Monumento de eŭropa bizono en Zambrovo
| Monumento de eŭropa bizono en Zambrovo | ||||
|---|---|---|---|---|
|
| ||||
| statuo | ||||
| Prezento | ||||
| Tipo | statuo | |||
| Arkitekto | Jerzy Piechnik | |||
| Dato de konstruo | 6-a de aŭgusto 2008 | |||
| Alteco | 1,80 m | |||
| Geografio | ||||
| Lando | Pollando | |||
| Regiono | podlaĥia provinco | |||
| Loko | Zambrów | |||
| Geografia situo | 52° 59′ 2″ N, 22° 14′ 39″ O (mapo)52.983805522.2441944Koordinatoj: 52° 59′ 2″ N, 22° 14′ 39″ O (mapo) | |||
| ||||
|
| ||||
Monumento de la eŭropa bizono en Zambrovo estas vivgranda statuo de eŭropa bizono staranta en Zambrów sur la placo ĉe la trafikcirklo de Roman Dmowski antaŭ la verdaj areoj ĉe la laguno sur rivero Jabłonka. Simbolo de la urbo ligita kun ĝia nomo, blazono kaj legendo pri ĝia fondo.
Priskribo de la monumento
[redakti | redakti fonton]Monumento en la formo de eŭropa bizona statuo sur skalo 1:1. Ĝi havas dimensiojn: alteco 160 - 180 cm kaj longo 220 - 240 cm[1]. Ĝi estas farita el bronzo. Montras rekte starantan beston ĉirkaŭ 3-jaraĝa[2]. Ĝi estas fiksita sur rondo de ŝtonetoj, en kiuj estas enmetitaj du plakoj, datitaj al la jaro de ĝia malkaŝo kaj nomado: kun indiko de la originantoj kaj fondintoj kaj kun la nomo. La bizono staras en la centra punkto de la placeto. La skulptaĵo frontas al la zambrova akvejo. Ĉirkaŭ la monumento estas benkoj, kaskadaj florbedoj kaj arboj, inkluzive de piceo ornamita ĉiujare por Kristnasko.
Signifo
[redakti | redakti fonton]La monumento estas simbolo de Zambrów. Ĝi emfazas la genezon de la urbo kaj ĝian rilaton kun la naturo. La eŭropa bizono aperas en la blazono de la urbo, kiu estas la kapo de la eŭropa bizono sur ruĝa fono kaj sur la flago de la urbo. La monumento rememorigas la etimologion de la nomo de la urbo. Ĝi devenas de la malnova pola substantivo "ząbr" kaj signifas la lokon de la eŭropa bizono. Ankaŭ ekzistas legendo klariganta la komencojn de Zambrovo asociita kun renkontiĝo kun la eŭropa bizono de princo Konrado de Mazovio[3]. Per plebiscito, la zambrovanoj donis al li la nomon "Zambruś"[4] [5](esperante "Zambrovaneto"). La nomo-plato estas metita sur la pavimon antaŭ la monumento. Ĉi tiu nomo emfazas, ke la eŭropa bizono estis la unua loĝanto de Zambrovo.
Malkaŝo
[redakti | redakti fonton]La figurodizajnisto estas la artisto Jerzy Piechnik. La statuo estis farita de la Arta Metala Faldilo ART-ODLEW en Opole[6]. La monumento estis malkaŝita la 6-an de aŭgusto 2008 kun partopreno de urbestro Kazimierz Jan Dąbrowski, urbaj aŭtoritatoj kaj loĝantoj. La ceremonio estis muzike gracia kun la loka muzikesemblo. La skulptaĵo de eŭropa bizono estis ornamita per blanka kaj ruĝa skarpo. Okaze de la malkaŝo de la monumento, poemo de loka poeto estis verkita pri la rilato inter la bizono kaj Zambrovo[7]. La nomiga ceremonio okazis la 28-an de septembro 2008, kaj la baptopatrino estis Krystyna Rzodkiewicz - emerita instruistino[8].
