Vidi fonton por Natria hipoklorito

{{Vidu ankaŭ|Kalia hipoklorito}}
{{Tabela informkesto|Informkesto kemia substanco}}
{| border="1" cellpadding="4" cellspacing="4" align="right" width=15%
|-style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;"|<big><big>'''Natria hipoklorito'''</big></big>
|-
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Sodium hypochlorite.svg|200px]]
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Kemia strukturo de la<br />Natria hipoklorito'''
|-
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Sodium hypoklorite3D.png|200px]]</center>
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''3D Kemia strukturo de la<br />Natria hipoklorito'''

|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Alternativa(j) nomo(j)'''
|-
|colspan="2" style="text-align: center;" |
* Natria salo de hipoklorita acido
* Hipoklorito de natrio
* Akvo de Ĵavel
* Akvo de [[Antoine Germain Labarraque|Labarraque]]
|-
||[[Kemia formulo]]||<big><center>'''NaClO'''</center></big>
|-
|[[CAS-numero|CAS-numero-kodo]]||[https://commonchemistry.cas.org/detail?cas_rn=7681-52-9 7681-52-9]
|-
|[[ChemSpider|ChemSpider kodo]]||[http://www.chemspider.com/Chemical-Structure.22756.html 22756]
|-
|[[PubChem|PubChem-kodo]]||[https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/23665760 23665760]
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Fizikaj proprecoj'''
|-
|[[Aspekto]]||Flaveca verda solido,<br />kun klorsimila odoro<br />iomete dolĉeca
|-
|[[Molmaso]]||74,442 g mol<sup>−1</sup>
|-
|[[Denseco]]||1,11 g/cm<sup>3</sup>
|-
|[[Fandopunkto]]||{{GdC|18}} ({{GdF|64}}; 291 K) (kvinhidrata)
|-
|[[Bolpunkto]]||{{GdC|101}} ({{GdF|214}}; 374 K) (malkomponiĝas)
|-
|[[Solvebleco]]||[[Akvo]]:29.3 g/100mL ({{GdC|0}})

|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[Deklaroj pri Risko kaj Sekureco|'''Sekurecaj Indikoj''']]
|-
|[[Listo da R-Deklaroj|Risko]]||
* [[Listo da R-Deklaroj#R31|R31]]
* [[Listo da R-Deklaroj#R36/37|R36/37]][[Listo da R-Deklaroj#R36/38|R36/38]][[Listo da R-Deklaroj#R34|R34]] [[Listo da R-Deklaroj#R50|R50]]
|-
|[[Listo da S-Deklaroj|Sekureco]]||[[Listo da S-Deklaroj#S(S1/2)|S(S1/2)]] [[Listo da S-Deklaroj#S26|S26]] [[Listo da S-Deklaroj#S28|S28]] [[Listo da S-Deklaroj#S45|S45]] [[Listo da S-Deklaroj#S50|S50]] [[Listo da S-Deklaroj#S61|S61]]
|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[Ŝablono:Danĝerosimboloj|'''Pridanĝeraj indikoj''']]
|-
|colspan="2" style="text-align: center;" | [[Ŝablono:Danĝerosimboloj|'''Danĝero''']] {{Danĝerosimboloj|C|N|Xi|O}}
|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|'''GHS etikedigo de kemiaĵoj''']]<ref>[http://msds.orica.com/pdf/SHESS-EN-CDS-010-000034421401.pdf Safety Data Sheet]{{404|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
|-
|[[GHS Damaĝo-piktogramoj|GHS Damaĝo-piktogramo]]||<center>{{GHS Piktogramo|01|08}}</center>
|-
|[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|GHS Signalvorto]]||Damaĝa substanco
|-
|[[GHS Deklaroj pri damaĝoj]]||{{H-Frazoj|314}}
|-
|[[GHS Deklaroj pri antaŭgardoj]]|| {{P-Frazoj|260|264|280|301+330+331|303+361+353|321|363|304+340|310|305+351+338|405|501}}
|-style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center with=50%;"|<center><small>Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo<br />({{GdC|25}} kaj 100 kPa)</small></center>
|}

