Fantomvorto

Fantomo vorto aŭ fikcia eniro, falsa etimologio, estas vorto eldonita en vortaro aŭ simila verko, kiu malofte aŭ neniam estas uzata praktike, kaj do ĝis tiam ne havis signifon. Fantomvorto kutime aperas erare, pro misinterpreto, misparolo, mislego, aŭ pro tipografia aŭ lingva konfuzo.

Post publikigita kun permeso, kutime fantoma vorto estas kopiita kaj vaste uzata por tempodaŭro, malebligante korekti la eraron pro la troa uzo de tiu vorto.

Fama ekzemplo estas la vorto dord^[1], kiu estis vortara eraro en leksikografio. La Vortaro Webster estas la plej grava kaj ampleksa vortaro de usona angla. Eldonejo Miriam-Webster, kiu respondecas pri la vortaro, estas konata pro la ekvilibro de la strikta aliĝo de ĝiaj redaktistoj al ĉiu eniro kaj difino. Tamen la dua eldono de la vortaro, aperinta en 1934, inkludis vorton tute ne ekzistantan en la angla: nome Dord, vorto sen dokumentita uzo aŭ etimologio, difinita kiel "denseco (en kemio)". Fakte ĝi estis la rezulto de serio da eraroj. La intenco de la difinanto estis diri, ke denseco ofte estas indikata per la literoj D aŭ d, kiu estas la komenca litero de la angla vorto Density, sed la redaktoro komprenis la vorton kiel Dord (D or d). La difekto forglitis el la okuloj de la ceterto de redakcio kaj spertuloj kaj eniris la vortaron presitan kiel difinon. La eraro estis korektita nur en presaĵo de 1947.

dord (dôrd), n. Physics & Chem. Density.

Origino[redakti | redakti fonton]

La esprimon unue uzis profesoro Walter William Skeat en 1886 en sia ĉiujara diskurso kiel prezidanto de la Londona Filologia Societo, en kiu li mencias:

El ĉiuj verkoj, en kiuj la socio plurfoje partoprenis, neniu el ili tiom interesis nin, kolektive, kiel la Nova Vortaro de la Angla. D-ro Murray, kiel vi memoras, vi iam skribis artikolon por pravigi, ke la vortaro preterlasis la esprimon "abacot", difinita de Webster kiel "la ŝtata ĉapelo antaŭe portita de anglaj reĝoj formita de la figuro de du kronoj.", estis saĝe kaj konvene malakceptita de nia redaktoro pro la fakto, ke ĉi tiu vorto ne ekzistas, asertante, ke ĝi estas kompleta eraro ... pro malĝusta movo de la presistoj aŭ skribistoj aŭ la imagoj de mallertaj aŭ sensciaj redaktoroj ... Mi proponas, tamen, ke vi atentu kelkajn vortojn similajn al "abacot"; vortoj, kiuj atingos nian redaktoron tra la tempo kaj pri kiuj mi dubas, ke li rifuzos. Ĉar estas oportune havi etan nomon por vortoj de ĉi tiu tipo, mi rajtos nomi ilin "fantomaj vortoj" ... Mi lasos la titolon de "fantomvorto" nur al tiuj vortoj, aŭ similaj formoj, ĉar ili ne havas ĉiuokaze signifon.