pli grandajn leĝdonajn povojn ol ĝi ĉar ĝi ankaŭ adoptas leĝojn en la limigita kadro de la speciala leĝdona procedo. Ekde la [[Lisbona Traktato]], la ordinara leĝdona proceduro, kiu metas la Konsilion (reprezentante la membroŝtatojn) kaj la Eŭropan Parlamenton (reprezentante la loĝantaron) sur egalan bazon por la adopto de eŭropa normo, fariĝis la leĝdona proceduro por la komuna juro<ref>Artikolo 289 de la TFEU</ref>. Tiel, la kampoj, en kiuj ĉi tio ne validas, estas malmultaj (kio ne signifas, ke ili estas marĝenaj: la Eŭropa Parlamento estas tiel plejparte ekskludita de la [[Komuna ekstera kaj sekureca politiko de la Eŭropa Unio|Komuna Ekstera kaj Sekureca Politiko]]). La Parlamento ankaŭ regas la elspezan flankon (sed ne la enspezan flankon) de la eŭropa buĝeto<ref>[http://www.europarl.europa.eu/parliament/public/staticDisplay.do?id=46&pageRank=1&language=FR La Parlamento, ties potencoj kaj proceduroj] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.europarl.europa.eu%2Fparliament%2Fpublic%2FstaticDisplay.do%3Fid%3D46%26pageRank%3D1%26language%3DFR arkivo]) Eŭropa Parlamento, 5-a de julio 2008</ref>.
; [[Konsilio de la Eŭropa Unio]] : Ankaŭ nomita ''Konsilio de la Ministroj de Eŭropa Unio'', ĝi konsistas el estraranoj (ministroj) de la membroŝtatoj, kiuj kunvenas laŭ fakaj temoj. Ĝi estas plenuma, sed ankaŭ leĝdona, institucio de EU, kiu decidas pri leĝdonaj kaj buĝetaj aktoj. La Konsilion de Eŭropa Unio laŭvice prezidas la ministro pri eksterlandaj aferoj de ĉiu membroŝtato dum ses monatoj. Ekde la subskribo de la [[Traktato de Romo]], la Konsilio respondecas pri kunordigado de la ekonomiaj politikoj de la membroŝtatoj. Ĝi ellaboras la buĝetan projekton kun la Parlamento kaj adoptas ĝin kun ties konsento, sed sole decidas pri la enspezoj. En monaj aferoj, ĝi starigas la ĝeneralajn gvidliniojn por la kurza reĝimo sen parlamenta interveno (mona politiko ne estas unu el la areoj submetitaj al kundecido). La nombro de voĉdonoj en iu lando pli-malpli funkcias laŭ sia demografia pezo, sed por gravaj decidoj, la [[Traktato de Nico]], poste [[Traktato de Lisbono|tiu de Lisbono]], starigis novajn voĉdonajn regulojn<ref>[https://eur-lex.europa.eu/legal-content/FR/TXT/?uri=LEGISSUM:xy0016 Nova sojlo por kvalifikita plimulto] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Feuropa.eu%2Flegislation_summaries%2Finstitutional_affairs%2Ftreaties%2Fnice_treaty%2Fnice_treaty_council_fr.htm arkivo]) ĉe la retejo de la Eŭropa Komisiono, 2007</ref>, precipe la bezonon havi kvalifikitan plimulton favore al la antaŭvidita decido. Kvalifikita plimulto estas atingata se ĝi "kunigas almenaŭ 55% de la membroŝtatoj reprezentantaj almenaŭ 65% de la loĝantaro de Eŭropa Unio"<ref>[https://eur-lex.europa.eu/legal-content/FR/TXT/?uri=LEGISSUM:ai0008 Nova difino de la kvalifikita plimulto] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Feuropa.eu%2Flegislation_summaries%2Finstitutional_affairs%2Ftreaties%2Flisbon_treaty%2Fai0008_fr.htm arkivo]), ĉe la retejo de la Jura portalo de Eŭropa Unio</ref>. Kiam la Konsilio ne agas laŭ propono de la Komisiono, la kvalifikita plimulto devas tiam atingi "almenaŭ 72% de la membroŝtatoj reprezentantaj almenaŭ 65% de la loĝantaro"<ref>[https://eur-lex.europa.eu/legal-content/FR/TXT/?uri=LEGISSUM:ai0008 Nova difino de la voĉdonado laŭ kvalifikita plimulto] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Feuropa.eu%2Flegislation_summaries%2Finstitutional_affairs%2Ftreaties%2Flisbon_treaty%2Fai0008_fr.htm arkivo]) ĉe la oficiala retejo de Eŭropa Unio</ref>. Ĝi kunhavas sian kompetentecon pri kampoj submetitaj al la ordinara leĝdona proceduro kun la Eŭropa Parlamento, kun kiu ĝi formas dupartan parlamentsistemon. Tiel la Konsilio de la Eŭropa Unio reprezentas la registarojn de la membroŝtatoj dum la Eŭropa Parlamento reprezentas la civitanojn de la membroŝtatoj.
; [[Eŭropa Konsilio]] : [[Dosiero:Charles Michel (politician).jpg|eta|[[Charles Michel]], la prezidanto de la [[Eŭropa Konsilio]]]] Ĝi konsistas el kunigo de la registarestroj de la membroŝtatoj (escepte por Francio, Kipro, Litovio kaj Rumanio, kiujn reprezentas la ŝtatestro), sub la superrigardo de prezidanto elektata por 30 monatoj, kies tasko estas faciligi la aperon de kompromiso. Almenaŭ kvar pintkunvenoj de la Eŭropa Konsilio okazas ĉiujare, inkluzive du en julio kaj decembro, ĉe la fino de ĉiu rotacia Prezidanteco de la [[Konsilio de la Eŭropa Unio|Konsilio de Ministroj]]. La celo de ĉi tiuj pintkunvenoj inter la ekzekutivaj potencoj de la membroŝtatoj estas difini la ĉefajn liniojn de la Eŭropunia politiko, ĉefe en la areo de eksterlanda politiko. Ili ankaŭ estas uzataj ĉiun kvinan jaron por la nomumo, per kvalifikita plimulto, de la prezidanto de la Eŭropa Komisiono, decido tiam validigita per voĉdonado en la Eŭropa Parlamento. Ĝi ne konfuzendas kun la [[Konsilio de Eŭropo]], internacia organizo aparta de EU, sidanta en Strasburgo.
; [[Justica Kortumo de la Eŭropa Unio|Kortumo de la Eŭropa Unio]] : Ĝi estas juĝista institucio, kiu zorgas pri la observo de la eŭropunia juro: rekta apliko de la eŭropunia juro en la membroŝtatoj kaj supereco de la eŭropunia juro super la naciaj juroj. La Kortumo certigas la aplikon de la juro de Unio kaj la unuformecon de sia interpreto ene de la teritorio de la Unio. Tiucele ĝi kontrolas la laŭleĝecon de agoj de la institucioj de Eŭropa Unio kaj regas pri la plenumo de la membroŝtatoj de la devoj devenantaj de la traktatoj. Ĝi ankaŭ interpretas leĝon de EU laŭ peto de landaj juĝistoj. La Kortumo administras sian propran infrastrukturon, kiu inkluzivas tradukistojn, kiuj en 2012 reprezentis 44,7% de la teamo de la institucio<ref>https://curia.europa.eu/jcms/jcms/Jo2_10742/direction-generale-de-la-traduction ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fcuria.europa.eu%2Fjcms%2Fjcms%2FJo2_10742%2Fdirection-generale-de-la-traduction arkivo])</ref>. Ĝi sidas en Luksemburgo, kio donis al ĝi la kromnomon Luksemburga Kortumo, kontraste kun la Strasburga Kortumo ([[Eŭropa Kortumo pri Homaj Rajtoj]]).
; [[Revizora Kortumo]] : Ĝi estas la institucio kiu kontrolas la kontojn de la Eŭropa Unio. La Revizora Kortumo konsistas el po unu civitano de ĉiu membroŝtato. Ĝiaj membroj plenumas siajn taskojn plene sendepende, en la ĝenerala intereso de la Unio. La Revizora Kortumo havas sian sidejon en la urbo Luksemburgo.
; [[Eŭropa Centra Banko]] : [[Dosiero:Christine Lagarde (cropped).jpg|eta|[[Christine Lagarde]], prezidento de la [[Eŭropa Centra Banko]]]] La Eŭropa Centra Banko (ECB) estas la ĉefa mona institucio de Eŭropa Unio. Ĝi estis establita la 1-an de junio 1998 laŭ federacia modelo<ref>[https://www.ecb.europa.eu/ecb/history/emu/html/index.fr.html La Ekonomia kaj Mona Unio] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.ecb.europa.eu%2Fecb%2Fhistory%2Femu%2Fhtml%2Findex.fr.html arkivo] ĉe la oficiala retejo de la ECB</ref> kaj ĝia sidejo estas en [[Frankfurto ĉe Majno]]. Ĝi ĝuas monopolon pri elsendo de la eŭro kiel la komuna kaj nura mono de la [[Ekonomia kaj Mona Unio (Eŭropa Unio)|Ekonomia kaj Mona Unio]]. Ĝi difinas la gvidliniojn de mona politiko por la [[eŭro-zono]] kaj prenas la decidojn necesajn por ĝia efektivigo; tio estas por konservi la [[aĉetpovo]]n de la eŭro kaj do prezstabilecon en la [[eŭrozono]]. Ĉi tiu zono nuntempe inkluzivas la 19 landojn de Eŭropa Unio, el kiuj 11 enkondukis la eŭron ekde 1999. Ekde la 4-a de novembro 2014, la ECB respondecas pri centra rolo en la superrigardo kaj kontrolo de la [[Centra banko|centraj bankoj]] de eŭropaj ŝtatoj per la [[Ununura Kontrola Mekanismo]] (UKM).

==== Aliaj gravaj instancoj ====
; [[Ekonomia kaj Socia Komitato]] : La Eŭropa Ekonomia kaj Socia Komitato (EESK) estas la konsulta asembleo de eŭropaj ekonomiaj kaj sociaj partneroj (interalie sindikataj, firmaestraraj, konsumantaraj kaj neregistaraj organizaĵoj). La EESK estas kreita por ebligi al ĉiuj ekonomiaj aktoroj aŭdigi siajn voĉojn (per formalaj konsiloj) al la [[Eŭropa Komisiono|Komisiono]], la [[Eŭropa Konsilio|Konsilio]] kaj la [[Eŭropa Parlamento|Parlamento]], kaj tiel partopreni la decidan procezon de Eŭropa Unio. La komitato konsistas el 329 membroj el sociekonomiaj medioj en Eŭropo. Proponitaj de landaj registaroj, surbaze de sugestoj faritaj de profesiaj kaj sociaj organizaĵoj, ili estas nomumitaj en persona kvalito de la [[Konsilio de Eŭropa Unio]] por 5-jara renovigebla periodo kaj agas en kompleta politika sendependeco.
; [[Komitato de regionoj]] : La Eŭropa Komitato de la Regionoj (KdR) estas la asembleo de lokaj kaj regionaj reprezentantoj de Eŭropa Unio, kiu permesas al subŝtataj aŭtoritatoj (regionoj, distriktoj, provincoj, departementoj, municipoj, urboj, ktp.) aŭdigi sian voĉon senpere ene de la institucia sistemo de EU. La membroj estas elektitaj reprezentantoj en la loka nivelo, inkluzive de urbestroj, prezidantoj de regionoj kaj urbaj konsilistoj. La membroj estas nomumitaj de la Konsilio de EU, laŭ propono de la registaro de la membroŝtatoj, por renovigebla kvinjara periodo.
; [[Eŭropa Investa Banko]] : La Eŭropa Investa Banko (EIB) estas la financa institucio de la membroŝtatoj de la Eŭropa Unio. Ĝia ĉefa celo estas elprunti sur la financaj merkatoj por financi projektojn ene de Eŭropa Unio. La EIB ankaŭ financas projektojn ekster Eŭropa Unio, precipe en mediteraneaj partneraj landoj, per sia eŭropa-mediteranea investa kaj partnereca fonduso. Ĝi estis kreita en 1957, per la [[Traktatoj de Romo]]. Ĝi havas ĉefsidejon en [[Luksemburgo]] sed ankaŭ havas oficejojn en [[Bruselo]], [[Parizo]], [[Romo]], [[Helsinko]], [[Ateno]], [[Berlino]], [[Lisbono]], [[Madrido]], [[Varsovio]], [[Bukareŝto]], [[Londono]], [[Istanbulo]], [[Tunizo]], [[Dakaro]], [[Rabato]], [[Najrobo]], [[Fort-de-France]], [[Sidnejo]], [[Pretorio]] kaj [[Kairo]].
; [[Eŭropa Ombudsmano]] : La Eŭropa Ombudsmano estas mediacia organo inter la civitanoj kaj la aŭtoritatoj de la Eŭropa Unio. Ĝi sidas en [[Strasburgo]]. La misio de la Eŭropa Ombudsmano estas esplori kazojn de "misadministrado" en la agoj de la institucioj, instancoj, oficejoj kaj agentejoj de Eŭropa Unio. La esprimo "misadministrado" rilatas al situacio en kiu institucio de la Unio malobservas administrajn procedurojn, la principojn de bona administrado aŭ [[Homaj rajtoj|homajn rajtojn]]. Kazoj de "misadministrado" ĉefe koncernas administrajn malregulaĵojn, maljustaĵojn kaj maljustajn praktikojn, diskriminaciojn, potencan misuzon, mankon aŭ rifuzon de informoj kaj ankaŭ nepravajn prokrastojn.
; [[Eŭropa Prokurorejo]] : La rolo de la Eŭropa Prokurorejo estas esplori kaj persekuti [[fraŭdo]]n rilate al la [[buĝeto]] de EU kaj aliajn krimojn kontraŭ la financaj interesoj de la Unio, inkluzive fraŭdojn kun EU-fondusoj de pli ol 10.000 eŭroj kaj translimajn fraŭdojn kun damaĝoj superantaj 10 milionojn da eŭroj. Antaŭe, nur naciaj aŭtoritatoj povis esplori kaj procesigi ĉi tiujn krimojn kaj ne povis agi preter siaj landlimoj. Ankaŭ KFEO, [[Justica Kunlaborada Agentejo de Eŭropa Unio|Eŭrojust]] kaj [[Eŭropolo]] ne havis la kapablon agi. La intutucio celas esti malcentralizita ĉirkaŭ eŭropaj delegitaj prokuroroj situantaj en ĉiu ana ŝtato. La centra oficejo havas eŭropan ĉefan prokuroron subtenatan de 22 eŭropaj prokuroroj (kiuj formas la kolegion de prokuroroj), teknikistoj kaj enketistoj, do teamo da pli ol 200 homoj kun sidejo en [[Luksemburgio]].
; [[Eŭropa Agentejo pri Landlimaj kaj Marbordaj Patroloj|Frontex]] : La limoj de la Unio estas gardataj de la Agentejo Frontex, kies respondeco estas la sekurigado de la landlimoj de la membroŝtatoj de la Unio, kunlabore kun la limgardistoj de la uniaj landoj. En marto 2019, EU anoncis, ke ekde la komenco de 2023, civitanoj de pli ol 60 landoj dezirantaj viziti Eŭropon, devas anticipe ricevi retan permeson por tiu celo. Ĉi tiu dokumento estos akirita per aplikaĵo al la Eŭropa Vojaĝa Informo kaj Rajtigo-Sistemo, ETIAS.
; [[Eŭropa Kontraŭfraŭda Oficejo]] (EKFO) : estas agentejo kreita en 1999, respondeca por protekti la financajn interesojn de la Eŭropa Unio. EKFO esploras [[fraŭdo]]n kontraŭ la eŭropa [[buĝeto]], kazojn de [[korupto]] kaj gravan miskonduton ene de la eŭropuniaj institucioj.

