Saltu al enhavo

La nerespondeblaj demandoj

Nuna versio (nereviziita)
El Vikipedio, la libera enciklopedio

En budhismo, acinteyya (Pali), "nemezurebla(j)" aŭ "nekomprenebla(j)," avyākṛta (Sanskrit: अव्याकृत, Pali: avyākṛta, "nesolvebla(j), neklarigebla(j),"[1]) kaj atakkāvacara, "pretere la sfero de kialo," estas nerespondeblaj demandojnedifinitaj demandoj. Ili estas aroj de demandoj, kiuj ne devus esti pripensitaj kaj kiujn la Budho rifuzis respondi, pro tio ke tio ĉi distras de praktiko kaj malhelpas la atingon de liberiĝo. Diversaj aroj povas esti trovitaj ene de la Paliaj kaj Sanskritaj tekstoj, kun kvar, kaj dek (Paliaj tekstoj) aŭ dek kvar (Sanskritaj tekstoj) nerespondeblaj demandoj.

Etimologio

[redakti | redakti fonton]

La Sanskrita vorto acintya signifas "nekomprenebla, superpasanta penson, nepripensebla, pretere la penso."[web 1] En indiana filozofio, acinteyya estas

Citaĵo
 [T]hat which is to be unavoidably accepted for explaining facts, but which cannot stand the scrutiny of logic.[2] 

Ĝi estas ankaŭ difinita kiel

Citaĵo
 That which cannot or should not be thought, the unthinkable, incomprehensible, impenetrable, that which transcends the limits of thinking and over which therefore one should not ponder.[web 2] 

La termino estas uzita priskribi la finfinan realaĵon kiu estas pretere ĉiuj konceptigoj. Pensoj ĉi tie-proksimume ne devus esti plutraktita, ĉar ili ne estas conducive al la atingo de liberigo.[3]

Sinonimaj terminoj estas avyākṛta[4] "nedeterminitaj demandoj,"[5] kaj atakkāvacara,[4] "pretere la sfero de kialo."[2]

Atakkāvacara

[redakti | redakti fonton]

Nirvana estas atakkāvacara, "pretere logika rezonado". Ĝi estas malfacila por kompreni per logiko aŭ kialo, pro tio ke ĝi ne estas konkreta "afero"[5] Ĝi ne povas esti klarigita kun logiko aŭ kialo al iu, kiu ne atingis ĝin memstare.[6]

Acinteyya - kvar nerespondeblaj

[redakti | redakti fonton]

La kvar imponderables estas identigita en la Acintita Sutta, Anguttara Nikaya 4.77, kiel sekvas:[8]

  1. La Budho-grado de la Budhoj [t.e., la grado de potencoj Budho evoluigas rezulte iĝi Budho];
  2. La jhana-gamo de unu sorbita en jhana [t.e., la gamo de potencoj kiu unu povas akiri dum sorbita en jhana];
  3. La [preciza eliranta de la] rezultoj] de kamma (Karma en Sanskrit);
  4. Konjekto pri [la deveno, ktp., de] la kosmo estas imponderable kiu ne estas esti konjektita pri (SN 56.41 evoluigas ĉi tiun konjekton kiel la dek nedeterminita).

Avyākṛta

[redakti | redakti fonton]

Dek nedeterminitaj demandoj

[redakti | redakti fonton]

La Cula-Malunkyovada Sutta, MN 63 kaj 72 enhavas liston de dek nesolvitaj demandoj pri certaj vidoj (ditthi):[7][8]

  1. La mondo estas eterna.
  2. La mondo ne estas eterna.
  3. La mondo estas (parte) senfina.
  4. La mondo ne estas (parte) senfina.
  5. La estaĵo plenigita de vivoforto estas identa kun la korpo.
  6. La estaĵo plenigita de vivoforto ne estas identa kun la korpo.
  7. La Tatagato (perfekte konscia estaĵo) ekzistas post morto.
  8. La Tatagato ne ekzistas post morto.
  9. La Tatagato ambaŭ ekzistas kaj ne ekzistas post morto.
  10. La Tatagato nek ekzistas nek ne ekzistas post morto.

En la Aggi-Vacchagotta Sutta,[6] "Diskurso al Vatsagotra sur la [Similaĵo [ de] Fajrego," Majjhima Nikaya 72, la Budho estas pridemandita de Vatsagotra sur la "dek nedeterminita demando:"[5] avyākrta[4]

  • Ĉu la kosmo estas eterna, neeterna, fina, senfina?
  • Ĉu la animo kaj la korpo estas (jīvam & sarīram) samaj aŭ malsamaj?
  • Post la morto, ĉu Tatagato ekzistas, ne ekzistas, ambaŭ ekzistas kaj ne ekzistas, nek ekzistas nek ne ekzistas?