'''Natria hipoklorito''', '''hipoklorito de natrio''' aŭ <big>'''NaClO'''</big> estas kemia komponaĵo rezultanta el reakcio inter la [[hipoklorita acido]] kaj [[natria hidroksido]]. Ĝi konsistas je natriaj katjonoj Na<sup>+</sup> kaj hipokloritaj anjonoj ClO<sup>−</sup>. Kiam dissolvita en akvo ĝi estas ordinare konata kiel blankiga agento, pro tio ĝi uzatas kiel malinfektilo. Natria hipoklorito estas praktike kaj kemie distinga el [[kloro|klora gaso]].

== Sintezo ==
* Reakcio inter [[kloro]] kaj [[natria hidroksido]]:
<big><center><math>\mathrm{Cl_2 + 2\;NaOH \longrightarrow NaClO + NaCl + H_2O}</math></center></big>

== Reakcioj ==
* Malkomponado de natria hipoklorito kun oksigenliberigo:
<big><center><math>\mathrm{2\;NaClO \longrightarrow 2\;NaCl + O_2 \uparrow}</math></center></big>
* Malkomponado de natria hipoklorito akompanata de [[disproporcio (kemio)|disproporcio]]:
<big><center><math>\mathrm{3\;NaClO \longrightarrow NaClO_3 + 2\;NaCl }</math></center></big>
* Jonigo de natria hipoklorito:
<big><center><math>\mathrm{NaClO \xrightarrow {H_2O} Na^+ + ClO^- }</math></center></big>
* Reakcio inter [[klorida acido]] kaj natria hipoklorito:
<big><center><math>\mathrm{NaClO + 2\;HCl \xrightarrow {H_2O} NaCl + Cl_2 \uparrow + H_2O}</math></center></big>
* Jodidoj de alkalo-metalaj estas oksidataj al [[jodo]] en akvomedio:
<big><center><math>\mathrm{3\;NaOCl + 2\;NaI + H_2O \longrightarrow 3\;NaCl + I_2 + 2\;NaOH}</math></center></big>
* En neŭtrala medio jodidoj oksidiĝas al jodatoj:
<big><center><math>\mathrm{3\;NaOCl + NaI \longrightarrow 3\;NaCl + NaIO_3}</math></center></big>
* En alkala medio jodidoj oksidiĝas al periodatoj:
<big><center><math>\mathrm{4\;NaOCl + NaI \longrightarrow 4\;NaCl + NaIO_4}</math></center></big>
* Sulfitoj oksidiĝas al sulfatoj:
<big><center><math>\mathrm{ NaOCl + K_2SO_3 \longrightarrow NaCl + K_2SO_4}</math></center></big>
* Nitritoj oksidiĝas al nitratoj:
<big><center><math>\mathrm{ NaOCl + Ca(NO_2)_2 \longrightarrow 2\;NaCl + Ca(NO_3)_2}</math></center></big>
* [[Natria formiato]] oksidiĝas al [[natria karbonato]] en la ĉeesto de natria hipoklorito:
<big><center><math>\mathrm{ NaOCl + NaOH + HCOONa \longrightarrow NaCl + Na_2CO_3 + H_2O}</math></center></big>
* [[Arseno]] dissolviĝas en alkala solvaĵo de natria hipoklorito per estigo de [[natria arsenato]]
<big><center><math>\mathrm{2\;As + 6\;NaOH + 5\;NaClO  \longrightarrow 2\;Na_3AsO_4 + 5\;NaCl + 3\;H_2O}</math></center></big>
* [[Fosforo]] dissolviĝas en alkala solvaĵo de natria hipoklorito per estigo de [[natria fosfato]]
<big><center><math>\mathrm{2\;P + 6\;NaOH + 5\;NaClO  \longrightarrow 2\;Na_3PO_4 + 5\;NaCl + 3\;H_2O}</math></center></big>
* [[Amoniako]] kiam traktita per natria hipoklorito estigas kloraminon kiu poste konvertiĝas al [[hidrazino]]:
<big><center><math>\mathrm{NaClO + NH_3 \longrightarrow NaOH + \underset {kloramino} {NH_2Cl} }</math></center></big>
* Kloramino en alkala medio transformiĝas en [[hidrazino]]:
<big><center><math>\mathrm{\underset {kloramino} {NH_2Cl} + NaOH + NH_3 \longrightarrow \underset {hidrazino} {N_2H_4} + NaCl + H_2O}</math></center></big>
* Metalaj komponaĵoj kun malpli altaj oksidonombroj konvertiĝas al komponaĵoj kun pli altaj oksidonombroj:
<big><center><math>\mathrm{NaClO + PbO \longrightarrow NaCl + PbO_2}</math></center></big>
* Mangano (II) oksidiĝas al Mn (+6) en la ĉeesto de natria hipoklorito:
<big><center><math>\mathrm{2\;NaClO + MnCl_2 + 4\;NaOH \longrightarrow Na_2MnO_4 + 4\;NaCl + 2\;H_2O}</math></center></big>
* Kromio (III) oksidiĝas al Kromio (+6) en la ĉeesto de natria hipoklorito:
<big><center><math>\mathrm{3\;NaClO + 2\;Cr(OH)_3 + 4\;NaOH \longrightarrow 2\;Na_2CrO_4 + 3 \;NaCl + 5\;H_2O}</math></center></big>

