Kvajzoj

kvajzoj

Titola teksto

Kvajzoj-manĝilaro de Ĉinio

Uzi kvajzojn estas manĝa kutimo de ĉino. Kvajzoj, nome “zhu-箸”en antikveco, havas longan historion en Ĉinio. Oni jam ekuzis kvajzojn almenaŭ en Shang-dinastio(ĉ.a.K.16 jarcento/ĉ.a.K 11 jarcento).

Jam ekekzistis kvajzoj faritaj per elefanta eburo antaŭ ĉ.3100 jaroj laŭ la noto de historia libro pri tio.Reĝo Zhou de Shang-dinastio, estis tro lukseca. Mortiginte elefantojn,li prenis eburojn fari kvajzojn por lukseca montriĝo de lia reĝa spirito. Tiuj ĉi estas la unua paro da kvajzoj eburaj en noto per vortoj. Kalkulinte tion, jam 3100 jaroj, ĝuste 1100 a.K. ekestis eburaj kvajzoj. Sed de la historio, tiuj ne estis la unua paro da kvajzoj, sed nur eburaj.

Kvajzoj en Ĉinio ankoraŭ retroiras ĝis pliol 1000 jaroj a.K. Komence tiuj estis lignaj aŭ bambuaj,sed ne eburaj. Do,de tio ke niaj prauloj vivis en praarbaro. Arbaj branĉoj falis ĉie, kaj legomoj estis kuiritaj kaj bolitaj. Oni ne povis preni manĝaĵojn rekte en el varmega kuirpoto, tiel faris tion pinĉi per branĉoj en praarbaro. Kompreneble la primitivaj kvajzoj estis longaj kaj mallongaj, dikaj kaj maldikaj,ne kiel nun regulecaj kaj normecaj. Tiel en ofta uzado, kvajzoj ekekzistiĝis laŭ tia rudimento iom post iom.

En primitiva periodo, kvajzoj ĝenerale estis faritaj de arbbranĉoj aŭ osto kaj korno de bestoj en naturo. En la fina periodo de primitiva socio, estis kvajzoj senŝeligite lignaj kaj bambuaj. En Xia-dinastio (ĉ.a.K.21 jarcento/ĉ.a.K 16 jarcento) kaj Shang-dinastio aperiĝis kvajzoj eburaj kaj jadaj. En Periodo de Printempo-Aŭtuno(a.K.770/a.K 476) kaj Militantaj Regnoj (a.K.475/a.K 221)aperiĝis antikvecaj kvajzoj feraj kaj kupraj. En Han-dinastio (a.K.206/ 220)ekaperiĝis lakitaj kvajzoj brilaj kaj belaj, arĝentaj kaj oraj kvajzoj tro delikaj kaj kostaj.

Arĝentaj kvajzoj en Tang-dinastio (618/907)estas tre fama, ĉar oraj kvajzoj estis ekskluzive uzitaj de imperiestro.Aliuloj ne rajtas uzi tiajn kvajzojn pro imperiestra uzo, sed plutokratoj ĝenerale rajtas uzi arĝentajn kvajzojn, kiuj estas tre ŝatitaj,ĉar laŭdire, oni povas elkontroli venenon per arĝentaj kvajzoj. Kiam oni enmetas ion kun veneno, la arĝentaj kvajzoj nigriĝos de arĝenta koloro.

'Pri Vorto “Kvajzoj�?

Ĉina lingvo hanzio estas hieroglifo.Kiel nuna ideografiaĵo kvajzoj--筷子 evoluas kaj disvastiĝas? Kiel oni nomas tiujn kvajzoj? La ideografiaĵo kvajzoj en han-lingvo troviĝas tri prononcoj kaj ses ideografiaĵoj. Ofte skribita estas �?zhu) superparto estas bambuo, subparto estas homo. Kvajzoj havas longan historion en Ĉinio, sed oni eknomis tion kvajzoj nur pliol kelkjaroj. Estas tre interesa fenomeno, ke ĉino en sia vivo ofte aldonas alian signifon en ideo per aĵoj en propra vivo. Ekz. en geedziĝa ceremonio oni preparas al novegeedzoj jujubojn kaj kaŝtanojn. Tio signifas homofone “naskiĝi bebo kiel rapide�? Ankaŭ influis la evoluon de ‘zhu�?ĝis kvajzoj per tia fenomeno.

En iu libro en Ming-dinastio (1368/1644)rakontas ke indiĝenoj en urbo Wuzhong de Zhejiang provinco nomis tion kvajzo, sed ne ‘zhu�? Kaŭze de tio, ke estis multe da homoj veturigante boatojn, ili turnis grande atenton kaj tabuon je sama prononco ‘zhu�?de kvajzoj kun tiu de helto. Remanto de boato ĉiam deziras glatan vojaĝon, sed ne heltiĝan ĝenaĵon, do, ili parolis je kuai-kuai(rapide). Tiel fakte kvajzoj devenis de dialekto.

Specoj de kvajzoj

Kvajzoj ŝajne estas simplaj kaj lertecaj, sed je diversaj materialoj kaj specoj. Troviĝis pliol 100 specoj da kvajzoj en la ĉinia historio, sed nun ofte uzitaj estas lignaj, bambuaj kaj melaminaj, kaj aliaj neofte vidiĝaj.

