Plateco

Plateco estas eco de elipsoidoj, kutime mallongigita per f, kiu karakterizas la rilato inter ĝia polusa kaj ekvatora diametro; la plateco de sfero valoras, ekzemple, nul.

Planedo aŭ alia rotacianta ĉielkorpo ofte posedas platecon, kiu ekestiĝas pro la influo de centrifuga forto.

El matematika vidpunkto, platecon difinas la jena rilato:

$f={\mbox{ver}}(o\!\varepsilon )=2\sin ^{2}\left({\frac {o\!\varepsilon }{2}}\right)=1-\cos(o\!\varepsilon )={\frac {a-b}{a}}\approx {\frac {3\pi }{2GT^{2}\rho }};\,\!$

kie $a\,\!$ kaj $b\,\!$ estas respektive la ekvatora kaj polusa radiuso (aŭ diametro), dum $o\!\varepsilon \,\!$ estas la angula discentreco.

La platecon de ĉielkorpo influas pluraj kaŭzoj, inter ili:

• La rilato inter gravitforto kaj centrifuga (decentra) forto;
• La grando kaj denso de la objekto;
• Ĝia rotacirapido kaj ĝia elasteco.

La sunsistemaj planedoj, kiuj posedas la plej grandan platecon, estas Jupitero kaj Saturno; tiu eco jam videblas per amatora teleskopo.