=== Decida procezo ===
Du principoj gvidas la decidajn procezojn<ref>[https://europa.eu/scadplus/constitution/subsidiarity_fr.htm Decidaj procezoj en EU] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20170120105914/http://europa.eu/scadplus/constitution/subsidiarity_fr.htm |date=2017-01-20 }} ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Feuropa.eu%2Fscadplus%2Fconstitution%2Fsubsidiarity_fr.htm arkivo]) ĉe la oficiala retejo de EU (konsultita la 30-a de marto 2015)</ref> de Eŭropa Unio ekde la [[Traktato de Mastriĥto]] de 1992: la [[Subsidiareco|principo de subsidiareco]] (nur efektivigu agojn, kiujn la ŝtatoj ne povis efektivigi) kaj la [[principo de proporcieco]] (privilegiu la rimedojn de malplej devigantaj agoj por la membroŝtatoj). Ĉi tiuj principoj estas la temo de protokoloj aldonitaj al la [[Traktato de Amsterdamo|Amsterdama Traktato]] de 1997<ref>[https://eur-lex.europa.eu/fr/treaties/dat/11997E/htm/11997E.html La traktato de Amsterdamo] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20130224050937/http://eur-lex.europa.eu/fr/treaties/dat/11997E/htm/11997E.html |date=2013-02-24 }} ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Feur-lex.europa.eu%2Ffr%2Ftreaties%2Fdat%2F11997E%2Fhtm%2F11997E.html arkivo]) ĉe la partalo pri EU-a juro</ref>.

La eŭropa leĝdona proceduro, gvidita de ĉi tiuj du principoj, ankaŭ ekzistas sub du formoj, depende de ĉu la areo, en kiu ĝi devas leĝdoni, estas sub la ekskluziva kompetento de la Unio aŭ alia de komuna kompetenteco kun la membroŝtatoj<ref>[https://europa.eu/european-union/about-eu/institutions-bodies_fr Kompetentoj de la EU-aj institucioj] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Feuropa.eu%2Fabout-eu%2Finstitutions-bodies%2Findex_fr.htm arkivo]) ĉe la oficiala retejo de EU (konsultita la 30-a de marto 2015).</ref>.

En fakoj kie la Unio havas siajn proprajn kompetentojn (areoj de la "eksa unua kolono"):
: 1: La [[Eŭropa Komisiono]] eldonas [[Reglamento (Eŭropa Unio)|reglamentojn]] aŭ [[Direktivo (Eŭropa Unio)|direktivojn]] (la direktivoj, malpli devigemaj ol la regularoj, estas ofte privilegiataj pro la principo de proporcieco).
: 2: La [[Konsilio de la Eŭropa Unio]] kaj la [[Eŭropa Parlamento]] akceptas aŭ malakceptas la juran tekston (en la Konsilio de la Unio, ĉiuj ŝtatoj havis kelkajn voĉojn, redifinitajn en 2001 per la [[Traktato de Nico]], por determini la adopton aŭ ne de leĝoj ; la [[Traktato de Lisbono]] anstataŭigas ĉi tiun voĉdonadan sistemon per sistemo de duobla [[kvalifikita majoritato]], surbaze de la ŝtatoj kaj de ties demografioj).
: 3: Se la teksto estas adoptita, la registaroj de la membroŝtatoj transdonas ĉi tiun leĝaron en sia juro. Ĉi tiuj transmetoj estas tiam kontrolataj de la [[Justica Kortumo de Eŭropaj Komunumoj|Kortumo de Eŭropa Unio]]<ref>[https://www.conseil-etat.fr/Decisions-Avis-Publications/Etudes-Publications/Dossiers-thematiques/Le-juge-administratif-et-le-droit-de-l-Union-europeenne La administra juĝo kaj la juro de EU] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.conseil-etat.fr%2FDecisions-Avis-Publications%2FEtudes-Publications%2FDossiers-thematiques%2FLe-juge-administratif-et-le-droit-de-l-Union-europeenne arkivo]) ĉe la oficiala retejo de la franca [[Ŝtatokonsilio (Francio)|ŝtatokonsilio]].</ref>.

En fakoj kie la Unio kunhavas kompetentojn (areoj de la "eksaj dua kaj tria kolonoj"):
: 1: La [[Konsilio de la Eŭropa Unio]] preparas la kunvenojn de la [[Eŭropa Konsilio]].
: 2: Fine de ĉi tiuj pintkunvenoj, la Eŭropa Konsilio ellaboras konkludojn, kiujn ĝi sendas al la [[Eŭropa Komisiono]].
: 3: La Eŭropa Komisiono eldonas reglamentojn aŭ direktivojn respondantajn al la petoj de la Eŭropa Konsilio.
: 4: La Konsilio de Eŭropa Unio kaj la [[Eŭropa Parlamento]] adoptas aŭ malakceptas la juran tekston, kiu tradukas agaden la gvidliniojn difinitajn de la Eŭropa Konsilio.
: 5: Se la teksto estas adoptita, la registaroj de la membroŝtatoj transdonas ĉi tiun leĝaron en siaj juroj. Ĉi tiuj transmetoj estas tiam kontrolitaj de la [[Justica Kortumo de Eŭropaj Komunumoj|Kortumo de Eŭropa Unio]].

En la unua kazo, la [[Eŭropa Komisiono|Komisiono]] do havas monopolon pri [[leĝdona iniciato]]. La paragrafo 1 de Artikolo 293 de la [[Traktato pri Funkciado de Eŭropa Unio]] (TFEU), post la revizio de 2007, plue pliigas la gravecon de ĉi tiu rolo: ĝi kondiĉas, ke la [[Konsilio de la Eŭropa Unio|Konsilio de la Unio]] ''"povas modifi la proponon nur agante unuanime"'' (la Konsilio de la Unio povas dekliniĝi el la komisiona propono nur unuanime, kio kelkfoje donas al la Komisiono rolon de akordigo inter membroŝtatoj). En ĉiuj aliaj kazoj, la Komisiono kunhavas la rajton de iniciato kun la membroŝtatoj<ref>[https://eur-lex.europa.eu/legal-content/FR/TXT/HTML/?uri=CELEX:12012E/TXT&from=FR TFEU kaj TEU] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Feur-lex.europa.eu%2Flegal-content%2FFR%2FTXT%2FHTML%2F%3Furi%3DCELEX%3A12012E%2FTXT%26from%3DFR arkivo]), ĉe la oficiala retejo de la portalo pri juro de EU (konsultita la 30-an de marto 2015)</ref>.

En fakoj, kie la Komisiono havas monopolon pri iniciato, la [[Eŭropa Parlamento|Parlamento]] kaj la Konsilio de la Unio tamen povas peti, ke ĝi leĝdonu. Krome, se la parlamento ne povas rekte proponi leĝojn, ĝi povas enmeti amendojn al tiuj eldonitaj de la Komisiono aŭ uzi sian vetoon<ref>[https://eur-lex.europa.eu/legal-content/FR/TXT/?uri=LEGISSUM:ai0041 Rilatoj inter la Parlamento kaj la Komisiono] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Feuropa.eu%2Flegislation_summaries%2Finstitutional_affairs%2Fdecisionmaking_process%2Fai0041_fr.htm arkivo]) ĉe la oficiala retejo de EU (konsultita la 30-an de marto 2015)</ref>. Notindas, ke en la historio de la Unio la Parlamento akiras ĉiam pli gravan potencon: simpla konsulta organo komence, ĝi hodiaŭ akiris potencon de kundecido samrajte kun la Konsilio. Tamen ĝia reprezenteco restas malpliigita per alta [[sindeteno]] en [[eŭropaj balotoj]], ofte pli alta ol tiuj en naciaj balotoj<ref>[https://europa.eu/european-union/about-eu/institutions-bodies/european-parliament_fr Rolo de la Parlamento] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Feuropa.eu%2Fabout-eu%2Finstitutions-bodies%2Feuropean-parliament%2Findex_fr.htm arkivo]) ĉe la oficiala retejo de EU (konsultita la 30-an de marto 2015)</ref>.
<gallery mode="packed">
Europa building - under construction - night, 11 February 2016.jpg|Sidejo de la [[Eŭropa Konsilio]] en [[Bruselo]]
Belgique - Bruxelles - Schuman - Berlaymont - 01.jpg|Sidejo de la [[Eŭropa Komisiono]] en [[Bruselo]]
Frankfurt EZB-Neubau.20130909.jpg|Sidejo de la [[Eŭropa Centra Banko]] en [[Frankfurto]]
Europäische Investitionsbank.jpg|Sidejo de la [[Eŭropa Investa Banko]] en [[Luksemburgo]]
European Environment Agency, Copenhagen.jpg|Sidejo de la [[Eŭropa Vivmedia Agentejo]] en [[Kopenhago]]
</gallery>

=== Buĝeto ===
La buĝeto de Eŭropa Unio estas la jura akto, kiu antaŭvidas kaj rajtigas, por ĉiu jara financa jaro, ĉiujn kreditojn por la enspezoj kaj elspezoj, kiujn oni opinias necesaj de la Eŭropa Unio kaj de la [[Eŭropa Komunumo pri Atomenergio]]. Ĝi donas al la institucioj de Eŭropa Unio la rimedojn, kiujn ili bezonas por funkcii kaj plenumi la politikojn, kiuj apartenas al sia kompetenteco. Male al ŝtatoj, kies buĝetoj povas esti malekvilibraj, la antaŭvidita enspezo por la fiska jaro devas egali la pagajn rajtojn por tiu sama fiska jaro. La buĝeto estas starigita kaj efektivigita en eŭroj ekde 1999. La preparado de la buĝeto estas parto de interinstitucia procezo, kiu proksime asocias la [[Konsilio de la Eŭropa Unio|Konsilion]], la [[Eŭropa Parlamento|Eŭropan Parlamenton]] kaj la [[Eŭropa Komisiono|Eŭropan Komisionon]]. La ĉefaj dispozicioj regantaj ĝin plejparte troviĝas en la artikoloj 310 ĝis 324 de la [[Traktato pri Funkciado de Eŭropa Unio]] (TFEU).

La jara buĝeto de EU estas parto de plurjara financa kadro (PFK) fiksita por sep jaroj, kiu determinas la maksimumajn sumojn, kiujn la EU povas elspezi ĉiujare laŭ areo kaj agadprogramo. Entute la financaj rimedoj de EU por la periodo 2021-2027 sumiĝas al 1.824,3 miliardoj da eŭroj en devontigaj kreditoj laŭ prezoj de 2018, kiuj konsistas el la 2021-2027 PFK en la kvanto de 1.074,3 miliardoj da eŭroj kaj el la relanĉa plano kun 750 miliardoj da eŭroj. Nomita "NextGenerationEU", ĉi-lasta estas provizora instrumento por resaniĝo, celanta ripari la ekonomiajn kaj sociajn damaĝojn kaŭzitajn de la [[Pandemio COVID-19|pandemio pro Covid-19]].

EU ne rekte pagigas impostojn. Ĝiaj buĝetaj rimedoj do estas kontribuoj pagitaj de la membroŝtatoj. La ĉefa, konata kiel "[[Malneta nacia enspezo|MNE]]-rimedo", baziĝas sur la ekonomia pezo de ĉiu el ili. Depende de la jaro, ĝi reprezentas inter du trionoj kaj tri kvaronoj de la tutaj buĝetaj rimedoj. La aliaj financaj fontoj estas tradiciaj propraj rimedoj (ĉefe doganaj impostoj), frakcio de la [[Aldonvalora imposto|AVI]] kolektita de la membroŝtatoj kaj diversaj monpunoj kaj akcizoj. [[Germanio]] estas la plej granda kontribuanto al la eŭropa buĝeto, sekvata de [[Francio]] kaj [[Italio]].

La unua elspezo estas la [[Komuna Agrikultura Politiko]], sed ĝia parto malpliiĝas ekde la komenco de la [[2000-aj jaroj]]; ĝi ankoraŭ reprezentis 37% de la elspezoj de la PFK 2014-2020 sed ĝia parto estas 31% de la enspezoj enskribitaj en la PFK 2021-2027. La dua elspezo estas la [[Regiona politiko de la Eŭropa Unio|regiona politiko de EU]], kiu mobilizas pli ol 30% de buĝetaj rimedoj kaj kies celo estas redukti malegalecojn inter regionoj por plifortigi la ekonomian kaj socian koherecon de la Unio. Administradaj elspezoj de EU reprezentas malpli ol 7% de ĝia buĝeto. [[Pollando]] estas la unua profitanto de eŭropaj buĝetoj, sekvata de [[Francio]].

== Ekonomio ==
{{Ĉefartikolo|Ekonomio de la Eŭropa Unio}}
[[Dosiero:Europe-GDP-PPP-per-capita-map.png|eta|Pokapa MEP en Eŭropaj landoj en 2019]]
Kiel politika ento Eŭropa Unio estas reprezentata en la [[Monda Komerca Organizo]] (MKO).
La ekonomio de EU estas la tria plej granda ekonomio en la mondo laŭ [[Listo de landoj laŭ MEP (ĝenerale)|nominalaj esprimoj]], post [[Usono]] kaj [[Ĉinio]], kaj la tria laŭ [[aĉetpova egaleco]] (APE), post [[Ĉinio]] kaj [[Usono]]. La MEP de Eŭropa Unio ĉirkaŭkalkuliĝis ĉirkaŭ 15 miliardoj da dolaroj (nominale) en 2020<ref>[https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2020/October/weo-report?a=1&c=998,&s=NGDPD,PPPGDP,PPPPC,&sy=2019&ey=2025&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1 Raporto de 2020 de la Internacia Monunua Fonduso], ĉe ties oficiala retejo</ref>, reprezentante ĉirkaŭ 1/6 de la tutmonda ekonomio<ref>[https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2020/October/weo-report?a=1&c=001,110,163,119,123,998,200,505,511,903,205,400,603,&s=NGDPD,&sy=2018&ey=2025&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1 Raporto de 2020 de la Internacia Monunua Fonduso], ĉe ties oficiala retejo</ref>.

