Vidi fonton por Nobel-premiitinoj

[[Dosiero:Mariecurie.jpg|eta|200px|dekstra|'''Marie Curie''' estas unu el malmultaj personoj kaj la sola virino, kiu estis premiita de du Nobel-Premioj.]]

'''Nobel-premiitinoj''' ĝis 2023, Nobel-Premioj estis aljuĝitaj al 894 viroj, 64 [[virino]]j (Marie Curie gajnis ĝin dufoje), kaj 27 unikaj organizoj.

== Premiitinoj ==
La distribuo de virinoj Nobel-premioj estas jene:

* Dek naŭ virinoj gajnis la Nobel-pacpremion,
* Dek sep gajnis la Nobel-premion pri Literaturo,
* Dek tri gajnis la Nobel-premion pri Fiziologio aŭ Medicino,
* Ok gajnis la Nobel-premion pri kemio,
* Kvin gajnis la Nobel-premion pri Fiziko,
* kaj tri gajnis la Nobel-Premion pri Ekonomiaj Sciencoj.

La unua virino gajninta Nobel-premion estis [[Marie Curie]], kiu gajnis la Nobel-premion pri Fiziko en 1903 kun sia edzo, [[Pierre Curie]] kaj [[Henri Becquerel]]. Curie ankaŭ estas la sola virino gajninta plurajn Nobel-Premiojn; En 1911, ŝi gajnis la Nobel-premion pri Kemio. La filino de Curie, [[Irène Joliot-Curie]], gajnis la Nobel-premion pri Kemio en 1935, igante la du sola patrino-fila paro gajninta Nobel-Premion.

La plej Nobel-Premioj al virinoj ricevitaj en unu jaro estis en 2009, kiam kvin virinoj iĝis laŭreatoj en kvar kategorioj.

La plej lastatempaj virinoj gajnintaj la Nobel-premion estis Claudia Goldin pri Ekonomio, Narges Mohammadi pri Paco, Anne L'Huillier pri Fiziko kaj Katalin Karikó pri Medicino en (2023). [[Carolyn Bertozzi]] en Kemio kaj [[Annie Ernaux]] en Literaturo (2022), [[Maria Ressa]] en Paco (2021), [[Andrea M. Ghez]] en Fiziko, [[Emmanuelle Charpentier]] kaj [[Jennifer Doudna]] en Kemio, kaj [[Louise Glück]] pri Literaturo (2020), [[Esther Duflo]] en Ekonomiaj Sciencoj (2019), [[Donna Strickland]] pri Fiziko, [[Frances Arnold]] pri kemio, [[Nadia Murad]] pri paco, kaj [[Olga Tokarczuk]] pri Literaturo (2018).

