Vidi fonton por Samgo

{{Tiu-ĉi artikolo|temas pri la budhisma termino ''saṇgha''. Pri la rivero en centra Afriko vidu la paĝon [[Rivero Sangha]].}}

[[Dosiero:RatoMonks.jpg|eta|Kelkaj [[bikŝuo]]j ekster la [[bikŝuejo]] [[Rato Dratsang]], en [[Barato]], Januaro de 2015.]]

{{Budhisma termino
| eo = Samgo<ref name="PIV" /><ref name="Reta PIV" /><ref name="REVO" /><ref name="T. Ĉodron" />
| sa = संघ (''Saṃgha'')
| pa = සඞ්ඝ सङ्घ(''Saṅgha'')
| si = සංඝ (''Saṃgha'')
| zh = 僧伽 (''Sēngjiā'')<ref>
{{Citaĵo el la reto
|url=http://www.zdic.net/c/7/6c/105543.html
|titolo=zdic.net: 僧伽}}</ref>
| ja  = 僧 (''Sō'')<br />僧伽 (''Sōgya'')
| ko = 승가 (''Seungga'')
| bo = དགེ་འདུན། (''dge ’dun'')<ref name="Buswell-2013">
{{Citaĵo el libro
|ref=harv
|redaktanto=Robert Buswell Jr. & Donald S. López Jr.
|titolo=Princeton Dictionary of Buddhism
|jaro=2013
|eldonejo=Princeton University Press
|loko=Princeton, NJ
|isbn=9780691157863}}</ref>
| my  = သံဃာ (''θaɴɡà'')
| km = សង្ឃ (''Sang'')<br />ព្រះសង្ឃ (''Preah sang'')
| th = พระสงฆ์
| vi = ''Tăng đoàn''
}}

'''Samgo'''<ref name="PIV">PIV 2005.</ref><ref name="Reta PIV">
{{Citaĵo el la reto|url=http://vortaro.net/#samgo |titolo=Samgo|eldonejo=Reta PIV}}
</ref><ref name="REVO">
{{Citaĵo el la reto
|url=https://www.reta-vortaro.de/revo/art/samg.html
|titolo=Samgo|eldonejo=REVO}}
</ref><ref name="T. Ĉodron">
{{Citaĵo el libro
|aŭtoro=Tubten Ĉodron
|eldoninto=Ĝ. Ŭ. Starling
|titolo=La Esenco de Budhismo
|jaro=2002
|lingvo=eo
|citaĵo=La Samgo estas tiuj estuloj kiuj havas rektan senkonceptecan komprenadon pri la neesteco de fantaziitaj manieroj de ekzisteco. Samgo ankaŭ povas montri la komunumon de ordinitaj homoj kiuj praktikas la instruojn de Budho
}}</ref><ref name="Ŝunrju Suzuki">
{{Citaĵo el libro
|aŭtoro=Ŝunrju Suzuki
|eldoninto=D. Gibbons
|titolo=Zena Menso, Komencanta Menso
|lingvo=eo}}</ref>{{refn|group="noto"|REVO rimarkas, ke alia uzita esperantigo estas ''sangho''.<ref name="REVO" />}} estas [[budhismo|budhisma]] komunumo de [[bikŝuo]]j kaj unu el la [[tri gemoj]] de budhismo, kune kun la [[budho Gotamo|budho]] kaj la [[darmo]].

== Etimologio ==
[[Dosiero:Luang Prabang Takuhatsu ルアンパバーン 托鉢僧 DSCF6990.JPG|eta|altdekstre|Samgo en [[Luang Prabang]], [[Laoso]].]]
La vorto ''samgo'' devenas de la vorto ''saṃgha'' (संघ) en [[Sanskrito]], uzita en pluraj lingvoj de [[Barato]], kiu signifas ''asocio''' aŭ ''komunumo''. Ĝi estis historie uzita en politika kunteksto por paroli pri registaro de respubliko aŭ raĝlando. En la Teravadaj tekstoj en [[Palio]] troveblas kunmetaĵoj kiel ''ñāti-saṇgha'', "parenc-aro".

En Esperanto, ĝi prenas la signifon uzitan en [[budhismo]], por paroli pri la [[budhismo|budhisma]] [[eklezio]],<ref name="Reta PIV" /> sed pli vastsence ĝi povas ankaŭ signifi ''sanktulojn'' aŭ ''piulojn''.<ref name="REVO" />

=== Esperantigo de la vorto ''saṃgha'' ===
Laŭ la [[Esperantigo de vortoj el Sanskrita fonto#Esceptoj|kutimoj en Esperanto]], la vorto ''saṃgha'' estus esperantigita kiel ''sangao'', sed la vorto eniris la vortarojn per la formo ''samgo''<ref name="PIV" />
<ref name="Reta PIV" /><ref name="REVO" /> kaj tial ĝi estas escepto, same kiel la vorto ''[[budho]]'', kiu fariĝis preferata anstataŭ la vorto ''budao'' de budhismaj asocioj, kiel [[Budhana Ligo Esperantista]].