La [[eŭro]] estas la dua plej granda [[rezerva valuto]] kaj la dua plej komercita monunuo en la mondo post la [[usona dolaro]]<ref>[https://www.bis.org/publ/rpfxf07t.pdf Triennial Central Bank Survey ], decembro 2007</ref><ref>[https://mpra.ub.uni-muenchen.de/14350/1/MPRA_paper_14350.pdf Compositional Analysis of ForeignCurrency Reserves in the 1999-2007Period : The Euro vs. The Dollar asLeading Reserve Currency], Aristovnik, Aleksander; Čeč, Tanja, Munich Personal RePEc Archive, Paper No. 14350, 30-a de marto 2010</ref><ref>[https://www.businessinsider.com/dollar-as-international-reserve-currency-2013-11?IR=T There Are Only Two Real Threats To The US Dollar's Status As The International Reserve Currency], Boesler, Matthew, ''Business Insider'', 11-a de novembro 2013.</ref>. La eŭro estas uzata de 20 el siaj 27 membroj, sed ĝi estas la oficiala valuto en 26 landoj, en la eŭrozono kaj en ses aliaj eŭropaj landoj, oficiale aŭ fakte.

La ekonomio de Eŭropa Unio konsistas el [[Interna Merkato (Eŭropa Unio)|interna merkato]] de [[Miksa ekonomio|miksitaj ekonomioj]] surbaze de [[libera merkato]] kaj progresintaj sociaj modeloj. Ekzemple, ĝi inkluzivas internan ununuran merkaton kun libera movado de varoj, servoj, kapitaloj kaj laboro<ref>https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/european-union/ ''www.cia.gov.''</ref>. La MEP pokape estis 43.188 dolaroj en 2018<ref>[https://www.imf.org/en/Publications/SPROLLs/world-economic-outlook-databases "World Economic Outlook Database, October 2019". ], Internacia Monunua Fonduso, 30-a de januaro 2020</ref>, kompare al 62.869 dolaroj en Usono, 44.246 dolaroj en [[Japanio]] kaj 18.116 dolaroj en Ĉinio<ref>https://www.imf.org/en/Publications/SPROLLs/world-economic-outlook-databases#sort=%40imfdate%20descending, Internacia Monunua Fonduso, 31-a de januaro 2020</ref>. Ekzistas signifaj malegalecoj laŭ MEP pokape inter membroŝtatoj intervalantaj de 106.372 USD en [[Luksemburgio]] ĝis 23.169 USD en [[Bulgario]]<ref>https://www.imf.org/en/Publications/SPROLLs/world-economic-outlook-databases#sort=%40imfdate%20descending, Internacia Monunua Fonduso, 13-a de januaro 2020</ref>. Kun malalta [[Koeficiento de Gini|Gini-koeficiento]], Eŭropa Unio havas pli [[Egalismo|egalecan]] distribuon de enspezoj ol la monda averaĝo<ref>[https://ec.europa.eu/eurostat/tgm/table.do?tab=table&plugin=0&language=en&pcode=tessi190 Eurostat – Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table] ''ec.europa.eu''</ref>.

La investoj de EU en fremdaj landoj sumis entute 9,1 miliardojn da dolaroj, dum la eksterlandaj investoj faritaj en Eŭropa Unio sumis 5,1 miliardojn da dolaroj en 2012, senkompare la plej altaj enlandaj kaj fremdaj investoj tutmonde<ref>https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2198rank.html {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20071211224222/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2198rank.html |date=2007-12-11 }} ''www.cia.gov.''</ref>. [[Euronext]] estas la ĉefa borso de la eŭrozono kaj la sesa plej granda laŭ [[merkata kapitaligo]]<ref>[https://www.world-exchanges.org/our-work/statistics Monthly Reports] ''www.world-exchanges.org.''</ref>. La plej grandaj komercaj partneroj de Eŭropa Unio estas Usono, Ĉinio, [[Britio]], [[Svislando]], [[Rusio]], [[Turkio]], Japanio, [[Norvegio]], [[Sud-Koreio]], [[Barato]] kaj [[Kanado]]<ref>[http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2006/september/tradoc_122530.pdf Client and Supplier Countries of the EU27 in Merchandise Trade (value %)(2020, excluding intra-EU trade)] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20170117010658/http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2006/september/tradoc_122530.pdf |date=2017-01-17 }}, Eŭropa Komisiono</ref>.

Ekde la komenco de la [[eŭropa financa krizo de 2010]], aperis kontraŭaj ekonomiaj situacioj inter [[Suda Eŭropo]] unuflanke, kaj [[Centra Eŭropo|Centra]] kaj [[Norda Eŭropo]] aliflanke: pli alta [[senlaboreco]]procento kaj publika ŝuldo en la mediteraneaj landoj escepte de [[Malto]], kaj malpli alta senlaborecoprocento kun pli alta MEP-kreskorapideco en la orientaj kaj en nordaj membrolandoj. En 2018, publika ŝuldo en Eŭropa Unio estis 80% de MEP, kun diferencoj inter la plej malalta kurzo, [[Estonio]] kun 8,4%, kaj la plej alta, [[Grekio]] kun 181,1%<ref>[https://ec.europa.eu/eurostat/tgm/table.do?tab=table&init=1&language=en&pcode=teina225&plugin=1 "Eurostat – Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table".] ''ec.europa.eu.''</ref>.

{| class="wikitable collapsible sortable zebra" style="text-align:right"
|+ MEP (APE) en miliardoj da dolaroj el 2010 ĝis 2019<ref>[https://www.imf.org/en/Publications/SPROLLs/world-economic-outlook-databases#sort=%40imfdate%20descending Datumoj el la Internacia Monunua Fonduso por EU] kaj [https://www.imf.org/en/Publications/SPROLLs/world-economic-outlook-databases#sort=%40imfdate%20descending aliaj landoj]</ref>
|-
! !! 2010 !! 2011 !! 2012 !! 2013 !! 2014 !! 2015 !! 2016 !! 2017 !! 2018 !! 2019
|-
|style="text-align:left"| {{EU}} || 16.852 || 17.506 || 17.751 || 18.087 || 18.647 || 19.205 || 20.008 || 20.852 || 22.042 || 20.720
|-
|style="text-align:left"| {{USA}} || 14.964 || 15.518 || 16.155 || 16.663 || 17.348 || 17.947 || 18.569 || 19.391 || 20.580 || 21.433
|-
|style="text-align:left"| {{CHN}} || 12.279 || 13.717 || 15.046 || 16.468 || 17.961 || 19.392 || 21.292 || 23.159 || 25.279 || 23.393
|-
|style="text-align:left"| {{JPN}} || 4.320 || 4.389 || 4.547 || 4.684 || 4.760 || 4.830 || 5.238 || 5.429 || 5.597 || 5.451
|-
|style="text-align:left"| {{BRA}} || 2.803 || 2.973 || 3.086 || 3.231 || 3.287 || 3.192 || 3.141 || 3.240 || 3.366 || 3.223
|-
|style="text-align:left"| {{RUS}} || 3.234 || 3.442 || 3.628 || 3.734 || 3.824 || 3.718 || 3.800 || 4.008 || 4.227 || 4.136
|-
|style="text-align:left"| {{IND}} || 5.312 || 5.782 || 6.219 || 6.740 || 7.347 || 7.965 || 8.662 || 9.459 || 10.485 || 9.542
|}

=== Monunuo ===
{{Ĉefartikolo|Eŭro}}
[[Dosiero:Euro accession Eurozone as single entity.svg|eta|400px|
{{Legendo|#2480FF|Eŭrozono}}
{{Legendo|#5FD529|Membroj de ERM II (Bulgario)}}
{{Legendo|#5FD48E|EU-ŝtatoj, kiuj iam devos aliĝi al eŭrozono}}
{{Legendo|#AA3D01|Landoj, kiuj havas derogon rilate al ilia aliro al eŭrozono (Danio)}}
{{Legendo|#FBFF06|Landoj, kiuj ne membras en EU sed uzas eŭron danke al interkonsento kun ĝi (Andoro, Monako, San-Marino kaj Vatikano)}}
{{Legendo|#88299F|Landoj, kiuj ne membras en EU kaj uzas eŭron sen interkonsento kun ĝi (Kosovo kaj Montenegro)}}]]

La ĉefa monunuo estas la [[eŭro]], kiu oficiale uzatas en 20 el la 27 membroŝtatoj de la Eŭropa Unio:
# [[Aŭstraj eŭro-moneroj|Aŭstrio]] (ekde [[1999]])
# [[Belgaj eŭro-moneroj|Belgio]] (ekde [[1999]])
# [[Francaj eŭro-moneroj|Francio]] (ekde [[1999]])
# [[Germanaj eŭro-moneroj|Germanio]] (ekde [[1999]])
# [[Grekaj eŭro-moneroj|Grekio]] (ekde [[2001]])
# [[Finnaj eŭro-moneroj|Finnlando]] (ekde [[1999]])
# [[Hispanaj eŭro-moneroj|Hispanio]] (ekde [[1999]])
# [[Irlandaj eŭro-moneroj|Irlando]] (ekde [[1999]])
# [[Italaj eŭro-moneroj|Italio]] (ekde [[1999]])
# [[Kipraj eŭro-moneroj|Respubliko Kipro]] (ekde [[2008]])
# [[Luksemburgaj eŭro-moneroj|Luksemburgo]] (ekde [[1999]])
# [[Maltaj eŭro-moneroj|Malto]] (ekde [[2008]])
# [[Nederlandaj eŭro-moneroj|Nederlando]] (ekde [[1999]])
# [[Portugalaj eŭro-moneroj|Portugalio]] (ekde [[1999]])
# [[Slovakaj eŭro-moneroj|Slovakio]] (ekde [[2009]])
# [[Slovenaj eŭro-moneroj|Slovenio]] (ekde [[2007]])
# [[Estonaj eŭro-moneroj|Estonio]] (ekde [[2011]])
# [[Latviaj eŭro-moneroj|Latvio]] (ekde [[2014]])
# [[Litovaj eŭro-moneroj|Litovio]] (ekde [[2015]])
# [[Kroataj eŭro-moneroj|Kroatio]] (ekde [[2023]])

Ĉi tiu ŝtatgrupo estas konata kiel [[eŭrozono]] (aŭ eŭroareo aŭ eŭrospaco) kaj inkluzivas ĉirkaŭ 343 milionojn da civitanoj (en 2019). La eŭro, kiu dividiĝas en 100 [[cendo]]j, estas la dua plej grava kaj dua plej komercita valuto en la [[valutmerkato]] post la [[usona dolaro]]<ref>[https://www.bis.org/publ/rpfx13fx.pdf "Foreign exchange turnover in April 2013: preliminary global results" (PDF).] Bank for International Settlements. Alirita la 7an de februaro 2015.</ref>.

La valuto estas uzata ankaŭ oficiale de la institucioj de Eŭropa Unio, de kvar eŭropaj [[mikroŝtato]]j, kiuj ne estas EU-membroj ([[Andoro]], [[Monako]], [[San-Marino]] kaj [[Vatikano]])<ref>[https://ec.europa.eu/info/business-economy-euro/euro-area/what-euro-area_en Kio estas eŭrospaco?] ĉe la retejo de la Eŭropa Komisiono</ref>, de la [[Britaj transmaraj teritorioj|Brita Transmara Teritorio]] de [[Akrotiri kaj Dhekelia]], same kiel unuflanke de [[Montenegro]] kaj [[Kosovo]]. Ekster Eŭropo, kelkaj specialaj teritorioj de EU-membroj ankaŭ uzas la eŭron kiel monunuon. Aldone, pli ol 200 milionoj da homoj tutmonde uzas monunuojn ligitajn al la eŭro{{#tag:ref| Pro antaŭaj interkonsentoj kun la [[franca franko]] kaj la [[portugala eskudo]]: [[Benino]], [[Bosnio-Hercegovino]], [[Burkino]], [[Kamerunio]], [[Kabo-Verdo]], [[Komoroj]], [[Kongo (Brazavila)]], [[Ebur-Bordo]], [[Gabono]], [[Ekvatora Gvineo]], [[Gvineo Bisaŭa]], [[Malio]], [[Niĝero]], [[Nov-Kaledonio]], [[Franca Polinezio]], [[Valiso kaj Futuno]], [[Centrafriko|Centafrika Respubliko]], [[Sao Tomeo kaj Principeo]], [[Senegalo]], [[Ĉadio]], [[Togolando]]. |group="nb"}}.

