Mandato de la Ĉielo
La Mandato de la Ĉielo (en ĉina 天命 pinjine tiānmìng; laŭvorte: "ĉielo nomita") estas antikva ĉina kredo kaj filozofia ideo laŭ kiu dio aŭ la ĉielo (天; Tian) donis al imperiestroj la rajton regi surbaze de ilia kapablo regi bone kaj juste. Laŭ tiu kredo, la ĉielo donas sian mandaton al justema reganto, nome la Filo de la Ĉielo, kaj reprenas ĝin de despota reganto, kaŭzante la demisiigon de tiu reganto. La Mandato de Ĉielo tiam estus transdonita al tiuj kiuj regus plej bone. La fakto ke reganto estis faligita estis prenita kiel indiko ke la reganto perdis la Mandaton de Ĉielo.[1]
La Mandato de la Ĉielo ne postulas ke legitima reganto estu de nobla naskiĝo, kaj dinastioj ofte estis fonditaj fare de homoj de malalta naskiĝo (kiel ekzemple la Dinastio Han kaj la Dinastio Ming). La Mandato de la Ĉielo havis nenioman tempan limigon, dependante anstataŭe de la justa kaj kapabla agokvalito de la reganto kaj liaj heredantoj. Dum la historio de Ĉinio, tempoj de malriĉeco kaj naturkatastrofoj ofte estis prenitaj kiel signoj ke la ĉielo konsideris la tiaman reganton maljusta kaj tiel en neceso de anstataŭigo.
La koncepto de Mandato de la Ĉielo unue estis utiligita por apogi la regulojn de la reĝoj de la Dinastio Zhou, kaj ilian demisiigon de la pli frua Dinastio Shang. Ĝi estis uzita dum la historio de Ĉinio por apogi la regulon de la Imperiestroj de Ĉinio, inkluzive de "eksterlandaj" dinastioj (t.e. ne-Hanoj laŭ etneco) kiel ekzemple la Dinastio Qing.
La Mandato de la Ĉielo estis bon-akceptita kaj populara ideo inter la homoj de Ĉinio, ĉar ĝi argumentas por la forigo de nekompetentaj aŭ despotaj regantoj, kaj provizita instigo por regantoj por regi bone kaj juste. La koncepto ofte estis citita fare de filozofoj kaj akademiuloj en antikva Ĉinio kiel maniero limigi la misuzon de potenco de la reganto, en sistemo kiu alie ofertis malgrandajn aliajn ŝancojn al tiu potenco.
Bibliografio[redakti | redakti fonton]
- Jiang, Yonglin. (2011) The Mandate of Heaven and The Great Ming Code (Asian Law Series). University of Washington Press. ISBN 0295990651.
- Mote, F.W.. (1999) Imperial China: 900–1800. Harvard University Press.
Vidu ankaŭ[redakti | redakti fonton]
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ What Is the Mandate of Heaven in China?. Alirita 4a de Decembro, 2014.