La Budho rifuzis respondi la demandojn, evitanta impliki sin en debaton, sed respondis kun similaĵo:[5]

Citaĵo
 "And suppose someone were to ask you, 'This fire that has gone out in front of you, in which direction from here has it gone? East? West? North? Or south?' Thus asked, how would you reply?"
"That doesn't apply, Master Gotama. Any fire burning dependent on a sustenance of grass and timber, being unnourished — from having consumed that sustenance and not being offered any other — is classified simply as 'out' (unbound)."
"Even so, Vaccha, any physical form by which one describing the Tathagata would describe him: That the Tathagata has abandoned, its root destroyed, made like a palmyra stump, deprived of the conditions of development, not destined for future arising. Freed from the classification of form, Vaccha, the Tathagata is deep, boundless, hard to fathom, like the sea. 'Reappears' doesn't apply. 'Does not reappear' doesn't apply. 'Both does & does not reappear' doesn't apply. 'Neither reappears nor does not reappear' doesn't apply.[web 3] 

Dek kvar demandoj

[redakti | redakti fonton]

1. Ĉu la mondo estas eterna? 2. ...Aŭ ne? 3. ...Aŭ ambaŭ? 4. ...Aŭ nek? (Paliaj tekstoj preterlasas "ambaŭ" kaj "nek")

5. Ĉu la mondo estas fina? 6. ...Aŭ ne? 7. ...Aŭ ambaŭ? 8. ...Aŭ nek? (Paliaj tekstoj preterlasas "ambaŭ" kaj "nek")

9. Ĉu estas la memo sama kun la korpo? 10. ...Aŭ estas ĝi malsama de la korpo?

11. Faras la Tathagata (Budho) ekzistas post morto? 12. ...Aŭ ne? 13. ...Aŭ ambaŭ? 14. ...Aŭ nek?

Dek ses demandoj - Sabbasava-Sutta

[redakti | redakti fonton]

La Sabbasava Sutta (Majjhima Nikaya 2) ankaŭ mencias 16 demandojn kiu estas vidita kiel "melsaĝa pripenso" kaj konduko al alligitaĵo al vidoj rilatanta al memo.[9]

  1. Kio estas mi?
  2. Kiel estas mi?
  3. Ĉu mi estas?
  4. Ĉu mi ne estas?
  5. Ĉu mi ekzistis en la pasinteco?
  6. Ĉu mi ne ekzistis en la pasinteco?
  7. Kio estis mi en la pasinteco?
  8. Kiel estis mi en la pasinteco?
  9. Estante kio, mi iĝis kio en la pasinteco?
  10. Ĉu mi ekzistos en la estonteco?
  11. Ĉu mi ne ekzistos la estonteco?
  12. Kio estos mi en la estonteco?
  13. Kiel estos mi en la estonteco?
  14. Estante kio, mi iĝos en la estonteco?
  15. De kie venis ĉi tiu persono?
  16. Kien ri iros?

La Budho deklaras ke estas malsaĝe esti alligita al ambaŭ vidpunktoj de memposedo kaj mempercepto kaj vidpunktoj de manko de mem. Ajna vidpunkto kiu vidas la memon kiel "konstanta, stalo, eterna, senŝanĝa, restanta la saman por iam ajn kaj iam ajn" estas "fariĝanta enmeshed en vidoj, ĝangalo de vidoj, sovaĝejo de vidoj; scuffling en vidoj, la agita lukto () de vidoj, la obstaklo de vidoj."[9]

Hindrance al liberigo

[redakti | redakti fonton]

Pripensanta super la kvar acinteyya estas hindrance al la atingo de liberigo. Sacca-samyutta, "La Kvar Noblaj Veroj", Samyutta Nikaya 56:[web 4]

Citaĵo
 Therefore, o monks, do not brood over [any of these views] Such brooding, O monks, is senseless, has nothing to do with genuine pure conduct (s. ādibrahmacariyaka-sīla), does not lead to aversion, detachment, extinction, nor to peace, to full comprehension, enlightenment and Nibbāna, etc.[10] 

Kaj la Aggi-Vacchagotta Sutta, "Diskurso al Vatsagotra sur la [Similaĵo [ de] Fajrego," Majjhima Nikaya 72:

Citaĵo
 Vaccha, [any of these views] is a thicket of views, a wilderness of views, a contortion of views, a writhing of views, a fetter of views. It is accompanied by suffering, distress, despair, & fever, and it does not lead to disenchantment, dispassion, cessation; to calm, direct knowledge, full Awakening, Unbinding.[web 3] 
Citaĵo
 Whoever speculates about these things would go mad & experience vexation.[web 5] 

Vidas ankaŭ

[redakti | redakti fonton]
  1. Sanskrit: avyakrta. Arkivita el la originalo je 2012-08-27. Arkivigite je 2012-08-27 per la retarkivo Wayback Machine Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2012-08-27. Alirita 2023-04-20.
  2. Dasgupta 1991, p. 16.
  3. Buswell & Lopez 2013.
  4. Sujato 2012.
  5. Kalupahanna 1976.
  6. nath 1998.
  7. Eraro vokante la ŝablonon {{citaĵo el la reto}}: la parametroj url kaj titolo estu ambaŭ precizigitaj .
  8. Eraro vokante la ŝablonon {{citaĵo el la reto}}: la parametroj url kaj titolo estu ambaŭ precizigitaj .
  9. 9,0 9,1 Eraro vokante la ŝablonon {{citaĵo el la reto}}: la parametroj url kaj titolo estu ambaŭ precizigitaj Eraro vokante la ŝablonon {{citaĵo el la reto}}: la parametroj arkivurl kaj arkivdato estu ambaŭ precizigitaj aŭ ambaŭ nemenciitaj . Arkivita el [{{{URL}}} la originalo] je 2015-09-11.
  10. Samyutta Nikaya 56.41


Citaĵa eraro Etikedoj <ref> ekzistas por la grupo nomita "web", sed la responda etikedo <references group="web"/> ne estis trovita; $2