Vidi fonton por Ĉomolungmo

{{Geokesto|Monto
|sen banderolo=jes
<!-- *** Kapo *** -->
| nomo = Ĉomolungmo
| devena_nomo = Everesto
| alia_nomo = {{Lang-ne|सगरमाथा|t=''Sagarmátha''}}
| alia_nomo1 = {{Lang-bo|ཇོ་མོ་གླང་མ|t=''Chomolangma''}}
| kategorio = monto
<!-- *** Nomo *** -->
| etimologio         = 
| oficiala_nomo      = 
| kromnomo           = 
<!-- *** Dosiero *** -->
| dosiero           = Everest kalapatthar crop.jpg
| dosiero_priskribo = Monto Everesto antaŭ [[Kala Pattar]]
<!-- *** Lando ktp. *** -->
| lando            = {{NPL}}
| lando1           = {{CHN}}
| lando_flago      = 
| ŝtato = 
| regiono          = Zono Sagarmata
| regiono_noto     = Nepalo
| regiono1         = Prefekturo Xigazê
| regiono1_noto    = Tibeta aŭtonoma regiono, Ĉinio
| histregiono      = 
| distrikto        = Solukhumbu
| distrikto_noto   = Nepalo
| distrikto1       = Konteo Tingri
| distrikto1_noto  = Ĉinio
| municipo =
<!-- *** Familio *** -->
| montaro             = Himalajo
<!-- *** Situo *** -->
| situo = Ĉomolungmo
| leviĝo = 8848
| graveco = 
| koordinatoj_ne_en_titolo = true
| lat_d = 27
| lat_m = 59
| lat_s = 17
| lat_NS = N
| long_d = 86
| long_m = 55
| long_s = 31
| long_EW = E
| koordinatoj_formato = dms
<!-- *** Trajtoj *** -->
| geologio  = 
| geologio1 = 
| orogenezo = 
| periodo = 
| biomo = 
| planto = 
| animalo = 
<!-- *** Kodoj *** -->
| horzono           = UTC| utc_offset =+ 5,5
<!-- *** Aliro *** -->
| publiko = 
| aliro = Suda fronto (en Nepalo)
| grimpo = [[Edmund Hillary]]<br />[[Tenzing Norgay]]
| grimpo_dato = [[29-a de majo]] [[1953]]
<!-- *** Liberaj kampoj *** -->
| libera = 
| libera_tipo   = 
<!-- *** Mapoj *** -->
| mapo = 
| mapo_priskribo = Situo enkadre de Nepalo
| mapo_fono = 
| mapo_lokumilo = Nepalo
| mapo1 = 
| mapo1_priskribo = Situo enkadre de Tero
| mapo1_fono = 
| mapo1_lokumilo = Tero
| mapo2          = MountEverestRelief.png
| mapo2_priskribo = Situo de Ĉomolungmo
<!-- *** Retpaĝoj *** -->
| retpaĝo = 
| commons = Mount Everest
<!-- *** Notoj *** -->
| notoj = Plej alta monto de la mondo
{{Maplink|frame=yes|plain=yes|type=shape|stroke-width=2|stroke-color=#000000|zoom=8|frame-align=center
|frame-lat={{#invoke:Wikidata|claim|P625|parameter=latitude}}
|frame-long={{#invoke:Wikidata|claim|P625|parameter=longitude}}
|frame-width=260}}
La plej alta punkto de [[Ĉinio]] kaj de [[Nepalo]]
}}
'''Ĉomolungmo''' (esperantigo de la [[tibeta]] nomo {{lang|bo|ཇོ་མོ་གླང་མ}}, transliterigita ''jo mo glang ma'' laŭ ''Wylie'' aŭ ''jomo lang ma'' laŭ THL), ankaŭ nomata '''Sagarmato''' (laŭ la [[nepala]] nomo {{lang|ne|सगरमाथा}}, transliterigita ''Sagarmāthā'') aŭ '''Everesto''' (laŭ la internacie plej uzata nomo establita de britaj geografoj), estas la [[Listo de la plej altaj montoj de ĉiu lando|plej alta monto]] en la mondo, situanta en la montaro [[Himalajo]] sur la limo inter [[Nepalo]] kaj [[Tibeto]] en la areo nomata [[Mahalangur Himal]]. Ĝia alteco estas {{formatnum:8848}} aŭ {{formatnum:8850}} m super [[marnivelo]]<ref>Baze sur esploradoj de 1999 kaj 2005 pli alto de la neĝotavolo, ne de la roka pinto. Por pliaj detaloj, vidu [[Ĉomolungmo#Malkonsento pri la alto|Malkonsento pri la alto]].</ref>, kaj estas la 5a montopinto plej malproksima el la tercentro.<ref name="Robert Krulwich">{{Citaĵo el novaĵo|url=http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=9428163|titolo=The "Highest" Spot on Earth?|aŭtoro=Robert Krulwich|dato=7a de Aprilo 2007|verkaĵo=NPR.org}}</ref> Ĝi formiĝis antaŭ 60 milionoj da jaroj, kiam la himalaja montaro aperis sur la surfaco pro kolizio de Hindio kun la resto de Azio. La monto kreskas ĉirkaŭ 2,5 centimetrojn jare. La internacia limo inter [[Ĉinio]] kaj [[Nepalo]] estas ĉe la preciza montopinta punkto. Ties [[Montarmasivo|montareto]] inkludas najbarajn montopintojn kiaj [[Lhotse]], {{formatnum:8516}} m; [[Nupce]], {{formatnum:7855}} m kaj [[Ĉangce]], {{formatnum:7580}} m.

== Nomo kaj esperantigo ==
Ĝenerale kaj en Esperantujo, ekzistas debato pri la nomo de la monto, ĉar iuj opinias la nomon "Everest" [[Koloniismo|koloniisma]].

[[Nepalo|Nepale]] ĝi nomiĝas ''Sagarmatha'' सगरमाथा (en la [[sanskrito|sanskrita]], "Frunto de l' Ĉielo"); [[Tibeto|tibete]], ''Chomolangma'' aŭ ''Qomolangma'', t.e. "Patrino de la Universo" aŭ "Diino Mondpatrino"; [[Ĉinujo|ĉine]] {{lang|zh|珠穆朗瑪峰}} (en [[pinjino]]: ''Zhūmùlǎngmǎ Fēng''; zh = ĉ) aŭ {{lang|zh|聖母峰}} (''Shèngmŭ Fēng'').