La eŭro estas la dua plej granda [[rezerva valuto]] same kiel la dua plej komercita valuto en la mondo post la usona dolaro<ref>{{Citaĵo el la reto|url=http://www.bis.org/publ/rpfxf07t.pdf|titolo=Triennial Central Bank Survey 2007|alirdato=25a de julio 2009|dato=19a de decembro 2007|eldoninto=BIS}}</ref><ref>{{cite web |url=http://mpra.ub.uni-muenchen.de/14350/1/MPRA_paper_14350.pdf |last=Aristovnik |first=Aleksander |last2=Čeč |first2=Tanja |title=Compositional Analysis of Foreign Currency Reserves in the 1999–2007 Period. The Euro vs. The Dollar As Leading Reserve Currency|publisher=Munich Personal RePEc Archive, Paper No. 14350 |date=30a de marto 2010 |accessdate=27a de decembro 2010}}</ref><ref>{{cite news |last=Boesler |first=Matthew |title=There Are Only Two Real Threats To The US Dollar's Status As The International Reserve Currency |url=http://www.businessinsider.com/dollar-as-international-reserve-currency-2013-11 |accessdate=8a de decembro 2013 |newspaper=[[Business Insider]]|date=11a de novembro 2013}}</ref>. En decembro 2019, kun pli ol 1,3 bilionoj da eŭroj en cirkulado, la eŭro havas unu el la plej altaj kombinitaj valoroj de monbiletoj kaj moneroj en cirkulado en la mondo<ref>{{Citaĵo el la reto|url=https://www.ecb.europa.eu/stats/policy_and_exchange_rates/banknotes+coins/circulation/html/index.en.html|titolo=Banknotes and coins circulation|alirdato=28a de aŭgusto 2018|eldoninto=European Central Bank}}</ref>.
La nomo ''eŭro'' estis oficiale adoptita la 16-an de decembro 1995 en [[Madrido]].<ref name="madrid1995">{{Citaĵo el la reto|url=http://www.europarl.europa.eu/summits/mad1_en.htm|titolo=Madrid European Council (12/95): Conclusions|alirdato=14a de februaro 2009|eldoninto=European Parliament}}</ref> La eŭro estis enkondukita en la mondaj financaj merkatoj kiel kalkulvaluto la 1an de januaro 1999, anstataŭante la iaman projekton "European Currency Unit" (ECU) je proporcio de 1:1 (1.1743 usonaj dolaroj). Fizikaj moneroj kaj monbiletoj de eŭroj eniris en cirkulado la 1-an de januaro 2002, kio faris ĝin la ĉiutagan funkciantan valuton de ties originaj membroj, kaj ĉirkaŭ marto 2002 ĝi estis komplete anstataŭante la ĝistiamajn valutojn.<ref>{{Citaĵo el la reto|url=http://www.ecb.int/euro/changeover/2002/html/index.en.html|titolo=Initial changeover (2002)|alirdato=5a de marto 2011|eldoninto=European Central Bank}}</ref> Kvankam la eŭro falis poste ĝis 0.83 da usonaj dolaroj en du jaroj (26-a de oktobro 2000), ĝi estis komercita super la usona dolaro ekde la fino de 2002, pinte al 1.60 da usonaj dolaroj en la 18-a de julio 2008.<ref>{{Citaĵo el la reto|url=http://www.x-rates.com/d/USD/EUR/hist2012.html|titolo=Exchange Rate Average (US Dollar, Euro)&nbsp;– X-Rates|alirdato=2013-03-12|eldoninto=X-rates.com}}</ref> Fine de 2009, la eŭro eniris en la [[Eŭropa financa krizo de 2010]], kio kondukis al la kreado de la [[Tuteŭropa Financa Stabiliga Fonduso]] same kiel al aliaj reformoj kiuj celis stabiligi kaj plifortigi la valuton.

Pluraj membro-ŝtatoj ankoraŭ ne adoptis la eŭron, ĉu ĉar ili ankoraŭ ne plenumas la membrokriteriojn, ĉu ĉar ili ne volas. Inter la lastaj membroj de EU, plej multaj esperas baldaŭ aliĝi al la eŭro-areo, kvankam la [[Eŭropa financa krizo de 2010|ekonomia krizo]] pridubis ĉi tiun haston<ref>Renaud Honoré, ''« Les candidats à l'adhésion ne se bousculent pas en Europe de l'Est »'', Les Échos, no 21091,‎ 30-a de decembro 2011, p. 6 ([https://www.lesechos.fr/economie-politique/monde/actu/0201814411683-les-candidats-a-l-adhesion-ne-se-bousculent-pas-en-europe-de-l-est-269142.php legi rete]{{404|date=December 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=https%3A%2F%2Fwww.lesechos.fr%2Feconomie-politique%2Fmonde%2Factu%2F0201814411683-les-candidats-a-l-adhesion-ne-se-bousculent-pas-en-europe-de-l-est-269142.php arkivo])</ref>. [[Valdis Dombrovskis]], eŭropa komisaro respondeca pri la eŭro, anoncis en decembro 2015, ke oni ne atendu plian pligrandigon ''"dum la venontaj jaroj"''<ref>[https://www.lepoint.fr/europe/zone-euro-pas-d-elargissement-dans-les-prochaines-annees-28-12-2015-2005595_2626.php Eŭrospaco: ne pligrandiĝo dum la venontaj jaroj] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.lepoint.fr%2Feurope%2Fzone-euro-pas-d-elargissement-dans-les-prochaines-annees-28-12-2015-2005595_2626.php arkivo]) ĉe ''Le Point'' (konsultita la 29-a de januaro 2016)</ref>.
* [[Bulgario]] aliĝis al ERM II en 2020, kaj esperas povi adopti la eŭron komence de 2025<ref>{{Citaĵo el la reto |lingvo=fr |url=https://www.lefigaro.fr/conjoncture/la-bulgarie-reporte-a-2025-son-objectif-d-adhesion-a-l-euro-20230217 |titolo=La Bulgarie reporte à 2025 son objectif d'adhésion à l'euro |alirdato={{daton|19|2|2023}}}} ĉe ''www.lefigaro.fr''</ref>.
* [[Rumanio]] esperas aliĝi al ERM II en 2024 por ke ĝi povu adopti la eŭron antaŭ 2029<ref>{{Citaĵo el la reto |lingvo=fr |url=https://www.msn.com/fr-fr/finance/economie/bulgarie-roumanie-pologne-apr%C3%A8s-la-croatie-qui-seront-les-prochains-pays-%C3%A0-adopter-leuro/ar-AA15Mzs3 |titolo=Bulgarie, Roumanie, Pologne… après la Croatie, qui seront les prochains pays à adopter l'euro ? |alirdato={{daton|1|1|2023}}}} ĉe ''msn.com''</ref>.
* [[Ĉeĥio]] ne komunikis templimon aŭ eblan daton por aliĝi al la eŭrozono.
* [[Hungario]] ne komunikis templimon aŭ eblan daton por aliĝi al la eŭroareo.
* [[Pollando]] ne komunikis templimon aŭ eblan daton por aliĝi al la eŭroareo.
* [[Svedio]] ne komunikis templimon aŭ eblan daton por aliĝi al la eŭroareo
* [[Danio]], kiu voĉdonis kontraŭe al la [[Traktato de Maastricht]] antaŭ ol akiri kvar derogojn inkluzive unu pri la ununura valuto, malakceptis la eŭron per referendumo la 28-an de septembro 2000. Neniu nova referendumo estas starigita ĝis nun<ref>René Leboutte, ''Histoire économique et sociale de la construction européenne'', Eld. Peter Lang, 2008, p. 257.</ref>.

Koncerne la politikon de la ŝtatoj de Eŭropa Unio pri membreco de la ununura valuto, opinisondoj montras la aprobon aŭ la rifuzon de la loĝantaroj aliĝi al la eŭrozono. En Danio (71%) kaj Svedio (87,6%), opozicio ankoraŭ estas forta kaj konstanta ĝis hodiaŭ. En Ĉeĥio (70%) kaj Pollando (75%) la opozicio iĝis plimulto post la [[ekonomia krizo de 2008]]<ref>[https://www.dna.fr/economie/2011/12/28/en-avoir-ou-pas Ekster eŭrospaco, inter esperoj kaj duboj] [http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.dna.fr%2Feconomie%2F2011%2F12%2F28%2Fen-avoir-ou-pas arkivo]) ''Dernières nouvelles d'Alsace'',‎ 28-a de decembro 2011</ref>.

[[Unuiĝinta Reĝlando]] ankaŭ kontraŭis ĝin antaŭ ol [[Briteliro|forlasi Eŭropunion]].

=== Sektoroj ===
==== Terkulturo ====
[[Dosiero:Festos - Valley of Messara 2.jpg|eta|[[Mesara ebenaĵo]] en [[Kreto]], [[Grekio]]]]
[[Dosiero:Hallerburg im Hallertal.jpg|eta|Kampoj en [[Malsupra Saksio]], [[Germanio]]]]
Eŭropa Unio estas la ĉefa agrikultura potenco en la mondo. En 2019, la agrikultura produktado de la unio reprezentas ĉirkaŭ 418 miliardojn da eŭroj<ref>[https://ec.europa.eu/eurostat/documents/2995521/11519753/5-16112020-AP-FR.pdf/0cdb4ba6-66bc-3c71-06e7-991670c1d54e Totala agrikultura produktado kreskis je 2,4% en EU en 2019 ] Eurostat, 16-a de novembro 2020</ref>. La plej kontribuanta ŝtato estas [[Francio]] (18% de la tuta EU), sekvata de [[Germanio]], [[Italio]], [[Hispanio]], [[Nederlando]], [[Pollando]] kaj [[Rumanio]]. Kune, ĉi tiuj sep membroŝtatoj reprezentas pli ol tri kvaronojn de la tuta agrikultura produktado de EU. Laŭ taksoj de [[Eŭropa Komisiono]], agrikulturo kaj rilataj sektoroj dungis 9,2 milionojn da homoj tra Eŭropo en 2019, t.e. 4,4% el ĉiuj laborpostenoj en la 27 membroŝtatoj. En Rumanio, ĉi tiu procento altiĝas ĝis preskaŭ kvarono, kun 23% de la loĝantaro dungita en ĉi tiu sektoro.
[[Legomoj]] kaj hortikulturaj plantoj reprezentas la ĉefan eŭropan agrikulturan produktadon kun 13,6% de la totala valoro, antaŭ [[lakto]] (13%) kaj [[cerealo]]j (11,4%). Por ĉi-lasta varo, Francio estas senkompare la plej granda produktanto (23,8% de la tuta produktado), sekvata de Germanio (14,8%) kaj Rumanio (10,2%). Ĉi tio ankaŭ validas por bovobredado (20,8% de la tuta produktado), dum Germanio kaj Hispanio havas la plej grandan nombron da [[porko]]j. Fine, en EU preskaŭ unu el kvar ŝafoj kreskas en Hispanio<ref>[https://www.touteleurope.eu/agriculture-et-peche/l-agriculture-europeenne-en-10-chiffres-cles/ Eŭropa agrikulturo en 10 ĉefaj nombroj] ĉe ''Toute l'Europe.eu'', 26-a de januaro 2021</ref>.

La [[agrikultura sektoro]] estas subtenata de [[subvencio]]j de Eŭropa Unio sub la formo de [[Komuna Agrikultura Politiko]] (KAP). En 2013 tio reprezentis ĉirkaŭ 45 miliardoj da eŭroj (malpli ol 33% de la totala buĝeto de 148 miliardoj da eŭroj) de la tuta elspezo de EU<ref>[https://ec.europa.eu/info/strategy/eu-budget/long-term-eu-budget/2014-2020/spending-and-revenue_en EU-elspezoj kaj enspezoj ] Financa Programado kaj Buĝeto. Eŭropa Komisiono.</ref>. Ĝi estis uzata origine por garantii minimumajn prezojn por kamparanoj en EU. Ĉi tio estas kritikata kiel formo de [[protektismo]], malhelpanta komercon kaj damaĝanta [[evolulando]]jn; unu el la plej laŭtaj kontraŭuloj estis [[Britio]], la dua plej granda ekonomio ene de la unio ĝis ĝia [[Briteliro|retiro en januaro 2020]], kiu plurfoje rifuzis rezigni pri la jara [[brita rabato]] krom se la KAP suferus signifan reformon; [[Francio]], la plej granda profitanto de la KAP kaj la tiama tria plej granda (nun ĝia dua plej granda) ekonomio de la bloko, estas ĝia plej laŭta propagandanto. La KAP tamen plenumis gravajn reformojn: en 1985, ĉirkaŭ 70% de la buĝeto de EU estis elspezita por agrikulturo sed en 2011, senpera helpo al kamparanoj kaj merkat-rilataj elspezoj sumiĝas nur al 30% de la buĝeto, kaj elspezoj al kampara disvolviĝo al 11%. Antaŭ 2011, 90% de senpera subteno fariĝis nekomercaj (ne ligitaj al produktado) dum reformoj daŭre estis faritaj al la KAP, ĝia financado kaj ĝia formiĝado<ref>[https://ec.europa.eu/info/strategy/eu-budget_en#12of15 "EU buĝetaj mitoj". ] EC Eŭropo. Eŭropa Komisiono.</ref>.

La [[Protektita Deven-Nomado]] (PDN) estas la nomo de identiga signo de Eŭropa Unio celanta konservi la devenan nomadon de agrikulturaj produktoj. Kreita en 1992, ĉi tiu etikedado ''"nomumas produktojn produktitajn, prilaboritajn kaj disvolvitajn en specifa geografia areo, uzante la agnoskitan scipovon de lokaj produktistoj kaj ingrediencojn de la koncerna regiono"''<ref>[https://ec.europa.eu/info/food-farming-fisheries/food-safety-and-quality/certification/quality-labels/quality-schemes-explained_fr EU-a politiko kaze de la kvalito de agrikulturaĵoj] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=https%3A%2F%2Fec.europa.eu%2Fagriculture%2Fquality_fr arkivo]) ĉe la retejo de la Eŭropa Komisiono</ref>.

==== Industrio ====
Laŭ valoro, eŭropa industrio daŭre kreskas, malforte sed konstante. Eŭropa Unio estas hodiaŭ la dua industria potenco en la mondo.

La unio povas apogiĝi sur multaj grandskalaj kompanioj, precipe en la sektoroj de aŭto, transportoj, defendo, [[Kemia industrio|kemiaĵoj]], medikamentoj kaj [[nutraĵa industrio]] en [[Francio]] aŭ la [[Aŭtindustrio|aŭta]], kemiaĵa kaj me [[meĥanika inĝenierarto]] en [[Germanio]]. [[Peugeot]], [[Michelin]], [[Alstom]], [[Safran]], [[Sanofi]], [[Danone]], [[Volkswagen]], [[Daimler]], [[Siemens AG|Siemens]], [[Bayer]] kaj eĉ [[ThyssenKrupp]] estas mondaj referencoj. [[Italio]] estas superregata de teksaĵoj, nutraĵa industrio kaj aŭtoj, dum en [[Pollando]] [[minado]], [[ŝtalo]] kaj [[Kemia industrio|kemiaĵoj]] estas inter la plej gravaj branĉoj.

Kompare kun la serva sektoro, tamen, la pezo de industrio iom post iom malpliiĝas. Tiel okazis de kelkaj jardekoj, en Eŭropo kiel en plej multaj okcidentaj landoj kun la rimarkinda escepto de Germanio. Laŭ statistikoj de la [[Monda Banko]], en Eŭropa Unio ĝi falis el 25,4% al 22,2% de la eŭropa [[MEP (ekonomio)|MEP]] inter 2000 kaj 2019 (inkluzive la konstruan sektoron)<ref>[https://data.worldbank.org/indicator/NV.IND.TOTL.ZS?locations=EU-US Industrio (inkluzive konstruadon), aldonvalora (% de MEP) - Eŭropa Unio, Usono] ĉe la retejo de la [[Monda Banko]]</ref>. Komparebla tendenco estas observita en [[Usono]], kie ĉi tiu parto falis de 22,5 ĝis 18,6% dum la sama periodo. [[Ĉinio]] kaj [[Rusujo]] ne esceptas, kvankam industrio ankoraŭ respektive reprezentas 39% kaj 32,2% de ilia MEP en 2019.

