Vidi fonton por Peruaj jungaoj

{{Informkesto geografiaĵo|ekoregiono
|regiono-ISO=PE
|mapo=Ecoregion NT0153.png
|mapo priskribo=Situo de la ekoregiono.
|areo=186700
|lando=Peruo
}}
La '''peruaj jungaoj''' estas tersupraĵa [[ekoregiono]] el la centr-anda [[ekoprovinco]] de la [[Neotropiso|neotropisa]] [[ekozono]] laŭ la [[tipologio]] de la [[Monda Natur-Fonduso]] (WWF). [[Biomo|Biome]] la ekoregiono apartenas al [[tropikaj kaj subtropikaj humidaj foliarbaroj]] kiuj etendiĝas ĉefe laŭlonge de la orientaj flankoj de [[Andoj]] en [[Peruo]] ekde la [[valo]] de [[Maranjono]] ĝis [[Inambari-Rivero]]. Tiu ĉi konstituas la limon inter la peruaj jungaoj kaj la [[boliviaj jungaoj]] ĉar la [[jungaoj]] norden kaj suden de la rivero havas diferencajn ekologiajn karakterizaĵojn. La du jungaoj konstituas [[tutmondaj 200]]-regionon, kiu nomiĝas "centr-andaj jungaoj". La peruaj jungaoj ankaŭ situas en la [[biodiverseco-riĉaĵejo]] [[Tropikaj Andoj]] laŭ la organizaĵo [[Naturprotekto Internacie]]. [[Dosiero:Gocta - Août 2007 - 01.jpg|eta|220px|Pejzaĝo de [[Akvofalo Gocta]].]]

== Priskribo ==
[[Dosiero:Peru veg 1970.png|eta|maldekstra|200px|Vegetaĵaro de Peruo. Blue : nubarbaroj.]]
La ekoregiono troviĝas ekskluzive en Peruo kaj okupas areon de 188 735 km2 <ref>Roca, R. 1996</ref>. La klimato varias ekde mezvarma ĝis tropika kun fortaj [[pluvo]]j kiuj povas superi 6000 milimetrojn jare kaj malpliiĝas inter [[majo]] kaj [[aŭgusto]]. Je altitudoj super 2500 metroj, averaĝaj [[temperaturo]]j varias inter 6 kaj {{GdC|12}} ( en la norda sekcio ) kaj inter 8 kaj 22&nbsp;°C ( en la suda sekcio ). En malaltaj areoj, la averaĝa temperaturo estas 25&nbsp;°C. La ekoregiono plejparte troviĝas en la montara regiono kiu iras paralele al orienta montarĉeno de Andoj. Ĝi primare konsistas el [[Mezozoiko|mezozoikaj]]-[[Kenozoiko|kenozoikaj]] [[sedimentoj]]. Plimulto de la [[grundo]]j estas [[Acido|acidaj]], malmulte disvolviĝitaj, kaj neprofundaj kun diversa litologio surbaze de [[sedimentaj petroj]]. [[Aluvia grundo|Aluviaj grundoj]] superregas en la [[pejzaĝo]] <ref>Rodríguez, L. 1996</ref>. Ĝi havas kompleksan [[orografio]]n kies komponantoj inkluzivas montaran surfacon plene de [[klifo]]j, [[Kresto (monto)|krestoj]], [[deklivo]]j kaj [[valo]]j, kun kruta kaj tre dispecetigita [[topografio]].

== Vegetaĵaro ==
La ekoregiono ampleksas [[montarbaro]]jn kun pli ol 3 000 [[planto]][[specioj]] kaj pli ol 200 specioj de [[vertebruloj]]. Estas minimume 200 [[Orkidacoj|orkido]]specioj (kiaj la [[Genro (biologio)|genroj]] ''Epidendrum'' kaj ''Maxilar''). Sub 3 500 metroj, oni trovas la tiel nomatajn [[nubarbaro]]jn kie ĉeestas ''Chusquea''-[[bambuo]]j kaj [[Arbo|arbaj]] [[filiko]]j (''Cyathea'' spp.) <ref>Ferreyra, R. 1988</ref>. Sub 2 700 metroj, la arbaro estiĝas pli specioriĉa, kun ekzemple ''Cedrela'' kaj parencoj de [[papajo]] (''Carica'' spp). Super 3 500 metroj, estas [[arbustaro]]j kaj humidaj [[Roko|rokaj]] veprejoj kune kun arbaroj de [[Podokarpacoj|podokarpo]] (''Podocarpus'') <ref>Weberbauer, A. 1945, INRENA, 2000</ref>).