La monto ricevis la nomon "Everest" ('''Everesto''') en 1865 fare de [[Andrew Waugh]], honore al la [[Kimrujo|kimra]] geografo [[George Everest]]. Ĝi tamen jam aperis kiel "Ĉomolangma" k.s. (Ĉomolungmo en Esperanto) en ĉinaj [[atlaso]]j de la komenco de la [[18a jarcento]].

Krom la tibeta kaj la ĉina, i.a. la [[Japanujo|japana]] kaj la [[Rusujo|rusa]] uzas ankaŭ formon similan al '''Ĉomolungmo'''. En Esperanto ĝi troveblas jam en 1959 en la verko "Nepalo malfermas la pordon" de [[Tibor Sekelj]] (en la postparolo de [[Juan Régulo Pérez]]) kaj, en la nuna tempo, en la poemaro [[Saturno (poemaro)|Saturno]], de [[Jorge Camacho]]. Ĝin registras almenaŭ la jenaj vortaroj: "Großes Wörterbuch Esperanto-Deutsch" (1999) de [[Erich-Dieter Krause]], kaj "Etimologia vortaro de la propraj nomoj" (2005) de [[André Cherpillod]].

== Malkonsento pri la alto ==
<!--[[Dosiero:Everest north-east arete, 1921.jpg|eta|240ra|Nordorienta flanko. Foto farita de Wollaston en 1921.]]-->
Alto de {{formatnum:8848}} m estas oficiale agnoskita kaj de Nepalo kaj de Ĉinio,<ref>{{Citaĵo el novaĵo|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/8608913.stm|titolo=Nepal and China agree on Mount Everest's height|alirdato=22a de Aŭgusto 2010|dato=8a de Aprilo 2010|eldoninto=BBC News}}</ref> kvankam Nepalo planis novan esploradon.<ref>{{Citaĵo el novaĵo|url=http://www.foxnews.com/scitech/2011/07/20/mt-everest-to-be-re-measured|titolo=Everest, World's Tallest Mountain, Maybe Not That Tall|alirdato=15a de Aŭgusto 2013|dato=20a de Julio 2011|eldoninto=Fox News}}</ref>

Ĉina ekspedicio, kiu estis ekipita per ultramoderna mezurinstrumentaro, konkludis la [[22-an de majo]] [[2005]] ke la monto estis 3 ½ metrojn pli malalta ol oni antaŭe supozis: la alto nun estus {{formatnum:8844.43}} m, kun erarmarĝeno de 21&nbsp;cm, anstataŭ {{formatnum:8848.13}} m. Usona mezurado, por kiu oni metis [[GPS]] aparataron sur la pinto, rezultiĝis en alto de {{formatnum:8850}} m. Cetere konsiderindas ke la alto de la Ĉomolungmo ne estas statika donitaĵo. Ankaŭ pro la ŝrumpo de la terkrusto (fridiĝo) la prognozo estas ke la monto plialtiĝos. Sufiĉe granda [[tertremo]] en la regiono povas subite altigi la monton de kelkaj decimetroj.

Krom tio menciindas, ke Ĉomolungmo ne estas la plej alta monto se oni mezuras reference al la tercentro. Ĉar la [[ekvatoro]] estas pli distanca de la tercentro ol la polusoj, la [[Ĉimborazo]] en [[Ekvadoro]] pro sia situo preskaŭ sur la ekvatoro estas la plej alta monto mezurite de la tercentro, kvankam mezurite de la [[marnivelo]] ĝi altas nur {{formatnum:6310}} metrojn ({{formatnum:6384}} km ekde la tercentro).

== Flaŭro kaj faŭno ==
[[Dosiero:Yak at third lake in Gokyo.jpg|eta|maldekstre|[[Gruntbovo]] ĉe 4 790 m super marnivelo.]]
Estas malmulta indiĝena flaŭro aŭ faŭno sur Ĉomolungmo. Iu tipo de [[musko]] kreskiĝas je 6 480 m super marnivelo sur Ĉomolungmo kaj ĝi eble estas la plej altaltituda plantospecio.<ref name="plants">{{Cite web|url=http://www.adventureandscience.org/high-plants.html|title=High altitude plants|website=Adventure Scientists|access-date=15a de Majo 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120425233903/http://www.adventureandscience.org/high-plants.html|archive-date=25a de Aprilo 2012|url-status=dead}}</ref> Oni scias, ke alparea kuzenplanto nomita ''Arenaria'' kreskiĝas sub 5 500 metroj en la regiono.<ref name="autumn">{{Cite book|author=Ann Heinrichs|title=Mount Everest|url=https://archive.org/details/mounteverest0000hein|url-access=registration|year=2009|publisher=Marshall Cavendish|isbn=978-0-7614-4649-1|page=[https://archive.org/details/mounteverest0000hein/page/25 25]}}</ref> Laŭ studo bazita sur satelita informo el 1993 ĝis 2018, vegetaĵaro estas etendigante en la ĉomolungma regiono. Esploristoj trovis plantojn en areoj en kiuj ĝis tiam oni konsideris, ke ili estas nudaj (senplantaj).<ref>{{Cite journal|title=Vegetation expansion in the subnival Hindu Kush Himalaya|date=9a de Januaro 2020|doi=10.1111/gcb.14919|last1=Anderson|first1=Karen|last2=Fawcett|first2=Dominic|last3=Cugulliere|first3=Anthony|last4=Benford|first4=Sophie|last5=Jones|first5=Darren|last6=Leng|first6=Ruolin|journal=Global Change Biology|volume=26|issue=3|pages=1608–1625|pmid=31918454|pmc=7078945|bibcode=2020GCBio..26.1608A| issn=1354-1013 }}</ref>

Oni trovis malgrandetajn nigrajn [[Salticedoj|saltaraneojn]] de la genro ''Euophrys'' sur altaĵoj tiom altaj kiom ĝis 6 700 m,<ref name="wanless">{{Cite journal |title=Spiders of the family Salticidae from the upper slopes of Everest and Makalu |journal=Bulletin of the British Arachnological Society |url=https://britishspiders.org.uk/system/files/library/030505.pdf |last=Wanless |first=F. R. |date=1975 |issue=5 |volume=3 |pages=132–136 |ref=wanless |author-link=Fred Wanless |access-date=2023-09-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230708174745/https://britishspiders.org.uk/system/files/library/030505.pdf |archive-date=2023-07-08 |url-status=live}}</ref> kio eble faras ĝin la plej altvivanta konfirmita nemikroskopa permanenta loĝanto en la Tero. Alia specio de ''Euophrys'', nome ''E. everestensis'', estis trovita sur 5 030 m super marnivelo, kaj eble ili povis manĝi insektojn tien forportintajn fare de vento.<ref name="wanless"/> Plej verŝajne estas eĉ pli alta mikroskopa vivo en pli altaj altitudoj.