El unu EU-membroŝtato al alia, la graveco de la industria sektoro ankaŭ varias. En du landoj - Irlando kaj Ĉeĥio - ĝi reprezentas pli ol 30% de MEP. Aliflanke, ĝia parto estas malpli ol 20% de MEP en naŭ aliaj membroŝtatoj, inkluzive de [[Belgio]], [[Portugalio]], [[Nederlando]] kaj [[Francio]]. La industrio ankaŭ estas la plej granda dunganto en pluraj orientaj landoj, eĉ se sur eŭropa nivelo, ĝi generas malpli ol 22% de laborpostenoj hodiaŭ kompare kun pli ol 27% dudek jarojn antaŭe<ref>[https://www.touteleurope.eu/economie-et-social/politique-industrielle-que-fait-l-union-europeenne/ Industria politiko: kion faras EU?] ĉe ''Toute l'Europe.eu'', 15-a de februaro 2021</ref>.

==== Servoj ====
La sektoro de servoj estas senkompare la plej grava sektoro en Eŭropa Unio, kun 74,7% de MEP, kompare kun la industrio kun 23,8% de MEP kaj agrikulturo kun nur 1,5% de MEP<ref>[https://de.statista.com/statistik/daten/studie/249078/umfrage/anteile-der-wirtschaftssektoren-am-bruttoinlandsprodukt-bip-der-eu/ "Eŭropa Unio: Parto de ekonomiaj sektoroj en malneta enlanda produkto (MEP) de 2004 ĝis 2014 "] ĉe '' statista.de '', 22-a de marto 2016</ref>.

[[Financoj|Financaj servoj]] estas bone disvolvitaj ene de la [[Interna Merkato (Eŭropa Unio)|Interna Merkato]] de la Unio. Kompanioj pli dependas de bankaj pruntoj ol en [[Usono]], kvankam ŝanĝo al kompanioj akirantaj pli da financado per kapitalaj merkatoj estas planita per la iniciato de la [[Unio de Kapitalaj Merkatoj]] (UKM), la plano de EU prezentita de la [[Eŭropa Komisiono|Komisiono]] en septembro 2015 por mobilizi la liberan movadon de kapitaloj ene de EU.<ref>[https://ec.europa.eu/info/business-economy-euro/growth-and-investment/capital-markets-union/what-capital-markets-union_en Kio estas la Unio de Kapitalaj Merkatoj?] ĉe la retejo de la [[Eŭropa Komisiono]]</ref>
Laŭ la Indekso de Tutmondaj Financaj Centroj, la du plej grandaj financaj centroj en Eŭropo, [[Londono]] kaj [[Zuriko]], estas ekster Eŭropa Unio<ref>[https://www.longfinance.net/media/documents/gfci_22.pdf La Tutmondaj Financaj Centroj ], ''Long Finance'', Septembro 2017</ref>. La du plej grandaj financaj centroj restantaj ene de EU estas [[Frankfurto ĉe Majno|Frankfurto]] kaj [[Luksemburgo (urbo)|Luksemburgo]].

==== Energio ====
[[Dosiero:De Molen (windmill) and the nuclear power plant cooling tower in Doel, Belgium (DSCF3859).jpg|eta|[[Nuklea centralo]] en [[Doel]], [[Belgio]]|maldekstra]]
[[Dosiero:Windmills and Sailboats on the Ocean 4890300941.jpg|eta|[[Ventoturbino]]j en [[Danio]]]]
Eŭropa Unio estas la tria plej granda energikonsumanto en la mondo laŭ volumeno malantaŭ [[Ĉinio]] kaj [[Usono]], pro sia loĝantaro, sia nivelo de ekonomia kaj industria disvolviĝo, sed ankaŭ la klopodoj faritaj pri la medio. La energia konsumo de Eŭropo sumiĝis al ĉirkaŭ 1.352 milionoj da [[Tuno da ekvivalento de nafto|tunoj da nafta ekvivalento]] (TEN) en 2019 por ĉirkaŭ 447 milionoj da loĝantoj, kompare kun ĉirkaŭ 2.264 TEN en Usono por ĉirkaŭ 333 milionoj da loĝantoj, laŭ la [[Internacia Energia Agentejo]]<ref>https://www.connaissancedesenergies.org/sites/default/files/pdf-actualites/Key_World_Energy_Statistics_2020.pdf, Internacia Energia Agentejo, aŭgusto 2020</ref>. Ĝi restas 4,9% super la celoj pri energiefikeco fiksitaj por 2020.

En Eŭropo, la [[Transporto|transporta sektoro]] estas la plej granda konsumanto de energio, antaŭ [[konstruado]], [[industrio]] kaj [[servo]]j. Por kontentigi postulon, EU importis ĉirkaŭ 58% de sia energio en 2018<ref>[https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Energy_production_and_imports/fr Energiaj produktado kaj importado] ĉe ''Eurostat''</ref>. Fakte, la unio havas nur malmultajn [[Hidrokarbonido|hidrokarbonidajn resursojn]] kaj produktas malmultan energion. Tamen tio ne okazas en [[Francio]], kie energiproduktado venas plejparte de [[nuklea energio]], aŭ eĉ en [[Danio]], kie [[Renoviĝanta energio|renoviĝantaj energioj]], precipe [[Ventoenergio|ventoenergiaj]], konsistigas gravan parton de ĝia [[energia miksaĵo]].

En ĉi tiu kunteksto, la energia dependeco de Eŭropo al la cetera mondo estas alta, kaj pli precipe al [[Rusujo]] kaj [[Mezoriento]]. La grado de ĉi tiu dependeco varias de lando al lando. En 2019, ĝi estis ĉirkaŭ 30% en [[Rumanio]] kaj [[Svedujo]], aŭ eĉ malpli ol 5% en [[Estonio]], lando inter la plej bonaj investintoj rilate al deplojo de renoviĝantaj energioj. Energia dependeco estas sub 50% en Francio kaj [[Pollando]] danke al la disvastiĝo de nuklea energio en la unua kazo{{#tag:ref| Kvankam la [[Uranio|uranierco]] estas importata el [[Aŭstralio]], [[Kanado]], [[Niĝero]] kaj [[Kazaĥio]]<ref>[https://www.orano.group/fr Gravaj kaj diversaj fontoj de uranio] [http://archive.wikiwix.com/cache/?url=http%3A%2F%2Fwww.new.areva.com%2FFR%2Fnotreoffre-412%2Foffre-intgre-en-combustible-nuclaire.html arkivo]</ref>|group="nb"}} kaj [[karbo]] en la dua. Inter 50 kaj 80% en [[Germanio]], [[Hispanio]] kaj [[Grekio]], ĝi ankaŭ estas tre forta en [[Italio]] kaj [[Belgio]]<ref>[https://www.touteleurope.eu/environnement/l-energie-dans-l-union-europeenne/ La energio en EU], ''Toute l'Europe.eu'', 13-a de aprilo 2021</ref>.

=== Distribuado inter membroŝtatoj ===
La du ĉefaj potencoj en EU estas [[Germanio]] kaj [[Francio]], iliaj respektivaj [[MEP (ekonomio)|MEP]] estas 3.853 miliardoj da dolaroj kaj 2.829 miliardoj da dolaroj. Francio kaj [[Unuiĝinta Reĝlando]] alternis kiel la dua plej granda ekonomio en Eŭropa Unio; de 2008 ĝis 2014, ĝi estis Francio, de 2015 ĝis 2020, ĝi estis Britio<ref>[https://lexpansion.lexpress.fr/actualite-economique/la-france-n-est-plus-la-5e-puissance-economique-mondiale_1638147.html Francio ne plu estas la 5-a potenco en la mondo] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Flexpansion.lexpress.fr%2Factualite-economique%2Fla-france-n-est-plus-la-5e-puissance-economique-mondiale_1638147.html arkivo]) ''L'Expansion'', 7-a de januaro 2015</ref>. Inter la novaj membroŝtatoj enuniiĝintaj ekde 2004, [[Pollando]] plej multe kontribuas al riĉaĵa kreado en EU; ĝi ankaŭ estas la plej loĝata lando kaj tiu, kiu ricevas la plej grandajn [[Eŭropaj Strukturaj Fondusoj|eŭropajn strukturajn fondusojn]]<ref>[https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/fr/IP_14_596 La Eŭropa Komisiono adoptas "partneran interkonsenton" kun Pollando pri la mobilizado de EU-strukturaj kaj investaj fondusoj por kresko kaj laborpostenoj por la periodo 2014-2020 ] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Feuropa.eu%2Frapid%2Fpress-release_IP-14-596_fr.htm arkivo]) ĉe la oficiala retejo de la Komisiono, 3-a de majo 2014</ref>.

Malgraŭ [[Europa fonduso por regiona disvolvigo|teritoria kohezia politiko]], la produktado de riĉaĵoj en la regionoj de EU restas malegale distribuita; tiel, la okcidento de la Unio koncentras 85% de la tuta riĉeco, do 14 156 miliardoj da dolaroj, dum la Oriento kontribuas 2,592 miliardojn da dolaroj, oni retrovas ĉi tiun distingon per aliaj indikiloj de homogeneco de la disdono de riĉeco aŭ de nivelo de disvolviĝo kiel la [[Indico de homa disvolviĝo|IHD]] aŭ la [[Koeficiento de Gini]]<ref>Yann Richard, ''« La crise européenne, un regard de géographe, analyse des disparités macro-économiques en Europe sur la base des données de l'Eurobaromètre 2011 »'', EchoGéo, Pôle de recherche pour l'organisation et la diffusion de l'information géographique,‎ 10-a de aprilo 2012, ISSN 1963-1197 ([https://journals.openedition.org/echogeo/13043 Legi rete]) ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fechogeo.revues.org%2F13043 arkivo])</ref>.

Ekonomiaj malegalecoj foje tre malkaŝas ene de unu lando. La regiono kun la plej alta MEP en EU estas [[Nordrejn-Vestfalio]] kun MEP de 488 miliardoj da eŭroj, antaŭ [[Francilio]] kun 483 miliardoj da eŭroj<ref>[http://epp.eurostat.ec.europa.eu/statistics_explained/index.php/GDP_at_regional_level/fr Regionskala MEP en EU] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fepp.eurostat.ec.europa.eu%2Fstatistics_explained%2Findex.php%2FGDP_at_regional_level%2Ffr arkivo] ĉe [[Eurostat]]</ref>.

La kontraŭa situacio estas en [[Bulgario]], kie la plej malriĉa regiono estas la provinco [[Pleven]], kies MEP pokape estas ne plu ol 27% de la unia averaĝo (6.400 € pokape).

== Politikoj ==
=== Agrikultura politiko ===
La [[Komuna Agrikultura Politiko|komuna agrikultura politiko]] (KAP), kreita en 1957 kaj efektivigita ekde 1962, baziĝas ĉefe sur prezoj-kontrolado kaj subvenciaj rimedoj por farmoj, celantaj modernigi ilin kaj disvolvi nutraĵan memprovizon kaj daŭripovon de la sektoro kaj de ties oficantoj. La buĝeto destinita al elspezoj ligitaj al la disvolviĝo de agrikulturo en 2014 sumiĝis al preskaŭ 58 miliardoj da eŭroj<ref>[https://ec.europa.eu/info/food-farming-fisheries/key-policies/common-agricultural-policy/cap-glance La komuna politiko de EU en la koro de nutraĵoj, kampara vivo kaj medio] [http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fec.europa.eu%2Fagriculture%2Fcap-overview%2F2014_fr.pdf arkivo] ĉe la retejo de la [[Eŭropa Komisiono|komisiono]], aprilo 2014</ref>, do 40% de la komunuma buĝeto por sektoro, kiu reprezentas 0,5% de la MEP de la EU<ref>[https://www.touteleurope.eu/actualite/l-agriculture-et-la-peche-dans-l-union-europeenne/ La KAP] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.touteleurope.eu%2Fles-politiques-europeennes%2Fagriculture.html arkivo]) ĉe ''toutel'europe.eu'', 2-a de februaro 2016</ref>.
Origine la celoj de la KAP estis jenaj:
* pliigi [[produktiveco]]n disvolvante teknikajn progresojn kaj certigante optimuman uzon de produktaj faktoroj kaj precipe de dungitaro;
* certigi justan [[vivnivelo]]n por la agrikultura loĝantaro, precipe per altigo de la individua enspezo de tiuj, kiuj laboras en agrikulturo;
* stabiligi la [[merkato]]jn kaj prezojn de agrikulturaj krudaĵoj kaj finitaj agroindustriaj produktoj;
* garantii sekurecon de provizoj kaj [[Nutra Sekureco|nutra sekureco]];
* certigi akcepteblajn prezojn por [[konsumanto]]j.

La KAP suferis kvar reformojn (la kvina nuntempe decidiĝas (2021)). La kvara, en 2014, pli emfazas [[Daŭrigebla agrikulturo|daŭrigeblan agrikulturon]] kaj novigadon, subtenante kreon de laborpostenoj kaj kreskon de rilataj sektoroj. La kvalito kaj sekureco de agrikulturaj produktoj surmerkatigitaj en la Eŭropa Unio estas protektitaj per aro de merkataj normoj, atestaj sistemoj kaj reguloj pri [[nutra sekureco]]. Pluraj atestaj sistemoj protektas geografiajn originojn, ekologian produktadon aŭ eĉ la kvaliton de nutraĵoj ([[mediprotektado]], [[bestprotektado]], aŭtentikaj produktoj aŭ [[justa komerco]]): produktoj kun [[Protektita Deven-nomado|protektita deven-nomado]] (PDN), [[Protektita Geografia Indiko]] (PGI), [[Ekologia atesto de Eŭropa Unio|ekologia atesto]], ktp.