== Signifo ==
[[Dosiero:Three Ancestors Temple - nigu.JPG|eta|180ra|[[Adepto (budhismo)|Adepto]]j skandas ĉe la [[bikŝuejo]] de la Tri Prauloj (三宗寺) en la provinco [[Anhujo]], [[Ĉinio]].]]

Kelkaj eruditoj atentigas, ke la vorto ''saṃgha'' estas ofte misuzita en Okcidento por paroli pri kiu ajn budhisma komunumo.<ref>{{Citaĵo el libro
|titolo=The Buddhist Religion: A Historical Introduction
|serio=4-a eldono
|aŭtoro=R.H. Robinson & W.L. Johnson
|loko=Belmont, California
|eldonejo=Wadsworth
|jaro=1997
|paĝoj=307
}}</ref> Por paroli pri la budhanaro, la vortoj ''pariṣā''<ref>{{citaĵo el la reto|titolo=parisā|url=http://www.accesstoinsight.org/glossary.html|alirdato=2019-07-31}}
</ref> kaj ''gaṇa'' estas pli ĝustaj:

* ''Pariṣā'' signifas ''disĉiplaro'' kaj parolas pri la kvar grupoj da disĉiploj de la budho Gotamo: la ekleziaj bikŝuoj kaj bikŝuinoj, kaj la laikaj adeptoj kaj adeptinoj.<ref>{{citaĵo el la reto
|url=http://www.accesstoinsight.org/glossary.html#pq
|titolo=A Glossary of Pali and Buddhist Terms
|eldonejo=www.accesstoinsight.org
|alirdato=2019-07-22
|lingvo=en}}</ref>

* ''Gaṇa'' signifas ''grupo, amaso, tribo'' kaj estas uzita por nomi kiun ajn grupon.<ref>{{Citaĵo el la reto
|url=http://www.hindupedia.com/en/Ga%E1%B9%87a
|titolo=Gaṇa - Hindupedia, the Hindu Encyclopedia
|eldonejo=www.hindupedia.com
|lingvo=en
|alirdato=2018-01-31}}</ref>

La seneklezia sekto [[Soka Gakkai]], [[nova religia movado]] kiu komenciĝis kiel organizo de laikoj kiu disiĝis el la skolo [[Nichiren Shōshū]] en Japanio, kontraŭas la tradician difinon de la vorto ''saṃgha'' kaj interpretas la trian gemon kiel la laikoj,<ref>{{Citaĵo el libro|aŭtoro=Hurst, Jane |jaro=2000 |eldonejo=Global Citizens |titolo=A Buddhist Reformation in the 20th Century: Causes and Implications of the Conflict between the Soka Gakkai and the Nichiren Shoshu Priesthood |paĝoj=79}}</ref><ref>{{Citaĵo el libro | aŭtoro = The English Buddhist Dictionary Committee | titolo = The Soka Gakkai Dictionary of Buddhism | eldonejo = Motilal Banarsidass | jaro = 2009 | loko = Delhi| pages = | url = http://www.nichirenlibrary.org/en/dic/Content/S/25 | isbn = 9788120833340}}</ref> sed la skolo [[Nichiren Shōshū]] tamen subtenas la tradician difinon de ''saṃgha'' kiel la eklezio.<ref>{{citaĵo el la reto|url=http://www.bbc.co.uk/religion/religions/buddhism/subdivisions/nichiren_1.shtml|titolo=BBC - Religions - Buddhism: Nichiren Buddhism|eldonejo=bbc.co.uk|alirdato=2019-07-31}}</ref><ref>{{citaĵo el libro|familia nomo=Seager|persona nomo=Richard Hughes|titolo=Buddhism in America|jaro=2012|eldonejo=Columbia University Press|loko=New York|isbn=9780231159739|paĝoj=106|eldono=Rev. and expanded|url=https://books.google.com/books?id=ex4pG4KuW1MC&pg=PA106&dq=%22nichiren+shoshu%22+sangha&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjLmfyO8ZjXAhUL0YMKHTqbCNEQ6AEIKDAA#v=onepage&q=%22nichiren%20shoshu%22%20sangha&f=false}}</ref>

Laŭ [[Teravado]], la termino ''samgo'' ne priskribas la laikajn adeptojn nek la tutan budhanaron.<ref>{{citaĵo el la reto|url=https://www.scribd.com/doc/76803484/Sangha-by-Bhikkhu-Bodhi |titolo=Sangha|aŭtoro=Bhikkhu Bodhi
|eldonejo=Scribd
|alirdaro=2019-07-22}}</ref><ref name="Sangha">{{citaĵo el la reto
|titolo=Sangha
|aŭtoro=Access to Insight
|eldonejo=Access to Insight (BCBS Edition)
|url=http://www.accesstoinsight.org/ptf/sangha.html
|daro=2013-11-30
|alirdaro=2016-08-13}}</ref><ref>{{Citaĵo el la reto
|titolo= A Path to Freedom: A Self-guided Tour of the Buddha's Teachings
|aŭtoro=Access to Insight. |eldonejo=Access to Insight (BCBS Edition)
|dato=2013-11-5, |url=http://www.accesstoinsight.org/ptf/index.html
|alirdato=2016-08-13}}</ref>