Ĉina kvajzoj entenas kvin specojn: lign-bambuaj, metalaj, ost-eburaj, ston-jadaj kaj ĥemiaj.

lign-bambuaj kvajzoj estas la plej pramitivaj,la plej popularaj kaj postlasante ĝisnunaj. Iaj famaj lignaj kvajzoj estas faritaj de purpura nanmuo,vintroverda ligno, rozligno kaj ebona ligno.

Metalaj kvajzoj, frutempe estis de bronzo, kaj oro, arĝento, kupro kaj fero, nun korodimuna ŝtalo.

Ost-eburaj kvajzoj, farite de elefantaj eburoj, ostoj de sovaĝaj bestoj, ostoj de bovoj,ostoj de kameloj, eĉ kap-ostoj de elefantoj.

La kvara speco da kvajzoj jadaj, farite de blanka marmoro, ŝafaĵa graso jado kaj smeraldo. Cixi Tajhoo (imperiestra patrino) uzis kvajzojn smeraldajn kaj smeraldajn oroborderitajn.

La kvina speco da kvajzoj estas nuntempa ĥemiaj, melaminaj kaj plastaj kvajzoj k.t.p.

Kvajzoj estas alone inventitaj manĝilaroj, ankaŭ tre lertaj iloj en la mondo. Kvajzoj havas funkciojn pliol dekkelkajn: piki,pinĉi,kirli-pintpuŝi,miksi,disŝiri kaj duigi…�?., krom ĉerpi per kulero.

Ie en Ĉinio estas danco “kvajzoj�? kiu estas danco por nupto kaj aliaj festoj. Dancantoj battuŝas la man-platojn, la gripojn, la ŝultrojn kaj gambojn levante kaj tremigante la ŝultrojn, ĉirkaŭturnante la pojnojn lerte kun batado sonklara, ritmo kadenca kaj emocio varma. La danco estas ŝatata de popolo, kaj estas ofte prezentata programo.

Iu reĝo Feraj Kvajzoj en Mjaŭoj nacio de Ĉinio, kies kvajzoj estis en la dorso, prenis kvajzojn kiel batalilo en danĝera momento, sed ne por manĝilo, tiel oni nomis lin Reĝo Feraj Kvajzoj.Li estis kontraŭulo de Qing-dinastio. Iufoje mandarenaj subuloj de Qing-dinastio volis mortigi lin, kiam li estis manĝante per siaj karaj kvajzoj en iu restoracio. Aŭdante sonon armilan,li tuj elprenis la kvajzojn pinĉi la sagon flugantan el ekster la fenestro, sekve li reĵetis al pafinton kaj mortigis la pafinton ekster la fenestro. Kiel bona konfuo!

Moro Pri Kvajzoj

Ĉino kutimas kunmanĝan metodon,kia manĝa maniero regulas atenton pri rilato je parenco , sango de ĉino kaj ideo de klano kaj familio. Unu paro da kvajzoj enmane estas lertuzita, simpla,ĉipa kaj tre oportuna. Kulturo de kvajzoj estas historilonga. Kvajzoj ŝajne kun facileco kaj sen mirigo havas riĉecan kulturon. Fakte, multe da landoj, kie oni uzas kvajzojn, devenis de Ĉinio. Ĉina praulo investis kvajzojn. Tio ja estas tre granda kontribuo al homara civilizacio.

Ĉino longe ŝatas homofonajn benvortojn. Kvajzoj homofonas signifon rapide naskiĝo de filo kara, ĝojo kaj gajo, kaj aliaj bona deziro. Dek paroj da kvajzoj signifas tute perfektiĝon.

Kvajzoj kvajzoj, rapide filo estas. Tio estas tre popola homofona vorto en Qing dinastio, do, kvajzoj estas para, kiu signifas ke novegeedzoj ne disiĝos ĝis morto. Alie, oni sude de la Jangzi Rivero moras ĵeti kvajzojn el fenestro dum geedziĝa ceremonio. Kiam oni aŭdas sonon de kvajzoj falintaj teren, ĉiuj elparolas:�?Kvajzoj kvajzoj, bebo naskiĝu rapide�?

Ĉino havas multe da tabuo pri kvajza uzado manĝante, ekz. ne batu bolvon aŭ kuvon. Tio ĝenerale rilatas pri almuzo. Nur almuzanto batetas la bolvon per kvajzoj.

En ĉiutaga vivo, ne rekte starigu kvajzojn super bolvo. Tio estas alia tabuo, ĉar oni faras tion nur por oferaĵo al mortinto.

Kvajzoj jam fariĝas artaĵoj. Iaj estas or- kaj arĝentplakitaj, iaj estas gravuritaj pri drako aŭ fenikso.

Sur tiu ĉi paro da kvajzoj troviĝas duflanke gravurita distiko:�?Kun koro oro- jada, Anim�?orkideflora; Amiko bonkoreca , Instruo laŭ daoo �? Aliflanke estas eta pentraĵo�?Ming-imperestro de Tang-dinastio ekskursis en printempo �? alia paro estas: birdo staranta ĉe branĉo estas amiko ankaŭ, floro falinta sur akvo estas verkaĵo preskaŭ; aliflanke “Zhuge Liang pruntas venton orientan. Ĉiuj estas operaĵo. Tiu ĉi estas mondfama Jiading-a gravuraĵo.