La [[Hinda ansero]] migras super [[Himalajo]] kaj oni vidis ilin flugantaj je eĉ pli altaj altitudoj ol la monto mem.<ref name="his7">{{Cite web|url=http://www.history.com/news/7-things-you-should-know-about-mount-everest|title=7 Things You Should Know About Mount Everest|author=Jesse Greenspan|website=History.com|access-date=20a de Septembro 2015}}</ref> En 1953, George Lowe (formanta parton de la ekspedicio de Tenzing kaj Hillary) diris, ke li vidis hindajn anserojn flugantaj super la montopinto de Ĉomolungmo.<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.com/news/science-environment-30799436|title=Bar-headed geese: Highest bird migration tracked|work=BBC News|access-date=20a de Septembro 2015}}</ref> Alia birdospecio, nome [[Ruĝbeka montokorvo]], estis observita tiom alte kiom ĝis [[Breĉo (geografio)|Suda Breĉo]] je 7 920 m<ref name="jhunt">''The Ascent of Everest'' de John Hunt (Hodder & Stoughton, 1953) En ĉapitro 14, Hunt priskribas rigardon al montokorvo en la Suda Breĉo; dum Charles Evans vidis kelkajn neidentigitajn birdojn flugantaj super la breĉo</ref> kaj [[Flavbeka montokorvo|flavbekaj montokorvoj]] estis viditaj tiom alte kiom ĝis 7 900 metroj super marnivelo.<ref name="his7"/>

[[Gruntbovo]]j estas ofte uzataj por porti necesaĵojn kaj liveraĵojn por la montogrimpistoj kiuj celas la Ĉomolungmon. Ili povas posrti ĉirkaŭ 100 kg, havas dikan felon kaj grandajn pulmojn.<ref name="autumn"/> Aliaj animaloj en la regiono estas la [[Hemitrago|Himalajaj kaproj]], kiuj estas foje predaĵojn de la [[neĝleopardo]].<ref name="thesis">{{Cite web|url=http://www.carnivoreconservation.org/files/thesis/ale_2007_phd.pdf |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/http://www.carnivoreconservation.org/files/thesis/ale_2007_phd.pdf |archive-date=2022-10-09 |url-status=live|title=Ale, Som B. "Ecology of the Snow Leopard and the Himalayan Tahr in Sagarmatha (Mt. Everest) National Park, Nepal." University of Illinois, 2007}}</ref> La [[Himalaja nigra urso]] troveblas ĝis 4 300 metroj kaj ankaŭ la [[ruĝa pando]] ĉeestas en la regiono.<ref>{{Cite web|url=https://animals.mom.me/list-animals-mount-everest-7481.html|title=List of Animals on Mount Everest|website=Pets on mom.me|access-date=20a de Septembro 2015}}</ref> Ekspedicio trovis surprizan gamon de specioj en la regiono inter kiuj rodulo ''Ochotona'' kaj dek novaj specioj de formikoj.<ref>{{Cite web|url=http://www.livescience.com/4037-everest-expedition-uncovers-exotic-species.html|title=Everest Expedition Uncovers Exotic Species|website=LiveScience.com|date=7 April 2006|access-date=20a de Septembro 2015}}</ref>

== Klimato ==
Monto Ĉomolungmo havas [[glacio|glacikovritan]] [[klimato]]n (Köppen ''EF'') laŭ kiu ĉiu monato estas averaĝe sub [[frosto]]. Tial en averaĝa jaro, la plej malalta registrita julia temperaturo estus -18 gradoj Celsius, kaj la plej malalta registrita januara temperaturo estus -36 gradoj Celsius.

=== Klimata ŝanĝo ===
[[Dosiero:Climbing through the Yellow Band, Mt. Everest, -May 2007 a.jpg|eta|MALdekstra|Grimpistoj pasante la Flavan Bendon.]]

La baza [[kampadejo]] por la ekspedicioj al Ĉomolungmo el Nepalo estas ĉe la Ĥumbu Glaĉero, kiu estas rapide maldikiĝanta kaj nestabiliĝanta [[glaĉero]] pro la [[klimata ŝanĝo]], kio faras ĝin nesekura por montogrimpistoj. Kiel rekommndita de la komitato formita de la registaro de Nepalo por faciligi kaj kontroli la [[montogrimpado]]n en la ĉomolungma regiono, Taranath Adhikari — nome ĝenerala direktoro pri turismo de Nepalo — diris, ke ili havas planojn por translokigi la bazan kampadejon al pli malalta altitudo. Tio estus pli longa distanco por montogrimpistoj inter la baza kampadejo kaj la Kampadejo 1a. Tamen, la ĝistiam baza kampadejo estis ankoraŭ uzata kaj utila por sia celo dum kelkaj jaroj. La translokiĝo estis planita por 2024, fare de la koncernaj funkciuloj.<ref>{{Cite news |date=17a de Junio 2022 |title=Nepal to move Everest base camp from melting glacier |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/science-environment-61828753 |access-date=17a de Junio 2022}}</ref>

