Aleksandro (Pollando-Litovio)
Aleksandro Jogajlido (pole: Aleksander Jagiellończyk; litove: Aleksandras; * 5-a de aŭgusto 1461 – † 19-a de aŭgusto 1506), Reĝo el Pollando kaj Grandduko de Litovio, estis la kvara filo de Kazimiro la 4-a. Li elektiĝis kiel Grandduko de Litovio okaze de la morto de sia patro (1492), kaj kiel Reĝo de Pollando post la morto de sia frato Johano la 1-a Alberto (pole Jan I Olbracht) (1501).
La litova kaj pola nobelo Aleksandro, el la dinastio de Jogajlidoj (Jagelonoj), ekde la jaro 1492 estis grandduko de Litovio kaj ekde 1501 ankaŭ reĝo de Pollando.
La kvara filo de la pola reĝo Kazimiro la 4-a post ties morto elektiĝis grandduko de Litovio, dum lia frato Johano la 1-a iĝis reĝo de Pollando. Post la morto de Johano, Aleksandro ankaŭ iĝis pola reĝo. Li estis geedziĝinta kun Helena, la filino de la rusia caro Ivano la 3-a. Tamen dum la regado de Aleksandro plurfoje okazis militaj konfliktoj inter Pollando-Litovio kaj la rusia regno de Moskvo, sekve de kiuj Litovio dum la jaro 1503 devis cedi teritoriojn al Rusio.
Aleksandro komencis sian regadon per speciala rajto, donante la rajton pri gravaj ŝtataj decidoj ekskluzive al senato, kies prezidanto estis la monarko.
.jpg)
Dum la jaro 1505 kadre de senata kunsido en la urbo Radom, interkonsentiĝis aldono kun titolo Nihil Novi al la konstitucio. Tiu aldonaĵo signifis limigon de la decidopovo de la reĝo, kiu sekve nur kun jeso de la parlamento Sejmo povis fari gravajn decidojn. Tiel ekestis politika sistemo, kiu nomatas nobela respubliko.
Aleksandro mortis en aĝo de 45 jaroj en Vilno kaj estas entombigita en la tiuurba katedralo de sankta Stanislao.
| Antaŭe: | Reĝo de Pollando | Poste: |  |
|---|---|---|---|
| Johano la 1-a | 1501 – 1506 | Sigismondo la 1-a |
| Antaŭe: | Grandduko de Litovio | Poste: |  |
|---|---|---|---|
| Kazimiro la 1-a | 1492 – 1506 | Sigismondo la 2-a |