== Historio ==
R. L. Derry (1977) asertas ke la uzo de [[kloro]] kiel blankigilo estis unue farita de [[Claude Louis Berthollet]] (1785)<ref>[https://books.google.com.br/books?id=IIZkAvdFJhMC&pg=PA141&dq=sodium+hypochlorite+Berthollet&hl=en&sa=X&ved=0CDUQ6AEwAWoVChMI0rnsjLHWxwIVjCKQCh0X-g1g#v=onepage&q=sodium%20hypochlorite%20Berthollet&f=false The Story of Chemistry], N.C. Datta], Claudio Ronco, Gary J. Mishkin</ref>, kies akvo de Ĵavelo estiĝis per pasado de kloro tra [[kalia hidroksido|kaŭstika potaso]]. Plej certe, la malkovrinto de kloro [[Carl Wilhelm Scheele]] jam estis rimarkinta ĉi-proprecojn. En 1799, Charles Tennant (1768-1838) uzis kloron kiun li estigis kiel flankaprodukto en la fabrikado de [[natria hidroksido|kaŭstika sodo]]. Do, la produkto de Tennant estis [[kalcia hipoklorito]] en pulvoro.

Ekde la lastaj tagoj de la 18-a jarcento, tamen, pluraj uzoj por la hipoklorito kiel desinfektilo estis trovataj. La pioniroj estis la franca kuracisto Pierre-François Percy (1793), kiun sukcesis duonigi la mortokvanton en [[Francio]], kaj [[Antoine Germain Labarraque]] en 1825<ref>[https://books.google.com.br/books?id=MwpQWcIKMzAC&pg=PA260&dq=sodium+hypochlorite+Labarraque&hl=en&sa=X&ved=0CDAQ6AEwAGoVChMI-pjcqrHWxwIVBhKQCh3FzwGL#v=onepage&q=sodium%20hypochlorite%20Labarraque&f=false The 100 Most Important Chemical Compounds: A Reference Guide], Richard Leroy Myers]</ref>, al kiu oni kreditas la anstataŭadon de [[kalio]] je [[natrio]].

