Ajaŭasko

El Vikipedio, la libera enciklopedio
(Alidirektita el Ajahuasko)
Preparado de ajaŭasko en Iquitos, Peru.

Ajaŭasko (hispane ayahuasca [ajaŭaska], vorto eble veninta el la ajmarakeĉua lingvo) estas rita trinkaĵo farita per kuirado de du amazoniaj plantoj: la liano kaapio (Banisteriopsis caapi), kaj folioj de la arbedo ĉakrono (Psychotria viridis). Oni nomas ĝin ankaŭ yagé, caapi, nixi honi xuma, oasca, daime, kahi, natema, pindé, dápa, mihi, "vegetaĵo", "la vino de animo", "malgranda morto" k.c.

Multaj indiĝenaj popoloj en Peruo, Ekvadoro kaj Brazilo – almenaŭ 96 el 120 konataj – estas uzintaj ĝin.[1] En Brazilo, kelkaj kultoj (Santo Daime, União do Vegetal (UDV), Barquinha, kaj Natureza Divina) uzas ĝin en siaj religiaj ceremonioj.

Aspekto[redakti | redakti fonton]

La aspekto de ajaŭasko varias laŭ ĝia preparado. Ĝi povas esti malhele bruna, aŭ simili al verda teo. La preparado estas tradicia kaj bezonas unu tagon. La trinkaĵo kutime enhavas pecetojn de la kaapio kaj foliojn de la ĉakrono.

Efikoj[redakti | redakti fonton]

Ajaŭasko estas klasifebla kiel halucinogeno. Tamen multaj el ĝiaj uzantoj interpretas ĝiajn efikojn en religia maniero kaj tial spertas fojajn vidaĵojn kaj aŭdaĵojn kiel religiajn veraĵojn.

La halucinogena efiko estas kaŭzata nur de la ĉakrono-folioj, kiuj enhavas substancon N,N-dimetiltriptamino (DMT), kiun ankaŭ la homa korpo produktas. La homa organismo enhavas enzimon por metaboli (neŭtraligi) la substancon DMT. La kaapio utilas por inibi la enzimon.

Aliaj sudamerikaj plantoj enhavas DMT-on: ĵuremo (Mimosa hostilis) kaj jopo (Anadenanthera colubrina). Ĵuremo, tradicia en religiaj uzoj de la tupioj, estas uzata ankaŭ kiel kuracilo. Jopo estas enflarata, kiel kokaino.

La uzantoj kredas ke ajaŭasko kuracas fizikajn malsanojn kiel kanceron kaj renajn aŭ hepatajn malfunkciojn. Pro tio, multaj malsanuloj provas profiti ĝin, ankaŭ en grandaj urboj.

Depende de la dozo, la portempaj korpaj efikoj de ajahuasko povas inkluzivi tremojn, naŭzon, vomadon, lakson, aŭtonoman malstabilecon, hipertermion, ŝvitadon, difekton de motora funkcio, trankviligon, malstreĉiĝon, vertiĝon, kapturniĝon kaj muskolajn spasmojn. Vomado estas akceptita kiel normala parto de la ajaŭaskaj religiaj ceremonioj.

Perua ŝamano, 1988

Rita uzado[redakti | redakti fonton]

Laŭ kredantoj, se oni trinkas tian aĵon, oni ekhavus la "spiriton de la plantoj". La animo povus flugi al aliaj mondoj, aŭ simple ŝvebi ĉirkaŭ la korpo. Dum tiuj "vojaĝoj" oni povas vidi mirindaĵojn, ekhavi ideojn, senti pardonon al pekoj, sperti renaskiĝon, kaj havi aliajn pozitivajn sentojn. Oni ankaŭ povus vidi gediojn, rememori pasintajn vivojn, ktp. Religia etoso estas foje kredata necesa por la atingo de tia efiko.

Krom prenado de la trinkaĵo, la ajaŭaskaj ceremonioj kutime inkluzivas kantadon, dancadon kaj moralajn paroladojn en komunumoj sub forta kristana influo. Kelkaj kultoj, ĉefe Santo Daime, imitas kristanajn diservojn: estas komencaj kantoj, legado de sanktaj libroj, morala parolado, kaj trinkado de ajaŭasko simila al la kristana komunio au eŭĥaristio, sed foje venanta ankaŭ el totema pensado, kaapio kaj ĉakrono estante totemoj de kelkaj triboj. La konsumo de tiuj totemoj ligas la homon al ili, same kiel manĝo de "la korpo de Kristo" estas kredata ligi homon al Jesuo.

La uzado de ajaŭasko estas leĝe permesata ĉe religia kunteksto en Usono kaj Brazilo, kaj UNO rekomendas ĝian permeson ankaŭ en aliaj landoj.

Referencoj[redakti | redakti fonton]

  1. . What indigenous groups traditionally use Ayahuasca? (February 28, 2008). Alirita 2020-09-26.

Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]