Najbaraĵo
[redakti | redakti fonton]La eŭropa bizona skulptaĵo situas en la urbocentro sur la placeto ĉe la intersekciĝo de Tadeusz Kościuszko, Świętokrzyska, Józef Piłsudski stratoj antaŭ la trafikcirklo de Roman Dmowski antaŭ la verdaj areoj super la akvujo sur Jabłonka rivero kaj la parko "Pastra Arbareto". Ĝi estas distraj kaj marŝantaj areoj. La monumento situas sur historia loko de la fondo de Zambrów, situanta inter la zambrova urboplaco situanta sur la nuna placo de Władysław Sikorski kaj la areo de la Paroĥo de la Sankta Triunuo. De la placo, kie situas la monumento, estas vido de la zambrova rezervejo kaj la preĝeja fasado. En la tuja najbareco direkte al la lageto estas flora trafikcirklo de Roman Dmowski, sekvita per instalado de luma fontano kaj floraj turoj.
Zambrova eŭropa bizono en kulturo
[redakti | redakti fonton]Krom la poemo okaze de la malkaŝo de la monumento, la zambrova legendo pri la genezo de la urbo kaj la etimologio de la nomo, estas jenaj referencoj al ĝi en la kulturo:
- ĉiujara premio de la zambrova Urbestro "Zambrowskie Żubry" [9] (esperante "Zambrovaj Eŭropaj Bizonoj");
- poŝtkarto kun la foto de "Zambruś" eldonita de la zambrova Urbodomo[10] [11];
- urba pluŝaĵo en formo eŭropan bizonon [12] ;
- maskota kostumo "Zambruś" [13] ;
- moneroj "ząbry" [14] [15];
- la legendo pri "Zambruś" plenumanta la sonĝojn de malgrandaj kaj grandaj Zambrovianoj[16].
Kuriozaĵoj
[redakti | redakti fonton]- la eŭropa bizona monumento ne estas la sola eŭropa bizono ĉeestanta en la urba spaco. Eŭropaj bizonaj figuroj markas la vojon al la gastronomia starigo ĉe strato de Józef Piłsudski;
- krom la simbola eŭropa bizono, la leona motivo ofte aperas en zambrova arkitekturo. Fontano kun tri leonoj troviĝas sur la urboplaco. La lerta okulo de la promenanto kaj turisto rimarkos multnombrajn leonajn figurojn ĉe la zambrovaj domoj.
Referencoj
[redakti | redakti fonton]Polaj artikoloj
- ↑ url=http://archiwum.zambrow.pl/aktualnosci/wszystkie-aktualnosci/9591-poszzg-n
- ↑ url = https://wspolczesna.pl/zambrow-zambrus-czeka-na-chrzciny/ar/5652292
- ↑ url = https://opowiemcilegende.blogspot.com/2016/07/zubr-symbol-zambrowa.html
- ↑ url = https://4lomza.pl/index.php?wiad=16323 | tytuł = A na imię mu będzie... „Zambruś”
- ↑ url = http://archiwum.zambrow.pl/aktualnosci/wszystkie-aktualnosci/9607-zambrowski-n
- ↑ url = https://zambrow.org/artykul/znamy-juz-wykonawce/423526
- ↑ url = https://zambrow.org/artykul/dosiadz-zubra/422941
- ↑ url = http://archiwum.zambrow.pl/aktualnosci/wszystkie-aktualnosci/9617-powrsst-lwssw-i-chrzciny-zambrusia
- ↑ url = http://zambrowskiezubry.pl/ | tytuł = Zambrowskie żubry
- ↑ url = http://archiwum.zambrow.pl/galeria/10835-zambrowskie-pocztowki
- ↑ url = http://polskiewidokowki.blogspot.com/2016/04/ZAMBROW.html
- ↑ url = https://zambrow.org/artykul/zambrus-oficjalna/411939
- ↑ url = http://www.grupa-projektor.pl/pl/portfolio/stroje-maskotki/stroj-maskotka-zubr/
- ↑ url = https://historialomzy.pl/zabr-dukat-lokalny/
- ↑ url = http://archiwum.zambrow.pl/aktualnosci/wszystkie-aktualnosci/9732-dukaty-lokalne-zzlbry-jun
- ↑ Paweł Ireneusz Szepietowski, Legendy zambrowskie, ISBN 978-83-941396-3-6, Zambrów 2017, p. 35-37, pl