Elisaveta Bagrjana: Malsamoj inter versioj
[nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Nova artikolo |
e du malgrandaj korektoj |
||
Linio 1: | Linio 1: | ||
[[Dosiero:Sk 11.jpg|183px|thumb|left|Leonponto super Vladaja Rivero en Sofio, 1910.]] |
[[Dosiero:Sk 11.jpg|183px|thumb|left|Leonponto super Vladaja Rivero en Sofio, 1910.]] |
||
'''Elisaveta Bagriana''' (''[[Bulgara lingvo]]:'' Елисавета Багряна) (naskiĝis 29-an de aprilo 1893, Sofio; mortis 23-an de marto 1991, Sofio), denaska nomo Elisaveta Ljubomirova Belĉeva (''Bulgara lingvo:'' Елисавета Любомирова Белчева), estis Bulgara poeto. Ŝi skribis la unuajn |
'''Elisaveta Bagriana''' (''[[Bulgara lingvo]]:'' Елисавета Багряна) (naskiĝis 29-an de aprilo 1893, Sofio; mortis 23-an de marto 1991, Sofio), denaska nomo Elisaveta Ljubomirova Belĉeva (''Bulgara lingvo:'' Елисавета Любомирова Белчева), estis Bulgara poeto. Ŝi skribis la unuajn versojn en 1907–08 dum vivanta kun la familio en [[Veliko Tarnovo]]. Oni rigardas ŝin kaj Dora Gabe (1886–1983) kiel la bulgaraj patrinoj de literaturo. |
||
==Junulado== |
==Junulado== |
||
Linio 6: | Linio 6: | ||
[[Dosiero:Vrattsa-from-above.jpg|264px|thumb|right|Vido de Vraca, Bulgario.]] |
[[Dosiero:Vrattsa-from-above.jpg|264px|thumb|right|Vido de Vraca, Bulgario.]] |
||
Dum ĉi tiu periodo ŝi renkontis kelkajn verkistojn, interalie Georgi Raiĉev, Konstantin Konstantinov, Dimĉo Debeljanov, Dimitar Podvarzaĉov, Ĥristo Jasenov kaj [[Jordan Jovkov]] (Йордан Йовков). En 1916 |
Dum ĉi tiu periodo ŝi renkontis kelkajn verkistojn, interalie Georgi Raiĉev, Konstantin Konstantinov, Dimĉo Debeljanov, Dimitar Podvarzaĉov, Ĥristo Jasenov kaj [[Jordan Jovkov]] (Йордан Йовков). En 1916 Jovkov (1880–1937), sen ricevanta ŝian permeson, montris du de ŝiaj unuaj poemoj al la redaktoro de "Nuntempa penso," kiu eldonis ambaŭ poemoj sub ŝia denaska nomo kiel L. Belĉeva. Li eldonis la poemojn en 1915 — "Kial" (''Zaŝto'') kaj "Nokto Kanto" (''Veĉerna pesen'') — en la revuo ''Suvremenna misul'' (''Съвременна мисъл'', "Nuntempa penso"). El tiu sama jaro ĝis 1919 ŝi laboris kiel gimnazia instruisto en [[Vraca]] (Враца) kaj [[Kjustendil]] (Кюстендил). |
||
Post ĉi tiu iom akcidenta debuto ŝi ne rapidigis por provi eldoniĝi pli da poemojn; anstataŭe, ŝi evoluigis ŝian literaturan edukadon kaj poezitekniko per ŝia traduko de la verkoj da poetoj [[Anna Aĥmatova]] kaj [[Marina Cvetaeva]].<ref name="pw">Edward Możejko, [http://www.jstor.org/pss/40133289 "The Private World of Elisaveta Bagryana"] ("La privatmondo de Elisaveta Bagriana"), ''World Literature Today'', 1977.</ref> |
Post ĉi tiu iom akcidenta debuto ŝi ne rapidigis por provi eldoniĝi pli da poemojn; anstataŭe, ŝi evoluigis ŝian literaturan edukadon kaj poezitekniko per ŝia traduko de la verkoj da poetoj [[Anna Aĥmatova]] kaj [[Marina Cvetaeva]].<ref name="pw">Edward Możejko, [http://www.jstor.org/pss/40133289 "The Private World of Elisaveta Bagryana"] ("La privatmondo de Elisaveta Bagriana"), ''World Literature Today'', 1977.</ref> |
Kiel registrite je 14:40, 27 nov. 2010
Elisaveta Bagriana (Bulgara lingvo: Елисавета Багряна) (naskiĝis 29-an de aprilo 1893, Sofio; mortis 23-an de marto 1991, Sofio), denaska nomo Elisaveta Ljubomirova Belĉeva (Bulgara lingvo: Елисавета Любомирова Белчева), estis Bulgara poeto. Ŝi skribis la unuajn versojn en 1907–08 dum vivanta kun la familio en Veliko Tarnovo. Oni rigardas ŝin kaj Dora Gabe (1886–1983) kiel la bulgaraj patrinoj de literaturo.
Junulado
Dum la jaroj 1910 kaj 1911 Bagriana instruis en la vilaĝo Aftane (hodiaŭ Nedjalsko Недялско), kie ŝi spertis la kamparan vivon, post kio ŝi studis literaturan kaj slavan filologion ĉe Sofia Universitato.