== Stato de konservado ==
La ekoregiono estas kvazaŭ krize endanĝerigita <ref>Roca R. 1996</ref> kaŭze de [[migra kampokultivado]], [[kokaino|kokao]]-kultivado, [[senarbarigo]], selekta [[arbarekspluatado]] kaj iompostioma urbanizado.

== Referencoj ==
{{Referencoj}}

== Bibliografio ==
* {{es}} Instituto Geográfico Nacional. 1987 : Ecoregiones del Peru. Map 1:5,000,000. Atlas del Peru, Lima, Peru.
* {{es}} Roca, R. ; Adkins, L. et al. 1996 : Wings from Afar; An Ecoregional Approach to Conservation of Neotropical Migratory Birds in South America.
* {{es}} Rodríguez, L.1996 : Diversidad Biológica del Perú: Zonas Prioritarias para su Conservación, ''Proyecto Fanpe GTZ-INRENA'', Lima.
* {{es}} Weberbauer, A. 1945 :: El mundo vegetal de los Andes Peruanos: Estudio Fitogeográfico. Lima.

== Vidu ankaŭ ==
{{Portalo Biologio}}
* [[Ekologia klasifiko de la tersupraĵoj]]
* [[Konservada stato de ekoregiono]]
* [[Nacia Rezervejo Megantoni]]
* [[Nacia Parko Manuo]]
<br />
{{Neotropisaj tropikaj kaj subtropikaj humidaj foliarbaroj}}
{{Neotropisaj ekoregionoj laŭ ekoprovinco}}

== Eksteraj ligiloj ==
* {{en}} [http://worldwildlife.org/ecoregions/nt0153 Ekoregiono NT0153 : Peruaj jungaoj (WWF)]
* {{en}} [https://web.archive.org/web/20060615125039/http://www.worldwildlife.org/wildworld/profiles/terrestrial/nt/nt0153_full.html Peruaj jungaoj (''WWF-Wildworld'')]
* {{en}} [https://web.archive.org/web/20100308064639/http://www.nationalgeographic.com/wildworld/profiles/terrestrial/nt/nt0153.html Peruaj jungaoj (''Wildworld'')] - [[Nacia Geografia Societo]]
* {{en}} [http://www.eoearth.org/article/Peruvian_Yungas Peruaj jungaoj (''The Encyclopedia of Earth'')]
* {{en}} [http://globalspecies.org/ecoregions/display/NT0153 Peruaj jungaoj (''Globalspecies'')] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20160307045204/http://globalspecies.org/ecoregions/display/NT0153 |date=2016-03-07 }}
* {{en}} [http://gis.wwfus.org/wildfinder/ Situo de la ekoregiono : tajpu ''Peruvian Yungas''] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20110907195748/http://gis.wwfus.org/wildfinder/ |date=2011-09-07 }}
* {{en}} [http://wwf.panda.org/about_our_earth/ecoregions/central_andean_yungas.cfm Tutmondaj 200; numero 46 : Centr-andaj jungaoj (WWF)] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20120416143806/http://wwf.panda.org/about_our_earth/ecoregions/central_andean_yungas.cfm |date=2012-04-16 }}
* {{en}} [http://www.cepf.net/resources/hotspots/South-America/Pages/Tropical-Andes.aspx Tropikaj Andoj (Naturprotekto Internacie)]
<!--[http://www.worldwildlife.org/wildworld/profiles/g200/g046.html Tutmondaj 200; numero 46 : Centra-andaj jungaoj ( ''WildWorld'' )]-->
{{Portalo Geografio}}

[[Kategorio:Neotropisaj ekoregionoj]]
[[Kategorio:Tropikaj kaj subtropikaj humidaj foliarbaroj]]
[[Kategorio:Global 200]]
[[Kategorio:Biodiverseco-riĉaĵejoj]]
[[Kategorio:Geografio de Peruo]]