== Seksa malegaleco ==
[[Dosiero:The Nobel Prize Gender Gap.jpg|eta|300px|Estis totalo de 57 Nobel-premiitinoj kompare kun 873 Nobel-virpremiitoj. Plej Nobel-premiitinoj ricevis sian premion en la paca kaj literatura kategorioj. [[Marie Curie]] estis la unua virino kiu ricevis la Nobel-premion, en 1903, kaj la nura virino kiu ricevis ĝin dufoje. En la grafiko viroj en verda koloro kaj virinoj en viola.]]
{{Ĉefartikolo|Nobel-premio}}
Ĉe la plej prestiĝaj premioj en la fakoj [[STEM]] (scienco, teknologio, inĝenierado kaj matematiko), nur malgranda proporcio estis havigitaj al [[virino]]j. El 210 premiitoj en Fiziko, 181 en Kemio kaj 216 en Medicino inter 1901 kaj 2018, estis nur tri premiitinoj en fiziko, kvin en kemio kaj 12 en medicino.<ref>''[https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/facts/ Nobel Prize Facts]'', Nobel Foundation, 2014. (alirita la 29an de Oktobro 2014)</ref><ref>{{Citaĵo el libro|url=http://unesdoc.unesco.org/images/0023/002315/231519e.pdf|titolo=A Complex Formula: Girls and Women in Science, Technology, Engineering and Mathematics in Asia|jaro=2015|loko=Parizo|eldoninto=UNESKO|ISBN=978-92-9223-492-8|paĝoj=23}}</ref><ref>''[https://www.nobelprize.org/prizes/lists/all-nobel-prizes-in-chemistry/ Nobel Prize in Chemistry]'' Nobel Foundation 2018 (alirita la 3an de Oktobro 2018)</ref><ref>''[https://www.nobelprize.org/prizes/lists/all-nobel-laureates-in-physiology-or-medicine/ Nobel Prize in Physiology or Medicine]'' Nobel Foundation 2018. (alirita la 3an de Oktobro 2018)</ref> Faktoroj proponitaj kiel kontribuintaj al la malegaleco inter tio kaj la preskaŭ egaleca homa [[seksa proporcio]] estas la tendencemaj nomumoj, la pli malmultaj virinoj ol viroj estantaj aktivaj en elstaraj fakoj, Nobel-premioj tipe atribuitaj jardekojn post la faro de la esplorado (respegulante tempon en kiu [[Seksismo|seksa tendenco]] en elstaraj fakoj estis pli granda), pli granda prokrasto en la atribuo de Nobel-premioj por atingoj de virinoj konsiderante iliajn longvivecon gravan faktoron ĉe virinoj (oni ne povas esti nomumita al Nobel-premio postmorte), kaj tendenco neglekti virinojn se temas pri kunhavon de Nobel-premioj.<ref>{{cite news |url=https://www.cbc.ca/news/technology/nobel-prizes-women-gender-1.4845225 |title=Nobel Prizes still struggle with wide gender disparity |date=1a de Oktobro 2018 |agency=Associated Press |work=CBC News |language=en |access-date=12a de Decembro 2018}}</ref><ref>{{Citaĵo el gazeto|url=http://theconversation.com/why-more-women-dont-win-science-nobels-104370|titolo=Why more women don't win science Nobels|alirdato=12a de Decembro 2018|familia nomo=Feeney|persona nomo=Mary K.|lingvo=en|gazeto=The Conversation}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://qz.com/1097888/the-nobel-prize-committee-explains-why-women-win-so-few-prizes/|title=The Nobel Prize committee explains why women win so few prizes|last1=Rathi|first1=Akshat|website=Quartz|language=en|access-date=12a de Decembro 2018}}</ref><ref>{{cite news |url=https://www.theguardian.com/commentisfree/2017/oct/06/women-win-nobel-science-prizes |title=Why don't women win Nobel science prizes? |last=Devlin |first=Hannah |date=6a de Oktobro 2017 |newspaper=The Guardian |access-date=12a de Decembro 2018 |language=en-GB |issn=0261-3077}}</ref><ref>{{cite book |url=https://archive.org/details/lovepowerknowled00rose |url-access=registration |title=Love, Power, and Knowledge: Towards a Feminist Transformation of the Sciences |last=Rose |first=Hilary |date=1994 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0253209078 |page=[https://archive.org/details/lovepowerknowled00rose/page/137 137] |language=en}}</ref><ref>{{Citaĵo el gazeto|url=https://medium.com/starts-with-a-bang/these-5-women-deserved-and-were-unjustly-denied-a-nobel-prize-in-physics-7f769e28331|titolo=These 5 Women Deserved, And Were Unjustly Denied, A Nobel Prize In Physics|alirdato=12a de Decembro 2018|familia nomo=Siegel|persona nomo=Ethan|dato=18a de Oktobro 2018|gazeto=Medium}}</ref>

== Listo de premiitaj virinoj ==
=== Nobel-Premio pri Fiziko ===
* [[1903]]: [[Marie Curie]], {{FRA}}
* [[1963]]: [[Maria Goeppert-Mayer]], {{USA}}
* [[2018]]: [[Donna Strickland]], {{CAN}}
* [[2020]]: [[Andrea M. Ghez]], {{USA}}<ref>[https://www.bbc.com/mundo/noticias-54433515]</ref>
* [[2023]]: [[Anne L'Huillier]], {{FRA}} {{SWE}}<ref>[https://www.bbc.com/mundo/articles/c1r4ev7zvw9o]</ref>

=== Nobel-Premio pri Kemio ===
* [[1911]]: [[Marie Curie]], {{FRA}}
* [[1935]]: [[Irène Joliot-Curie]], {{FRA}}
* [[1964]]: [[Dorothy Crowfoot Hodgkin]], {{GBR}}
* [[2009]]: [[Ada Yonath]], {{ISR}}
* [[2018]]: [[Frances Arnold]], {{USA}}
* [[2020]]: [[Emmanuelle Charpentier]], {{FRA}}<ref name="bbc.com">[https://www.bbc.com/mundo/noticias-54448443]</ref>
* [[2020]]: [[Jennifer Doudna]], {{USA}}<ref name="bbc.com"/>
* [[2022]]: [[Carolyn R. Bertozzi]], {{USA}}<ref>https://www.bbc.com/mundo/noticias-63066647</ref>

=== Nobel-Premio pri Fiziologio aŭ Medicino ===
[[Dosiero:Tu Youyou 5012-1-2015.jpg|eta|dekstre|230px|[[Tu Youyou]].]]
* [[1947]]: [[Gerty Theresa Cori]], {{USA}}
* [[1977]]: [[Rosalyn Sussman Yalow]], {{USA}}
* [[1983]]: [[Barbara McClintock]], {{USA}}
* [[1986]]: [[Rita Levi-Montalcini]], {{ITA}}
* [[1988]]: [[Gertrude B. Elion]], {{USA}}
* [[1995]]: [[Christiane Nüsslein-Volhard]], {{DEU}}
* [[2004]]: [[Linda B. Buck]], {{USA}}
* [[2008]]: [[Françoise Barré-Sinoussi]], {{FRA}}
* [[2009]]: [[Elizabeth Blackburn]], {{USA}}/{{AUS}}
* [[2009]]: [[Carol Greider]], {{USA}}
* [[2014]]: [[May-Britt Moser]], {{NOR}}
* [[2015]]: [[Tu Youyou]], {{CHN}}
* [[2023]]: [[Katalin Karikó]], {{HUN}} <ref>https://www.bbc.com/mundo/articles/cp64kj982yro</ref>

