Klasika normo (okcitana lingvo): Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio]

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

Enteksta

Kiel registrite je 20:37, 10 dec. 2009

La klasika normo (nòrma classica, en la okcitana) estas lingva normo kiu fiksas la regulojn por skribi kaj elparoli la okcitanan lingvon. Tiu normo, kiu baziĝas sur la jar-mila tradicio, konkuras kun aliaj normoj malpli uzataj: (mistrala normo, bonauda normo, normo de l'Escòla dau Pò).

Konsisto

La klasika normo konsistas el du kampoj:

La skrib-normo aŭ ortografio, kiu fiksas la regulojn por skribi sonojn.
La parol-normo, kiu fiksas la rekomenditan manieron paroli la okcitanan.

Disvolviĝo

Kvankam la klasika skrib-normo naskiĝis iom antaŭ la jaro 1000 (per la unuaj dokumentoj skribitaj en la okcitana), la klasika normo disvolviĝis je tri etapoj ekde 1935:

Aperis la jaron 1935 en la libro Gramatica occitana segon los parlars lengadocians^[1] far Loís Alibèrt.
Daŭre disvolviĝis per la laboro de la Institut d'Estudis Occitans (IEO) ekde 1945, kiu okupiĝis adapti ĝin al la ceteraj okcitanaj dialektoj.
- Aldonendas la verkoj far Pèire Bèc kaj Robèrt Lafont ekde 1950, kiuj kontribuis precizigi la aplikadon de la normo al ĉiuj dialektoj.
Ekde 1996 la Conselh de la Lenga Occitana^[2] (CLO) kontrolas ĝian disvolviĝon.

La klasika normo disvastiĝis ĉefe post la dua duono de la 20-a jarcento anstataŭante la mistralan normon. Hodiaŭ la klasika normo estas normale uzata ĉe la tuta Okcitanio. Tamen, ekzistas ankoraŭ kelkaj zonoj, kie konkurencaj normoj ne malaperis:

En la provenca dialekto kaj la nica sub-dialekto estas konkurenco inter la klasika normo kaj la mistrala normo.
En la Okcitanaj Valoj estas konkurenco inter la klasika normo kaj la normo de l'Escòla dau Pò.
En la aŭvernja dialekto estas konkurenco inter la klasika normo kaj la bonauda normo.

Komparo

Komparo inter la kvar normoj ekzistantaj pri la okcitana: tipaj grafemoj
Klasika normo	Mistrala normo	Bonauda normo	Normo de l'Escòla dau Pò
-a fina	-o (-a, -e)	-à	-o (-a)
ò	o	o	o
o, ó	ou	ou	ou
uè, ue	ue, iue	eu (ue)	ue (ö)
lh	i/h (lh)	lh	lh
nh	gn	nh	nh
s, ss c(e), c(i), ç	s, ss c(e), c(i), ç	s, ss	s
z s intervokala	z s intervokala	z	z
à è ò á é í ó ú	à è ò ì ù é óu	à è eù où é â ê î û	à è ò ì ù où é
Oni skribas ĉiujn* finajn konsonantojn ne elparolatajn.*	Oni skribas kelkajn* finajn konsonantojn ne elparolatajn.*	Oni skribas kelkajn* finajn konsonantojn ne elparolatajn.*	Oni ne skribas finajn konsonantojn ne elparolatajn.

Referencoj

↑ Okcitana gramatiko laŭ la lengvadokaj dialektoj
↑ Konsilio pri la Okcitana Lingvo

[1] Okcitana gramatiko laŭ la lengvadokaj dialektoj

[2] Konsilio pri la Okcitana Lingvo

[1]

[2]

