Konsonanto: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e roboto aldono de: ar:صحاحة |
e roboto aldono de: ku:Denganî |
||
| Linio 121: | Linio 121: | ||
[[kk:Дауыссыз дыбыстар]] |
[[kk:Дауыссыз дыбыстар]] |
||
[[ko:닿소리]] |
[[ko:닿소리]] |
||
[[ku:Denganî]] |
|||
[[kw:Kessonen]] |
[[kw:Kessonen]] |
||
[[ln:Molelisi]] |
[[ln:Molelisi]] |
||
Kiel registrite je 06:36, 28 feb. 2009
En fonetiko konsonanto estas sono, kiu estas karakterizita per fermo aŭ baro de la aerfluo. Kontraste al vokaloj, konsonantoj ne formas silabojn.
Pulmaj konsonantoj
La pulmaj konsonantoj estas konsonantoj kies produktada aero venas el la pulmoj.
Voĉlokoj
Por ke konsonanta sono estu produktita, unu el tiuj moveblaj organoj devas esti movita al unu el la malmoveblaj organoj. Kavoj povas ankaŭ produkti sonon.
Moveblaj organoj
Malmoveblaj
Kavoj
Ordigo de la konsonantoj
Por produkti sonon 2 el supre menciitaj organoj devas kune agi. Ĉiu movebla organo povas agi kun fina nombro da organoj. Jen ĉiuj eblecoj kiuj jam estis trovitaj en la homaj lingvoj:
- dulipa konsonanto: la du lipoj tuŝiĝas.
- en esperanto: b [b], p [p]
- lipodenta konsonanto: supraj dentoj kaj suba lipo tuŝiĝas
- en esperanto: f [f], v [v]
- pintodenta konsonanto: la pinto de la lango tuŝas la suprajn dentojn
- pintodulipa konsonanto: la pinto de la lango estas premita inter la du lipoj
- denta konsonanto: la pinto de la lango tuŝas la suprajn dentojn
- dorsodenta konsonanto: la dorso de la lango tuŝas la suprajn dentojn
- alveola konsonanto: la pinto de la lango tuŝas la alveolojn
- en esperanto: t [t], d [d], s [s], z [z], c [ʦ], dz [ʣ], r [r], l [l]
- dorsoalveola konsonanto: la dorso de la lango tuŝas la alveolojn,
- postalveola konsonanto: la pinto de la lango tuŝas la postalveolojn
- en esperanto: [ŝ], [ĵ], [ĉ], [ĝ]
- dorsopostalveola konsonanto: la dorso de la lango tuŝas la postalveolojn
- retrofleksa konsonanto: la pinto de la lango tuŝas la palaton (la lango estas retrofleksita en la buŝo)
- palata konsonanto: la dorso de la lango tuŝas la palaton
- en esperanto: j [j]
- vela konsonanto: la radiko de la lango tuŝas la velon
- en esperanto: k [k], g [g]
- uvula konsonanto: la radiko de la lango kaj la uvulo tuŝiĝas
- en esperanto: ĥ [χ]
- faringa konsonanto: la faringo obstrukciĝas
- epiglota konsonanto: la epigloto obstrukciĝas
- glota konsonanto: la gloto obstrukciĝas
- en esperanto: h [h]
Voĉmanieroj
(baldaŭ alvenas la artikolo)
Nepulmaj sonoj
(baldaŭ alvenas la artikolo)
Klakoj
(baldaŭ alvenas la artikolo)
Voĉaj injektivoj
(baldaŭ alvenas la artikolo)
Glotigitaj plozivoj
(baldaŭ alvenas la artikolo)
