Regno de Kumarkaj
La regno de Kumarkaj (aŭ Q'umarkaj) estis suverena ŝtato fondita de la kiĉeoj en la 13-a jarcento en la altebenaĵoj de la nuna Gvatemalo. Ĝi ekzistis ĝis la 15-a jarcento kiam la hispana konkero sub gvidado de Pedro de Alvarado venkis ĝin en 1524.
La kiĉea regno atingis sian pinton sub la reĝo K'iq'ab, kies ĉefurbo estis la fortikaĵo Q'umarkaj (konata ankaŭ per sia naŭatla nomo Utatlan) proksime al la nuna urbo de Santa Cruz del Quiché. Dum sia regno la kiĉeoj estris vastajn areojn de la gvatemala altebenaĵoj ĝis Meksiko kaj ili subpremis aliajn majaojn, kiel la Tz'utujil, Kaqchikel kaj Mam aŭ la Pipil.
Referencoj
Bibliografio
- Akkeren, Ruud van (2003). “Authors of the Popol Vuh”, Ancient Mesoamerica 14, p. 237–256. doi:10.1017/S0956536103142010.
- Bancroft, Hubert H.. (1883) History of Central America. San Francisco: Bancroft & Co.
- Carmack, Robert M.. (1981) The Quiché Mayas of Utatlán. Norman: University of Oklahoma Press. ISBN 0-8061-1546-7.
- Carmack, Robert M.. (1973) Quichéan Civilization:The Ethnohistoric, Ethnographic and Archaeological sources. Berkeley and Los Angeles, California: University of California Press. ISBN 0-520-01963-6.
- Carmack, Robert M.; and John M. Weeks (April 1981). “The Archaeology and Ethnohistory of Utatlan: A Conjunctive Approach”, American Antiquity 46 (2), p. 323–341. doi:10.2307/280211.
- Carmack, Robert M.. (2001a) Kik'ulmatajem le K'iche'aab': Evolución del Reino K'iche'. Guatemala: Iximulew. ISBN 99922-56-22-2. OCLC 253481949.
hispane
- Carmack, Robert M.. (2001b) Kik'aslemaal le K'iche'aab': Historia Social de los K'iche's. Guatemala: Iximulew. ISBN 99922-56-19-2. OCLC 47220876.
hispane
- Carmack, Robert M. & James L. Mondloch. (1983) Título de Totonicapán: texto, traducción y comentario. Mexico DF: UNAM, Instituto de Investigaciones Filologicas, Centro de Estudios Mayas. ISBN 9688373761.
- Coe, Michael D.. (1999) The Maya, 6‑a eldono, Ancient peoples and places series, London and New York: Thames & Hudson. ISBN 0-500-28066-5. OCLC 59432778.
- Christenson, Allen J. (1997). “Prehistory of the K'ichean People”, Texas Notes on Precolumbian Art, Writing, and Culture 75. Alirita 2009-01-05..
- Edmonson, Munro S. (ed.). (1971) The Book of Counsel: The Popol-Vuh of the Quiche Maya of Guatemala, Publ. no. 35. New Orleans: Middle American Research Institute, Tulane University. OCLC 658606.
- Fox, John W. (September 1989). “On the Rise and Fall of Tuláns and Maya Segmentary States”, American Anthropologist, New Series 91 (3), p. 656–681. doi:10.1525/aa.1989.91.3.02a00080. Alirita 2009/02/01..
- Fox, John W.. (1991) “The Lords of Light Versus the Lords of Dark: The Postclassic Highland Maya Ballgame”, Vernon Scarborough and David R. Wilcox (eds.): The Mesoamerican Ballgame. Tucson: University of Arizona Press, p. 213–238. ISBN 0-8165-1360-0. OCLC 51873028.
- Fox, John W. (September 1989). “On the Rise and Fall of Tuláns and Maya Segmentary States”, American Anthropologist, New Series 91 (3), p. 656–681. doi:10.1525/aa.1989.91.3.02a00080. Alirita 2009/02/01..
- Tedlock, Dennis (trans.). (1985) Popol Vuh: the Definitive Edition of the Mayan Book of the Dawn of Life and the Glories of Gods and Kings. New York: Simon and Schuster. ISBN 0-671-45241-X. OCLC 11467786.
- Sharer, Robert J.. (2000) “The Maya Highlands and the Adjacent Pacific Coast”, Richard E.W. Adams and Murdo J. Macleod (eds.): The Cambridge History of the Native Peoples of the Americas, Vol. II: Mesoamerica, part 1. Cambridge, UK: Cambridge University Press, p. 449–499. ISBN 0-521-35165-0. OCLC 33359444.
- Sharer, Robert J.; with Loa P. Traxler. (2006) The Ancient Maya, 6‑a eldono, Stanford, CA: Stanford University Press. ISBN 0-8047-4817-9. OCLC 57577446.
- Weeks, John M. (1997). “Las ruinas de Utatlán: 150 años después de la publicación de Incidents of Travel in Central America, Chiapas, and Yucatan, de John L. Stephens,”, Apuntes arqueologicos 5 (1), p. 7–26.
hispane