=== Meteologio ===
En 2008, oni instalis novan veterstacion je ĉirkaŭ 8 000 m, kiu funkcias rete.<ref name=uiaa>{{Cite web|url=http://www.theuiaa.org/news_86_Everest-weather-station-goes-online|archive-url=https://web.archive.org/web/20090105213822/http://www.theuiaa.org/news_86_Everest-weather-station-goes-online|archive-date=5a de Januaro 2009|title=Everest weather station goes online |publisher=UIAA| date=16 June 2008|access-date=15 May 2012}}</ref> La unuaj datenoj de la stacio en Majo 2008 estis aertemperaturo de -17 C, relativa humideco je 41.3 procento, [[atmosfera premo]] de 382.1 hPa (38.21 kPa), [[ventodirekto]] de 262.8°, [[ventorapido]] de 12.8&nbsp;m/s (28.6&nbsp;mph, 46.1&nbsp;km/h), ĝenerala [[sunradiado]] de 711.9 vatoj/m<sup>2</sup>, suna UV radiado de 30.4 W/m<sup>2</sup>.<ref name=uiaa/> La projekto estis funkciita per la programo ''Stations at High Altitude for Research on the Environment'' (SHARE, kunhavi, nome Altaltitudaj Stacioj por Esplorado pri Medio), kiu ankaŭ metis [[retkamerao]]n sur Ĉomolungmo en 2011.<ref name=uiaa/><ref name=hs>{{cite news|title=Mount Everest webcam gives new meaning to high-def|first=Claire|last=Connelly|url=http://www.heraldsun.com.au/technology/aint-no-mountain-high-enough-webcam-streams-video-from-top-of-mount-everest/story-fn7celvh-1226153560068|newspaper=[[Herald Sun]]|date=30a de Septembro 2011|access-date=30a de Septembro 2011|archive-date=4a de Novembro 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211104074827/https://www.heraldsun.com.au/technology/aint-no-mountain-high-enough-webcam-streams-video-from-top-of-mount-everest/story-fn7celvh-1226153560068/|url-status=dead}}</ref> La sunenergia veterstacio estas sur la Suda Breĉo.<ref>{{Cite web|url=http://gewex.org/2009Conf_gewex_posters/Vuillermoz_GP1-20.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20111119173246/http://gewex.org/2009Conf_gewex_posters/Vuillermoz_GP1-20.pdf|archive-date=19a de Novembro 2011|first1=Agostino|last1=da Polenza|first2=Elisa|last2=Vuillermoz|first3=Gian Pietro|last3=Verza|first4=Alberto|last4=Cortinovis|publisher=Ev-K2-CNR Committee|location=Italy|title=SHARE: Everest Automatic Weather Station: South Col, Mt. Everest, Nepal}}</ref>

Ĉomolungmo etendeĝas en supran [[troposfero]]n kaj penetras la [[stratosfero]]n.<ref name="dz">{{cite web |author=godhead/v |title=The Open Graveyard of Mt. Everest's 'Death Zone' |url=https://gizmodo.com/5755875/abandoned-on-mt-everest |access-date=20a de Septembro 2015 |website=Gizmodo |date=10a de Februaro 2011 |publisher=Gawker Media |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181023040829/https://gizmodo.com/5755875/abandoned-on-mt-everest |archivedate=2018-10-23 }}</ref> La aerpremo sur la montopinto estas ĝenerale ĉirkaŭ unu trionon el tio kio estas je marnivelo. La altitudo povas eksponi la montopinton al la rapidaj kaj frostigaj ventoj de la [[ŝprucfluo]].<ref name=Peplow2004>{{cite journal |doi=10.1038/news040524-2 |title=High winds suck oxygen from Everest |first1=Mark |last1=Peplow |date=25a de Majo 2004 |journal=Nature}}</ref> Ventoj ofte atingas 160 km/h;<ref name="theweek">{{cite news |title=The deadly odds of climbing Mount Everest: By the numbers |work=The Week |url=https://theweek.com/articles/475353/deadly-odds-climbing-mount-everest-by-numbers}}</ref> En Februaro 2004, oni registris ventorapidon de 280 km/h sur la montopinto.

Tiu ventoj povas malhelpi aŭ eĉ endanĝerigi montogrimpistojn, blovante ilin al profundaĵojn<ref name="theweek" /> aŭ (pere de la [[Daniel Bernoulli|principo de Bernoulli]]) malaltigante la aerpremojn eĉ plue, malpliigante la disponeblan oksigenon je ĝis 14 procente.<ref name="Peplow2004" /><ref>{{Cite web| url=https://www.thetech.org/exhibits/online/everest/about/physiology.htm| archive-url=https://web.archive.org/web/20150713003833/https://www.thetech.org/exhibits/online/everest/about/physiology.htm|archive-date=13a de Julio 2015|title=The Physiological Effects of Altitude|website=TheTech|access-date=20a de Septembro 2015}}</ref> Por eviti la plej akrajn ventojn, montogrimpistoj tipe celas 7- ĝis 10-tagaN fenestron en printempo kaj aŭtuno kiam ekas aŭ malekas la sesono de aziaj [[musono]]j.

== Grimpvojoj ==
Ekzistas du grimpvojoj por atingi la pinton, la suda grimpvojo tra Nepalo kaj la norda tra Tibeto. La suda trako estas la plej facila kaj la plej utiligita. Hillary kaj Tenzing utiligis tiun trakon.

Multaj grimpoj estas faritaj dum aprilo kaj majo antaŭ la [[musono|musona]] epoko, ĉar la rapideco de la vento malaltiĝas. Post la musono, neĝo akumuliĝas, tro malfaciligante la ascendon.

== Surgrimpado ==
[[Dosiero:Edmund Hillary and Tenzing Norgay.jpg|eta|maldekstre|[[Edmund Hillary]] kaj [[Tenzing Norgay]].]]
Ĉar Ĉomolungmo estas la plej alta monto en la mondo, ĝi altiris konsiderindan atenton kaj grimpoklopodojn. Ĉu la monton oni grimpis en antikvaj tempojn oni ne konas. Eble ĝi estis grimpita en 1924, kvankam tion neniam oni povis konfirmi, ĉar neniu el la homoj kiuj faris tiun klopodon povis reveni, kiel [[Andrew Irvine]] kaj [[George Mallory]]. Kelkaj grimpovojoj estis establitaj laŭ kelkaj jardekoj de grimpekspedicioj al la monto.<ref>{{Cite web|url=https://www.mounteverest.net/expguide/route.htm|title=The route – climbers guide to Everest|website=www.mounteverest.net|access-date=23a de Februaro 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230531063921/https://www.mounteverest.net/expguide/route.htm|archivedate=2023-05-31}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://alpenglowexpeditions.com/blog/mount-everest-routes/|title=Mount Everest: The Routes|date=4a de Majo 2017|website=Alpenglow|access-date=23a de Februaro 2020}}</ref>

La pinton unuafoje atingis, la [[29-an de majo]] [[1953]], la [[Nepalo|nepala]] [[ŝerpo]] [[Tenzing Norgay]] kaj tuj antaŭ li la [[Nov-Zelando|novzelandano]] [[Edmund Hillary]].<ref>[[Tenzing Norgay]] kaj James Ramsey Ullman, ''Man of Everest'' (1955, publikigita ankaŭ kiel ''Tiger of the Snows'')</ref> Antaŭe estis aliaj klopodoj. Dekomence estis [[Brita esplora ekspedicio al Ĉomolungmo (1921)|brita esplora ekspedicio en 1921]] kiu intencis esploradi ĉirkaŭaĵon de Ĉomolungmo kaj priserĉadi eblajn vojojn al pinto kaj fari unuan varapon se la eblo ekzistus. Antaŭ tiu ekspedicio, neniu eŭropa esploristo estis pli proksima al Ĉomolungmo ol je 100&nbsp;km.{{Mallonga piednoto|Murray|1953|p=5}}

