Sukermuelilo
Sukermuelejo,[1] sukermuelilo aŭ simple muelejo estas stricto sensu la instalaĵo por muelado de sukerkano. Larĝsence tiu termino nomas ajnan agrindustrian establadon specialigitan pri transformado de sukerkano en sukeron, melason, kanbrandon kaj etanolon.[2] La centra muelejo kaj muelejmodeloj komencis esti utiligitaj ĉe la fino de la 19-a jarcento kiam ekzistis bezono malaktivigi la malnovajn muelejojn en la bienoj kaj produkti sukeron en moderna industria fabriko kun ekonomio de skalo kaj strikta kvalitkontrolo.
Historio[redakti | redakti fonton]
La unua sukerfabriko registrita en portugala teritorio apartenis al Diogo Vaz de Teive, varleto de Infante D. Henrique, kun konstrukontrakto datita la 5-an de decembro 1452. Ĝi situis sur la Insulo Madejro, en la tiama loko de Ribeira Brava, Kapitaneco de Funchal. La mova forto de ĉi tiu aparato estis akvo de la rivereto.[3]
La unuaj muelejoj sur la insulo estis ĉiuj funkciigitaj per akvo aŭ per bovforto, la cilindroj foje estis konstruitaj el tilligno, en tiu tempo tre ofta. Aldone al muelejoj, ekzistis ankaŭ manaj turniloj.
La dokumentaro ne montras la procezon uzatan de la posedantoj de muelejoj kaj sukerfabrikoj por fabriki sukeron, sed oni supozas, ke ĉi tiu procezo konsistis el kuirado de la sukerkanaj sukoj en kaldronoj ĝis akiri la konsiston de dika siropo, en kiu kazo transigita al vazoj kun truoj en la fundo, kie la kristaloj estus deponitaj, la likvaĵo elirante tra la truoj. Oni supozas ankaŭ, ke, en la purigado de sukeroj, oni uzis kalkan akvon kaj bestan karbon, produktojn, kiujn ankaŭ la moderna sukerprodukta industrio uzas.
La sukerrafina industrio prosperis en Madejro en la 15-a jarcento, moviĝante de tie al Lisbono kaj la kolonioj de la Regno. Pri tio komentis D-ro Álvaro Rodrigues de Azevedo, en Saudades da Terra, kiu, en la metropolo, "kreis tiom da privataj riĉaĵoj, malprofite de la kolonioj kaj de la sakarinindustrio mem".[4]
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ FERREIRA, A. B. H. Novo Dicionário da Língua Portuguesa. 2ª edição. Rio de Janeiro. Nova Fronteira. 1986. p. 1 744.
- ↑ FERREIRA, A. B. H. Novo Dicionário da Língua Portuguesa. 2ª edição. Rio de Janeiro. Nova Fronteira. 1986. p. 654.
- ↑ Tombo 1º do registo Geral da Câmara Municipal do Funchal, Docº 2
- ↑ Elucidário Madeirense, Volume I, verbete "Engenhos"
Literaturo[redakti | redakti fonton]
- GOMES, G. Engenho & arkitekturo: tipologio de la konstruaĵoj de la iamaj sukerfabrikoj en Pernambuko . Recife: Gilberto Freyre Foundation, 1997. ligo .
- SMITH, Robert C. Civil Architecture de la Kolonia Periodo. National Historical and Artistic Heritage Magazine,, Rio-de-Ĵanejro, v. 5, ne. 17, p. 37-154, 1969. ligilo .
