Nafto
vidu ankaŭ NAFTA, komerca akordo
Nafto estas miksaĵo de petrolaj likvaĵoj kaj gasoj (kune kun ties malpuraĵoj) elpumpita el la grundo per naftoputoj.
Oni nomas ĝin laŭ la devenloko (ekzemple, "okcidenta Teksaso" aŭ "Brent") kaj ofte priskribas ĝin per ĝia relativa pezo aŭ viskozo (malpeza, meza aŭ peza); oni ankaŭ povas nomi ĝin "dolĉa", kiu signifas, ke ĝi enhavas relative malmulte da sulfuro (en la formo de la gaso H2S) kaj bezonas malpli da rafinado, aŭ "maldolĉa", kiu signifas, ke ĝi enhavas multe da sulfuro kaj bezonas pli da rafinado. La ĉeesto de H2S ankaŭ konsiderinde plialtigas la kostojn, ĉar oni ne povas simple eligi tiun tre venenan gason en la atmosferon. Ĝenerale, aŭ oni amasigas ĝin kaj tiam forĵetas ĝin, aŭ oni repumpas ĝin en la supron de la naftotenejo, kie ĝi ekspansias kaj helpas "puŝi" la ceteran nafton al la produktantaj putoj (tion oni nomas gas-reinjekto).
La prezo de nafto tre varias, ĉar ĝi ege dependas de la niveloj de ofertado de Organizaĵo de Petrol-Eksportaj Landoj (OPEL). En 1999, komence de printempo la averaĝa prezo de proksimume 14 USD po barelo (malpli ol 0,15 USD po litro) signifis, ke nafto estis la dua plej malmultekosta likvaĵo en la mondo. Nuntempe (oktobro 2017), nafto de Brent kostas po 58 USD barele.
Nafton, kiel karbon kaj tergason, oni ĝenerale konsideras la produkto de kunpremo de antikvaj vegetaĵoj dum geologiaj periodoj. Kelkaj sciencistoj, notinde Thomas Gold, sugestas aliajn, abiogenezajn, teoriojn por la origino de nafto.
Specoj de nafto
[redakti | redakti fonton]- Premnafto, aŭ iom neĝuste skistonafto aŭ ardeznafto, estas malpeza petrolo enhavata en petrol-havaj formacioj de malalta akvimuneco, ofte el materialo de premita sabloŝtono, foje neĝuste konsiderata el skisto aŭ ardezo.
- Nymex (Nov-Jorko)
- Brent (Londono de la Norda Maro)