=== Ĝenerale ===
[[Dosiero:1963 reunion of the 1953 Everest-climbing expedition.jpg|eta|Kunsido en 1953 de brita teamo.]]
Oni scias, ke la montopinto de Ĉomolungmo estis por la unua fojo atingita de homo en 1953, kaj la intereso de montogrimpistoj pliiĝis ekde tiam.<ref name=la>{{cite news|url=https://articles.latimes.com/1987-01-04/news/mn-1935_1_everest-climb-mt|title=Mt. Everest's Popularity Is Still Climbing|work=Los Angeles Times|access-date=20a de Septembro 2015}}</ref> Spite al la klopodoj kaj atento dediĉitaj al la ekspedicioj, nur ĉirkaŭ 200 personoj estis atingintaj la montopinto ĉirkaŭ 1987.<ref name=la/> Ĉomolungmo restis malfacile atingebla montopinto dum jardekoj, eĉ por seriozaj klopodoj fare de profesiaj montogrimpistoj kaj grandaj naciaj ekspedicioj, kiuj estis la normalo ĝis la starto de la komerca epoko en la 1990-aj jaroj.<ref name=japtimes>{{cite news|url=http://www.japantimes.co.jp/life/2012/05/27/general/japans-everest-timeline/#.VZ6oDfBdgnd|last1=James |first1=Victoria|title=Japan's Everest timeline|date=27a de Majo 2012|newspaper=The Japan Times Online|access-date=20a de Februaro 2016}}</ref>

Ĉirkaŭ Marto 2012, oni grimpis Ĉomolungmon 5 656 fojojn kaj en tiuj klopodoj mortis 223 personoj.<ref>{{Cite web|url=http://earthobservatory.nasa.gov/IOTD/view.php?id=82578|title=The World's Tallest Mountain|date=2a de Januaro 2014|website=Earth Observatory|publisher=NASA}}</ref> Kvankam pli malaltaj montoj havas pli longajn aŭ pli krutajn grimpovojojn, Ĉomolungmo estas tiom alta ke la [[ŝprucfluo]] povas frapi. Grimpistoj povas suferi ventojn pli rapidajn ol 320 km/h kiam la vetero ŝanĝiĝas.<ref>{{Cite web|url=http://www.alanarnette.com/kids/everestfacts.php|title=Everest Facts for Kids|website=www.alanarnette.com}}</ref> Je kelkaj epokoj de la jaro la ŝprucfluo ŝanĝiĝas norden, havigante periodojn de relativa trankvilo en la monto.<ref name=wind>{{Cite web|url=http://www.accuweather.com/en/weather-news/window-of-opportunity-everest/64450|title=Window of Opportunity: Everest Climbing Season Underway|website=Accuweather|access-date=23a de Januaro 2014|archive-date=1a de Septembro 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160901215435/http://www.accuweather.com/en/weather-news/window-of-opportunity-everest/64450|url-status=dead}}</ref> Aliaj danĝeroj estas neĝoŝtormoj kaj [[lavango]]j.<ref name=wind/>

Ĉirkaŭ 2013, la Himalaja Datumbazo estis registrinta 6 871 atingojn de montopinto fare de ĉirkaŭ 4 042 diferencaj personoj.<ref name="alanarnette.com">{{Cite web|url=http://www.alanarnette.com/blog/2014/02/20/everest-numbers-latest-summit-stats/|title=Everest by the Numbers: The Latest Summit Stats|website=alanarnette.com|format=Blog|access-date=20a de Septembro 2015}}</ref>

=== Fruaj klopodoj ===
En 1885, Clinton Thomas Dent, prezidanto de la brita ''Alpine Club'', sugestis, ke eblis grimpi la tiam ankoraŭ nenomitan monton Everest en sia libro ''Above the Snow Line'' (Super la neĝolinio).<ref>{{Cite book|url=http://www.billbuxton.com/everest.pdf |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/http://www.billbuxton.com/everest.pdf |archive-date=2022-10-09 |url-status=live |title=From First Sight to Summit: A Guide to the Literature on Everest up to the 1953 Ascent |date=5a de Oktobro 2015|access-date=31a de Januaro 2017 |author=William Buxton}}</ref>

[[Dosiero:1921 Mount Everest expedition members (cropped).jpg|eta|maldekstre|Membroj de la [[Brita esplora ekspedicio al Ĉomolungmo (1921)|Brita Rekona Ekspedicio de 1921]]:<br />Stare: Wollaston, Howard-Bury, Heron, Raeburn.<br />
Side: Mallory, Wheeler, Bullock, Morshead.]]
La nordan alproksimejon al la monto malkovris por okcidentanoj [[George Mallory]] kaj Guy Bullock en la komenca [[Brita esplora ekspedicio al Ĉomolungmo (1921)|Brita Rekona Ekspedicio de 1921]]. Ĝi estis esplora ekspedicio ne ekipita por serioza klopodo grimpi la montopinton. Estrante Mallory (kaj tiel iĝante la unua eŭropano kiu piediris laŭ la flankoj de Ĉomolungmo) ili grimpis la Nordan Breĉon ĝis altitudo de 7 005 m. El tie, Mallory alrigardis vojon ĝin la pinto, sed estante la partio nepreparita por grimpi plue, ili descendis.

Britoj revenis por la Ekspedicio de 1922. George Finch grimpis uzante [[oksigeno]]n por la unua fojo. Li ascendis je rimarkinda rapido de 290 m por hora kaj atingis altitudon de 8 320 m, en la unua fojo en kiu homo registris esti grimpinta pli alte ol 8 000 m. Mallory kaj la kolonelo Edward Felix Norton faris duan nesukcesan klopodon.

