Monto Agung
| Monto Agung | |
| monto | |
 Monto Agung en 1989
| |
| Situo | Balio, Indonezio |
|---|---|
| - koordinatoj | 8° 20′ 27″ S 115° 30′ 12″ O / 8.34083 °S, 115.50333 °O (mapo) |
| Alteco | 3 031 m |
 | |
 Vikimedia Komunejo: Mount Agung
| |
| |
Monto Agung aŭ Gunung Agung estas monto en Balio, Indonezio. Tiu stratovulkano estas la plej alta punkto sur la insulo. Ĝi dominas la ĉirkaŭan regionon kaj influas la klimaton. La nuboj venas de la okcidento kaj Agung retenas ilian akvon tiel ke la okcidento estas fekunda kaj verda kaj la oriento seka kaj dezerta.
La balianoj kredas ke Monto Agung estas kopio de Monto Meru, la centra akso de la universo. Unu legendo diras ke la monto estas fragmento de Meru alportita al Balio fare de la unuaj hinduoj. La plej grava templo sur Balio, Pura Besakih, situas alte sur la deklivoj de Gunung Agung.[1]
Gunung Agung laste erupciis en 1963-1964 kaj estas daŭre aktiva, kun granda kaj tre profunda kratero kiu foje ruktas fumon kaj cindron. De fore, la monto ŝajnas esti tute konusa, malgraŭ la ekzisto de la granda kratero.
De la pinto de la monto, eblas vidi la pinton de Monto Rinjani sur la insulo Lombok, kvankam ambaŭ montoj estas ofte kovritaj en nuboj.
La erupcio de 1963-1964
[redakti | redakti fonton]La 18-an de februaro 1963, lokaj loĝantoj aŭdis laŭtajn eksplodojn kaj vidis nubojn leviĝi de la kratero de Monto Agung. La 24-an de februaro, lafo komencis flui laŭ la norda deklivo de la monto, poste moviĝante 7 km en la venontaj 20 tagoj. La 17-an de marto, la vulkano erupciis (VEI 5), sendante derompaĵojn 8 ĝis 10 km en la aeron kaj generante masivajn piroklastajn fluojn.[2] Tiuj fluoj detruis multajn vilaĝojn, mortigante ĉirkaŭ 1500 homojn. Malvarmaj laharo-terfaloj kaŭzitaj de peza pluvokvanto post la erupcio mortigis kromajn 200. Dua erupcio la 16-an de majo kaŭzis piroklastajn fluojn kiuj mortigis pliajn 200 loĝantojn.[3]
La laftorentoj maltrafis, foje je nuraj metroj, la Patrinotemplon de Besakih. La balianoj rigardis tion kiel miraklon, kaj kiel signalon de la dioj ke ili deziris montri sian potencon sed ne detrui la monumenton la baliaj fideluloj starigis.
Naturumo
[redakti | redakti fonton]
Ekzistas du itineroj sur la monton; Unu, de Besakih al la pli alta okcidenta pinto, komenciĝas ĉe ĉirkaŭ 1100 m . La dua itinero, laŭdire kvarhora (unudirekte), iras al la suda pinto kaj ekas pli alte, de Pura Pasar Agung, proksime de Selat. Pado liganta la sudan supreniron kun la okcidenta supreniro estas uzebla dum la seka sezono. Cecilie Scott[4] disponigas raporton pri la supreniro de Pura Pasar Agung ĝis la suda pinto.
Gvidistoj estas disponeblaj en Besakih kaj ankaŭ en Pura Pasar Agung. La monto ankaŭ povas esti grimpita sen gvidisto. La grimpado de Besakih estas tre malfacila. Ĝi foje estas farita en unu senpaŭza grimpado ĝenerale komencante ĉ. 10 p.m. por tagiĝalveno ĉe la pinto, kaj foje kun tranokta tendumado proksimume je tri kvaronoj de la vojo supren. La grimpado de Pura Pasar Agung ĝenerale komenciĝas ĉirkaŭ 2:30 a.m. por tagiĝalveno. Ĝi estas multe pli dura ol la pli populara balia surgrimpo de Gunung Batur. Ne estas monto kie oni bezonas ŝnurojn kaj ĝi ne estas sufiĉe alta por altecomalsano, sed malfacilaj vetercirkonstancoj formiĝas rapide kaj varma akvorezista vestaĵo estas postulata kaj devus esti portita. Tagiĝalveno ĉe la pinto estas rekomendita por eviti nubojn kiuj tipe kovras la pinton ekde ĉirkaŭ 9 a.m. Ekzistas neniu akvo havebla laŭ la itinero.
Por la Besakih-itinero iru tra la templejo, poste daŭrigu sur pado kiu vojaĝas ade supren sur kruta mallarĝa monto-sprono tra malferma arbaro kaj ĝangalo la plej grandan parton de la vojo. Ekzistas nur malgranda risko perdiĝi ĝis la itinero malfermiĝas direkte al la pinto kie la ĝusta itinero kurbiĝas malantaŭen. Multaj grimpuloj maltrafas tiun turniĝon kaj daŭrigas supren laŭ malgranda valo, kiun eliri estas iom malfacile.
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]- Listo de vulkanoj en Indonezio
- Listo de sudorient-aziaj montoj
- Listo de vulkanaj erupcioj, laŭ mortocifero
- Patrintemplo de Besakih
Notoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Pringle, pp. 4,63
- ↑ Geology of Mt. Agung. Pusat Vulkanologi & Mitigasi Bencana Geologi - VSI. Arkivita el la originalo je 2008-03-27. Alirita 2010-11-20 .
- ↑ Zen, M. T.; Hadikusumo, Djajadi. Preliminary report on the 1963 eruption of Mt.Agung in Bali (Indonesia). The SAO/NASA Astrophysics Data System (12/1964). Alirita 2009-04-26 .
- ↑ Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2013-01-13. Alirita 2012-11-15 .
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- Pringle, Robert. (2004) Bali: Indonesia's Hindu Realm; A short history of, Short History of Asia Series. Allen & Unwin. ISBN 1-86508-863-3.
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- Agung kaj Batur, Balio, Etaj Sunda-Insuloj, Indonezio Arkivigite je 2005-01-23 per la retarkivo Wayback Machine
- Walter Spies House en Iseh Balio, kun la plej impona vido al Mount Agung
- Gunung Agung, Indonezio
- ĉe Peakbagger
Fonto
[redakti | redakti fonton]En tiu ĉi artikolo estas uzita maŝina traduko de WikiTrans de teksto el la artikolo Mount Agung en la angla Vikipedio.
