Koliziigilo

Koliziigilo (foje ankaŭ koliziilo) estas tipo de partikla akcelilo en kiu la partikloj estas akcelitaj en kontraŭaj direktoj. Per tio sciencistoj povas aldoni al la partiklo grandan kinetan energion, koliziigi ilin kaj studi novajn partiklojn, produktajn de kolizio. Laŭ strukturo kaj aspekto estas du tipoj de koliziigilo - lineara kaj ringa.

Plej gravaj koliziigiloj

Informo el http://pdg.lbl.gov

Koliziilo	Institucio, loko, lando	Jaroj de funkcio	Partikloj	Maksimuma energio, GeV	Lumeco, 10³⁰ cm⁻²sek⁻¹	Longo de vojo, km
ВЭПП-2000	INF, Novosibirsko, Rusio	ekde 2006	е⁺е⁻	1,0	100	0,024
ВЭПП-4М	INF, Novosibirsko, Rusio	ekde 1994	е⁺е⁻	6	20	0,366
ВЕРС	IHEP, Pekino, Ĉinio	1989—2005	е⁺е⁻	2,2	5 $\times$ 1,55 GeV ; 12,6 $\times$ 1,843 GeV	0,2404
ВЕРС-II	IHEP, Pekino, Ĉinio	ekde 2007	е⁺е⁻	1,89	1000	0,23753
DAФNE	Frascati, Italio	1999—2008	е⁺е⁻	0,7	150	0,098
CESR	Cornell	1979—2002	е⁺е⁻	6	1280 на 5,3 GeV	0,768
CESR-C	Cornell	с 2002	е⁺е⁻	6	60 на 1,9 GeV	0,768
KEKB	KEK, Japanio	с 1999	е⁺е⁻	е⁻ × е⁺ 8 × 3,5	16270	3,016
PEP-II	SLAC, Stanford, Usono	с 1999	е⁺е⁻	е⁻: 7—12 GeV; e⁺: 2.5—4 GeV	10025	2,2
SLC	SLAC, Stanford, Usono	1989—1999	е⁺е⁻
LEP - Granda Elektron-Pozitrona Koliziigilo	CERN	1989—2000	е⁺е⁻	100—104,6	24 на Z⁰; 100 при >90 GeV	26,659
HERA	DESY, Germanio	ekde 1992	еp	е 30; p 920	75	6,336
TEVATRON	Fermilab, Usono	ekde 1987	${\stackrel {}{p}}{\stackrel {-}{p}}$	980	171	6,28
RHIC	Brookhaven, Usono	ekde 2000	pp, Au Au, Cu Cu, d Au	100	10, 0,0015, 0,02, 0,07	3,834
LHC - Granda Koliziigilo de Hadronoj	CERN, Francio-Svisio	ekde 2008	pp, Pb Pb	7000, 2760	10000, 0,001	26,659

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri fiziko.

Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).