La sekva brita ekspedicio okazis en 1924. La dekomenca klopodo fare de Mallory kaj Geoffrey Bruce iĝis malsukcesa kiam malbona vetero malhelpis la instaladon de la Kampadejo 6a. La sekva klopodo estis tiu de Norton kaj Somervell, kiuj grimpis sen oksigeno kaj kian estis favora vetero, trairante la Nordan Flankon ĝis la Granda Koridoro, poste nomita Koridoro Norton. Li sukcesis atingi 8 550 m, kvankam li ascendis nur 30 m aŭ iom tian en la lasta horo. Mallory improvizis oksigenekipaĵon por lasta klopodo. Li elektis junan [[Andrew Irvine]] kiel partnero.<ref>{{Cite journal |last=Norton |first=E.F. |date=1924 |title=The Climb with Mr. Sommerville to 28,000 feet |url= |journal=The Geographical Journal |volume=64 |issue=6 |pages=451–455|doi=10.2307/1781918 |jstor=1781918 |bibcode=1924GeogJ..64..451N }}</ref> Fakte, unu el la plej famaj fruaj klopodoj estas tiu de [[George Mallory|Mallory]] kaj Irvine, la [[8-an de junio]] de [[1924]]. Ili alvenis tre proksime de la pinto, kaj laŭ kelkaj teorioj Mallory atingis ĝin, sed ili pereis tie kaj ne revenis. La kadavron de Mallory trovis ekspedicio en [[1999]]. Ekde tiam svarmis polemiko en la grimpomonta komunumo ĉu unu aŭ ambaŭ el ili atingis la montopinton 29 jarojn antaŭ la konfirmita ascendo kaj sekura certa descento el Ĉomolungmo fare de Sir Edmund Hillary kaj Tenzing Norgay en 1953.

[[Dosiero:Condor Films 1952.jpg|eta|dekstre|altdekstre|Dokumenta filmo de 1952.]]
In 1933, Lucy, Lady Houston, brita [[milionulo]], financis flugekspedicion "Houston Everest" de [[1933]], kiu konsistis en formacio de du aeroplanoj Westland Wallace estrita de Douglas Douglas-Hamilton, 14a Duko Hamilton laj Markizo Clydesdale kiuj flugis super la [[Montopinto|montopinto]] de Ĉomolungmo.<ref>{{Cite book|last=Crompton|first=Teresa|title=Adventuress: The Life and Loves of Lucy, Lady Houston|publisher=The History Press|year=2020}}</ref><ref name=flymicro>{{Cite web|url=http://www.flymicro.com/everest/index.cfm?page=docs%2FHistory%2FAeroplanes.htm |title=Aeroplane expeditions to Everest|publisher=flymicro.com}}</ref><ref name=k2news_woe>{{cite news|url=http://www.k2news.com/wingsover.htm |title=Wings Over Everest 2003|publisher=Everestnews.com|year=2002}}</ref><ref>{{Cite journal|title=Flying Over World's Highest Peak|url=https://books.google.com/books?id=8ScDAAAAMBAJ&pg=PA20|issue=5|journal= Popular Science |volume=122|date=Majo 1933|page=20|publisher=Bonnier Corporation}}</ref>

Fruaj ekspedicioj — kiel tiuj de Charles Granville Bruce en la 1920-aj jaroj kaj du nesukcesaj klopodoj de Hugh Ruttledge respektive en [[1933]] kaj [[1936]] — klopodis ascendi la monton el [[Tibeto]], tra la Norda Flanko. Aliro ne eblis el la nordo por okcidentaj ekspedicioj en 1950 post Ĉinio ekkontrolis Tibeton. En 1950, Bill Tilman kaj malgranda teamo en kiu estis Charles Snead Houston, Oscar Houston, kaj Betsy Cowles entreprenis esploran ekspedicion al Ĉomolungmo tra Nepalo laŭlonge de la vojo kiu nuntempe iĝis la normala alproksimiĝejo al Ĉomolungmo el la sudo.<ref name=evhist_timeline>{{Cite web|url=http://www.everesthistory.com/time3.htm |title=Everest History Time Line |website=Everest History |year=2003 |access-date=17a de Junio 2016 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100526185812/http://www.everesthistory.com/time3.htm |archive-date=26a de Majo 2010}}</ref>

En [[1952]] svisa ekspedicio al Ĉomolungmo, estrita de Edouard Wyss-Dunant, ricevis permeson por klopodo grimpi el Nepalo. Ĝi establis vojon tra la Ĥumbu glacifalo kaj ascendis ĝis la Suda Breĉo je alto de 7 986 m. Raymond Lambert kaj [[Ŝerpoj|ŝerpo]] [[Tenzing Norgay]] kapablis atingi alton de ĉirkaŭ 8 595 m en la sudorienta bordo, markante novan grimpaltitudan registron. La sperto de Tenzing iĝos utila kiam oni dungis lin kiel parto de la brita ekspedicio en 1953.<ref>{{Cite web|url=http://imagingeverest.rgs.org/Concepts/Virtual_Everest/-116.html |title=Tenzing Norgay GM |website=Imagining Everest |publisher=The Royal Geographical Society |access-date=21a de Junio 2007 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070414143647/http://imagingeverest.rgs.org/Concepts/Virtual_Everest/-116.html |archive-date=14a de Aprilo 2007}}</ref> Svisoj decidis fari alian post-munsonan klopodon aŭtune; ili faris ĝin ĝis la Suda Breĉo sed estis revenigitaj de vintraj ventoj kaj malvarmego.<ref>Ullman, Tenzing ''Man of Everest''</ref><ref>{{cite book |last= Hunt |first= John |title= The Ascent of Everest |year= 1953 |publisher= Hodder & Stoughton |location= London |pages= 51, 52}}</ref>