Dum ĉi tiu periodo ŝi renkontis kelkajn verkistojn, interalie Georgi Raiĉev, Konstantin Konstantinov, Dimĉo Debeljanov, Dimitar Podvarzaĉov, Ĥristo Jasenov kaj Jordan Jovkov (Йордан Йовков). En 1916 Jovkov (1880–1937), sen ricevanta ŝian permeson, montris du de ŝiaj unuaj poemoj al la redaktoro de "Nuntempa penso," kiu eldonis ambaŭ poemoj sub ŝia denaska nomo kiel L. Belĉeva. Li eldonis la poemojn en 1915 — "Kial" (Zaŝto) kaj "Nokto Kanto" (Veĉerna pesen) — en la revuo Suvremenna misul (Съвременна мисъл, "Nuntempa penso"). El tiu sama jaro ĝis 1919 ŝi laboris kiel gimnazia instruisto en Vraca (Враца) kaj Kjustendil (Кюстендил).
Post ĉi tiu iom akcidenta debuto ŝi ne rapidigis por provi eldoniĝi pli da poemojn; anstataŭe, ŝi evoluigis ŝian literaturan edukadon kaj poezitekniko per ŝia traduko de la verkoj da poetoj Anna Aĥmatova kaj Marina Cvetaeva.[1]
Kariero
En 1921 ŝi revenis al Sofio kaj serioze komencis ŝin literaturkarieron, kiam la redaktoro de la influa literatura revuo Zlatorog ("Ora Korno") sugestis al ŝia daŭrantan eldonadan kunlaboron; Li ankaŭ donis ŝian literaturan pseŭdonimon Elisaveta Bagriana.[1]; ŝi estis ĉefa kontribuanto al lia poezirevuo en la 1920-aj kaj la 1930-aj jaroj.[2] Ŝiaj poemoj aperis en kelkaj revuoj kaj ĵurnaloj. Komence, oni eldoniĝis iujn el ŝi poemoj sub diversaj plumnomoj, kiel Elisaveta Blenova, Niĉija Dolĉe, Mikaela kaj Bagriana.
Ŝi unua poezikolekto, Вечната и святата ("La eternino kaj sanktino"), kiu aperis en 1927, montris ŝian komforton kaj konfidon en nacia voĉa folkloro kiel fonto de inspiro kaj ankaŭ sendevian persistemo al la emancipo de virinoj. Edvardo Moĵejko diras pri ŝi: "De ĝia konkreta karaktero la frua poezio de Bagriana reagis kontraŭ simboleco; de ĝia persona tono ĝi kontrastis kun la revolucia retoriko de Ĥristo Botev (1849 - 1876) kaj la malnovmoda patriotismo de Ivan Vazov (1850–1921)."[1]
Moĵejko ankaŭ analizas ŝia tuta verkokorpo kiel havanta kvar interplektaj temoj: virino, amo, vojaĝanta spaco kaj la vivo kiel biologia fenomeno. Ŝi poemciklo "Sismografo de la koro" petas kompatemon kontraste kun mekanisma moderna kulturo.[2]
Libroj de poezio
- (1927) Вечната и святата ("La eterna kaj la sankta")
- (1931) Търкулната годинка
- (1931) Звезда на моряка ("Stelo por la maristo")
- (1936) Сърце човешко ("La homa koro")
- (1957) "Selektitaj Verkoj"
- (1963) От бряг до бряг ("De bordo al bordo")
- (1972) Контрапункти ("Kontrapunkto")
- (1977) Светлосенки ("Ombrolumo")
- (1983) На брега на времето ("Sur la bordo de tempo")
- Стихии ("Elementoj")
- (1993) Penelope of the Twentieth Century: Selected Poems of Elisaveta Bagryana ("Penelope de la Dudeka Jarcento: Elektitajn Poemojn de Elisaveta Bagriana"), Forest Books (anglalingva), 138 paĝoj. ISBN 185610026X
Tradukoj
Oni tradukis la poemojn de Elisaveta Bagriana en 30 lingvoj, kaj ŝi libroj estas eldonita en Francio, Ĉeĥio, Rusio, Rumanio, Italio, Svedio, Pollando kaj aliloke.
Няма прародителски портрети, Но усещам, в мене бие древна, Може би прабаба тъмноока, Конски тропот може би кънтял е Затова аз може би обичам Може би съм грешна и коварна, Originala bulgara poeme de Elisaveta Bagriana |
Ne estas familia bildlibro Sed la ribelama nomadsango — Eble malhelokula avino Eble tamburaj hufoj resonis Eble tial la landoj min tenas, Eble mi hezitos laŭ la vojo, Tradukita de Erik Pedersen |
Honoroj
Ŝi gajnis la 1969 Oran Medalon de Poezio de la Internacia Asocio de Poezio, kiu havas sian sidejon en Romo. Ŝi estis aljuĝita la honoran titolon "Heroo de la Popola Respubliko de Bulgario" (Герой На Народна Република България) en 1983.
Sur la 24-a de aŭgusto 1985 la Bulgara Nacia Observatorio ĉe Roĵeno eltrovis la Asteroido 4400 Bagryana, nomita en ŝia honoro.[3]
Fontoj
Milena Caneva (Милена Цанева), Речник по нова българска литература (1978–1992). "Leksikono de nova bulgara literaturo (1978–1992)". Hemus, Sofio: 1994. ISBN 954-428-061-8
Notoj
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Edward Możejko, "The Private World of Elisaveta Bagryana" ("La privatmondo de Elisaveta Bagriana"), World Literature Today, 1977.
- ↑ 2,0 2,1 Jennifer Uglow, "Bagryana, Elisaveta" en la Northeastern dictionary of women's biography, 3rd ed. ("Nordorienta leksiko de virina biografio, tria eldono"), 1999, pp. 41-42. ISBN 155553421X
- ↑ "4400 Bagryana (1985 QH4):