Ŝiplifto de Strépy-Thieu

La ŝiplifto de Strépy-Thieu estas ŝiplifto sur la Centra Kanalo en la Belga provinco Henegovio. La lifto troviĝas ĉe la limo de Strépy-Bracquegnies kaj Thieu, tial la duobla nomo Strépy-Thieu. La artaĵo transpontas la altecdiferencon kun la Henegovia ebenaĵo.

Historio[redakti | redakti fonton]

Fine de la 19a - komence de la 20a jarcento kvar hidraŭlikaj ŝipliftoj estis konstruitaj sur la malnova Canal du Centre. Tamen la kapablo de ĉi tiu kanalo estis limigita al ŝipa klaso I, aŭ maksimume 300 tunoj. Jam en 1947 estis alvokoj en Belgio modernigi la enlandan navigan reton por ŝipoj de klaso IV ĝis 1350 tunoj. La 9an de marto 1957, la belga parlamento aprobis la tiel nomatan "1350-tun leĝon", kiu determinis, kiuj navigeblaj akvovojoj moderniĝos. Laboro pri la Canal du Centre komenciĝis en 1964 per la konstruado de du novaj kluzinstalaĵoj en Havré kaj Obourg-Wartons.

La cetera alteca diferenco de 73,15 m restis problempunkto. Malsamaj solvoj estis studataj: dekliva ebeno, dekliva kanalo, "ŝtuparo" kun kluzoj aŭ boata telfero. Fine, en 1976, oni elektis amuzan kanalon kaj boatan telferon. La malnova kanalo kun du kluzoj kaj la kvar historiaj telferoj, kiuj estis planitaj pleniĝi ekde la 1960-aj jaroj, fariĝis protektita monumento kaj estis rekonita kiel Monda Heredaĵo de Unesko la 2an de decembro 1998.

Laboroj komenciĝis en 1982, sub la direkto de la tiama unueca Ministerio pri Publikaj Verkoj. Post la kvara ŝtata reformo en 1993, la kompetenteco pri publikaj laboroj estis transdonita al la regionoj. La nova valona ministerio MET (Ministère de l'équipement et du transport) heredis la nefinitan korton.

Dum iom da tempo oni pripensis rezigni pri la tuta projekto, sed finfine la valona registaro starigis la kompanion "Société de Financement Complémentaire des infrastructures" (SOFICO), publika-privata partnereco de la regiono, Dexia, Ethias kaj la "Société Régionale d'Investissement de Wallonie" (SRIW) por solvi kelkajn botelkolektojn en la infrastrukturaj laboroj en Valonio, inkluzive de la ŝiplifto. Ĉi tiu pli fleksebla organiza strukturo ebligis labori pli malmultekoste kaj relative pli rapide. La ŝiplifto estis finfine malfermita en 2002.

La Funikularo estas 102 m alta kaj 135 m longa. Kun la lifto diferenco de 73 m 15 povas esti transpontita kaj ĉi tiu lifto mem anstataŭigas la kvar hidraŭlikajn liftojn de la historia Centra Kanalo kaj la du kluzojn. La lifto plenumas la postulojn de aktuala kaj estonta komerca ekspedo.

Socia utileco de la strukturo[redakti | redakti fonton]

Iuj ^[1] konsideras la ŝiplifton kiel unu el la belgaj Grandaj senutilaj verkoj aŭ Grands travaux inutiles . Ĝia utileco estis pridisputata delonge: la fermo de la karbominejoj kaj la malkresko de peza industrio konsiderinde reduktis ekspedan trafikon. Problemoj kun la stabileco de la subtero finfine kostis la projekton pli ol kvaroble la originalan takson: 625 milionoj da eŭroj anstataŭ 150 milionoj da eŭroj. En la okdekaj de la dudeka jarcento oni opiniis, ke strata transporto povus solvi ĉion pli bone kaj pli rapide. Finfine, la kanalo nun ŝajnas pruvi sian valoron ene de integra transporta politiko, en kiu enlanda ŝipveturado estas pli daŭrigebla alternativo al la ŝtopitaj vojoj.^[2]

La 2an de septembro 2002 la unua ŝipo pasis tra la lifto, la cementŝipo Libereco . De tiam, ekspeda trafiko senĉese pliiĝis ĝis 2007: inter 2000, la lasta jaro kun statistikoj pri la malnova kanalo, kaj 2013, la volumeno (en tunoj) sur la nova Centra Kanalo kreskis preskaŭ dekoble. La nombro de ŝipoj kreskis nur kvar fojojn; Ĉi tio estas ĉar ĉi tiuj nun estas multe pli grandaj ŝipoj. Signifa malkresko rimarkiĝis en 2008 kaj 2009, post kiuj la volumo denove forte pliiĝis.