=== Unua sukcesa ascendo fare de Tenzing kaj Hillary, 1953 ===
[[Dosiero:Edmund Hilary SLNSW FL18955534.jpg|eta|maldekstre|Edmund Hilary legante ''The Times'', en kiu montriĝas lia foto de Tenzing Norgay sur la kovrilpaĝo, Julio 1953.]]
En 1953, naŭa brita ekspedicio, estrita de John Hunt, revenis al Nepalo. Hunt elektis du grimpoparojn por klopodoj atingi la montopinton. La unua paro, formita de Tom Bourdillon kaj Charles Evans, venis ĝis 100 m el la montopinto la 26an de Majo 1953, sed ili devis reveni suferinte oksigenajn problemojn. Kiel planite, ilia laboro survoje trovante kaj elrompante vojon kaj iliaj oksigenaj stokejoj estis de granda helpo por la sekva paro. Du tagojn poste, la ekspedicio faris duan atakon al la montopinto fare de la dua grimpoparo: nome novzelandano [[Edmund Hillary]] kaj [[Tenzing Norgay]], nepala [[Ŝerpoj|ŝerpa]] montogrimpisto. Ili atingis la montopinton je 11:30 matene en loka tempomezuro la 29an de Majo 1953 tra la vojo de la Suda Breĉo. Tiam, ambaŭ agnoskis ĝin kiel teama klopodo fare de la tuta ekspedicio, sed Tenzing malkaŝis kelkajn jarojn poste ke Hillary metis sian peidon sur la montopinton la unua.<ref name="Ullman" > Norgay, Tenzing; Ramsey Ullman, James (1955). [https://books.google.es/books?id=iJR6nQEACAAJ&redir_esc=y ''Man of Everest: The Autobiography of Tenzing''.] publikigita ankaŭ kiel ''Tiger of the Snows''. G.G. Harrap. p. 320. </ref> Ili haltis en la montopinto por fari fotojn kaj enterigis kelkajn biskvitojn kaj malgrandan krucon en la neĝo antaŭ descendi.

Novaĵoj de la sukceso de la ekspedicio atingis Londonon en la mateno de la surkronigo al la reĝino [[Elizabeto la 2-a (Britio)|Elizabeto la 2-a]], nome la 2an de Junio. Kelkajn tagojn poste, inter unuaj decidoj kiel monarko, la reĝino ordonis, ke Hunt (kiel brito) kaj Hillary (kiel novzelandano) estos [[Kavaliro|kavalirigita]] per la [[Ordeno de la Brita Imperio]] pro la ascendo.<ref>{{cite web |url= https://www.thegazette.co.uk/London/issue/39886/page/3273 |title=The London Gazette |date=6a de Junio 1953 |access-date=27a de Decembro 2015}}</ref> Tenzing, nepala ŝerpo estis ŝtatano de Barato, kaj ricevis la Medalon George el Britio. Hunt finfine iĝis porviva parulo en Britio, dum Hillary iĝis fonda membro de la Ordeno de Novzelando.<ref>{{cite web |url= http://www.honours.govt.nz/honours/lists/onz |title= The Order of New Zealand(Instituted 1987) |website= Department of the Prime Minister and Cabinet |access-date= 27a de Decembro 2015 |url-status=dead |archive-url= https://web.archive.org/web/20160106081352/http://www.honours.govt.nz/honours/lists/onz |archive-date= 6a de Januaro 2016 |df= dmy-all}}</ref> Hillary kaj Tenzing estis omaĝitaj ankaŭ en Nepalo. En 2009, oni starigis statuojn iliahonore, kaj en 2014, oni nomis per iliaj nomoj la Montopinto Hillary kaj la Montopinto Tenzing.<ref>{{cite news|url=https://www.thehindu.com/news/international/Nepal-honours-Tenzing-and-Hillary/article16886160.ece|title=Nepal honours Tenzing and Hillary|date=12a de Oktobro 2009|work=The Hindu|access-date=20a de Februaro 2020|issn=0971-751X}}</ref><ref>{{cite news|last=Pagnamenta|first=Robin|url=https://www.thetimes.co.uk/article/mt-tenzing-and-mt-hillary-nepal-honours-everest-pioneers-lhvhzpssmj6|title=Mt Tenzing and Mt Hillary: Nepal honours Everest pioneers|newspaper=[[The Times]]|access-date=20a de Februaro 2020|issn=0140-0460}}</ref>

=== Postaj ascendoj ===
[[Junko Tabei]] el Japanio estis la unua virino kiu je la [[16-a de majo]] [[1975]] atingis la pinton.<ref>"Full list of all ascents of Everest up to and including 2010" [http://www.8000ers.com/cms/de/everest-general-info-185.html]. 8000ers.com. 24a de Septembro 2011. Konsultita la 28an de Septembro 2011.</ref> En 1978 [[Wanda Rutkiewicz]] el [[Pollando]] ekstaris surpinte kiel unua eŭropanino kaj la tria en historio - aprile 1993 la plej altan [[montopinto]]n konkeris Pasang Lhamu [[Ŝerpoj|Ŝerpa]] el [[Nepalo]].

[[Reinhold Messner]] ([[Sud-Tirolo]]/[[Italio]]) kaj [[Peter Habeler]] ([[Aŭstrio]]) estis la unuaj kiuj sukcesis atingi la pinton sen helpo de oksigenaparato la [[8-an de majo]] [[1978]]. Ĉi tiu sukceso surprizis multajn fiziologojn. Ĝis tiam oni supozis ke surgrimpo sen suplementa [[oksigeno]] ne eblas. Multaj esploroj sekvis en ĉi tiu tereno.

== Flugoj super la pinto ==
[[Dosiero:Everest 3D.gif|eta|320ra|Ĉomolungmo en 3D]]
* 1933 — du [[biplano]]j, stiritaj fare de britaj pilotoj {{alilingve|en|Douglas Douglas-Hamilton|Douglas Douglas-Hamilton, 14th Duke of Hamilton}} kaj David MacIntyre, faris la unuan flugon super la pinto.
* 2001 — francaj geedzoj Bertrand kaj Claire Bernier flugis suben disde la pinto per tandema [[glisparaŝuto]]<ref>{{citaĵo el la reto|dato=2008-05-29|url=http://www.rian.ru/spravka/20080529/108798033.html|titolo=История покорения Эвереста. Справка|lingvo=ru|eldoninto=[[RIA Novosti]]|alirdato=2010-08-13|arkivurl=https://www.webcitation.org/61843Ohc9?url=http://ria.ru/spravka/20080529/108798033.html|arkivdato=2011-08-22}}</ref>.
* 2004 — italo [[Angelo d'Arrigo]] unuafoje en la [[historio de aviado]] faris flugon per [[deltaplano]] super la pinto de la plej alta monto de la Tero<ref>{{citaĵo el la reto|dato=2004-05-25|url=http://www.newsru.com/sport/25may2004/748387764434.html|titolo=Человек впервые пролетел над вершиной Эвереста на дельтаплане|eldoninto= NEWSru.com |alirdato=2010-08-13|lingvo=ru}}</ref>.
* 2005 — [[testpiloto]] de la firmao {{alilingve|en|Airbus Helicopters||Eurocopter}} franco Didier Delsalle sukcese surterigis [[helikoptero]]n ''Eurocopter AS 350 Écureuil'' sur la pinton. Tio estis la unua tia surteriĝo<ref>{{citaĵo el la reto|url=http://www.membrana.ru/lenta/?4674|titolo=Сенсация: впервые в мире вертолёт сел на верхушку Эвереста|dato=2005-05-26|lingvo=ru|alirdato=2021-03-07|arkivurl=https://web.archive.org/web/20051130233431/http://www.membrana.ru/lenta/?4674|arkivdato=2005-11-30}}</ref>.
* 2008 — novzelandanino Wendy Smith, britino Holly Budge kaj kanadano-brito Neil Jones surteriĝis sur la pinton, saltinte kun [[paraŝuto]]j el [[aeroplano]], fluginta ĉe la alteco preskaŭ 9&nbsp;km (je 142 м super la pinto)<ref>{{citaĵo el la reto|url=https://www.reuters.com/article/idINIndia-35801520081005|titolo=Skydivers make unprecedented jump over Everest|eldoninto=[[Reuters]]|dato=2008-10-05|alirdato=2021-03-07|lingvo=en}}</ref>.
* 2011 nepalanoj Sano Babu kaj Lapka Sherpa, suririnte Ĉomolungmon, startis per tandema glisparaŝuto kaj traflugis ĉe la alteco je 30 m super la pinto, farinte mondan rekordon pri alteco de flugado per tiutipa flugaparato<ref>{{citaĵo el la reto|url=http://appifly.org/?Sano-Babu-and-Lapka-on-top-of-the&lang=en|titolo=Sano Babu and Lapka on top of the world!|alirdato=2019-11-12|lingvo=en}}</ref>.