@@ Linio 2: / Linio 2: @@
 ==Konsisto==
-La '''klasika normo''' konsistas el du areoj:
+La '''klasika normo''' konsistas el du kampoj:
 * La '''skrib-normo''' aŭ '''[[ortografio]]''', kiu fiksas la regulojn por skribi sonojn.
-* La '''parol-normo''', kiu fiksas la rekomendita maniero paroli la okcitanan.
+* La '''parol-normo''', kiu fiksas la rekomenditan manieron paroli la okcitanan.
 ==Disvolviĝo==
-Kvankam la [[klasika skrib-normo de la okcitana lingvo|klasika skrib-normo]] naskiĝis iom antaŭ la jaro 1000 (kun la unuaj dokumentoj skribitaj en la okcitana), la '''klasika normo''', disvolviĝis je tri etapoj ekde [[1935]]:
+Kvankam la [[klasika skrib-normo de la okcitana lingvo|klasika skrib-normo]] naskiĝis iom antaŭ la jaro 1000 (per la unuaj dokumentoj skribitaj en la okcitana), la '''klasika normo''' disvolviĝis je tri etapoj ekde [[1935]]:
 * Aperis la jaron [[1935]] en la libro ''[[Gramatica occitana segon los parlars lengadocians]]''<ref>''Okcitana gramatiko laŭ la lengvadokaj dialektoj''</ref> far [[Loís Alibèrt]].
 * Daŭre disvolviĝis per la laboro de la [[Institut d'Estudis Occitans]] (IEO) ekde [[1945]], kiu okupiĝis adapti ĝin al la ceteraj okcitanaj dialektoj.
-** Aldonendas la verkoj far [[Pèire Bèc]] kaj [[Robèrt Lafont]] ekde 1950, kiuj kontribuis precizigi la aplikaĵon de la normo al ĉiuj dialektoj.
+** Aldonendas la verkoj far [[Pèire Bèc]] kaj [[Robèrt Lafont]] ekde 1950, kiuj kontribuis precizigi la aplikadon de la normo al ĉiuj dialektoj.
-* Ekde [[1996]] la [[Conselh de la Lenga Occitana]]<ref>''Konsilio pri la Okcitana Lingvo''</ref> (CLO) kontrolas ĝia disvolviĝo.
+* Ekde [[1996]] la [[Conselh de la Lenga Occitana]]<ref>''Konsilio pri la Okcitana Lingvo''</ref> (CLO) kontrolas ĝian disvolviĝon.
-La klasika normo disvastiĝis ĉefe post la dua duono de la [[20-a jarcento]] anstataŭigante la [[mistrala normo|mistralan normon]]. Hodiaŭ la klasika normo estas normale uzata ĉe la tuta Okcitanio. Tamen, ekzistas ankoraŭ kelkaj zonoj kie konkurentaj normoj ne malaperis:
+La klasika normo disvastiĝis ĉefe post la dua duono de la [[20-a jarcento]] anstataŭante la [[mistrala normo|mistralan normon]]. Hodiaŭ la klasika normo estas normale uzata ĉe la tuta Okcitanio. Tamen, ekzistas ankoraŭ kelkaj zonoj, kie konkurencaj normoj ne malaperis:
 * En la [[provenca dialekto]] kaj la [[nica]] sub-dialekto estas konkurenco inter la ''klasika normo'' kaj la ''mistrala normo''.
-* En la [[Okcitanaj Valoj]], estas konkurenco inter la ''klasika normo'' kaj la ''[[normo de l'Escòla dau Pò]]''.
+* En la [[Okcitanaj Valoj]] estas konkurenco inter la ''klasika normo'' kaj la ''[[normo de l'Escòla dau Pò]]''.
-* En la [[aŭvernja dialekto]], estas konkurenco inter la ''klasika normo'' kaj la ''[[bonauda normo]]''.
+* En la [[aŭvernja dialekto]] estas konkurenco inter la ''klasika normo'' kaj la ''[[bonauda normo]]''.
 ==Komparo==
@@ Linio 23: / Linio 23: @@
 {| class="wikitable" celpadding="4" align="center"
 |-
-! colspan="4"| Comparason entre las quatre nòrmas existentas en occitan: grafèmas tipics
+! colspan="4"| Komparo inter la kvar normoj ekzistantaj pri la okcitana: tipaj grafemoj
 |-
-! [[Klasika normo]]
+! Klasika normo
 ! [[Mistrala normo]]
 ! [[Bonauda normo]]