Laŭ la taja pliaĝa bikŝuo Ajaan Lee Dhammadharo, la vorto ''saṃgha'', kiel substantivo, signifas tiujn, kiuj [[bikŝuiĝo|bikŝuiĝis]] kaj surhavas la flavan robon, sed li distingas du tipojn de samgo: ''sammuti-saṅgha'' (''konvencia samgo'')<ref group="noto">Ankaŭ ''bhikkhu-saṇgha'' aŭ ''saṃvṛti saṃgha'' en [[Sanskrito]].</ref> kaj ''ariya-saṅgha'' (''nobla samgo'').{{refn|group="noto"|La [[budho Gotamo]] nomis homojn en kiu ajn el la [[kvar stadioj de vekiĝo]] ''noblajn personojn'' (''ariya-puggala'') kaj la aron da ili li nomis ''noblan samgon'' (''ariya-saṅgha'').<ref name="Sangha" /><ref>{{Citaĵo el la reto
|titolo= A Path to Freedom: A Self-guided Tour of the Buddha's Teachings
|aŭtoro=Access to Insight. |eldonejo=Access to Insight (BCBS Edition)
|dato=2013-11-5, |url=http://www.accesstoinsight.org/ptf/index.html
|alirdato=2016-08-13}}</ref>}}{{sfn|R.H. Robinson & W.L. Johnson|2005|pp=327}} Membrecon al la konvencia samgo oni atingas pro konsento de la bikŝuaro kaj [[bikŝuiĝo|ceremonio kun atestantoj]] laŭ diras la ''[[Vinajo]]'', sed membrecon al la nobla samgo oni atingas kiam kiu ajn,{{sfn|R.H. Robinson & W.L. Johnson|2005|pp=32}} ĉu bikŝuo aŭ ne, atingas unu el la [[kvar stadioj de vekiĝo]] rezulte de agado kaj praktikado, sen kia ajn ceremonio. Kiam tiu kvalito de transcendeco aperas en la koroj de la praktikantoj, ili povas nur renaskiĝi en la ĉielaj regnoj, kaj neniam en la inferaj.<ref name="Triple Gem">
{{Citaĵo el la reto
|url=http://www.accesstoinsight.org/lib/thai/lee/triplegem.html
|titolo=What is the Triple Gem?
|aŭtoro=Ajaan Lee Dhammadharo (tradukita el la taja de Thanissaro Bhikkhu)
|eldonejo=Access to Insight (BCBS Edition)
|dato=2013-11-30
|alirdato=2019-07-24
}}</ref>

Komitato de Japana Budhana Ligo Esperantista tradukas la vorton ''saṃgha'' kiel ''frataron'' kaj eksplikas, ke ĝi povas signifi kiun ajn kiu kuniĝas por aŭdi la instruojn de la [[budho Gotamo|Budho]], sed ankaŭ klarigas ke la tradicia senco de ''samgo'' estas nur la budhisma eklezio.<ref>{{Citaĵo el libro
|titolo=La Instruoj de Budho
|aŭtoro=Komitato de Japana Budhana Ligo Esperantista
|jaro=1983
|eldoninto=Budhisma Misia Fonduso
|loko=Tokio, Japanio
|citaĵo=Frataro (Saṃgha)
Aro, kiu konsistas el homoj, kiuj aŭdante saman instruon de Budho kunigas. Kaj tio konsistas el aro de sanktaj laborantoj, kiuj instruas doktrinon de Budhismo kaj kredantoj, kiuj ricevas la instruon. En Budhismo antaŭlonge tiu ĉi estis nomata "Samgo." Sed ekzakte dirite en frua tempo la vorto montris nur eklezion de bonzo. Post leviĝo de Mahajana Bodisatvo. la eklezio fariĝis ligita frataro por bonzo kaj lajka kredanto, t.e. aro de praktikantoj, kiuj praktikadas por homa figuro Bodisatvo. Nuntenpe la eklezio kiel organo estas nomata pri unu skolo aŭ unu branĉo
}}</ref>

== Vidu ankaŭ ==
* [[Tri gemoj]]
* [[Budho Gotamo|Budho]]
* [[Darmo]]
* [[Bikŝuo]]

== Notoj ==
{{Notoj}}

{{Portalo|Budhismo}}

== Referencoj ==
{{Referencoj}}

[[Kategorio:Samgo| ]]
[[Kategorio:Terminaro de Budhismo]]