== Mapo ==
<!-- The image map below was added in 7 Sep—see discussion page -->
<imagemap>
File:Himalaya_annotated.jpg|centre|eta|600ra|Sudaj kaj nordaj grimpejoj viditaj el la [[Internacia Kosmostacio]].
rect 58 14 160 49 58 14 160 49 58 14 160 49 [[Chomo Lonzo]]
rect 200 28 335 52 [[Makalu]]
rect 378 24 566 45 [[Everest]]
rect 188 581 920 656 [[Tibetan Plateau]]
rect 250 406 340 427 [[Rong River]]
rect 333 149 409 186 [[Changtse]]
rect 550 284 677 303 [[Rongbuk Glacier]]
rect 478 196 570 218 [[North Face (Everest)]]
rect 237 231 346 267 [[East Rongbuk Glacier]]
rect 314 290 536 309 [[North Col north ridge route]]
rect 531 79 663 105 [[Lhotse]]
rect 582 112 711 130 [[Nuptse]]
rect 603 232 733 254 [[South Col|South Col route]]
rect 716 165 839 206 [[Gyachung Kang]]
rect 882 147 967 183 [[Ĉo Oju]]
rect 1 1 999 661 [[Dosiero:Himalaya annotated.jpg]]

desc bottom-left
</imagemap>

[[Dosiero:Everestpanoram.jpg|800ra|eta|Norda panoramo de Ĉomolungmo sub Gjaco La ĉe la Aŭtoŝoseo de Amikeco inter Lace kaj Ŝelkar.]]
[[Dosiero:Mount_Everest_as_seen_from_Drukair2_PLW_edit.jpg|eta|800ra]]
{{-}}

== Vidu ankaŭ ==
* [[Listo de la plej altaj montoj de ĉiu lando]]
* [[Mahalangur Himal]]

== Referencoj ==
{{Referencoj|2}}

== Literaturo ==
* {{Citaĵo el libro|titolo=Mount Everest: The Reconnaissance 1935|familia nomo=Astill|persona nomo=Tony|jaro=2005}}
* {{Cite book|last1=Boukreev|first1=Anatoli|authorlink=Anatoli Boukreev|last2=DeWalt|first2=G. Weston|title=The Climb: Tragic Ambitions on Everest|publisher=Saint Martin's Press|year=1997|isbn=0312168144}}
* {{Citaĵo el libro|titolo=High Adventure|familia nomo=Hillary|persona nomo=Edmund|aŭtoroligilo=Edmund Hillary|jaro=1953|loko=Londono|eldoninto=Hodder & Stoughton}}
* {{Citaĵo el libro|titolo=Into Thin Air: A Personal Account of the Mt. Everest Disaster|familia nomo=Krakauer|persona nomo=Jon|aŭtoroligilo=Jon Krakauer|jaro=1997|loko=Nov-Jorko|eldoninto=Villard|ISBN=0-679-45752-6}}
* {{Citaĵo el libro|titolo=The Crystal Horizon: Everest – the first solo ascent|familia nomo=Messner|persona nomo=Reinhold|aŭtoroligilo=Reinhold Messner|jaro=1989|loko=Seatlo|eldoninto=The Mountaineers|ISBN=0-89886-207-8}}
* {{Citaĵo el libro|titolo=The Story of Everest, 1921–1952|familia nomo=Murray|persona nomo=W. H.|aŭtoroligilo=W. H. Murray|jaro=1953|loko=Londono|eldoninto=J. M. Dent & Sons}}
* {{Cite book|authorlink1=Tenzing Norgay|last1=Norgay|first1=Tenzing|last2=Ullman|first2=Ramsey James|title=Tiger of the Snows|location=New York|publisher=Putnam|year=1955}}
* {{Citaĵo el libro|titolo=Nepal Himalaya|familia nomo=Tilman|persona nomo=H. W.|aŭtoroligilo=Bill Tilman|jaro=1952|eldoninto=Cambridge University Press}}

{{Projektoj}}

== Eksteraj ligiloj ==
{{Artikolo voĉlegita}}
[https://www.gofornepal.com/blog/where-is-mount-everest-located Mount Everest Information] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20210120161011/https://www.gofornepal.com/blog/where-is-mount-everest-located |date=2021-01-20 }}
* [http://www.mounteverest.net/ retejo www.mounteverest.net] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20070107140554/http://www.mounteverest.net/ |date=2007-01-07 }}

{{Monto pli alta ol 8000 m}}

{{Leginda}}

{{Havenda artikolo|Ĉomolungmo}}
[[File:Mount Everest Wikivoyage banner.jpg|775px]]
{{Bibliotekoj}}

[[Kategorio:Montoj en Nepalo]]
[[Kategorio:Montoj en Tibeto]]
[[Kategorio:Plej altaj punktoj]]
[[Kategorio:Montoj de Himalajo]]
[[Kategorio:Ekstremaj lokoj sur Tero]]