En [[Meksiko]], Francisco Montes de Oca (1827-1885), fondinto de lernejo por kirurgaj militistoj enkondukis kelkajn regulojn pri higieno, tiel kiel lavado kaj desinfektado de la kirurgiaj kampoj kaj litoj de la milito-vunditoj, manlavado antaŭ ol kirurgiaj procedoj kaj ĉe la konkludo de la amputadoj; lavado de vundoj per la likvoro de Labarraque (kies sistemo estis uzita de [[Alexis Carrel]]<ref>[https://books.google.com.br/books?id=J3_7tDwulFQC&pg=PA25&dq=sodium+hypochlorite+Alexys+Carrel&hl=en&sa=X&ved=0CDIQ6AEwAGoVChMIs5fj67DWxwIVQ0KQCh1Mvg4u#v=onepage&q=sodium%20hypochlorite%20Alexys%20Carrel&f=false Disinfection by Sodium Hypochlorite: Dialysis Applications], Claudio Ronco, Gary J. Mishkin</ref> dum la [[1-a Mondmilito]]]), do, li estas la empiria iniciatinto de la antisepsio.

== Literaturo ==
* [http://www.lenntech.com/processes/disinfection/chemical/disinfectants-sodium-hypochlorite.htm Lenntech]
* [https://www.gov.uk/government/publications/sodium-hypochlorite-properties-incident-management-and-toxicology Gov.uk]
* [http://www.compoundchem.com/2014/07/06/sodium-hypochlorite-bleach-swimming-pools-cleaning-products/ CompoundChem]
* [http://www.chemicalbook.com/ChemicalProductProperty_EN_CB1705333.htm Chemical Book]
* [http://science.jrank.org/pages/6243/Sodium-Hypochlorite.html Science Encyclopedia]
* [https://books.google.com.br/books?id=J3_7tDwulFQC&printsec=frontcover&dq=sodium+hypochlorite&hl=en&sa=X&ved=0CDAQ6AEwAGoVChMIiO7036PWxwIVzIWQCh1UkAtU#v=onepage&q=sodium%20hypochlorite&f=false Disinfection by Sodium Hypochlorite: Dialysis Applications], Claudio Ronco, Gary J. Mishkin
* [https://books.google.com.br/books?id=knxnHSz1qIQC&printsec=frontcover&dq=sodium+hypochlorite&hl=en&sa=X&ved=0CDUQ6AEwAWoVChMIiO7036PWxwIVzIWQCh1UkAtU#v=onepage&q=sodium%20hypochlorite&f=false Sodium Hypochlorite Chemical Production], Intratec
* [https://books.google.com.br/books?id=Ja28hvTxVpwC&pg=PA651&dq=sodium+hypochlorite&hl=en&sa=X&ved=0CEEQ6AEwA2oVChMIiO7036PWxwIVzIWQCh1UkAtU#v=onepage&q=sodium%20hypochlorite&f=false Handbook of Water and Wastewater Treatment Plant Operations, Second Edition], Frank R. Spellman
* [https://books.google.com.br/books?id=4nDxAAAAMAAJ&q=sodium+hypochlorite&dq=sodium+hypochlorite&hl=en&sa=X&ved=0CEsQ6AEwBWoVChMIiO7036PWxwIVzIWQCh1UkAtU Sodium Hypochlorite - Uses and Importance], Gerald J. Howell
* [https://books.google.com.br/books?id=dXn3aB1DKk4C&pg=PA451&dq=sodium+hypochlorite&hl=en&sa=X&ved=0CFUQ6AEwB2oVChMIiO7036PWxwIVzIWQCh1UkAtU#v=onepage&q=sodium%20hypochlorite&f=false Handbook of Detergents, Part F: Production], Uri Zoller, Paul Sosis

{{Neorganikaj saloj de natrio}}
{{Organikaj saloj de natrio}}

== Referencoj ==
{{Referencoj|3}}

{{Portalo|Kemio}}
{{Projektoj}}
{{Ĝermo|kemio}}

[[Kategorio:Natriaj kombinaĵoj]]
[[Kategorio:Hipokloritoj]]