Chambéry
| Chambéry | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| komunumo en Francio • urbo | |||||
|
|
| ||||
| Flago | Blazono | ||||
| Devizo: « Custodibus Istis » ("Je niaj gardantoj") | |||||
| Administrado | |||||
| Statuso | Urbo | ||||
| Lando | Francio | ||||
| Regiono | Rodano-Alpoj | ||||
| Departemento | Savoie (prefektejo) | ||||
| Arondismento | Chambéry (ĉefurbo) | ||||
| Kantono | Ĉefurbo de 4 kantonoj | ||||
| Komunumaro | Chambéry Métropole | ||||
| Ĝemelurboj | Torino (Italio) Albstadt (Germanio) Ŭahiguja (Burkina Faso) | ||||
| INSEE kodo | 73065 [+] | ||||
| Poŝtkodo | 73000 | ||||
| Kodo laŭ INSEE | 73065 | ||||
| En TTT | Oficiala retejo [+] | ||||
| Politiko | |||||
| Urbestro | Michel Dantin 2014-2020 | ||||
| Demografio | |||||
| Loĝantaro | 58 437 (2011) | ||||
| Loĝdenso | 2 784 loĝ./km² | ||||
| Geografio | |||||
| Geografia situo | 45° 34′ N, 5° 55′ O (mapo)45.5663888888895.9208333333333Koordinatoj: 45° 34′ N, 5° 55′ O (mapo) | ||||
| Alto | 270 m (de 245 m al 560 m) | ||||
| Areo | 20,99 km² | ||||
| Horzono | UTC +1 (+2 somere) | ||||
| |||||
| |||||
|
| |||||
| Alia projekto | |||||
 Vikimedia Komunejo Chambéry [+]
| |||||
| |||||
Chambéry [ŝāberi] (kelkfoje esperantigita kiel Ĉamberio[1]) estas franca komunumo, administra centro de la franca departemento Savoie, en la regiono Rodano-Alpoj.
La urbo havas partnerecojn kun Torino en Italio, Albstadt en Germanio kaj Ŭahiguja en Burkina Faso.
Geografio
Ĉamberio situas en ebenaĵo ĉirkaŭpremata inter la masivo de Bauges norde (dominata de la pinto du Nivolet), la masivo de Chartreuse sude (dominata per la altaĵo de Granier), la masivo de Chat okcidente.
Etimologio
La romianoj nomis Lemencum la ĉevalŝangejon situantan en la kuranta kvartalo Lémenc en Ĉamberio. Dum la mezepoko la urba nomo ŝanĝiĝis, kiam la duka kastelo estis konstruata. Laŭ la jaroj, la nomo evoluis:
- 1016: Camefriacum
- 1029: Camberiaco
- 1036: Cambariacum
- 1044: Cambariaco
- ĉirkaŭ 1100: Chambariaco
- 1233: Chamberium
- 1603: Chamberi
La nuna nomo elvenis el gaŭla camboritos, "travadejo en kurbaĵo", el cambo-, "kurbo, kurbaĵo", el hindo-eŭropa radiko *kam-p-, "kurbi", kaj ritu-, "travadejo".
La malnovaj nomoj indikas plivole ejo-nomon el gaŭlo-romiana deveno. Cambariacum, formata kun la sufikso -acum el nomo Cambarius aŭ Cammarius: kampo de Cammarius. Tiu nomo devenis aŭ el latina cammarus aŭ cambarus, "kankro" tra la arpitano chambero (laŭ la abato Adolphe GROS), aŭ el nomo de profesio cambarius, "bierfaristo", el gaŭla camba, "bierfara forno".
Historio
- Fondita de Romianoj kiel Lemencum ĉe vojo el Liono al Milano;
- 15-a de marzo 1232: aĉetata de grafo Tomaso la 1-a de Savojo el grafo Berlion;
- 1295: farata ĉefurbon de Savojo de grafo Amedeo la 4-a de Savojo;
- 1563: perdis ĉefurban statuton al Torino;
- De 1792 al 1815: ĉefurbo de departemento Blanka Monto, dum la unua anekso de Savojo al Francio;
- De 1860: ĉefurbo de departemento Savojo, post la finofara anekso al Francio;
- 26-a de majo 1944: aviada bombardego de stacidoma kvartalo, kiu mortigis 200 homojn;
- 1961: kunuiĝis kun du samlimaj komunumoj, Bissy kaj Chambéry-le-Vieux.
Famuloj
- Jean-Jacques Rousseau. Li vivis tie.
- Benoît de Boigne
- Joseph de Maistre
Esperanto
Historio
La unua persono kiu aliĝis al L'Espérantiste en Chambéry estas S-ino Du Bourg en 1901. En 1909 42 personoj el Chambéry partoprenis duan regionan kongreson en Saint-Étienne. Joseph Evrot, kiu naskiĝis en Chambéry, vivigas la lokan movadon antaŭ la unua mondmilito. De la fino de la unua mondmilito ĝis 1980 ne estas multe da informoj pri la lokaj agadoj, sed ŝajnas ke malpli da personoj praktikis Esperanton dum ĉi-tiu periodo ol antaŭ 1914[2].
De 1982 ĝis 1989 okazis du kursojn po semajno en la urbo en la Domo de la juneco kaj de la kulturo (MJC france) per Geneviève Letzgus kaj Louis Marmoex[3].
En 1987 okazis regiona kongreso en Chambéry, dum kiu oni inaŭguris la Zamenhof-skvaro, laŭ la iniciato de Raymond Boré. Partoprenis italoj el Torino dank'al la ĝemeliĝo inter la du urboj. En 1992 oni konstruis Zamenhof-monumenton[4]. Okazis la 56-a Esperanto-Kongreso de SAT-Amikaro, de la 14-a de aprilo ĝis la 18-a de aprilo 2001, dum kiu oni plantis Zamenhof-arbon en urbparko[5]. En 2014 okazis la ĉiujara kongreso de la nacia asocio Espéranto-France.
De 2000 okazis ĉisemajna kurso aŭ renkonto en la Asocidomo (Maison des Associations france).
Politiko
Okaze de la eŭropaj balotoj, Eŭropo - Demokratio - Esperanto ricevis 60 voĉojn (0,47% de voĉoj) en 2004 kaj 41 voĉojn (0,31% de voĉoj) en 2009 kaj 29 voĉojn (0,21% de voĉoj) en 2014[6].
Asocio
Ekzistas Esperanto Vive, fondita en 1997, kiu provas pligravigi la famecon, la uzadon kaj la instruadon de Esperanto[7].
Vidu ankaŭ
Eksteraj ligiloj
Referencoj
- ↑ Fonto: Kiel traduki okdek franclingvajn vortojn kaj Kiel esperantigi proprajn nomojn (2011), P236
- ↑ Franclingva libro : André Védrine, Cent ans d' Espéranto dans la région Rhône-Alpes et en Saône et Loire, 1995, konsultebla ĉi-tie
- ↑ Laŭ la arkivoj de la MJC (france)
- ↑ André Védrine, 1995
- ↑ Rezumo de la kongreso ĉe SAT-amikaro
- ↑ Rézultoj pri la eŭropa balato en 2014 en Chambéry
- ↑ Asocia priskribo ĉe sia retejo