=== Eksterlanda kaj sekureca politikoj ===
[[Dosiero:EUFOR, 2009-02-18, Jelcz Multi Lift, Czad 01.jpg|eta|Polaj veturiloj de la ESEA en Ĉadio en 2009|300x300ra]]
Eŭropa Unio havas, pere de la [[Komuna ekstera kaj sekureca politiko de la Eŭropa Unio|Komuna ekstera kaj sekureca politiko]] (KESP), la jurajn povojn por kovri ĉiujn areojn de ekstera politiko kaj ankaŭ ĉiujn petojn rilate al la sekureco de la Unio, inkluzive la progreseman difinon de defenda politiko, kiu povas konduki al komuna defendo<ref>Artikoloj 23 kaj 24 de la [[Traktato pri Eŭropa Unio|TEU]] ([https://europa.eu/european-union/topics_en#page=31 legi rete], [http://archive.wikiwix.com/cache/display2.php/qc3209190frc_002.pdf?url=http%3A%2F%2Feuropa.eu%2Fpol%2Fpdf%2Fqc3209190frc_002.pdf%23page%3D31 arkivo])</ref><ref>[https://www.consilium.europa.eu/fr/topics/foreign-affairs-international-relations/ Eksterlandaj aferoj kaj internaciaj rilatoj] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.consilium.europa.eu%2Ffr%2Ftopics%2Fforeign-affairs-international-relations%2F arkivo]) ĉe la retejo de la [[Eŭropa Konsilio]]</ref>. Ĉi tiu politiko estas gvidata de la [[Alta Reprezentanto por la komuna ekstera kaj sekureca politiko de la Eŭropa Unio]] kaj la [[Eŭropa Servo por Ekstera Agado]] (ESEA). La [[Prezidanto de la Eŭropa Konsilio]] ankaŭ ludas gravan rolon en la ekstera reprezentado de la Unio, en proksima kunlaboro kun la reprezentantoj de la aliaj eŭropaj institucioj<ref>[https://eur-lex.europa.eu/legal-content/FR/TXT/?uri=LEGISSUM:ai0009 La alta Reprezentanto por la komuna ekstera kaj sekureca politiko de la Eŭropa Unio] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Feuropa.eu%2Flegislation_summaries%2Finstitutional_affairs%2Ftreaties%2Flisbon_treaty%2Fai0009_fr.htm arkivo]) ĉe la oficiala retejo de EU</ref>.
Koncerne la decidprocezon de KESP, la membroŝtatoj kaj la alta reprezentanto rajtas iniciati; tamen decidoj en la Eŭropa Konsilio devas esti unuanime faritaj de la 27 membroŝtatoj<ref>[https://eur-lex.europa.eu/legal-content/FR/TXT/?uri=LEGISSUM:ai0025 Eksterlanda kaj sekureca politiko] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Feuropa.eu%2Flegislation_summaries%2Finstitutional_affairs%2Ftreaties%2Flisbon_treaty%2Fai0025_fr.htm arkivo]) ĉe la oficiala retejo de EU</ref>

Metita sub la aŭtoritaton de la Alta Reprezentanto, la ESEA konsistigas la diplomatian servon de la Unio kaj en Bruselo kaj eksterlande<ref>[https://eeas.europa.eu/headquarters/headquarters-homepage_fr La ESEA] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Feeas.europa.eu%2Findex_fr.htm arkivo]) ĉe la oficiala retejo de EU</ref>. Ĝi organizas la diplomatiajn reprezentojn de EU al eksterlandaj registaroj kaj internaciaj institucioj. La Unio estas rolanto sur la internacia sceno, kiu laŭ la kazo reprezentas ĉiujn membroŝtatojn aŭ poziciigas sin apud ili. Ekstera politiko estas strukturita ĉirkaŭ ĉefaj temoj specifaj por la eŭropa komunumo<ref>[http://www.eeas.europa.eu/policies/index_fr.htm Politikoj de la ESEA] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.eeas.europa.eu%2Fpolicies%2Findex_fr.htm arkivo]) ĉe la oficiala retejo de la ESEA</ref>: diplomatio kaj agoj kun registaroj, instancoj kaj eksterlandaj reprezentantoj, komercaj intertraktadoj, disvolva helpo kaj eĉ pacaj operacioj<ref>[https://ec.europa.eu/publications/booklets/move/67/fr.pdf EU kaj la mondo] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fec.europa.eu%2Fpublications%2Fbooklets%2Fmove%2F67%2Ffr.pdf arkivo]), ĉe la retejo de la Eŭropa Komisiono, junio 2007</ref>.

La defenda politiko de Eŭropa Unio, konata kiel la [[Komuna Sekureca kaj Defenda Politiko de Eŭropa Unio|Komuna Sekureca kaj Defenda Politiko]] (KSDP) siaflanke konsistas el kunigo de la fortoj kaj militaj rimedoj de la membroŝtatoj por respondi al tiel nomataj misioj pri kriza administrado, tio estas por la konservado de paco, humanitaraj misioj aŭ eĉ la savo kaj evakuado de civitanoj de la Unio<ref>[http://eeas.europa.eu/security-defence/index_en.htm La Komuna Sekureca kaj Defenda Politiko] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Feeas.europa.eu%2Fsecurity-defence%2Findex_en.htm arkivo]) ĉe la retejo de la ESEA</ref>. Se unu el la membroŝtatoj estus objekto de armita agreso sur sia teritorio, la aliaj membroŝtatoj ŝuldas al ĝi helpon per ĉiuj rimedoj en sia povo; la samo validas se ĝi petas ĝin post terorisma atako aŭ natura aŭ homfarita katastrofo; ĉi tiuj dispozicioj estas antaŭviditaj en artikolo 42 de la [[Traktato pri Eŭropa Unio|TEU]] kaj estas nomataj ankaŭ "reciproka defenda klaŭzo" kaj "solidareca klaŭzo"<ref>[https://www.vie-publique.fr/fiches/20393-en-quoi-le-traite-de-lisbonne-t-il-renforce-la-politique-de-defense-ue Kiel la traktato de Lisbono plifortigis la defendan politikon?] [http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.vie-publique.fr%2Fdecouverte-institutions%2Funion-europeenne%2Faction%2Fpolitiques-communautaires%2Fquoi-traite-lisbonne-fait-il-progresser-politique-defense.html arkivo]) ĉe ''Vie-publique.fr '', 22-a de marto 2021</ref>.

La militaj rimedoj de la Unio baziĝas sur la naciaj klopodoj de la membroŝtatoj. [[Grekio]], [[Francio]] kaj [[Estonio]] estas la tri landoj, kiuj dediĉas la plej grandan procenton de sia MEP al sia defendo<ref>[https://donnees.banquemondiale.org/indicateur/MS.MIL.XPND.GD.ZS Militaj elspezoj laŭ la MEP] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fdonnees.banquemondiale.org%2Findicateur%2FMS.MIL.XPND.GD.ZS arkivo]) ĉe la retejo de la [[Monda Banko]], 2019</ref>. Rezulte, la [[Eŭropa Agentejo pri Defendo]] (EAD) konsistigas esencan elementon de la komunuma defenda politiko. Ĝia misio estas kunordigi landajn klopodojn en la kampo de armilaro, plifortigi la eŭropan industrian kaj teknologian bazon, kaj pliigi efikecon en esplorado kaj teknologia disvolviĝo<ref>[https://eur-lex.europa.eu/legal-content/FR/TXT/?uri=LEGISSUM:r00002 La misioj de la EAD] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Feuropa.eu%2Flegislation_summaries%2Fforeign_and_security_policy%2Fcfsp_and_esdp_implementation%2Fr00002_fr.htm arkivo]) ĉe la oficiala retejo de EU</ref>.

Ĉi tiuj misioj speguliĝas konkrete al la harmoniigo de militaj rimedoj en la Unio (la tiel nomata ''"kunfunkciebleco"'') kaj plifortigo de la industria ŝtofo en ĉi tiu areo kun la efektivigo de komunaj armilaj programoj, precipe tiuj de la [[Airbus Defendo kaj Kosmo|Defenda kaj Kosma branĉo]] de la grupo [[Airbus]] (ekzemple la [[Eurofighter Typhoon]] aŭ la [[Airbus A400M]])<ref>[https://www.ladepeche.fr/article/2004/04/13/411339-allemagne-signe-achat-a400m-eurofighter.html Germanio aĉetas la A400M-on kaj la Eurofighter-on] [http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=https%3A%2F%2Fwww.ladepeche.fr%2Farticle%2F2004%2F04%2F13%2F411339-L-Allemagne-signe-l-achat-de-l-A400M-et-de-l-Eurofighter.html arkivo]) ĉe ''La Dépêche du Midi'',‎ 13-a de aprilo 2004</ref>.

=== Ekonomia politiko ===
[[Dosiero:Paschal Donohoe TD.jpg|eta|[[Paschal Donohoe]], prezidanto de la [[Eŭrogrupo]]]]
La ekonomia kaj financa politiko de la Unio, difinita nuntempe de la [[TFEU]]<ref>[https://fr.wikisource.org/wiki/Trait%C3%A9_sur_le_fonctionnement_de_l%E2%80%99Union_europ%C3%A9enne#Article_119 Parto 8] de la [[TFEU]]</ref>, fiksas al si la celon kunordigi la ekonomian politikon de la membroŝtatoj pri la [[Interna Merkato (Eŭropa Unio)|interna merkato]] kun la difino de komunaj celoj<ref>[https://fr.wikisource.org/wiki/Trait%C3%A9_sur_le_fonctionnement_de_l%E2%80%99Union_europ%C3%A9enne#Article_119 Artikolo 119] de la [[TFEU]]</ref>. Ĉi tiu politiko devigas ĉiujn membroŝtatojn al "[[Ekonomia kaj Mona Unio (Eŭropa Unio)|ekonomia kaj mona unio]]" kaj konfirmas la kreon de tiel nomata "ununura" valuto, la [[eŭro]] (€). La [[Pakto pri Stabileco kaj Kresko]] (PSK) determinas la buĝetajn devontigojn faritajn de la ŝtatoj de la Unio, kiuj enkondukis la ununuran valuton<ref>[https://fr.wikisource.org/wiki/Trait%C3%A9_sur_le_fonctionnement_de_l%E2%80%99Union_europ%C3%A9enne#Article_119 Artikolo 119-2] de la [[TFEU]]</ref>.

Nuntempe la eŭro estas tiel la efika valuto de 19 membroŝtatoj el 27, difinante la [[eŭrozono]]n<ref>[https://ec.europa.eu/info/business-economy-euro/euro-area_en La eŭroareo] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fec.europa.eu%2Feconomy_finance%2Feuro%2Findex_fr.htm arkivo]) ĉe la retejo de la [[Eŭropa Komisiono]], 27-a de aŭgusto 2011</ref>, same kiel reale de kelkaj ŝtatoj kaj teritorioj; nome [[Kosovo]] kaj [[Montenegro]], kiuj ne havas formalan interkonsenton, kaj [[Andoro]], [[Monako]], [[San-Marino]] kaj [[Vatikano]] surbaze de monaj interkonsentoj antaŭ la eŭro kaj renovigitaj ekde la tiam.

La grandaj gvidlinioj por mona politiko estas difinitaj de la [[Eŭropa Centra Banko]], kiu respondecas pri administrado de la emisio de eŭro kaj garantio de ĝia valoro rilate al aliaj valutoj, precipe la [[usona dolaro]].
Krom la ununura valuto, la ekonomia politiko de la Unio ankaŭ difinas ekonomian strategion. Ĉi tiu ekonomia strategio estas parto de la kadro difinita de la eŭropaj traktatoj, kies principoj estas prezentitaj en tuta serio de artikoloj. La bazaj principoj estas:
* libera movado de varoj en la interna merkato de EU: neniu kontrolo de varoj ĉe la limoj inter membroŝtatoj kaj neniu dogana imposto<ref>[https://eur-lex.europa.eu/summary/chapter/customs.html?locale=fr&root_default=SUM_1_CODED%3D12 Doganoj] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Feur-lex.europa.eu%2Fsummary%2Fchapter%2Fcustoms.html%3Flocale%3Dfr%26root_default%3DSUM_1_CODED%253D12 arkivo])</ref>.
* libereco de kapitalmovado: ĉiuj limigoj al movado de kapitaloj inter membroŝtatoj kaj inter membroŝtatoj kaj eksteruniaj landoj estas malpermesitaj<ref>[https://ec.europa.eu/info/business-economy-euro/banking-and-finance/financial-markets/capital-movements_en Ĝeneralaj principoj de la libera movado de kapitaloj] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fec.europa.eu%2Ffinance%2Fcapital%2Fframework%2Ftreaty%2Findex_fr.htm arkivo])</ref>.
* libera konkurenco: interkonsentoj inter dominaj kompanioj en merkato (interkonsentoj pri prezoj aŭ produktokvantoj) estas malpermesitaj, misuzoj de domina pozicio estas malpermesitaj, kaj ŝtataj intervenoj estas malpermesitaj se ili probable misformas konkurencon, ekzemple permesante al publikaj entreprenoj atingi krediton je pli malalta interezoprocento ol tiu portata de privataj entreprenoj<ref>[https://www.vie-publique.fr/fiches La politiko de la konkurenco] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.vie-publique.fr%2Fdecouverte-institutions%2Funion-europeenne%2Fapprofondissements%2Fpolitique-concurrence.html arkivo]</ref>.
* la privatigo de ŝtataj entreprenoj ne estas deviga, sed ŝtatoj devas zorgi ne distordi konkurencon, kaj tial ne devas doni al publikaj entreprenoj konkurencajn avantaĝojn<ref>[http://www.touteleurope.eu/actualite/idee-recue-l-europe-a-oblige-la-privatisation-des-services-publics-au-nom-du-liberalisme.html Miskompreniĝo: Eŭropo devigis privatigon de publikaj servoj nome de liberalismo] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20170913093209/http://www.touteleurope.eu/actualite/idee-recue-l-europe-a-oblige-la-privatisation-des-services-publics-au-nom-du-liberalisme.html |date=2017-09-13 }} ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.touteleurope.eu%2Factualite%2Fidee-recue-l-europe-a-oblige-la-privatisation-des-services-publics-au-nom-du-liberalisme.html arkivo]</ref>. Ĉi-kaze, la Eŭropa Komisiono ĝenerale limigas sin al antaŭenigo de la liberaligo de servoj.

Eŭropa Unio en 2010 starigis novan projekton (''[[Eŭropo 2020]]'')<ref>[https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2010:2020:FIN:FR:PDF Eŭropa Komisiono, Eŭropo 2020: Strategio por inteligenta, daŭrigebla kaj inkluziva kresko, Bruselo, 3 marto 2010] ([http://archive.wikiwix.com/cache/display2.php/attachment.pdf?url=http%3A%2F%2Feur-lex.europa.eu%2FLexUriServ%2FLexUriServ.do%3Furi%3DCOM%3A2010%3A2020%3AFIN%3AFR%3APDF arkivo])</ref> kiu difinas la kreskan strategion por la Unio kun la slogano ''"Inteligenta, daŭrigebla kaj inkluziva ekonomio"''. Ĉi tiu strategio starigas landajn celojn en la kampoj de dungado, esplorado kaj novigado, klimata ŝanĝo kaj energio, edukado kaj batalo kontraŭ malriĉeco.

