Desuba movado
Desuba movado estas termino en politika scienco, kiu priskribas socian aŭ politikan iniciaton fare de civitanoj, kies aktivuloj venas de la komunumo.
Difino
[redakti | redakti fonton]La origina esprimo en la angla, "Grassroots Movement", priskribas la kreadon de socia movado de la "herbradikoj", supozante ke tia kresko estas spontanea kaj natura, male al sociaj movadoj kiuj estas establitaj kaj aktivigitaj per tradiciaj potencfaktoroj. Foje, loka agado povas akumuli superregionan potencon kaj fariĝi politika agado je la nacia aŭ eĉ internacia nivelo. La Verda Movado kaj la Verda Partio en Germanio estas ekzemploj de desuba movado, kiu "starigis sin" kaj fariĝis unu el la gvidaj partioj en la lando.
Multaj desubaj movadoj estas loza, kaj relative nehierarkia reto de aktivuloj. En diversaj landoj, kiel Germanio, la esprimo estas plejparte rilata al agadoj kaj movadoj de la nova maldekstro kaj precipe kun la pozicioj de la anarki-pacistoj. Hodiaŭ, tamen, la termino estas uzata ne nur por priskribi tiajn iniciatojn, sed fakte por priskribi preskaŭ ajnan civitan iniciaton, kiu venas de " malsupre ". Kelkaj el la desubaj movadoj turnas sin al perforta lukto - la termino ne priskribas la manieron kiel la movado funkcias, sed la faktoroj, kiuj motivis ĝian starigon kaj aktivas en ĝi. La Interreto hodiaŭ disponigas platformon por fortikigitaj movadoj, helpante ilin disvastigi siajn mesaĝojn kaj mobilizi aktivulojn.
Apud la agadoj de aŭtentaj desubaj movadoj, ekzistas provoj de lobiistoj, partioj kaj politikaj kaj sociaj fortoj de aliaj institucioj krei movadojn kies publika bildo estos de movadoj kiuj "kreskis de malsupre" kaj kiuj esprimas la sentojn de la komunumo, sed estas fakte artefarita . Kutime politika konsilisto estas implikita en establado de kelkaj tiaj "artefaritaj radikmovadoj" por antauenigi ilian politikan ĉefon
Ekzemploj
[redakti | redakti fonton]- Manĝaĵo Ne Bomboj
- Movado de verda zono, Verduloj
- La movado de la loĝantoj de la kazernoj ; kaj la Movado de senteruloj, ambaŭ en Sud-afriko
- Bhumi Uchhed Pratirodh en Okcident-Bengalio
- Zapatista Armeo por Nacia Liberigo
- Fanmi Lavalas en Haitio
- Movado por Rajtoj de Aŭtistoj
- La Movimento dos Trabalhadores Sem Teto kaj la Movimento dos Trabalhadores Rurais Sem Terra, ambaŭ en Brazilo
- Domokupado (Squat)
- Zeitgeist
- La tendara protesto (Occupy)
- Organizo de Virinoj en la seksindustrio
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]Fontoj
[redakti | redakti fonton]- Ekins, Paul (1992.) A new world order: grassroots movements for global change. Routledge. (ISBN 0-415-07115-1)
- Fox, Jonathan A.; Brown David, L. (1998.) The struggle for accountability: the World Bank, NGOs, and grassroots movements. Massachusetts Institute of Tech. (ISBN 0-262-56117-4)
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- La fonduso de desubismo Arkivigite je 2020-02-19 per la retarkivo Wayback Machine
- Gvidilo por Civitanoj - retejo dezajnita por civitanoj kiuj volas establi desubisman movadon