=== Nobel-Premio pri Literaturo ===
[[Dosiero:Selma Lagerlöf.jpg|eta|dekstre|230px|[[Selma Lagerlöf]] en 1909.]]
* [[1909]]: [[Selma Lagerlöf]], {{SWE}}
* [[1926]]: [[Grazia Deledda]], {{ITA}}
* [[1928]]: [[Sigrid Undset]], {{NOR}}
* [[1938]]: [[Pearl S. Buck]], {{USA}}
* [[1945]]: [[Gabriela Mistral]], {{CHI}}
* [[1966]]: [[Nelly Sachs]], {{SWE}}
* [[1991]]: [[Nadine Gordimer]], {{ZAF}}
* [[1993]]: [[Toni Morrison]], {{USA}}
* [[1996]]: [[Wisława Szymborska]], {{POL}}
* [[2004]]: [[Elfriede Jelinek]], {{AUT}}
* [[2007]]: [[Doris Lessing]], {{GBR}}
* [[2009]]: [[Herta Müller]], {{RUM}}/{{DEU}}
* [[2007]]: [[Alice Munro]], {{CAN}}
* [[2015]]: [[Svjatlana Aljeksijeviĉ]], {{BLR}}
* [[2018]]: [[Olga Tokarczuk]], {{POL}}
* [[2020]]: [[Louise Glück]], {{USA}}<ref>[https://www.bbc.com/mundo/noticias-54463340]</ref>
* [[2022]]: [[Annie Ernaux]], {{FRA}}<ref>https://www.bbc.com/mundo/noticias-63157985</ref>
* [[2024]]: [[Han Kang]], {{KOR}}<ref>https://www.bbc.com/mundo/articles/c4g54we030eo</ref>

=== Nobel-Premio pri Paco ===
* [[1905]]: [[Bertha von Suttner]], {{AUT}}
* [[1931]]: [[Jane Addams]], {{USA}}
* [[1946]]: [[Emily Greene Balch]], {{USA}}
* [[1976]]: [[Betty Williams]], {{NIR}}
* [[1976]]: [[Mairead Corrigan]], {{NIR}}
* [[1979]]: [[Patrino Teresa]], {{IND}}
* [[1982]]: [[Alva Myrdal]], {{SWE}}
* [[1991]]: [[Aung San Suu Kyi]], {{MMR}}
* [[1992]]: [[Rigoberta Menchú]], {{GTM}}
* [[1997]]: [[Jody Williams]], {{USA}}
* [[2003]]: [[Ŝirin Ebadi]], {{IRN}}
[[Dosiero:Tawakkul Karman Leymah Gbowee Ellen Johnson Sirleaf Nobel Peace Prize 2011 Harry Wad.jpg|alternative=Tawakkul Karman , Leymah Gbowee kaj Ellen Johnson Sirleaf rilate al la donado de la Nobel-premio pri paco en 2011.|dekstra|eta|Tawakkul Karman , Leymah Gbowee kaj Ellen Johnson Sirleaf rilate al la donado de la Nobel-premio pri paco en 2011.]]
* [[2004]]: [[Wangari Maathai]], {{KEN}}
* [[2011]]: [[Ellen Johnson Sirleaf]], {{LBR}}
* [[2011]]: [[Leymah Gbowee]], {{LBR}}
* [[2011]]: [[Tawakkul Karman]], {{YEM}}
* [[2014]]: [[Malala Yousafzai]], {{PAK}}
* [[2018]]: [[Nadia Murad]], {{IRQ}}
* [[2021]]: [[Maria Ressa]], {{PHI}}
* [[2023]]: [[Narges Mohammadi]], {{IRN}} <ref>https://www.bbc.com/mundo/articles/crg1n5z0qzko</ref>

=== Nobel-Premio pri Ekonomio ===
* [[2009]]: [[Elinor Ostrom]], {{USA}}
* [[2019]]: [[Esther Duflo]], {{FRA}} {{USA}}<ref>[https://www.bbc.com/mundo/noticias-50040319]</ref>
* [[2023]]: [[Claudia Goldin]], {{USA}}<ref>[https://www.bbc.com/mundo/articles/cyd1jnye16lo]</ref>

== Notoj ==
{{Referencoj}}
{{Projektoj}}
{{Bibliotekoj}}

[[Kategorio:Nobel-premio]]
[[Kategorio:Listoj pri virinoj]]