=== Media politiko ===
La media politiko de Eŭropa Unio estas kampo en kiu la Unio havas vastajn kompetentecojn. Laŭ Artikolo 191 de la [[TFEU]], la celoj de la media politiko de EU estas ''"konservado kaj protektado de la medio kaj plibonigo de ĝia kvalito; Protekto de homa sano; zorgema kaj racia uzo de naturaj rimedoj; Antaŭenigo de rimedoj je internacia nivelo por trakti regionajn aŭ tutmondajn mediajn problemojn kaj precipe kontraŭbatali klimatan ŝanĝon"''<ref>[https://dejure.org/gesetze/AEUV/191.html][[TFEU]]<span>, artikolo 191</span> Servo pri Jura Informo, konsultita la 14an de februaro 2012.</ref>.

La [[Eŭropa Vivmedia Agentejo]] kiu ekfunkciis en 1994, dediĉas al observada reto de la eŭropa vivmedio. Multaj programoj pri la protektado de la medio estiĝis, ekzemple [[Reto Natura 2000]]. La komisaro respondeca pri la medio estas la litova politikisto [[Virginijus Sinkevičius]] ekde 2019.

[[Dosiero:Carrelets sur l'estuaire de la Gironde.jpg|eta|La [[Ĝirondo|Ĝironda estuaro]] apartenas al la [[reto Natura 2000]]. Kovrante 635 km2, ĝi estas la plej granda estuaro en Eŭropo.|centra|550x550ra]]

=== Jura kaj homrajta politikoj ===
La jura politiko de Eŭropa Unio prenas kiel kadron kio poste fariĝos la "Eŭropa jura areo", areo de progresiva konverĝo de la naciaj leĝoj de la membroŝtatoj<ref>[http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.ladocumentationfrancaise.fr%2Fdossiers%2Fespace-judiciaire-europeen%2Findex.shtml La europa jura areo] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.ladocumentationfrancaise.fr%2Fdossiers%2Fespace-judiciaire-europeen%2Findex.shtml arkivo]) ĉe la retejo de ''La documentation française'', 25-a de majo 2003</ref>. Ĝi unue respondas al la tria kolono de la TEU (polica kaj jura kunlaboro en krimaj aferoj), sed ĝi estis etendita al la "[[Spaco de libereco, sekureco kaj justeco]]" per la [[Traktato de Amsterdamo]]. Paralele, diversaj juraj kunfunkciigaj programoj estis kreitaj<ref>[https://eur-lex.europa.eu/legal-content/FR/ALL/?uri=CELEX%3A52010XG0504%2801%29 Eŭropa Konsilio, La Stokholma Tagordo - malferma kaj sekura Eŭropo, kiu servas kaj protektas civitanojn] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Feur-lex.europa.eu%2FLexUriServ%2FLexUriServ.do%3Furi%3DCELEX%3A52010XG0504%2801%29%3AFR%3ANOT arkivo]), Oficiala Revuo por la Eŭropa Unio, 4 majo 2010.</ref> kiel la kreo de eŭropa arestordono en 2003, la disvolviĝo de reciproka rekono de juĝaj decidoj kaj politiko de jura kunordigo, la [[Justica Kunlaborada Agentejo de Eŭropa Unio]] (aŭ Eŭrojust)<ref>[https://www.europarl.europa.eu/ftu/pdf/fr/FTU_4.12.6.pdf Jura kunlaborado pri sankcia fako] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20130718102609/http://www.europarl.europa.eu/ftu/pdf/fr/FTU_4.12.6.pdf |date=2013-07-18 }} ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Fwww.europarl.europa.eu%2Fftu%2Fpdf%2Ffr%2FFTU_4.12.6.pdf arkivo]) ĉe la retejo de la Eŭropa Parlamento</ref>.

Eŭropa Unio starigis aron de programoj kaj ankaŭ [[Ĉarto de Fundamentaj Rajtoj de la Eŭropa Unio|ĉarton]] celantajn certigi respekton de [[homaj rajtoj]] ene de siaj membroŝtatoj. La [[Agentejo pri Fundamentaj Rajtoj de Eŭropa Unio|Agentejo pri Fundamentaj Rajtoj]] kontrolas ĉe komunuma nivelo ĉu politikojn por batali kontraŭ [[diskriminacio]], [[rasismo]] kaj [[ksenofobio]] kaj por la protekto de vundeblaj grupoj efikas. La defendo de homaj rajtoj ene de EU celas respondi al la punktoj difinitaj en la [[Ĉarto de Fundamentaj Rajtoj de la Eŭropa Unio|Ĉarto de Fundamentaj Rajtoj]]<ref>[https://eur-lex.europa.eu/legal-content/FR/ALL/?uri=CELEX%3A52010XG0504%2801%29 Ĉarto de Fundamentaj Rajtoj de Eŭropa Unio] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Feur-lex.europa.eu%2FLexUriServ%2FLexUriServ.do%3Furi%3DCELEX%3A52010XG0504%2801%29%3AFR%3ANOT arkivo]), 7-a de decembro 2000</ref>, precipe al la unuaj tri ĉapitroj pri la valoroj de [[libereco]], [[digno]] kaj [[egaleco]]. Ĝiaj funkcioj rilatas al la kolekto, analizo, disvastigo kaj taksado de rimedoj faritaj de Eŭropa Unio por respekti fundamentajn rajtojn. Ĝi ankaŭ kunlaboras kun aliaj landaj kaj internaciaj organizaĵoj sed ne havas la povon sankcii unu el la membroŝtatoj pro neobservo de siaj devontigoj<ref>[https://fra.europa.eu/fr/content/nos-activites La misioj de la Agentejo pri Fundamentaj Rajtoj] ([http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http%3A%2F%2Ffra.europa.eu%2Ffr%2Fabout-fra%2Fwhat-we-do arkivo])</ref>.

=== Instruada kaj esplorada politikoj ===
Baza instruado estas areo, kie la rolo de EU limiĝas al subtenado de landaj registaroj. En [[altnivela instruado]], la politiko disvolviĝis en la [[1980-aj jaroj]] en programoj subtenantaj interŝanĝojn kaj moveblecon. La plej videbla el ili estas [[Erasmus+]], edukada interŝanĝa programo, kies altnivel-instruada parto [[Erasmus (Eŭropunia programo)|Erasmus]] komenciĝis en 1987. En siaj unuaj 20 jaroj, ĝi ebligis universitatajn internaciajn interŝanĝojn por pli ol 1,5 milionoj da universitataj studentoj kaj fariĝis simbolo de la eŭropa studenta vivo<ref>Eŭropa Komisiono. "[https://ec.europa.eu/education/news/erasmus20_en.html La programo Erasmus festas sian 20-jariĝon]" ([https://web.archive.org/web/20070703000422/http://ec.europa.eu/education/news/erasmus20_en.html arkivo]. Europa retportalo.</ref>.

Estas similaj programoj por lernantoj kaj instruistoj, kaj por praktikantoj en [[Metia edukado|profesia edukado kaj trejnado]]. Ĉi tiuj programoj estas desegnitaj por kuraĝigi pli vastan scion pri aliaj landoj kaj disvastigi bonajn praktikojn en la edukaj kaj trejnaj kampoj tra la EU<ref>[https://eacea.ec.europa.eu/index.htm "Pri la Plenuma Agentejo pri Edukado, Aŭdvido kaj Kulturo"] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20181002145030/http://eacea.ec.europa.eu/index.htm |date=2018-10-02 }} ([https://web.archive.org/web/20150510013246/http://eacea.ec.europa.eu/index_en.php arkivo]</ref>. Per sia subteno al la [[Bolonja Procezo]], EU subtenas kompareblajn normojn kaj kongruajn diplomojn tra Eŭropo.

Scienca esplorado kaj disvolviĝo faciliĝas per la [[Kadra programo por esplorado kaj teknologia disvolviĝo (Eŭropa Unio)|Kadraj Programoj]] de EU, kiuj komenciĝis en 1984. La celoj de la EU-politiko en ĉi tiu kampo estas kunordigi kaj stimuli esploradon. La sendependa [[Eŭropa Esplorkonsilio]] asignas EU-financojn al eŭropaj aŭ landaj esplorprojektoj. EU-esploraj kaj teknologiaj kadraj programoj traktas plurajn areojn, ekzemple energion, kie la celo estas disvolvi diversan miksaĵon de [[Renovigebla energio|renovigeblaj energioj]] por helpi la medion kaj redukti dependecon de importitaj brulaĵoj<ref>[https://ec.europa.eu/info/research-and-innovation_en Energioj] ĉe la retejo de la Eŭropa komisiono</ref>.

=== Kultura politiko ===
La [[Traktato de Mastriĥto]] ebligis al EU plivastigi siajn kompetentajn kampojn kaj disvolvi komunuman politikon orientitan al [[kulturo]]. Ĉi tio reflektas en diversaj agoj kaj projektoj realigitaj ĉeloke kiel ekzemple [[Europeana]], projekto de eŭropa cifereca biblioteko, la aljuĝo de la titolo de [[Eŭropa Kultura Ĉefurbo|eŭropa kulturĉefurbo]] por unu aŭ pluraj urboj ĉiujare, kaj diversaj helpoj por kulturaj projektoj.

=== Aliaj programoj kaj politikoj ===
* [[Konferenco pri la estonteco de Eŭropo]] - civitana konsultado
* [[Programo Phare]] — programo por helpi aliĝontajn landojn
* [[Programo Comenius]] — prilingvaj edukaj interŝanĝoj
* Programo [[Erasmus Mundus]]
* [[Plenuma agentejo por edukado kaj kulturo]]
* [[Eŭropa Agentejo pri Landlimaj kaj Marbordaj Patroloj]]

== Kulturo, integriĝo kaj interŝanĝo ==
{{Ĉefartikolo|Eŭrovido-Kantokonkurso}}[[Mezeŭropa tempo]]

European Union Association Agreement

[[Eŭropa Kosma Agentejo]]

[[Eŭropa Vivmedia Agentejo]]

[[Eŭropa Kultura Ĉefurbo]]

[[Eŭropa Futbal-Ĉampionado]]

[[Eŭropa Unio de Radio kaj Televido]]

[[Atletika Eŭropa Ĉampioneco]]

[[Samseksemo en Eŭropo]]

[[Eŭropa Koncerto]]

European Youth Olympic Festival

European Olympic Committees

European Grand Prix

[[Eŭropa gejfiero]]

European Union Emissions Trading System

Ligo de Ĉampionoj de UEFA

EuroTech Universities Alliance

== Simboloj ==
{{Ĉefartikolo|Eŭropaj simboloj}}
[[Dosiero:European flag in Karlskrona 2011.jpg|eta|maldekstra|La [[Flago de Eŭropo|flago de Eǔropa Unio]] ]]
[[Dosiero:Spain2023EU.webp|eta|La logotipo de la [[Hispanio|hispania]] [[Prezidanto de la Konsilio de la Eŭropa Unio|prezidanteco de la Konsilio de la Eŭropa Unio]]]]
* [[Eŭropa flago]]: cirklo de dek du oraj steloj sur blua fono. La steloj reprezentas la popolojn de Eŭropo, kaj formas cirklon kiel signo de unuiĝo. Ili estas la senvaria nombro de dek du, simbolo de perfekteco kaj pleneco en la [[Antikva Grekio|antikva greka]] tradicio.
* [[Eŭropa himno]]: eltiraĵo el la Simfonio 9-a de [[Ludwig van Beethoven]], laŭ aranĝaĵo de [[Herbert von Karajan]], ankaŭ alnomata ''Himno al Ĝojo''. Por eviti lingvajn problemojn, oni rezignis pri teksto, pro tio ĝi ne havas oficialan tekston kaj do ne eblas kanti ĝin. Tamen ekzistas multaj diverslingvaj tekstoj laŭ la melodio.
* La [[Eŭropa tago (Eŭropa Unio)|Eŭropa tago]] aŭ la ''tago de Eŭropo'' estas internacia tago celebrata ekde 1985 ĉiujare la 9-an de majo en la membroŝtatoj de Eŭropa Unio por kunmemori la [[Deklaro de Schuman|Deklaron de Schuman]].
* La [[Eŭropa devizo]]: latinlingve ''In varietate concordia'' (esperante: "Unuiĝinta en diverseco")
* La logotipoj, elektitaj de la ŝtatoj siavice plenumantaj la [[Prezidanto de la Konsilio de la Eŭropa Unio]], kaj ĝenerale funkciantaj kiel dua emblemo post la eŭropa flago por reprezenti EU-on, ĉar ĝi ne havas oficialan blazonon.

== Esperanto en EU ==
Krom la multe postulanta ideo de oficialeco de Esperanto ekzistas la ideo havi por Esperanto statuson de oficiale agnoskata lingvo de EU, kies evoluon EU sekvas, aŭ statuson similan al duonoficialeco.

[[Esperanto]] estas [[Transnaciismo|transnacia]], neŭtrala lingvo, do ne estas la lingvo de superrega [[ŝtato]]. Ĝi estas tiam tre bona aliancano de la egaleco de la eŭropaj lingvoj kaj ŝtatanoj. Pensfluo ekzistas ([[Claude Piron|Piron]] 1994, Flochon 2000, [[François Grin|Grin]] 2004) kiu konsideras, ke Esperanto povus esti laborlingvo aŭ oficiala lingvo kune kun aliaj lingvoj en la eŭropaj institucioj kaj poste inter la civitanoj. Tiu pensfluo nuntempe ne estas tre grava.

=== Esperanto en la 'raporto Grin' ===
En sia raporto ''L’enseignement des langues étrangères comme politique publique''<ref>(fr) François Grin, ''[https://www.vie-publique.fr/sites/default/files/rapport/pdf/054000678.pdf L’enseignement des langues étrangères comme politique publique] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20061010075147/http://cisad.adc.education.fr/hcee/documents/rapport_Grin.pdf |date=2006-10-10 }} - PDF, paĝo 2, Haut Conseil de l'évaluation de l'école, 2005''</ref> aŭ [[Raporto Grin|Fremdlingvo-instruado kiel publika politiko]] - versioj en 6 diversaj lingvoj), je peto de la franca ''Haut Conseil de l'évaluation de l'école'' (Alta Konsilio pri Taksado de la Instrusistemo) , la franca ekonomikisto [[François Grin]] proponas komparon inter tri eblaj scenaroj:

# ĉio en la angla,
# [[plurlingveco]],
# Esperanto

Grin konkludas, ke la adopto de Esperanto estus el ĝenerale analiza vidpunkto la plej bona solvo<ref name=":0">(fr) François Grin, ''[https://www.vie-publique.fr/sites/default/files/rapport/pdf/054000678.pdf L’enseignement des langues étrangères comme politique publique] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20061010075147/http://cisad.adc.education.fr/hcee/documents/rapport_Grin.pdf |date=2006-10-10 }} - PDF, paĝo 100, Haut Conseil de l'évaluation de l'école, 2005''</ref>, ŝparante eĉ 25 miliardoj € / jaro aŭ 17 % de jara EU-buĝeto el ekonomia vidpunkto<ref name=":1">(fr) François Grin, ''[https://www.vie-publique.fr/sites/default/files/rapport/pdf/054000678.pdf L’enseignement des langues étrangères comme politique publique] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20061010075147/http://cisad.adc.education.fr/hcee/documents/rapport_Grin.pdf |date=2006-10-10 }} - PDF, paĝoj 9, 102, Haut Conseil de l'évaluation de l'école, 2005''</ref><ref name=":2" /><ref name=":3" /> de kiu '85% de la loĝantaro en la 25 EU-membroŝtatoj havus rektan kaj evidentan intereson, sendepende de la politikaj kaj kulturaj riskoj pro [[Lingva imperiismo|lingva hegemonio]]'<ref>(fr) François Grin, ''[https://www.vie-publique.fr/sites/default/files/rapport/pdf/054000678.pdf L’enseignement des langues étrangères comme politique publique] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20061010075147/http://cisad.adc.education.fr/hcee/documents/rapport_Grin.pdf |date=2006-10-10 }} - PDF, paĝo 9, Haut Conseil de l'évaluation de l'école, 2005''</ref>.
La eblecon de "''sinarkia reĝimo"'' kun '''ekzemple Esperanto, kiu fariĝus la oficiala lingvo''<nowiki/>', li studis jam en 2004 en ''Coûts et justice linguistique dans l’élargissement de l’Union européenne''<ref>(fr) F. Grin, ''L’éventail des régimes linguistiques'', en: ''[https://www.academia.edu/971813/_Co%C3%BBts_et_justice_linguistique_dans_l%C3%A9largissement_de_lUnion_europ%C3%A9enne_97-104_en Coûts et justice linguistique dans l’élargissement de l’Union européenne],'' p. 5, Academia.edu, 2004</ref>.

La parlamentanino [[Margareta Handzlik]], [[Renato Corsetti]] ([[UEA]]) kaj [[Seán Ó Riain]] ([[EEU]]) sendis en majo 2006 [http://lingvo.org/GRIN_eo.pdf leteron] al ĉiuj EU-parlamentanoj, en kiu ili citis la raporton de Grin. La teksto asertas ke «per pli justa sistemo EU ŝparus minimume € 25 miliardojn jare!»<ref name=":1" /><ref name=":2">(en) Grin, François, 2003a : "''Economics and language planning''", Current Issues in Language Planning 4(1), p. 1-66.</ref><ref name=":3">Grin, F. 2000 : ''The Economics of English as a Global Language''. In Kam, H. W. and Ward, C. (dir.), Language in the Global Context. Singapore: SEAMEO Regional Language Centre, Series No. 41, p. 284-303.</ref>. La letero ne proponis ke Esperanto fariĝu sola oficiala lingvo de EU.

Ne estas klare laŭ la letero kaj la raporto de Grin, kiel eblus ŝpari sumon de 25 miliardoj en EU, se oni enkondukus Esperanton nur kiel internan lingvon; ja la EU-instancoj elspezas por lingvaj servoj nur ĉirkaŭ 1 miliardon da eŭroj. [[Johan Derks]], eksa kasisto de EEU, kritikis la leteron en [http://www.liberafolio.org/2006/derksgrin/ Libera Folio] («Ŝoka misinformo»).

Laŭ la kompreno de la EU-Komisiono la propono de Esperanto signifas havi ĝin kiel unusolan oficialan EU-lingvon. Ekzemple la [[Ĝenerala Direkcio por Tradukado]] skribis en oktobro 2008: «Esperanto, aŭ la latina, estas ofte proponata kiel la sola, tuteŭropa lingvo, kiun EU devus akcepti (…).<ref>En: EUROPEAN COMMISSION, Directorate-General for Translation DGT.02 - Communication and Information: "WHAT DOES MULTILINGUALISM MEAN IN THE EUROPEAN UNION?", 6 p. (Eŭropa Komisiono, Ĝenerala Direkcio por Tradukado DGT.02 - Komunikado kaj Informado: Kion signifas multlingvismo en la Eŭropa Unio?). La citita duonfrazo troviĝas en ĉapitro 8, WHY NOT ADOPT A SINGLE OFFICIAL LANGUAGE FOR THE EUROPEAN UNION? (Kial ne akcepti solan oficialan lingvon por la Eŭropa Unio?) Komparu la foruman diskuton ĉe [http://esperantoland.org/forum/viewtopic.php?t=1338 EsperantoLand] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20100716221233/http://www.esperantoland.org/forum/viewtopic.php?t=1338 |date=2010-07-16 }}.</ref>».

La Esperanto-parolantoj tiurilate havas malsamajn poziciojn. Multaj ''ne'' deziras Esperanton kiel solan oficialan lingvon. Ili volas — almenaŭ en la venontaj jardekoj — konservi la uzadon de la oficialaj EU-lingvoj en la EU-institucioj kaj en kontakto kun la civitanoj. Plurfoje aperis tekstoj apogantaj la lingvan diversecon de EU. Vidu ankaŭ: [[Plurlingveco#Plurlingveco en Eŭropo|Plurlingveco en Eŭropo]] kaj Esperanto

Aliflanke ofte Esperanto-parolantoj parolas pri la multekosta lingva servo de EU<ref>Ekzemple sur [http://blog.seniorennet.be/taaldemocratie/archief.php?startdatum=1234134000&stopdatum=1234738800] Dan Van Herpe komparas, ke EU elspezas 800 milionojn da eŭroj por tradukado, dum UK havas neniujn tradukajn kostojn; tradukis la paĝon [[Germain Pirlot]].</ref>. Tiujn kostojn redukti helpe de Esperanto eblas en la kadro de la EU-institucioj nur, se oni forigas la tradukadon de kaj al naciaj lingvoj. Krome la Esperanto-parolantoj multe aplaŭdis la raporton [[François Grin|Grin]], kie multpaĝe prezentiĝas modelo ('scenaro 3') kun 'ekzemple Esperanto kiel oficiala EU-lingvo'. Tiu supozata celo de Esperanto-parolantoj estas verŝajne parta kaŭzo, ke multaj EU-oficistoj kontraŭas Esperanton kaj vidus Esperantistojn kiel fanatikulojn. Aldoniĝas la insistemo de kelkaj mesaĝoj al EU-instancoj.

=== Artikolo de Áron Lukács ===
En iama retejo ekolingvo.com Áron Lukács<ref>[http://esperanto-strato.blogspot.com/2009/03/la-karavelo-2224-ekolingvocom-novaj.html Letero de András Lukács]</ref> raportis eldiron de EU-oficisto pri la ĉi-tema etoso en Bruselo (2009): «Kiam Esperanto ekvenas en iu interparolo, eĉ la plej malfermaj kaj saĝaj homoj forturniĝas kaj fermas siajn orelojn… Tio estas pro la forumoj kaj aliaj tro fortaj, sencelaj agadoj (do, preskaŭ nur por-Esperantaj kaj ne sufiĉe da per-Esperantaj agadoj). Ili pensas (kaj tio estas la ĝenerala sento) ke esperantistoj estas fanatikuloj… Ili neniam subtenos programon por Esperanto, ĉar laŭ ili tio ne estas grava aŭ esenca…»<ref>[[Lu Wunsch-Rolshoven]]''',''' [http://www.esperantoland.org/forum/viewtopic.php?t=1341 Kostoj de lingva malegalrajteco. Agado en EU-parlamento] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20200608102244/http://www.esperantoland.org/forum/viewtopic.php?t=1341 |date=2020-06-08 }}, 2009,</ref>.

=== Esperanto en la Konferenco pri la estonteco de Eŭropo ===
La [[Konferenco pri la estonteco de Eŭropo]] (de majo 2021 ĝis marto 2022) enhavas elementon de civitana konsulto, kiun partoprenas EU-civitanoj per propraj proponoj pri kiamaniere EU evoluu estontece. Kelkaj dekoj de proponoj pledas por iu rolo de Esperanto en la Eŭropa Unio. Universala Esperanto Unio, per sia [https://uea.org/asocio/komisionoj/europa_agado Komisiono por eŭropa agado], kaj [[Eŭropa Esperanto-Unio]] instigas siajn membrojn en EU kaj ĉiujn esperantistojn en EU partopreni la civitanan konsulton kaj apogi por-esperantajn proponojn. Pri tiu kampanjo informas [https://uea.org/vikio/Konferenco_pri_la_estonteco_de_E%C5%ADropo UEA-vikipaĝo].

==Literaturo==
* Vilhelmo Lutermano (ed.) : ''La Eŭropa Unio, Greklando kaj la eŭropanoj.'' Diversaj konceptoj por la estonteco. Tradukitaj de Vilhelmo Lutermano, [[Monda Asembleo Socia|MAS]], 2015, 106 p., ISBN 978-2-36960-027-5
* Áron Lukács: [http://novajhoj.weebly.com/uploads/8/2/9/5/8295099/eo_ekonomiaj_aspektoj_de_lingva_malegalrajteco.pdf Ekonomiaj aspektoj de la lingva malegaleco], 2007
* María Rafaela Urueña Álvarez, ''ABC de la Eŭropa Unio. Enkonduko en la Eŭropan Juron'', Enkonduko en la Eŭropan [[Juro]]n, Eld. Universidade de Santiago de Compostela, 1997, 109 p.
* [[Zlatko Tišljar]] & div. aŭtoroj (2013), ''Kia estus la nuna Eŭropo sen EU?/How would Europe look today if there were no EU?'', Referaĵkolekto de Eŭropa konferenco (9-a ĝis 11-a de majo 2012), [[Triesto|Trieste]], eld. [[Eŭropa Esperanto-Unio|EEU]], 231 p., diverslingvaj tekstoj sed ĉefe en Esperanto, ISBN 9789612766849.{{Portalo|Eŭropo}}

== Referencoj ==
{{Referencoj|3}}

== Notoj ==
<references group="nb"/>

== Vidu ankaŭ ==
[[Eŭropa Servo por Ekstera Agado]]

[[Eŭropa politika komunumo]]
* Aliaj internaciaj regionaj organizaĵoj:
** [[Afrika Unio]]
** [[ASEAN]]
** [[Merkosudo]]
** [[Ligo de Arabaj Ŝtatoj]]
* Rilataj politikaj frakcioj:
** [[Eŭroposkeptikismo]]
** [[Poreŭropismo]]
** [[Sennaciismo]]
** [[Eŭropa federaciismo]]
* Aliaj eŭropaj organizaĵoj
** [[Benelukso]]
** [[EUREKA]]
** [[Eŭropa Kosma Agentejo]]
** [[Konsilio de Eŭropo]]
** [[Nordia Konsilantaro]]
** [[Viŝegrada grupo]]
* Aliaj
** [[Efiko de Bruselo]]
** [[Eŭropa identeco]]
** [[Eŭropa integrado]]
** [[Gold-plating (Eŭropa Unio)]]
** [[IATE (terminologio)]]
** [[Eŭropa Liber-Komerca Asocio]], alternativa organizaĵo por eŭropaj landoj kiuj ne volis aŭ ne rajtis aliĝi al la Eŭropa Ekonomia Komunumo, kiu poste iĝis Eŭropa Unio. Ĉefe inter tiuj landoj estas [[Norvegio]], [[Svislando]] kaj [[Islando]].
** [[Kandidatoj por aliĝo al la Eŭropa Unio]]

== Eksteraj ligiloj ==
{{Projektoj|n=Kategorio:Eŭropa Unio|s=Kategorio:Eŭropa Unio|q=Eŭropa Unio}}
* [http://europa.eu oficiala retejo de Eŭropa Unio; Detalaj informoj pri la Eŭropa Unio estas disponeblaj en ĉiuj oficialaj lingvoj de EU.]
* [http://europo.eu EEU - La Eŭropa Esperanto-Unio kaj Brusela Komunikad-Centro]
* [https://www.monato.be/2003/008051.html Marko Naoki Lins: EŬROPO: Bruselo-Babelo: lingvo-kulturo en Eŭropa Unio] el [[Monato (gazeto)|Monato]] (2003/4, p.&nbsp;17)
* {{citaĵo el la reto
| url = http://stanobelov.blogspot.ru/2016/12/europa-unio-fuson-post-fuso.html
| titolo = Eŭropa Unio: fuŝon post fuŝo
| titolo-aldono =
| alirdato = 2017-09-19
| alirmonatotago =
| alirjaro =
| aŭtoro = [[Stanislavo Belov]]
| familia nomo =
| persona nomo =
| aŭtoroligilo =
| kunaŭtoroj =
| redaktinto =
| dato = 2015-03-16
| jaro =
| monato =
| formato =
| verko =
| eldoninto = [[Blogger]]
| paĝoj =
| lingvo = eo
| lingvo2=
| lingvo3=
| arkivurl = https://web.archive.org/web/20170919155330/http://stanobelov.blogspot.ru/2016/12/europa-unio-fuson-post-fuso.html
| arkivdato = 2017-09-19
| citaĵo =
}} ''(recenzo pri libro «Eŭropa Unio: paŝon post paŝo»)''
* (18 lingvoj) [https://www.kla.tv/26033 Historio de la Eŭropa Unio], Kla.tv

{{Havenda artikolo|Eŭropa Unio}}
{{Elstara|jaro=2021 |monato=11 |tago=23}}
{{Membroŝtatoj de la Eŭropa Unio}}
{{Nobel-premio pri paco}}

{{Bibliotekoj}}

[[Kategorio:Eŭropa Unio| ]]
[[Kategorio:Konfederacioj]]
[[Kategorio:Internaciaj organizaĵoj en Eŭropo]]
[[Kategorio:Organizaĵoj fonditaj en 1957]]
[[Kategorio:Nobel-premiitoj pri paco]]
[[Kategorio:Internaciaj politikaj organizaĵoj]]
[[Kategorio:Politikaj organizaĵoj en Eŭropo]]
[[Kategorio:Organizaĵoj en Bruselo]]
[[Kategorio:Kulturspacoj]]
[[Kategorio:Komercoblokoj]]
[[Kategorio:Supernaciaj unioj]]
[[Kategorio:Politikaj sistemoj]]
[[Kategorio:Observantoj de Ĝenerala Asembleo de Unuiĝintaj Nacioj]]